Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Naczyniak niemowlęcy

Streszczenie

  • Definicja: Naczyniaki to łagodne nowotwory naczyniowe.
  • Częstość występowania: Dotyczy około 4,5% wszystkich dzieci.
  • Objawy: Odbarwione, szybko rosnące guzy skóry.
  • Wyniki: Pierwsze pojawienie się zmian zwykle po urodzeniu., Czczęsto pojedyncze, ale możliwe jest również występowanie kilku, czasami współistnieje zajęcie narządów wewnętrznych.
  • Diagnostyka: Jeśli zmianydiagnoza kliniczna typowe,jest zwykle wystarczy wywiad i badanie klinicznewiarygodna, dalsza diagnostyka nie jest konieczna. W razie wątpliwości wskazane wykonanie MRI lub USG, rzadkoew. biopsja zmiany.
  • LeczenieTerapia: W przypadkachprzypadku skomplikowanych naczyniaków wymagającychkrwionośnych leczenialekiem -pierwszego farmakoterapiawyboru (wczesnejest leczenie propranololem) lub leczenie zabiegowe (resekcja chirurgiczna, laseroterapia, krioterapia i inne)propranolol.

Informacje ogólne

Definicja

  • Naczyniaki są łagodnymi guzami naczyniowymi o charakterystycznym przebiegu klinicznym cechującym się szybką, wczesną proliferacją, po której następuje wolniejsza spontaniczna regresja (inwolucja).1
  • W zależności od lokalizacji i rozmiaru, mogą występować zaburzenia lub powikpozostałaniaości, które wymagają leczenia.
  • W przypadku naczyniaków w niepowikłanym położeniu i nie powodującychbez ograniczeń funkcjonalnych, można oczekiwać spontanicznej inwolucji.

Częstość występowania

  • Naczyniaki niemowlęce są najczęstszymi łagodnymi guzami występującymi w dzieciństwie i występują u 4–5% wszystkich niemowląt.2  
  • Częściej występują u dziewczynek (3-6:1, zależnie od źródła).3

Etiologia  

  • Patogeneza nie została jeszcze całkowicie wyjaśniona.43
  • Prawdopodobnie dochodzi do zaburzenia równowagi czynników angiogenezy i wzrostu poziomu czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF), podstawowego czynnika wzrostu fibroblastów (bFGF) oraz metaloproteinaz macierzy (MMP) 2 i 9, co prowadzi do proliferacji naczyniaka.43 
  • Niedotlenienie tkanki wydaje się być kolejnym czynnikiem.
  • W fazie regresji naczyniaka stężenie powyższych białek ponownie spada.
  • NaczyniakiRozróżnia się nieskomplikowane i skomplikowane naczyniaki niemowlęce można podzielić ze względu na ich głębokość (powierzchowne, mieszane i głębokie) oraz rozległość zajęcia skóry (ogniskowe, wieloogniskowe, segmentarne, pośrednie).

Patogeneza

  • Naczyniaki niemowlęce nie występują jeszcze w chwili narodzin. Diagnoza jest zwykle stawiana w ciągu pierwszych 4–6 tygodni życia.54
  • Naczyniaki mają charakterystyczny przebieg kliniczny:
    • teleangiektazjeTeleangiektazje lub anemiczne, czerwonawe albolub blado-jasne plamki mogą czasami być już widoczne jako etap wstępny.
    • wW fazie proliferacyjnej naczyniak rośnie szybko, najszybciej w wieku 2–3 miesięcy.65
    • poPo proliferacji naczyniak krwionośny jest stabilny przez pewien okres czasu (faza przejściowa).
    • fazaFaza inwolucji (kurczenia się) pojawia się zazwyczaj w drugiej połowie pierwszego roku życia,. moMoże ona trwać od 2 do nawet 10 lat.
  • Powikłania
    • upośledzenie czynnościowe
      • Szczególnie w obrębie twarzy, rozprzestrzenianie się naczyniaka może prowadzić do zaburzeń czynnościfunkcji powiek, upośledzać możliwość przyjmowania pokarmów w przypadku lokalizacji w okolicy ust, wzrostu zębów lub trwałych deformacji lub asymetrii twarzy.
      • W skrajnych przypadkach możeliwa dochodzić dojest niedrożnościć dróg oddechowych.
      • Owrzodzenie spowodowane szybkim wzrostem naczyniaków może powodować ból i krwawienie, a także istnieje ryzyko nadkażenia (.
      • często w przypadku naczyniaków zlokalizowanych w okolicy anogenitalnejanogenitalne lub w przestrzeniach międzypalcowych).dzypalcowe
    • tkankaTkanka naczyniaka krwionośnego uwalnia duże ilości dejodynazy, która dezaktywuje hormony tarczycy, co może rzadko prowadzić do niedoczynności tarczycy.
    • moMoże dojść do zajęcia narządów wewnętrznych i związanych z tym wad rozwojowych.

