Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Pierwotne bolesne miesiączkowanie

Streszczenie

  • Definicja: Ból menstruacyjny, którego nie można odpowiednio wytłumaczyć patologią somatyczną. Przyczyna nieznana. Czynniki psychospołeczne wydają się wpływać na ryzyko rozwoju choroby. Patofizjologicznie pośredniczy w tym zwiększone uwalnianie hormonów parakrynnych w trakcie różnicowania endometrium. Prowadzi to do skurczu naczyń krwionośnych, niewystarczającego przepływu krwi i skurczów mięśni macicy.
  • Częstość występowania: Bardzo częste u dziewcząt po pierwszej miesiączce i u młodych kobiet, często poprawia się z czasem, a zwłaszcza po porodzie.
  • Objawy: Objawy obejmują skurczowy ból brzucha, pachwiny, dolnej części pleców i wewnętrznej strony ud. Często z towarzyszącymi objawami, takimi jak nudności/wymioty, zmęczenie, drażliwość, biegunka, lumbago. Rozpoczyna się na kilka godzin przed wystąpieniem krwawienia, zwykle ustępuje po 24 godzinach.
  • Obraz kliniczny: Z reguływ w badaniu fizykalnym bez odchyleń. Możliwe towarzyszące objawy psychologiczne i/lub choroby współistniejące.
  • Diagnostyka: Zazwyczaj nie ma konieczności wykonywania dodatkowych badań.
  • Leczenie: Leczenie fizykalne, takie jak stosowanie ciepła lub TENS, regularna aktywność fizyczna, w razie potrzeby rzucenie palenia, ewentualnie interwencje terapii behawioralnej. Leczenie farmakologiczne obejmuje leki przeciwbólowe, takie jak NLPZ i hormonalne środki antykoncepcyjne.

informacje ogólne

Definicja

  • Ból menstruacyjny, którego nie można odpowiednio wytłumaczyć patologią somatyczną1.
  • Rozpoczyna się u większości pacjentek 6–12 miesięcy po pierwszej miesiączce, kiedy cykl owulacyjny jest już ustalony.
  • Ból często pojawia się na początku miesiączki i zwykle trwa od 8 do 72 godzin2.

Częstość występowania

  • Współczynnik chorobowości wśród młodych kobiet, które jeszcze nie rodziły, szacuje się na 20–90%, w zależności od zastosowanej metody badania3-6.
  • U 10–15% ból jest tak silny, że nie są w stanie pracować przez jeden lub więcej dni w miesiącu3,7. Pierwotne bolesne miesiączkowanie jest najczęstszą przyczyną powtarzających się nieobecności w szkole wśród nastoletnich dziewcząt4,8-9.

Etiologia i patogeneza

  • Złuszczaniu endometrium podczas menstruacji towarzyszy miejscowa produkcja hormonów parakrynnych, takich jak prostaglandyny, leukotrieny i wazopresyna.
  • Jeśli ta aktywność parakrynna zostanie zwiększona, wynikają z niej:
    • Skurcze macicy, które prowadzą do zmniejszenia dopływu krwi, a tym samym do niedotlenienia mięśni macicy. Wyjaśnia to charakter bólu, który często przypomina skurcze porodowe.
    • Obniżenie progu bólu
    • Objawy towarzyszące, takie jak:
      • nudności/wymioty
      • ból głowy
      • uczucie gorączki
  • W przypadku braku owulacji, gdy progesteron nie jest produkowany, prostaglandyny również nie są wytwarzane, a ból jest mniej wyraźny.
  • Przyczyna zwiększonej aktywności parakrynnej jest niejasna.
    • Jest jednak pewne, że nie opiera się na pierwotnie endokrynnym zaburzeniu cyklu, ponieważ prawidłowe cykle owulacji i wynikające z nich różnicowanie endometrium są warunkiem wstępnym produkcji i uwalniania prostaglandyn.
    • Czynniki psychologiczne i środowiskowe mają znaczący wpływ na odczuwanie bólu i wydają się znacznie przyczyniać do rozwoju i utrzymania pierwotnego bolesnego miesiączkowania. Są to np.:
      • czynniki społeczno-kulturowe i rodzinne (negatywna ocena i tabuizacja miesiączki)
      • nieprzepracowane konflikty i stres
      • osobowość dysfunkcyjna i dysforia płciowa

Czynniki predysponujące

  • Wczesne rozpoczęcie miesiączkowania
  • Nierództwo6
  • Obfite krwawienia menstruacyjne6-7,9
  • Palenie tytoniu10-12
  • Próby odchudzania u kobiet w wieku od 14 do 20 lat powodują zwiększony ból menstruacyjny niezależnie od wskaźnika masy ciała13.
  • Brak spójnego związku między nadwagą a bolesnym miesiączkowaniem7,10-11
  • Czynniki takie jak aktywność fizyczna i spożywanie alkoholu nie wydają się sprzyjać występowaniu bolesnego miesiączkowania11-12.
  • Depresja, lęk i traumatyczne wydarzenia w sieci społecznej pacjentek są związane ze zwiększoną zapadalnością na bolesne miesiączkowanie14, ale nie jest z nią związany status społeczno-ekonomiczny6,9.

ICD-10

  • N94 Ból i inne stany związane z żeńskimi narządami płciowymi i cyklem miesiączkowym
    • N94.4 Pierwotne bolesne miesiączkowanie
    • N94.5 Wtórne bolesne miesiączkowanie
    • N94.6 Bolesne miesiączkowanie, nieokreślone

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Typowy wywiad lekarski i prawidłowy stan kliniczny

Różnicowanie

Wtórne bolesne miesiączkowanie

  • Endometrioza
    • najczęstsza przyczyna wtórnego bolesnego miesiączkowania u młodych kobiet
    • brak wyraźnej korelacji między nasileniem dolegliwości a stopniem zaawansowania endometriozy1,15-16
  • Zaburzenia odpływu spowodowane wadami rozwojowymi macicy lub pochwy
    • Często prowadzą do endometriozy w przebiegu choroby.
    • Przykłady
      • podwójna macica (podwójne zespolenie macicy i pochwy) z jednostronną niedrożnością
      • poprzeczna lub podłużna przegroda pochwy
      • częściowa atrezja błony dziewiczej
  • Nabyte zwężenie kanału szyjki macicy, np. z następujących powodów:
    • menopauza
    • zabiegi chirurgiczne (np. konizacja, kauteryzacja, ablacja endometrium)
    • rak szyjki macicy lub rak trzonu macicy
    • radioterapia
  • Choroba zapalna w obrębie miednicy mniejszej
  • Mięśniak podśluzówkowy
  • spirala (IUCD)

Wywiad lekarski

  • Ból zwykle zaczyna się na kilka godzin przed wystąpieniem krwawienia.
  • Ból jest zlokalizowany nisko w dole brzucha, blisko linii środkowej.
  • Krótkotrwały, skurczowy ból, często promieniujący do pleców i wewnętrznej strony ud.
  • Ból jest zwykle ograniczony do pierwszego dnia miesiączki, ale może również utrzymywać się przez kilka dni.
  • Często towarzyszą mu17-18:
    • nudności/wymioty (89%)
    • zmęczenie (85%)
    • drażliwość (72%)
    • biegunka (60%)
    • lumbago (60%)
    • ból głowy (45%)
    • zawroty głowy/senność (28%)

Badanie fizykalne

  • Norma
  • Badanie ginekologiczne zwykle nie jest konieczne u dziewcząt, które nie odbyły jeszcze stosunku płciowego i u których nie występują objawy wtórnego bolesnego miesiączkowania17.

Badanie uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

  • W razie potrzeby w przypadku wystąpienia nietypowych objawów:
    • Badanie ultrasonograficzne miednicy
      • ewentualnie w celu wykluczenia przyczyn wyzwalających
      • Może być wskazane, jeśli leczenie nie jest skuteczne19.
    • Morfologia krwiewentualnie z morfologią WBC
    • CRP
    • test ciążowy

Wskazania do skierowania

  • Oznaki wtórnego bolesnego miesiączkowania
  • Dalsze badania w przypadku nietypowych objawów, np.17
    :
    • U dziewcząt aktywnych seksualnie ewentualnie wymaz z szyjki macicy w kierunku Chlamydia i rzeżączki20
    • laparoskopia
      • ograniczone wskazanie
      • Na przykład w przypadku oznak zrostów, guzów endometrialnych
      • ewentualnie po długim okresie nieskutecznej farmakoterapii
    • RM lub TK obszaru miednicy i/lub brzucha
    • Histeroskopia
    • Biopsja endometrium

leczenie

Cele terapii

  • Łagodzenie bólu
  • Możliwe leczenie współistniejących chorób psychicznych

Ogólne informacje o leczeniu

  • Rozważenie możliwych metod nielekowych. Nawet jeśli nie istnieją jeszcze zadowalające dowody skuteczności, próba stosowania opcji terapeutycznych, które mają bardzo niewiele działań niepożądanych, wydaje się uzasadniona.
  • Należy wziąć pod uwagę czynniki psychospołeczne (patrz sekcja Czynniki predysponujące).
  • Możliwe NLPZ i/lub doustne środki antykoncepcyjne

Zalecenia dla pacjentek

  • Regularne ćwiczenia fizyczne (patrz poniżej), w miarę możliwości dodatkowo przed spodziewaną miesiączką lub w momencie wystąpienia dolegliwości21

Terapie nielekowe

  • Lokalne ogrzewanie
    • Stosowanie poduszki ogrzewającej/termoforu wydaje się działać równie dobrze jak NLPZ22-23.
  • Aktywność fizyczna
    • Według metaanalizy Cochrane, ćwiczenia fizyczne trwające 45–60 minut co najmniej 3 razy w tygodniu są skuteczne w leczeniu bolesnego miesiączkowania, niezależnie od intensywności ćwiczeń. W ten sposób intensywność bólu mogła zostać zmniejszona o 25 mm na 100-mm skali VAS (wizualna skala analogowa)24.
  • Terapia behawioralna — wstępne dowody skuteczności25
    • terapia poznawczo-behawioralna koncentrująca się na schematach poznawczych i przetwarzania związanych z bólem
    • Biofeedback
    • trening oparty na EMG (elektromiografii) w celu ćwiczenia kontroli mięśni
    • techniki relaksacyjne
    • ćwiczenia oddechowe według Lamaze
  • TENS (przezskórna elektrostymulacja nerwów)
    • TENS o wysokiej częstotliwości okazał się skuteczny w kilku badaniach z grupą kontrolną stosującą placebo26-27.
    • Metaanaliza wykazała, że TENS o wysokiej częstotliwości, ale nie TENS o niskiej częstotliwości, był lepszy od leczenia placebo (Ia)27.
  • akupunktura
    • Wstępne dowody skuteczności wymagają weryfikacji w badaniach o wyższej jakości28-29
  • Ziołowe środki lecznicze i suplementy diety
    • Jakość badań przeprowadzonych w tym zakresie nie jest wystarczająca, aby móc ocenić skuteczność tych środków30. 
    • Według badań, skuteczność chińskiej medycyny ziołowej jest obiecująca, chociaż jakość badań jest zbyt niska, aby można było wyciągnąć wiarygodne wnioski31.
  • Terapia manualna kręgosłupa
    • niepotwierdzona skuteczność32

Leczenie farmakologiczne

NLPZ (niesteroidowe leki przeciwzapalne)

  • Pierwszym wyborem jest NLPZ20.
  • Mechanizm działania
    • Bezpośrednie łagodzenie bólu poprzez hamowanie syntezy prostaglandyn.
    • Zmniejsza ilość krwi menstruacyjnej.
    • Na podstawie dotychczasowych badań nie można ocenić, czy istnieją różnice między skutecznością różnych NLPZ20.
    • Zatwierdzone do leczenia bolesnego miesiączkowania
      • od 10 r.ż.: ibuprofen
      • od 12 r.ż.: naproksen
    • Leki przeciwbólowe bez konkretnego wskazania do leczenia bolesnego miesiączkowania
      • Paracetamol
      • Celekoksyb jest zatwierdzony w USA do leczenia bolesnego miesiączkowania u dorosłych. Rozpatruje się jedynie szczególnie uzasadnione przypadki, np. jeśli nacisk kładziony jest na unikanie reakcji niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego.
    • Jeśli to możliwe, lek należy przyjmować 1–2 dni przed rozpoczęciem miesiączki.
    • Rozpocząć od wyższej dawki, w razie potrzeby kontynuować z 1–2 kolejnymi niższymi dawkami w ciągu pierwszego dnia.
  • Dawkowanie ibuprofenu
    • maksymalna pojedyncza dawka
      • 200 mg u dziewcząt w wieku 10–12 lat
      • 400 mg u dziewcząt powyżej 12 lat
    • Maksymalna dawka dzienna
      • 800 mg u dziewcząt w wieku 10–12 lat
      • 1200 mg u dziewcząt powyżej 12 lat
  • Dawkowanie naproksenu
    • maksymalna pojedyncza dawka
      • pierwsza dawka 440 mg, następnie 220 mg
  • Dawkowanie paracetamolu (uwaga: działanie hepatotoksyczne przy skumulowanym przedawkowaniu)
    • maksymalna pojedyncza dawka
      • 500 mg u dziewcząt w wieku 11–12 lat
      • 1000 mg u dziewcząt powyżej 12 lat
    • Maksymalna dawka dzienna
      • 2000 mg u dziewcząt w wieku 11–12 lat
      • 4000 mg u dziewcząt powyżej 12 lat
  • Dawkowanie celekoksybu
    • maksymalna pojedyncza dawka: 100 mg
    • maksymalna dawka dzienna: 200 mg

Hormonalne środki antykoncepcyjne (stosowanie poza wskazaniami)

  • Hamowanie owulacji zmniejsza produkcję prostaglandyn1,33.
    • Progestageny są standardem w leczeniu bolesnego miesiączkowania. 
    • jako monopreparaty lub w połączeniu z estrogenem
    • Żaden produkt nie został jeszcze zatwierdzony do leczenia pierwotnego bolesnego miesiączkowania (stan na grudzień 2020 r.).
    • Syntetyczny progestagen Dienogest jest zatwierdzony do leczenia endometriozy.
  • Nie jest pewne, czy istnieje różnica w skuteczności różnych rodzajów doustnych środków antykoncepcyjnych34-36, ale wydłużony cykl owulacyjny wydaje się dodatkowo zmniejszać bolesne miesiączkowanie.
  • Preparaty do stosowania przezskórnego są mniej skuteczne w bolesnym miesiączkowaniu niż doustne środki antykoncepcyjne.
  • Wkładka hormonalna
    • Zmniejszenie dyskomfortu podczas menstruacji37.
    • Nie jest to pierwszy wybór w przypadku pierwotnego bolesnego miesiączkowania, ale może być również stosowana przez młode kobiety, które jeszcze nie rodziły.

Profilaktyka

  • Profilaktyka psychospołeczna (patrz sekcja Czynniki predysponujące)
    • unikanie czynników stresowych
    • wzmocnienie odporności
  • rzucenie palenia
  • Antykoncepcja hormonalna

Przebieg, powikłania i rokowanie

przebieg

  • Często pojawia się po raz pierwszy 6–12 miesięcy po pierwszej miesiączce.
  • Często nasila się do 20 roku życia.
  • Zmniejsza się wraz z wiekiem i porodami38.

Powikłania:

  • Brak

Rokowania

  • Dobre
  • Bolesne miesiączkowanie zwykle ustępuje po urodzeniu dziecka10.

Dalsze postępowanie

  • Brak specjalnych środków

informacje dla pacjentów

O czym należy poinformować pacjentkę?

