Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Gradówka

Streszczenie

  • Definicja: Przewlekły, jałowy ziarniniak tłuszczowy w obrębie gruczołu Meiboma, objawiający się jako wolno rosnący, niewrażliwy na ucisk guzek na powiece.
  • Epidemiologia: Bardzo częste schorzenie.
  • Objawy: Bezbolesny, powoli rosnący guzek na powiece.
  • Badanie fizykalne: Bez bolesności uciskowej, bez zaczerwienienia, bez objawu chełbotania.
  • Diagnostyka: Oglądanie, palpacja, w przypadku nawrotów ewent. biopsja w celu wykluczenia złośliwego procesu; badanie okulistyczne w przypadku niejasnych wyników.
  • Leczenie: Ciepłe okłady, masaż powiek i oczyszczanie szamponem dla dzieci zwykle prowadzą do wyleczenia w ciągu miesiąca. W przypadku braku poprawy skierowanie do okulisty celem rozważenia iniekcji glikokortykosteroidów lub leczenia chirurgicznego. Antybiotyki nie są zwykle wskazane.

Informacje ogólne

Definicja

  • Gradówka jest przewlekłym jałowym ziarniniakiem tłuszczowym i  objawia się jako wolno rosnący, niebolesny guzek na powiece.1
  • Rozwija się na bazie przewlekłego stanu zapalnego gruczołu Meiboma.1-2  
  • Gradówki to zazwyczaj łagodne i  samoograniczające się zmiany.1

Epidemiologia

  • Częsta zmiana zapalna powieki, brak dokładnych danych na temat częstości występowania.1
  • Częściej u  dorosłych w  wieku 30-–50 lat1-2

Etiologia i  patogeneza

  • Gruczoły Meiboma są osadzone w  tarczy chrzęstnej powieki.
  • Niedrożność gruczołów Meiboma powieki górnej i  uwalnianie łoju do tkanki tarczy.1-2
    • npNp. wtórnie do mechanicznej niedrożności ujścia gruczołu przez współistniejacy jęczmień lub z  powodu dysfunkcji gruczołu Meiboma z  następowym zastojem i  wydzielaniem łoju.
  • Ziarniniakowy odczyn zapalny (reakcja na ciało obce) na łój i  lipofilowe produkty rozkładu, które przedostały się do tkanek otaczających gruczoły Meiboma.     
    • przewlekPrzewlekłe, nieinfekcyjne zapalenie.
  • Zazwyczaj obrzęk obejmuje spojówkową stronę tarczy, ale może również prowadzić do obrzęku po zewnętrznej stronie powieki.1
  • Może pojawić się nadkażenie zmiany.1

Czynniki predysponujące

ICD-10

  • H00.1 Gradówka.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Decydujące znaczenie dla rozpoznania mają wyniki badania przedmiotowego: niebolesny obrzęk na powiece, który rozwijał się przez tygodnie i  miesiące.1
  • W  przypadku nawrotów należy wykluczyć proces złośliwy.1-2

Diagnostyka różnicowa

Wywiad

  • Niebolesny obrzęk na powiece, który rozwijał się przez tygodnie i  miesiące.
    • Odróżnienie od jęczmienia wewnętrznego, który  jest bolesny.
    • czasamiCzasami upośledzone widzenie z  powodu obrzęku.
    • Ból pojawia się wraz z  zapaleniem lub infekcją.
    • czCzęsto gradówka w  wywiadzie.
  • Wywiad dotyczący podróży (w  celu wykluczenia innych rozpoznań).
  • Obecność chorób przewlekłych.