Czynniki predysponujące

  • Niska masa urodzeniowa76
  • Pochodzenie związane z jasną karnacją
  • Starszy wiek matki
  • Anomalie łożyska54
  • Przedwczesny poród lub niska masa urodzeniowa

ICD-10

  • D18 Naczyniaki krwionośne i chłonne o dowolnym umiejscowieniu
    • D18.0 Naczyniak krwionośny o dowolnym umiejscowieniu
  • Q82 Inne wrodzone wady rozwojowe skóry
    • Q82.5 Wrodzone znamię barwnikowe niezłośliwiejące

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • W większości przypadkówCzasami można jednoznacznie rozpoznać naczyniaka niemowlęcego na podstawie jedynie wywiadu lekarskiego i badania przedmiotowego. Wówczas dalsza diagnostyka nie jest konieczna.
  • Jeśli zmiana jest już obecna przy urodzeniu i prawie nie zmienia rozmiaru z czasem, należy raczej założyć obecnośćmalformację malformacji naczyniowejnaczyniową.
  • W przypadku obecności kilku naczyniaków zaleca się wykluczenie zajęcia narządów wewnętrznych iza dalszpomocą diagnostykędalszej obrazowądiagnostyki.

Diagnostyka różnicowa

  • Nevus flammeus
  • Inne guzy naczyniowe
  • Masamasa nienaczyniowa
    • torbiel dermoidalna
    • glejak nosa
    • mięśniakowłókniak
    • mięsak
  • Malformacje naczyniowe
    • mogMogą dotyczyć żył, tętnic i naczyń limfatycznych.

Wywiad lekarski

  • Czas pojawienia sięwystąpienia zmiany i jej ewolucja w czasie.
  • Zmiana wielkości: niekiedyCzasami cotygodniowacotygodniowe kontrolasprawdzanie rozmiaru zmiany pomaga w diagnostyce różnicowej.87
  • Objawy towarzyszące, takie jak opóźnienie wzrostu, zmniejszona aktywność i senność, mogą wskazywać na współistniejącą niedoczynność tarczycy.