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. French L. Dysmenorrhea. Am Fam Physician 2005; 71: 285-91. American Family Physician
  2. Proctor M, Farquhar C. Diagnosis and management of dysmenorrhoea. BMJ 2006; 332: 1134-8. PubMed
  3. Davis AR, Westhoff CL. Primary dysmenorrhea in adolescent girls and treatment with oral contraceptives. J Pediatr Adolesc Gynecol 2001; 14: 3-8. PubMed
  4. Banikarim C, Chacko MR, Kelder SH. Prevalence and impact of dysmenorrhea on Hispanic female adolescents. Arch Pediatr Adolesc Med 2000; 154: 1226-9. PubMed
  5. Strinic T, Bukovic D, Pavelic L, Fajdic J, Herman I, Stipic I, et al. Anthropological and clinical characteristics in adolescent women with dysmenorrhea. Coll Antropol 2003; 27: 707-11. PubMed
  6. Teperi J, Rimpela M. Menstrual pain, health and behaviour in girls. Soc Sci Med 1989; 29: 163-9. PubMed
  7. Andersch B, Milsom I. An epidemiologic study of young women with dysmenorrhea. Am J Obstet Gynecol 1982; 144: 655-60. PubMed
  8. Harlow SD, Campbell OM. Epidemiology of menstrual disorders in developing countries: a systematic review. BJOG. 2004 Jan;111(1):6-16. doi: 10.1111/j.1471-0528.2004.00012.x. PMID: 14687045. PubMed
  9. Klein JR, Litt IF. Epidemiology of adolescent dysmenorrhea. Pediatrics 1981; 68: 661-4. Pediatrics
  10. Sundell G, Milsom I, Andersch B. Factors influencing the prevalence and severity of dysmenorrhoea in young women. Br J Obstet Gynaecol 1990; 97: 588-94. PubMed
  11. Harlow SD, Park M. A longitudinal study of risk factors for the occurrence, duration and severity of menstrual cramps in a cohort of college women published erratum appears in Br J Obstet Gynaecol 1997;104:386. Br J Obstet Gynaecol 1996; 103: 1134-42. PubMed
  12. Parazzini F, Tozzi L, Mezzopane R, Luchini L, Marchini M, Fedele L. Cigarette smoking, alcohol consumption, and risk of primary dysmenorrhea. Epidemiology 1994; 5: 469-72. PubMed
  13. Montero P, Bernis C, Fernandez V, Castro S. Influence of body mass index and slimming habits on menstrual pain and cycle irregularity. J Biosoc Sci 1996; 28: 315-23. PubMed
  14. Alonso C, Coe CL. Disruptions of social relationships accentuate the association between emotional distress and menstrual pain in young women. Health Psychol 2001; 20: 411-6. PubMed
  15. Moen MH, Stokstad T. A long-term follow-up study of women with asymptomatic endometriosis diagnosed incidentally at sterilization. Fertil Steril 2002; 78: 773-6. PubMed
  16. Momoeda M, Taketani Y, Terakawa N, Hoshiai H, Tanaka K, Tsutsumi O, et al. Is endometriosis really associated with pain? Gynecol Obstet Invest 2002; 54(suppl 1): 18-21. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  17. Lumsden MA, Iliodromiti S. Assessment of dysmenorrhoea. BMJ Best Practice. Last reviewed: 4 Nov 2020; Last updated: 21 Jun 2018 bestpractice.bmj.com
  18. Amer S. Endometriosis. Obstetrics, Gynaecology and Reproductive Medicine. 2008;18:126-133. doi.org
  19. Moore J, Copley S, Morris J, Lindsell D, Golding S, Kennedy S. A systematic review of the accuracy of ultrasound in the diagnosis of endometriosis. Ultrasound Obstet Gynecol 2002; 20: 630-4. PubMed
  20. Marjoribanks J, Ayeleke RO, Farquhar C, et al. Nonsteroidal anti-inflammatory drugs for dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev 2015 Jul 30. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  21. Mahvash N, Eidy A et al. The Effect of Physical Activity on Primary Dysmenorrhea of Female University Students. World Applied Sciences Journal 2012; 17 (10): 1246-1252. www.researchgate.net
  22. Akin MD, Weingand KW, Hengehold DA, Goodale MB, Hinkle RT, Smith RP. Continuous low-level topical heat in the treatment of dysmenorrhea. Obstet Gynecol 2001; 97: 343-9. PubMed
  23. Akin M, Price W, Rodriguez G Jr, Erasala G, Hurley G, Smith RP. Continuous, low-level, topical heat wrap therapy as compared to acetaminophen for primary dysmenorrhea. J Reproductive Med 2004; 49: 739-45. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  24. Armour M, Ee CC, Naidoo D, Ayati Z, Chalmers KJ, Steel KA, de Manincor MJ, Delshad E. Exercise for dysmenorrhoea. Cochrane Database of Systematic Reviews 2019, Issue 9. Art. No.: CD004142. DOI: 10.1002/14651858.CD004142.pub4. Accessed 04 December 2020. www.cochrane.org
  25. Proctor M, Murphy PA, Pattison HM, Suckling JA, Farquhar C. Behavioural interventions for dysmenorrhoea. Cochrane Database of Systematic Reviews 2007, Issue 3. Art. No.: CD002248. DOI: 10.1002/14651858.CD002248.pub3. Accessed 04 December 2020. www.cochranelibrary.com
  26. Dawood MY, Ramos J. Transcutaneous electrical nerve stimulation (TENS) for the treatment of primary dysmenorrhea: a randomized crossover comparison with placebo TENS and ibuprofen. Obstet Gynecol 1990; 75: 656-60. PubMed
  27. Proctor M, Farquhar C, Stones W, He L, Zhu X, Brown J. Transcutaneous electrical nerve stimulation for primary dysmenorrhoea. Cochrane Database of Systematic Reviews 2002, Issue 1. Art. No.: CD002123. DOI: 10.1002/14651858.CD002123. DOI
  28. Helms JM. Acupuncture for the management of primary dysmenorrhea. Obstet Gynecol 1987; 69: 51-6. PubMed
  29. Smith CA, Armour M, Zhu X, Li X, Lu ZY, Song J. Acupuncture for dysmenorrhoea. Cochrane Database of Systematic Reviews 2016, Issue 4. Art. No.: CD007854. DOI: 10.1002/14651858.CD007854.pub3. Accessed 04 December 2020. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  30. Pattanittum P, Kunyanone N, Brown J, et al. Dietary supplements for dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev 2016; 3: :CD002124. doi:10.1002/14651858.CD002124.pub2 DOI
  31. Zhu X, Proctor M, Bensoussan A, et al. Chinese herbal medicine for primary dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev 2008; 16: CD005288. pmid:18425916 PubMed
  32. Proctor M, Hing W, Johnson TC, Murphy PA, Brown J. Spinal manipulation for dysmenorrhoea. Cochrane Database of Systematic Reviews 2006, Issue 3. Art. No.: CD002119. DOI: 10.1002/14651858.CD002119.pub3. DOI
  33. Hendrix SL, Alexander NJ. Primary dysmenorrhea treatment with a desogestrel-containing low-dose oral contraceptive. Contraception 2002; 66: 393-9. PubMed
  34. Milsom I, Sundell G, Andersch B. The influence of different combined oral contraceptives on the prevalence and severity of dysmenorrhea. Contraception 1990; 42: 497-506. PubMed
  35. Proctor ML, Roberts H, Farquhar CM. Combined oral contraceptive pill (OCP) as treatment for primary dysmenorrhoea. Cochrane Database Syst Rev 2001;3. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  36. Davis AR, Westhoff C, O'Connell K, Gallagher N. Oral contraceptives for dysmenorrhea in adolescent girls: a randomized trial. Obstetrics & Gynecology 2005; 106: 97-104. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  37. Baldaszti E, Wimmer-Puchinger B, Loschke K. Acceptability of the long-term contraceptive levonorgestrel-releasing intrauterine system (Mirena): a 3-year follow-up study. Contraception 2003; 67: 87-91. PubMed
  38. Sundell G, Milsom I, Andersch B. Factors influencing the prevalence and severity of dysmenorrhoea in young women. Br J Obstet Gynaecol 1990; 97: 588-94. PubMed

