Document version compare

Informacje ogólne

Powieki należą do przydatków oka, których prawidłowe ~~funkcjonwanie~~funkcjonowanie jest warunkiem swobodnego widzenia oraz utrzymania struktury i czynności narządu wzroku.
Większość chorób powiek jest niegroźna, ale w rzadkich przypadkach możliwe jest wystąpienie nowotworów złośliwych.
Ropowica oczodołu jest nagłym przypadkiem okulistycznym wymagającym hospitalizacji.

Problemy z narządem wzroku są przyczyną 2–3% wszystkich konsultacji u lekarza pierwszego kontaktu lub ~~stawienia się~~wizyty w szpitalnym oddziale ratunkowym.¹
- Zapalenie powiek (zapalenie brzegu powieki) jest jedną z najczęstszych przyczyn poszukiwania porady lekarskiej.²
Najczęstsze zapalne guzy powiek to jęczmień oraz gradówka.
Zdecydowanie najczęstszym schorzeniem powiek u ponad 50% populacji jest zwiotczenie skóry powiek (blefarochalaza –) spowodowane związanym z wiekiem ~~zwiotczeniem~~wiotczeniem tkanki łącznej).³

Powieki od zewnątrz pokryte są skórą, pod którą znajduje się warstwa mięśniowa, a głębiej tarczka zbudowana z tkanki łącznej. Od strony gałki ocznej powieki pokryte są spojówką powiekową. Z krawędzi powiek wyrastają rzęsy, do mieszków których uchodzą gruczoły łojowe (Zeissa) i potowe (Molla).⁴

H01 Inne stany zapalne powiek.
- H01.0 Zapalenie brzegów powiek.
- H01.1 Choroby skóry powiek pochodzenia niezakaźnego.
- H01.8 Inne, określone zapalenia powiek.
- H01.9 Zapalenie powiek, nieokreślone.
H02 Inne zaburzenia powiek.
- H02.0 Podwinięcie powieki i nieprawidłowy wzrost rzęs.
- H02.1 Wywinięcie powieki.
- H02.2 Niedomykalność szpary powiekowej.
- H02.3 Zwiotczenie skóry powiek.
- H02.4 Opadnięcie powieki.
- H02.5 Inne zaburzenia wywierające wpływ na czynność powiek.
- H02.6 Kępki żółte powiek.
- H02.7 Inne zmiany zwyrodnieniowe powiek i tkanek otaczających gałkę oczną.
- H02.8 Inne określone zaburzenia powiek.
- H02.9 Zaburzenia powiek, nieokreślone.
H03 Patologie powiek w przebiegu chorób sklasyfikowanych gdzie indziej.
- H03.0 Infestacja pasożytów do powiek w przebiegu chorób sklasyfikowanych gdzie indziej.
- H03.1 Zajęcie powiek w przebiegu chorób zakaźnych sklasyfikowanych gdzie indziej.
- H03.8 Zajęcie powiek w przebiegu innych chorób sklasyfikowanych gdzie indziej.
H05.0 Zapalenie ostre oczodołu (ropowica oczodołu).

Wywiad lekarski i badanie przedmiotowe ze szczegółowym oglądaniem i ewentualnym badaniem palpacyjnym powiek.

Algorytm zaproponowany przez Carlisle i wsp. dowykorzystywany ~~wykorzystania~~jest w gabinecie lekarza rodzinnego w diagnostyce różnicowej obrzęku zaczerwienienia powieki.

W zależności od obecności poszczególnych objawów określa się najbardziej prawdopodobne rozpoznanie.
Uraz penetrujący lub oftalmoplegia lub zaburzenia widzenia (np. podwójne widzenie)
- nagłe przypadki w okulistyce.
Powierzchowne zmiany skórne powiek
- z pęcherzami: półpasiec oczny
- uniesiona zmiana z centralnym wgłębieniem i teleangiektazjami: rak podstawnokomórkowy
- rumieniowa, łuszcząca się blaszka: rak płaskonabłonkowy
- towarzyszący rozległy obrzęk twarzy: obrzęk naczynioruchowy
- płaski lub uniesiony, ostro zarysowany rumień: naczyniak
- uniesiona, sucha blaszka: atopowe zapalenie skóry
- podrażniona, rumieniowata skóra: kontaktowe zapalenie skóry.
Rozwijający się powoli bezbolesny wytrzeszcz
- jednostronnie: guz; zalecane badania obrazowe
- obustronnie: choroba Basedowa.
Rozległy obrzęk i zaczerwienienie z bólem i ostrym początkiem
- ropowica oczodołu.
Ostro odgraniczony obrzęk powieki
- na brzegu powieki: jęczmień
- zwykle lokalizacja centralna: gradówka.

Z wyjątkiem ropowicy oczodołu istnieją osobne, szczegółowe artykuły na temat każdego obrazu klinicznego, powiązane w algorytmie diagnostycznym.

Zakażenie ropne tkanek oczodołu.
Obraz kliniczny
- ciężki stan ogólny pacjenta, obraz kliniczny obejmuje wytrzeszcz, zaczerwienienie i obrzęk powiek, chemozę spojówek, często osłabienie ostrości wzroku
- charakterystyczne ograniczenie ruchomości gałek ocznych.
Diagnostyka
- wymaz w kierunku identyfikacji patogenu
- poszukiwanie ogniska infekcji (ewentualnie TK oczodołu i zatok przynosowych).
Leczenie
- antybiotykoterapia przy ścisłej kontroli stanu klinicznego
- ewentualnie drenaż chirurgiczny w przypadku ropnia.

Rak podstawnokomórkowy powieki dolnej

Grabska-Liberek I. (red). Podstawy okulistyki dla studentów medycyny i lekarzy rodzinnych, ISBN: 978-83-7988-386-8 Termedia, Poznań, 2021.

Pflipsen M., Massaquoi M., Wolf S. Evaluation of the Painful Eye, Am Fam Physician 2016, 93(12): 991-8, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Duncan K., Jeng B.H. Medical management of blepharitis, Curr Opin Ophthalmol 2015, 26(4): 289-94, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Mak S.T., Kwok J.J.S.W., Yuen H.K.L. Prevalence of eyelid diseases among adults in Hong Kong, Hong Kong Journal of Ophthalmology 2018, www.hkjo.hk
Carlisle R.T., Digiovanni J. Differential Diagnosis of the Swollen Red Eyelid, Am Fam Physician 2015, 92: 106-12, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov