Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Zatrucie pochodnymi benzodiazepiny

Streszczenie

  • Definicja:  Spożycie agonistów receptora benzodiazepiny (substancji Z) w toksycznych dawkach.
  • Częstość występowania:  Substancje Z są często przepisywane jako leki nasenne.
  • Objawy:  W zależności od dawki zatrucie może prowadzić do splątania, letargu, ataksji, depresji krążeniowej i oddechowej oraz śpiączki. Możliwe są również reakcje paradoksalne z omamami i niepokojem.
  • Obraz kliniczny:  Wpływ na stan świadomości i ew. upośledzenie oddychania.
  • Diagnostyka:  Obraz kliniczny i wywiad lekarski.
  • Leczenie:  Podstawą leczenia intoksykacji substancją Z jest leczenie objawowe, ze szczególnym uwzględnieniem utrzymania czynności oddechowej i krążenia. Wskazania do hospitalizacji są szerokie. Na wczesnym etapie zasadne może być podawanie węgla aktywowanego. W przypadkach ciężkiej depresji oddechowej uzasadnione jest podawanie flumazenilu.

informacje ogólne

Definicja

  • Zatrucie lekami nasennymi z grupy agonistów benzodiazepin — zopiklonem i zolpidemem (tzw. substancjami Z)

Częstość występowania

  • Substancje Z są często przepisywane (zgodnie z niemieckim badaniem 85% częstości przepisywania benzodiazepin)1
    .
    • 38% przepisanych środków w tym badaniu stanowiły recepty wystawione w gabinetach prywatnych.

Etiologia i  patogeneza

Farmakologia

  • Farmakodynamiczny mechanizm działania
    • Farmakodynamiczny mechanizm działania zopiklonu i zolpidemu jest stosunkowo podobny do działania benzodiazepin, ponieważ działają one również na kompleks receptora GABA (kwasu gamma-aminomasłowego) lub jego podjednostkę alfa.
      • Jednak preferencyjne wiązanie z podjednostką alfa prowadzi do różnych właściwości farmakologicznych.
      • Zolpidem ma więc przede wszystkim działanie uspokajające i słabo zwiotczające mięśnie, przeciwlękowe i przeciwdrgawkowe.
  • Farmakokinetyka
    • zolpidem: szczyt stężenia w osoczu po upływie od 0,5 godziny do 3 godzin, okres półtrwania 2–3  godziny
    • zopiklon: szczyt stężenia w osoczu po upływie od 1,5 godziny do 2 godzin, okres półtrwania 5  godzin

Toksyczność

  • Charakterystyczne działanie toksyczne
    • depresja OUN
    • prawidłowe parametry życiowe, prawidłowe EKG, czasami spadek ciśnienia tętniczego
    • rzadko zaburzenia oddechowe
  • Dawka toksyczna
    • nie da się określić ilościowo
    • Zależy od różnych czynników, takich jak wcześniejsze choroby płuc, choroby współistniejące, wiek, masa ciała, przyzwyczajenie i genetyka.

Interakcje

  • Mieszane intoksykacje zopiklonem lub zolpidemem są częste, a mieszanina zopiklonu/zolpidemu i innych substancji działających depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy (np. opiatów, leków przeciwpsychotycznych, benzodiazepin lub etanolu), nasila działanie toksyczne.

ICD-10

  • T36–T50 Zatrucie lekami, środkami farmakologicznymi i substancjami biologicznymi
    • T42.4 Zatrucie benzodiazepinami — lekami anksjolitycznymi pochodnymi benzodiazepiny (wskazanie z  kodem klasyfikacji ATC dla anksjolitycznych pochodnych benzodiazepiny)
      • T42.4 N05C F01 Zatrucie zopiklonem
      • T42.4 N05C F02 Zatrucie zolpidem
      • T42.4 N05C F03 Zatrucie zaleplonem

Diagnostyka2

Kryteria diagnostyczne

  • Typowy wywiad lekarski i  sytuacja kliniczna

rozpoznania różnicowe

wywiad lekarski

  • Jeśli możliwe Wywiad zebrany od osób trzecich
    • czas spożycia i przyjęta ilość
    • Jaka substancja czynna została przyjęta? (zachować opakowanie leku i blister)
    • dodatkowo przyjęte substancje (alkohol) i leki
    • Czy tabletki zostały przyjęte z zamiarem samobójczym?
    • znane stosowanie lub nadużywanie benzodiazepin
  • występowanie czynników ryzyka
    • rozpoznana depresja
    • nadużywanie alkoholu, narkotyków i leków lub politoksykomania w wywiadzie
    • znane zażywanie benzodiazepin lub substancji Z
    • rozpoznane problemy z przyjmowaniem/błędy dawkowania
    • choroby współistniejące (przedawkowanie częstsze wraz z wiekiem i zaburzeniami czynności wątroby)
    • tendencje samobójcze w wywiadzie
    • przyjmowanie nieznanych substancji w wywiadzie
  • Zmieniony stan psychiczny
    • zaburzenia czujności
    • zaburzenia uwagi lub pamięci
    • niewłaściwe zachowania
    • zaburzony osąd
    • niestabilność nastroju
    • po przyjęciu dużych dawek: śpiączka i depresja oddechowa (szczególnie w przypadku intoksykacji mieszanej)
    • rzadko reakcja paradoksalna z silnym pobudzeniem u pacjentów z wcześniejszymi chorobami psychicznymi, u dzieci i osób w podeszłym wieku
    • Mogą również wystąpić ataksja, dysartria, zawroty głowy, oczopląs, mydriaza, hipotonia mięśniowa i spadek ciśnienia tętniczego.

Badanie fizykalne

  • Niewyraźna mowa, zaburzenia koordynacji, niestabilny chód
  • Zaburzenia uwagi i/lub pamięci
  • Reakcja źrenic (mydriaza)
  • Ocena czujności
  • Osłabione odruchy (rzadko również hiperrefleksja z paradoksalnym nadmiernym pobudzeniem)

Badanie uzupełniające w  praktyce lekarza rodzinnego

  • ciśnienia krwi
  • SaO2
  • częstość oddechów
  • Tętno

Wskazania do skierowania do hospitalizacji

  • Ze względu na pogorszenie czujności, a także w celu wykluczenia innych przyczyn, wskazanie do hospitalizacji należy stwierdzać szybko.

leczenie

Cele leczenia

  • Zapobieganie zagrażającym życiu powikłaniom

Ogólne informacje o leczeniu

  • Zatrucia te zwykle nie są poważne, ale ich ciężki przebieg jest możliwy w przypadku przyjęcia dużych dawek, a zwłaszcza w przypadku intoksykacji mieszanych.
  • Jeśli istnieje ryzyko poważnego przebiegu, pacjent powinien zostać skierowany do szpitala.
  • W  przypadku intoksykacji pojedynczą substancją zwykle nie jest konieczne odtruwanie.
  • Podanie węgla aktywowanego w warunkach ambulatoryjnych może być zasadne, zwłaszcza jeśli zostanie on podany w ciągu pierwszej godziny po intoksykacji.
  • Stosowanie flumazenilu jest uzasadnione w celu uniknięcia intubacji.

Leczenie farmakologiczne

Węgiel aktywowany

  • Jednorazowe podanie w ciągu pierwszej godziny po spożyciu, szczególnie w przypadku dużych dawek.
    • uwaga: niebezpieczeństwo zachłyśnięcia przy narastających zaburzeniach świadomości!
    • Przeciwwskazaniami są wymioty i zaburzenia świadomości z ryzykiem aspiracji.
    • dawkowanie: dorosłym należy podać początkowo doustnie 50  g węgla aktywowanego2.

Flumazenil  

  • Flumazenil jest swoistym antagonistą miejsca wiązania benzodiazepin w kompleksie receptora GABA.
  • Jest również skuteczny w przypadku zatrucia zopiklonem i zolpidemem.
  • Wskazania
    • W przypadkach głębokiej depresji OUN stosowanie flumazenilu jest uzasadnione w celu uniknięcia intubacji.
  • Środki ostrożności
    • Nie należy podawać pacjentom z obniżonym progiem drgawkowym.
    • Próg drgawkowy może być również obniżony w przypadku intoksykacji mieszanej — przyjęcia także trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych.
    • Przy uzależnieniu od substancji Z może wywoływać objawy odstawienia.
  • Przeciwwskazania
    • Flumazenilu nie należy podawać w przypadku ostrego urazu głowy3.
    • Nie stosować przy podejrzeniu intoksykacji mieszanej nieznanymi substancjami2.
    • Nie stosować jako test diagnostyczny2.
    • poszerzony zespół QRS w EKG2
  • Obserwacja
    • Okres półtrwania flumazenilu wynosi 50–60  minut i jest krótszy niż w przypadku zopiklonu i zolpidemu2.
    • ryzyko ponownej sedacji
  • dawkowanie
    • dawkowanie: początkowo 0,2  mg dożylnie, 0,1  mg co minutę do osiągnięcia pożądanego poziomu świadomości, maksymalnie 1  mg

Inne metody leczenia

  • Monitorowanie przytomności, ciśnienia tętniczego i oddechu aż do pełnego wybudzenia
  • Terapia wspomagająca; tlen, ewentualnie wentylacja mechaniczna, podawanie płynów

Powikłania i  rokowanie

powikłania

  • Zatrzymanie akcji oddechowej2
  • Śpiączka2
  • Odleżyna (wrzód odleżynowy)
  • aspiracja

rokowanie

  • Śmiertelność w przypadku zatrucia samymi benzodiazepinami jest niska.
    • Przy odpowiednim leczeniu rokowanie jest dobre.
    • W  przypadku intoksykacji mieszanych z innymi lekami, narkotykami lub alkoholem śmiertelność jest znacznie wyższa.
  • Przyczynowe choroby psychiczne powinny być odpowiednio leczone, z uwzględnieniem sytuacji społecznej pacjentów2.

Quellen

Literatur

  1. Grimmsmann T, Kostev K, Himmel W. The role of private prescriptions in benzodiazepine and Z-drug use—a secondary analysis of office-based prescription data. Dtsch Arztebl Int 2022; 119: 380–1. DOI: 10.3238/arztebl.m2022.0151.  https://www.aerzteblatt.de/archiv/225269/Die-Rolle-von-Privatverordnungen-bei-der-Versorgung-mit-Benzodiazepinen-und-Z-Drugs" href="https://www.aerzteblatt.de/archiv/225269/Die-Rolle-von-Privatverordnungen-bei-der-Versorgung-mit-Benzodiazepinen-und-Z-Drugs" target="_blank">www.aerzteblatt.de
  2. BMJ BestPractice. Benzodiazepine overdose. Stand Juli 2022 (Letzter Zugriff am 03.08.2022).  https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/3000222" href="https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/3000222" target="_blank">bestpractice.bmj.com
  3. Weinbroum AA, Flaishon R, Sorkine P, Szold O, Rudick V. A risk-benefit assessment of flumazenil in the management of benzodiazepine overdose. Drug Safety 1997; 17: 181 - 96. PubMed
  4. Zellner T, Prasa D, Färber E, Hoffmann-Walbeck P, Genser D, Eyer F. The use of activated charcoal to treat intoxications. Dtsch Arztebl Int 2019; 116:311–7. DOI: 10.3238/arztebl.2019.0311  http://dx.doi.org/10.3238/arztebl.2019.0311" href="http://dx.doi.org/10.3238/arztebl.2019.0311" target="_blank">DOI

Autor*innen

  • Marlies Karsch-Völk. Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, München
T36–T50; T424; T424; T424; T424
Leki nasenne Substancje Z Zatrucie zolpidemem Zatrucie zopiklonem Substancje benzodiazepinopodobne Leki Z Leki niebędące agonistami benzodiazepiny Upośledzenie oddychania Zatrzymanie akcji oddechowej Depresja oddechowa Przedawkowanie agonistów receptora benzodiazepin Zaburzenia świadomości Flumazenil Anexate
Zatrucie pochodnymi benzodiazepiny
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:  Spożycie agonistów receptora benzodiazepiny (substancji Z) w toksycznych dawkach. Częstość występowania:  Substancje Z są często przepisywane jako leki nasenne.
Pierwsza pomoc/Nagłe wypadki
Zatrucie pochodnymi benzodiazepiny
/link/7f68b5ee77f143298f9cd50735a75649.aspx
/link/7f68b5ee77f143298f9cd50735a75649.aspx
zatrucie-pochodnymi-benzodiazepiny
SiteDisease
Zatrucie pochodnymi benzodiazepiny
K.Reinhardt@gesinform.de
mail#stinasilje.baranowska@gmaillango@nhi.com (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl