ciężka glukozuria do 200 g/24 godz. u pacjentów homozygotycznych
Ogólnie bezobjawowa, nie wymaga leczenia.
zespół złego wchłaniania glukozy-galaktozy (SGLT1)
zespół Fanconiego-Bickela (GLUT2)
zespół De Toniego-Fanconiego z uogólnionymi zaburzeniami resorpcji w kanaliku proksymalnym
Przyczyny pozanerkowe
Cukrzyca typu 2 i cukrzyca typu 1 to najczęstsze przyczyny pozanerkowe (również najważniejsze rozpoznania różnicowe glukozurii ogółem)
postaci szczególne
cukrzyca ciążowa: zaburzenia tolerancji glukozy, rozpoznawana w drugiej połowie ciąży za pomocą doustnego testu obciążenia glukozą (OGTT — oral glucose tolerance test)
cukrzyca typu HNF1A MODY (dawniej: MODY3): dziedziczona monogenowo cukrzyca z obniżonym progiem nerkowym, z objawami klinicznymi pojawiającymi się u młodych dorosłych (zwykle do 25 r.ż.)
Glukozuria poposiłkowa bez cukrzycy
stan po gastrektomii z przemijającą poposiłkową hiperglikemią
nadmierne spożycie glukozy, np. spożycie dużej ilości słodkich napojów przed pobraniem próbki
Diagnostyka
Wykrywanie za pomocą testów paskowych do badania moczu
Rutynowe badanie moczu zwykle z użyciem wieloparametrowych pasków testowych moczu
Prosta półilościowa analiza
Enzymatyczne wykrywanie metodą oksydazy glukozowej
Próg wykrywalności 30−50 mg/dl (1,7−2,8 mmol/l)
Zmiana koloru zależna od stężenia
Diagnostyka w różnych okolicznościach/chorobach
Przypadkowe stwierdzenie przy użyciu testów paskowych do badania moczu
Przyczyna glukozurii wykrytej przypadkowo powinna zostać wyjaśniona.
Nowo wykryta glukozuria może wskazywać na nierozpoznaną wcześniej cukrzycę.
Różnicowanie glukozurii nerkowej od cukrzycy za pomocą oznaczania glukozy w osoczu na czczo i wskaźnika HbA1c
Czułość glukozurii w wykrywaniu cukrzycy jest jednak ograniczona (dlatego nie można wykluczyć cukrzycy przy negatywnym wyniku badania moczu).
negatywny wynik badania przy podwyższonym stężeniu glukozy we krwi ale poniżej progu nerkowego (norma 160−180 mg/dl [8,9−10 mmol/l])
Gdy już występuje nefropatia cukrzycowa próg nerkowy jest podwyższony (do 300 mg/dl [16,7 mmol/l]).
Znaczenie dla kontroli leczenia cukrzycy
Oznaczenia stężenia glukozy w moczu (i w osoczu) straciły na znaczeniu u pacjentów z cukrzycą insulinoniezależną ze względu na regularne kontrole HbA1c.
W pewnych sytuacjach jednak oznaczenie glukozy w moczu jest przydatne:
Testy paskowe do badania moczu (10 razy tańsze niż samodzielne pomiary stężenia glukozy we krwi) mogą być stosowane pomiędzy dwoma pomiarami HbA1c, aby wyjaśnić, czy objawy są rzeczywiście związane z hiperglikemią i towarzyszącą jej glukozurią.
Nie udało się udowodnić dodatkowej korzyści z samodzielnego pomiaru glukozy w osoczu w porównaniu z oznaczaniem glukozy w moczu u pacjentów z cukrzycą insulinoniezależną.
glukoza w osoczu na czczo ≥126 mg/dl (≥7,0 mmol/l) oznaczona 2-krotnie (w różne dni)
HbA1c ≥6,5% (tylko oznaczona w laboratorium metodą certyfikowaną przez NGSP - National Glycohemoglobin Standardization Program - w praktyce rzadko mamy informację czy wynik oznaczany jest certyfikowaną metodą)
OGTT (doustny test obciążenia glukozą)
badanie glikemii w krwi żylnej na czczo i 2 godziny po wypiciu roztworu 75 g glukozy
Araszkiewicz A, Bandurska-Stankiewicz E, Borys S. et al. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą – 2024. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Curr Top Diabetes, 2023; 4 (3-4) ptdiab.pl
Mastalerz-Migas A, Czupryniak L, Fabian W. et al. Wytyczne rozpoznawania i leczenia cukrzycy dla lekarzy rodzinnych Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej, Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce i Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Lekarz POZ 2022;4:229-251. termedia.pl
Piśmiennictwo
Zawadzki J. Glukozuria nerkowa. W: Gajewski P. Jaeschke R (red.) Interna Szczeklika 2023, s.1698-9. Medycyna Praktyczna. Kraków, 2023.
Calado J, Loeffler J, Sakallioglu O, et al. Familial renal glucosuria: SLC5A2 mutation analysis and evidence of salt-wasting. Kidney Int 2006; 69: 852. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Araszkiewicz A, Bandurska-Stankiewicz E, Borys S. et al. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą – 2024. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Curr Top Diabetes, 2023; 3 (1): 1–140 ptdiab.pl
Sieradzki J. Glukozuria. W: Gajewski P. Jaeschke R (red.) Interna Szczeklika 2023, s. 1546. Medycyna Praktyczna. Kraków, 2023.
Autorzy
Marek Oleszczyk, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (recenzent)
Adam Windak, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
Aleksandra Cegiel, lekarza, w trakcie specjalizacji z medycyny rodzinnej
R81
Glukozuria; Glikozuria; Glukoza w moczu; Cukromocz; Cukier w moczu; Próg nerkowy; cukrzyca; Cukrzyca typu MODY; Maturity Onset Diabetes of the Young; Testy paskowe do badania moczu; Ciąża; Cukrzyca ciężarnych; Cukrzyca ciążowa; SGLT2; sodium-glucose co-transporter-2; kotransporter glukozowo-sodowy 2; Inhibitory SGLT2
Wydalanie glukozy z moczem przekraczające poziom fizjologiczny. Fizjologiczne wydalanie glukozy z moczem do 15 mg/dl (0,8 mmol/l) Glukozuria po przekroczeniu „progu nerkowego” (norma przy stężeniu glukozy we krwi około 160−180 mg/dl [8,9−10 mmol/l])