Badanie przedmiotowefizykalne

  • Typowy obraz kliniczny1-2:
    • owalny, ostro odgraniczony guzek powieki, zwykle mniejszy niż 1 cm
    • najczęściej pojedyncza zmiana na powiece górnej, możliwe wystąpienie na powiece dolnej lub zmiany mnogie
      • Nienie znajduje się na brzegu powieki.
    • wyczuwalny palpacyjnie, bez bolesności uciskowej, bez przelewania się, bez zaczerwienienia
    • możliwy łagodny odczyn zapalny.
  • Zmiany w ostrości widzenia lub ból oka, gorączka, zaburzenia ruchomości gałki ocznej i  rozproszony obrzęk powiek lub twarzy sugerują inne rozpoznania różnicowe i  powinny podlegać dalszej pilnej diagnostyce.1-2

Diagnostyka specjalistyczna

  • W praktyce okulistycznej:
    • badanie ostrości wzroku
    • badanie powiek, brzegów powiek, spojówki, rogówki, filmu łzowego i mięska łzowego z  użyciem lampy szczelinowej
    • w  przypadku bólu gałki ocznej: badanie rogówki z  użyciem fluoresceiny
    • w  celu wykluczenia złośliwości i diagnostyki różnicowej: ewentualnie biopsja  .  
  • TK2:
    • w przypadku niejasnych, rozlanych objawów klinicznych: w  celu wykluczenia poważnych chorób i  zapalenia tkanki łącznej oczodołu.

Wskazania do skierowania do okulisty

  • Wątpliwości diagnostyczne.
  • Brak poprawy pod wpływem leczenia zachowawczego przez 1 miesiąc: skierowanie w celu iniekcji glikokortykosteroidu lub leczenia chirurgicznego.1-2
  • W  przypadku większych, centralnie zlokalizowanych gradówek wczesne skierowanie do korekty chirurgicznej.1
  • W  przypadku nawrotów: skierowanie na biopsję i  wykluczenie złośliwości zmiany.2  
  • Cechy zakażenia.1

Leczenie

Cel leczenia

  • Złagodzenie objawów.

Ogólne informacje o leczeniu

  • Ponad 50% gradówek ulega samoistnemu wyleczeniu.2
  • Początkowo postępowanie zachowawcze z  zastosowaniem ciepłych okładów, oczyszczaniem i  masażem powiek.1
  • Większość gradówek ustępuje w  ciągu miesiąca przy zastosowaniu metod zachowawczych.1-2
    • wW przypadku braku poprawy w  ciągu miesiąca: skierowanie do okulisty w  celu wstrzyknięcia glikokortykosteroidu lub leczenia chirurgicznego.
  • Antybiotyki nie są rutynowo wskazane.1-3
  • Interwencja chirurgiczna w  przypadku dużych zmian zlokalizowanych centralnie, migracji zmiany lub braku poprawy po zastosowaniu metod zachowawczych.1-2

Zalecenia dla pacjentów

  • Ciepłe okłady na chore oko 4-–5  razy dziennie przez 10-–15  min.4
    • Aby otrzymać ciepły kompres, najlepiej zanurzyć szmatkę w  ciepłej wodzie i  wykręcić ją; powtarzane namaczanie, aby utrzymać ciepło okładu.
    • W aptekach dostępne są różnorodne zestawy kompresów rozgrzewających, pozwalające utrzymać odpowiednią temperaturę przez kilka/kilkanaście minut.
  • Codziennie przez kilka minut wykonywać delikatne masaże powieki, aby ułatwić odprowadzanie nagromadzonego łoju.
  • Jeśli gradówka „wypłynie” sama, należy utrzymywać powiekę w  czystości i  nie dotykać.
  • Nie należy próbować wyciskać gradówki.
  • Codziennie przed pójściem spać wykonać demakijaż oczu i regularnie (co 3 miesiące) wymieniać przybory do makijażu.
  • Odpowiednia higiena soczewek kontaktowych, mycie rąk przed ich wyjęciem i przed dotykaniem okolic oczu.

Leczenie farmakologiczne

  • Leczenie zwykle prowadzone przez okulistę.2
  • Przy braku potwierdzenia zakażenia i  braku poprawy1-2:
    • można spróbować zastosować glikokortykosteroidy wstrzykiwane do zmiany:
      • triamcinolon 40 mg/ml 0,2-–2,0 ml
      • powtórzyć w  przypadku większych zmian po 2-–7  dniach
      • podobna skuteczność jak łyżeczkowanie.
  • Tylko w  przypadku zakażenia1:

Inne metody leczenia

  • Zachowawcze1-2:
    • ciepłe okłady na zmienioną chorobowo powiekę 4-–5  razy dziennie przez 10-–15  minut
    • Masamasaż powiek i  ewent. czyszczenie szamponem dla dzieci mogą być pomocne.
    • Śśrodki te mogą pomóc w  złagodzeniu niedrożności gruczołów Meiboma i  przywróceniu odpływu łoju.
  • Chirurgiczne1:
    • wskazania: zmiany przetrwałe, duże lub wędrujące, uczucie ucisku, astygmatyzm wywołany przez gradówkę
    • lepsze wyniki pod względem częstości nawrotów przy zastosowaniu środków zachowawczych, równoważne z  wstrzykiwaniem glikokortykosteroidów2
    • mała gradówka: łyżeczkowanie
    • większa gradówka: wycięcie.

Zapobieganie

Przebieg, powikłania i  rokowanie

Przebieg

  • Samoistne ustąpienie w ponad 50% przypadków.2
  • Zwykle goi się pod wpływem leczenia zachowawczego w  ciągu jednego miesiąca.

Powikłania

  • Zakażenie.1
  • Upośledzenie widzenia z  powodu uszkodzenia rogówki w dużych gradówkach powyżej 5  mm.1
    • pogorszeniePogorszenie istniejącej wady wzroku lub wywołanie astygmatyzmu.

Rokowanie

  • Bardzo dobre.1
    • Zwykle ustępuje pod wpływem działań zachowawczych.

Informacje dla pacjentów

InformacjeMateriały edukacyjne dla pacjentów

Ilustracje

Chalazion.pngChalazion.png
Gradówka (źródło: Wikimedia Commons)

Źródła

Piśmiennictwo

  • Grabska-Liberek I. Podstawy okulistyki dla studentów medycyny i lekarzy rodzinnych. Termedia sp. z o.o., Poznań, 2021. ISBN: 978-83-7988-386-8.
  1. StatPearls. Chalazion. Stand 07.07.2022. (letzter Zugriff am 28.07.2022). www.statpearls.com
  2. BMJ BestPractice. Stye and chalazion. Stand 28.06.2022. (letzter Zugriff am 28.07.2022) bestpractice.bmj.com
  3. Alsoudi AF, Ton L, Ashraf DC, Idowuet OO, Kong AW, Wang L, Kersten RC, Winn BJ, Grob SR, Vagefi MRal. Efficacy of Care and Antibiotic Use for Chalazia and Hordeola. Eye Contact Lens. 2022 Apr 1; 48(4): 162-1688. doi: 10.1097/ICL.0000000000000859. PMID: 35296627; PMCID: PMC8931268. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  4. American Optometric Association. Chalazion. o. D. (letzter Zugriff am 28.07.2022) www.aoa.org

AutorzyOpracowanie

  • Natalia Jagiełła, lekarz, specjalista medycyny rodzinnej, Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Krakowie (recenzent)
  • Adam Windak, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
  • Marlies Karsch-Völk, Dr n. med., lekarz rodzinny, Monachium(recenzent/redaktor)
H001
Gradówka
AAA MK 28.07.2022 neu geschrieben.
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Przewlekły, jałowy ziarniniak tłuszczowy w obrębie gruczołu Meiboma, objawiający się jako wolno rosnący, niewrażliwy na ucisk guzek na powiece.
Okulistyka
Gradówka
/link/5a00d8ed42a141cf8b607f542256f58b.aspx
/link/5a00d8ed42a141cf8b607f542256f58b.aspx
gradowka
SiteDisease
Gradówka
K.Reinhardt@gesinform.de
live.com#drcom#ola.dabrowska@wplukasiewicz@gmail.plcom
pl
pl
pl