Badanie przedmiotowe

  • Naczyniaki niemowlęce pojawiają się zwykle w ciągu pierwszych 4–6 tygodni życia.54
  • Charakterystyczny przebieg kliniczny
    • teleangiektazjeTeleangiektazje lub anemiczne, czerwonawe lub blado-jasne plamki mogą czasami być już widoczne jako etap wstępny.
    • wW fazie proliferacyjnej naczyniak rośnie szybko, najszybciej w wieku 2–3 miesięcy.65
    • poPo proliferacji naczyniak krwionośny jest stabilny przez pewien okres czasu (faza przejściowa).
    • fazaFaza inwolucji (kurczenia się) zazwyczaj w drugiej połowie pierwszego roku życia. Faza ta może trwać od 2 do 10 lat.
  • Większość naczyniaków niemowlęcych ma charakter miejscowy, występuje w postaci uniesionej lub wna poziomie skóry, bardzo często w okolicynaowyowie i szyi.
  • Istnieją również naczyniaki segmentalne, którym mogą współtowarzyszyć wady rozwojowe naczyń krwionośnych lub narządów wewnętrznych.
  • Inna specyficzna postać: wieloogniskowe naczyniaki niemowlęce (tzn. 5 lub więcej) z zajęciem obszarów pozaskórnychrnym lub bez niego
  • 80% naczyniaków niemowlęcych ma charakter ogniskowy i pojedynczy.
  • Umiejscowienie
    Naczyniak, faza poliferacji.jpgNaczyniak, faza poliferacji.jpg
    Naczyniak: Faza proliferacji
    • 60% naczyniaków skórnych występuje w okolicynaowyowie lub szyi.
    • 25% na tułowiu
    • 15% na kończynach
    • naczyniakiNaczyniaki mogą występować nie tylko na skórze, ale także w narządach wewnętrznych - np. w wątrobie, przewodzie pokarmowym, krtani, ośrodkowym układzie nerwowym, trzustce, pęcherzyku żółciowym, grasicy, śledzionie, węzłach chłonnych, płucach, pęcherzu moczowym i nadnerczach.  
  • Wczesne objawy (0–6 tygodni)
    • miejscowo skSkóra zaczyna blednąć,. nastNastępnie tworzą się drobne teleangiektazje, po których następuje pojawienei się czerwonegoczerwone lub bordowegogłęboko znamieniaczerwone znamię lub grudkigrudka otoczonejotoczona bladymsłabym pierścieniem krwotoku naczyniowego.
  • Późniejsze objawy (0–12 miesięcy)
    Naczyniak, faza regresji.jpgNaczyniak, faza regresji.jpg
    Naczyniak: Faza regresji
    • wW miarę wzrostu naczyniak może przybieraćma kształt kopuły, guzka, blaszki, guza lub ich kombinacji.
    • jeJeśli naczyniak znajduje się w fazie inwolucji, kolor stopniowo blednie, zmianaa zmniejszaobrzęk siustępuje.
    • 50–60% naczyniaków pozostawia trwałe zmiany na skórze, takie jak teleangiektazje, powierzchowniepowierzchowne poszerzonerozszerzone żyły, blizny przypominające pęcherze lub hipo-/hiperpigmentacjęhiperpigmentacja.

Dalsza diagnostyka

  • Jeśli rozpoznanie naczyniaka niemowlęcego nie jest pewne lub jeśli podejrzewa się zajęcie narządów wewnętrznych, nalemożyna rozważyć dalsze badania w ramach diagnostyki specjalistycznej:

Badania ultrasonograficzne

  • Naczyniak wykazuje typowy wzorzec przepływu w badaniu ultrasonograficznym, a jego rozległość i stopień zaawansowania można dokładnie określić.
  • Można wykryć zajęcie narządów wewnętrznych.
  • Jeśli podejrzewa się zajęcie mięśnia sercowegoserca, zaleca się wykonanie echokardiografii.

Rezonans magnetycznyRM

  • Może być również pomocny w diagnostyce różnicowej zmiany.
  • W przypadku rozległych naczyniaków segmentalnych w lokalizacji lędźwiowo-krzyżowej należy zawsze wykluczyć wady rozwojowe kręgosłupa, układu moczowo-płciowego i odbytu.

Badanie okulistyczne  

  • Jeśli naczyniak znajduje się blisko narządu wzrokuoka, może wpływać na ostrość widzenia.

Laryngoskopia

  • W przypadku naczyniaków w górnych drogach oddechowych w celu wykluczenia obturacji.

Oznaczenie poziomu TSH

Biopsja i badanie histopatologiczne

  • PogłębienieW diagnostykicelu dalszego wyjaśnienia w przypadku niejasnych zmianguzów, wymagającychaby wykluczenia obecnościwykluczyć nowotwórur złośliwegoliwy

Wskazania dla skierowania do specjalisty

  • Małe, niepowikłane naczyniaki nie wymagajgoją leczenia,się najczęściej ulegaja samoistnej inwolucji z czasemsamoistnie.
    Naczyniak, zmiana okołooczodołowa.jpgNaczyniak, zmiana okołooczodołowa.jpg
    Naczyniak: Zmiana okołooczodołowa
  • W przypadku niekorzystnej lub potencjalnie groźnej lokalizacji (oko, twarz, drogi oddechowe), bardzo dużych naczyniaków, wątpliwości co do prawidłowej diagnozy lub w celu rozpoczęcia leczenia należy skierować pacjenta na specjalistyczne badania/dalsze leczenie (w zależności od problemu do okulisty dziecięcego, laryngologa, pediatry, kardiologa dziecięcego).

Leczenie

Cele leczeniaterapii

  • Zatrzymanie wzrostu i szybka regresja zmiany
  • Zapobieganie funkcjonalnym i estetycznym powikłaniom
  • Leczenie powikłań, np. owrzodzeń lub wtórnych nadkażeń

Ogólne informacje o leczeniuterapii

  • W wielu przypadkach leczenie nie jest konieczne.
  • W przypadku powikłanych naczyniaków leczenie należy rozpocząć jak najwcześniej.
  • Leczeniem z wyboru jest wczesne leczenie propranololem.

Leczenie farmakologiczne

Propanolol  

  • Przed zastosowaniem propranololu należy wykonać EKG, a w przypadku podejrzenia choroby serca i/lub dodatniego wywiadu rodzinnego wskazanenależy jestwykonać wykonanie echokardiografiiechokardiografię.
  • Leczenie propranololem rozpoczyna się stopniowo od dawki 1 mg/kg mc. na dobę i zwiększa stopniowocodziennie w warunkach szpitalnych i co tydzień w warunkach ambulatoryjnych do dawki docelowej 2 (-3) mg/kg mc. na dobę, podzielonej na 2 lub, w uzasadnionych przypadkach, 3 dawki pojedyncze.
  • Hospitalizacja z monitorowaniem ciśnienia krwi, częstości akcji serca i glikemii jest zalecana w następującym przypadku:
    • dzieci poniżej 8 tygodnia życia
    • istotne współistniejące choroby serca lub
    • choroby układu oddechowego
    • powiązane wady rozwojowe
    • trudna sytuacja społeczna
  • Leczenie powinno trwać co najmniej 6 miesięcy, a dawkowanie może wymagać dostosowania do rosnącej masy ciała dziecka.
  • DziałaniaReakcje niepożądane
    • zaburzenia snu
    • zimne kończyny
    • biegunka
    • nocny niepokój
    • skurcz oskrzeli
    • bradykardia
    • hipoglikemia (szczególnie na początku terapii)
    • niedociśnienie tętnicze

Nadolol i atenolol

  • Skuteczne są również inne selektywne beta-blokery.

Glikokortykosteroidy

  • Ogólnoustrojowe glikokortykosteroidy są dodatkowo wskazane tylko w przypadku niepowodzenia leczenia propranololem lub zagrażającej życiu niedrożności dróg oddechowych lub w przypadku innej lokalizacji naczyniaka powodującej potencjalnie zagrożenie.
    • dawkowanie: 2–5 mg ekwiwalentu prednizolonu/kg mc. dziennie

Inne formy leczenia

  • Alternatywą może być miejscowe leczenie beta-blokerami.98
  • Laseroterapia/krioterapiaLaser
    • moMoże być przydatnaprzydatny w leczeniu zarówno proliferujących, jak i pozostałych naczyń z naczyniaków.9-10-11
    • do zmniejszania objętości bardzo dużych naczyniaków przed planowanym zabiegiem chirurgicznym
  • Chirurgiczne usunięcie
    • moMoże być konieczne w przypadku wrzodziejących, krwawiących lub zagrażających życiu naczyniaków.
    • w razie potrzeby późniejsze usunięcie pozostałych naczyniaków ze względów estetycznych lub funkcjonalnych
    • najlepszymNajlepszym momentem jest czas po regresji, tj. w 4–5 roku życia.

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

  • SchorzenieChoroba rozpoczyna się w okresie niemowlęcym i stopniowo ustępuje zwykle w wieku 1–5 lat wraz z naturalną inwolucją naczyniaka.
  • Czas trwania fazy regresji jest różny i nie można go przewidzieć na podstawie wielkości lub wyglądu zmian.
  • W 80–90% guzów regresja kończy się w wieku 4 lat.