Autor*innen

  • Thomas M. Heim, Dr. med., Wissenschaftsjournalist, Freiburg
  • Erika Baum, Prof. Dr. med., Professorin für Allgemeinmedizin, Biebertal (Review)
N94; N944; N945; N946 Bolesne
Ból menstruacyjny Ból menstruacyjny Pierwotne bolesne miesiączkowanie pierwotne bolesne miesiączkowanie bolesne miesiączkowanie, pierwotne
czynnościowe bolesne miesiączkowanie czynnościowe dolegliwości ze strony ciała Bolesne miesiączkowanie w okresie dojrzewania Bolesne miesiączkowanie
Pierwotne bolesne miesiączkowanie
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Ból menstruacyjny, którego nie można odpowiednio wytłumaczyć patologią somatyczną. Przyczyna nieznana. Czynniki psychospołeczne wydają się wpływać na ryzyko rozwoju choroby. Patofizjologicznie pośredniczy w tym zwiększone uwalnianie hormonów parakrynnych w trakcie różnicowania endometrium. Prowadzi to do skurczu naczyń krwionośnych, niewystarczającego przepływu krwi i skurczów mięśni macicy.
Ginekologia
Pierwotne bolesne miesiączkowanie
/link/4b772a5cfb364405b5d669b42506fa35.aspx
/link/4b772a5cfb364405b5d669b42506fa35.aspx
pierwotne-bolesne-miesiaczkowanie
SiteDisease
Pierwotne bolesne miesiączkowanie
K.Reinhardt@gesinform.de
mail#stinasilje.baranowska@gmaillango@nhi.comno (patched by linkmapper)
pl
pl
pl