Powikłania

  • OwrzodzeniaOwrzodzenie
    • wystWystępująpuje w 5–10% naczyniaków, szczególnie w przypadku zmian mieszanych powierzchownych/głębokich oraz w naczyniakach zlokalizowanych w okolicy wargwargi, krocza i obszarów międzypalcowych.1211
    • moMoże w takich przypadkach dochodzidojść do zakażeń wtórnych.
  • WObturacja dróg oddechowych w przypadku naczyniaków, które z powodu lokalizacji lub rozmiaru uciskają drogi oddechowe, może dojść do ich obturacji.
  • WZaburzenia przypadkuwidzenia spowodowane naczyniakiem: Dotyczy to głównie naczyniaków zlokalizowanych w okolicy narządu wzroku - na górnej, przyśrodkowej powiece może dojść do upośledzenia widzenia.12
  • Duże naczyniaki skórne lub trzewne (zwłaszcza zlokalizowane w wątrobie) występują rzadko. Mogą one jednak prowadzić do niewydolności serca w wyniku zwiększonej pojemnoobjętości minutowej.

RokowanieRokowania

  • Niepowikłane naczyniaki zwykle rozwijajgoją się i podlegają samoistnej inwolucji bez komplikacji; w przypadku powikłanych naczyniaków zależy to od ich wielkości, liczby, lokalizacji i stopnia zajęcia narządów wewnętrznych.
  • Wczesne leczenie propranololem jest skuteczne.
    • Po leczeniu propranololem efekt z odbicia występuje w 15–20% wszystkich przypadków, zwykle w ograniczonym zakresie. Powtórna terapia rzadko jest konieczna.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w  Deximed

Ilustracje

Naczyniak, faza poliferacji.jpgNaczyniak, faza poliferacji.jpg
Naczyniak: Faza proliferacji
Naczyniak, faza regresji.jpgNaczyniak, faza regresji.jpg
Naczyniak: Faza regresji
Naczyniak.jpgNaczyniak.jpg
Naczyniak
Naczyniak. Faza proliferacji.jpgNaczyniak. Faza proliferacji.jpg
Naczyniak: Faza proliferacji
Naczyniak, zmiana okołooczodołowa.jpgNaczyniak, zmiana okołooczodołowa.jpg
Naczyniak: Zmiana okołooczodołowa
Naczyniak, owrzodzenia.jpgNaczyniak, owrzodzenia.jpg
Naczyniak: Owrzodzenia

ŹródłaQuellen

LiteraturaLiteratur

  1. Antaya RJ. Infantile hemangioma. Medscape, last updated Nov 2020 emedicine.medscape.com
  2. Krowchuk DP, Frieden IJ, Mancini AJ, et al. Clinical Practice Guideline for the Management of Infantile Hemangiomas. Pediatrics 2019; 143: e20183475. pmid:3058406. www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Wyrzykowski D., Bukowski M., Jaśkiewicz, J. Guzy naczyniowe i wrodzone malformacje naczyniowe. Cancer Surg. 2005, 1. 1-25. cancersurgery.pl
  4. Rotter A, de Oliveira ZNP. Infantile hemangioma: pathogenesis and mechanisms of action of propranolol. J Dtsch Dermatol Ges. 2017 onlinelibrary.wiley.com
  5. Léauté-Labrèze C, Hoeger P, Mazereeuw-Hautier J, et al. A randomized, controlled trial of oral propranolol in infantile hemangioma. N Engl J Med 2015; 372: 735-46. doi:10.1056/NEJMoa1404710 DOI
  6. Tollefson MM, Frieden IJ. Early growth of infantile hemangiomas: what parents' photographs tell us. Pediatrics. 2012; 130: e314-20. doi:10.1542/peds.2011-3683 DOI
  7. Hemangioma Investigator Group, Haggstrom AN, Drolet BA, et al. Prospective study of infantile hemangiomas: demographic, prenatal, and perinatal characteristics. J Pediatr 2007; 150: 291-4. PMID: 17307549 PubMed
  8. Chang LC, Haggstrom AN, Drolet BA, et al. Growth characteristics of infantile hemangiomas: implications for management. Pediatrics 2008; 122: 360-7. pmid:18676554 PubMed
  9. Ni N, Langer P, Wagner R, Guo S. Topical timolol for periocular hemangioma: report of further study. Arch Ophtalmol 2011; 377-9. 10.1001/archophthalmol.2011.24. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Stier MF, Glick SA, Hirsch RJ. Laser treatment of pediatric vascular lesions: Port wine stains and hemangiomas. J Am Acad Dermatol 2008; 58: 261-85. PMID: 18068263 PubMed
  11. Brightman LA, Brauer JA, Terushkin V, et al. Ablative fractional resurfacing for involuted hemangioma residuum. Arch Dermatol 2012; 148: 1294-8. pmid: 22910902 PubMed
  12. Kim HJ, Colombo M, Frieden IJ. Ulcerated hemangiomas: clinical characteristics and response to therapy. J Am Acad Dermatol 2001; 44: 962-72 PubMed
  13. Ceisler, EJ, Santos, L, Blei, F. Periocular hemangiomas: what every physician should know. Pediatr Dermatol 2004; 21: 1. PubMed
  14. Poetke M, Frommeld T, Berlien HP. PHACE syndrome: new views on diagnostic criteria. Eur J Pediatr Surg 2002; 12: 366-74. PubMed
  15. Winter PR, Itinteang T, Leadbitter P, et al. PHACE syndrome--clinical features, aetiology and management. Acta Paediatr 2016 Feb; 105(2: 145-53. pmid:26469095 PubMed
  16. Munden A, Butschek R, Tom W, et al. Prospective study of infantile hemangiomas: Incidence, clinical characteristics, and association with placental anomalies. Br J Dermatol 2014 doi.org/10.1111/bjd.12804 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  17. North, PE, Waner, M, Brodsky, MC. Are infantile hemangiomas of placental origin?. Ophthalmology 2002; 109: 633. PubMed
  18. Regnier S, Dupin N, Le Danff C, et al. Endothelial cells in infantile haemangiomas originate from the child and not from the mother (a fluorescence in situ hybridization-based study. Br J Dermatol 2007; 157: 158-60. pmid:17578438 PubMed
  19. Drolet BA, Frommelt PC, Chamlin SL, et al. Initiation and use of propranolol for infantile hemangioma: report of a consensus conference. Pediatrics 2013;131:128-140 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  20. Chinnadurai S, Fonnesbeck C, Snyder KM, Pharmacologic Interventions for Infantile Hemangioma. A Meta-analysis. Pediatrics 2016 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

AutorzyAutor*innen

  • Natalia Jagiełła, lekarz (redaktor)
  • Monika Lenz, specjalistaFachärztin medycynyfür rodzinnejAllgemeinmedizin, Neustadt am Rübenberge
D18; D180; Q82; Q825
NaczyniakiZnamię; Naczyniak wrodzony; Nowotwory naczyniowe; Znamię naczyniowe; Znamię urodzeniowe; Znamię wrodzone; Znamię czerwone; Zespół PHACE; Zespół PELVIS; Hipotyreoza; Zespół Dandy'ego-Walkera; Naczyniak krwionośny; Znamię truskawkowe; Guz z naczyń krwionośnych
plama czerwonego wina; uszczypnięcie bociana; plama mongolska
nazcyniak
Naczyniak niemowlęcy
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Naczyniaki to łagodne nowotwory naczyniowe. Częstość występowania: Dotyczy około 4,5% wszystkich dzieci. Objawy: Odbarwione, szybko rosnące guzy skóry. Wyniki:Pierwsze pojawienie się po urodzeniu, często pojedyncze, możliwe jest również występowanie kilku, czasami zajęcie narządów wewnętrznych.
Pediatria
Naczyniaki u dzieci
/link/62568dc06541435ca16f208034fc3c1c.aspx
/link/62568dc06541435ca16f208034fc3c1c.aspx
naczyniaki-u-dzieci
SiteDisease
Naczyniaki u dzieci
K.Reinhardt@gesinform.de
live.com#natalia.k.jagiella@gmail.com
pl
pl
pl