Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

HüftimpingementKonflikt panewkowo-udowy

Streszczenie

  • Definicja: Przedwczesny i bolesny kontakt pomiędzy strukturami kostnymi proksymalnej części kości udowej a panewką lub kością miedniczą.
  • Częstość występowania: Częsta przyczyna bólu pachwiny u młodych pacjentów, którzy intensywnie uprawiają sport.
  • Objawy: Ostry ból pachwiny podczas wysiłku.
  • Wyniki badania: Prowokacja bólu przez połączone ruchy zgięcia, rotacji wewnętrznej i przywodzenia w stawie biodrowym.
  • Diagnostyka: Badanie fizykalne oraz badanie rentgenowskie i w razie potrzeby RM.
  • Terapia: Próba leczenia zachowawczego z przerwą w uprawianiu sportu, fizjoterapią i infiltracjami dostawowymi. Jeśli objawy nie ustąpią, konieczne jest operacyjne usunięcie zniekształcenia.

Informacje ogólne

Definicja

  • Synonimy: FAI (ang. femoroacetabular impingement) zespół konfliktu obrąbkowego stawu biodrowego
  • Przedwczesny i bolesny kontakt pomiędzy strukturami kostnymi proksymalnej części kości udowej a panewką lub kością miedniczą
  • Angielski termin impingement oznacza „uderzenie”.

Anatomia kliniczna

  • Staw biodrowy = staw kulisty panewkowy
    • Szczególny rodzaj stawu kulistego, w którym górna połowa głowy kości udowej (caput femoris) jest osadzona w panewce (acetabulum).
  • Obrzeże panewki pokryte jest obrąbkiem panewkowym (labrum).
    • Ta struktura pogłębia panewkę stawu i w ten sposób ma chronić staw przed zwichnięciem.

Częstość występowania

  • Częsta przyczyna bólu pachwiny u młodych, aktywnych sportowo osób1
  • Występuje szczególnie często2-3:
    • u osób w wieku 20–30 lat
    • u osób rasy białej
    • u sportowców
  • Ważne: Chorobowość radiologicznych cech konfliktu panewkowo-udowego jest w populacji wysoka, ale nie zawsze mają znaczenie kliniczne.
  • Współczynnik chorobowości na podstawie wyników badań radiologicznych
    • populacja bezobjawowa
      • zniekształcenie typu Cam u 17% mężczyzn i u 4% kobiet4
      • zniekształcenie typu Pincer u około 15% dorosłej populacji5
    • populacja objawowa (w wieku 18–50 lat) z dolegliwościami stawu biodrowego
      • Cechy konfliktu panewkowo-udowego w badaniach radiologicznych są obecne u 87% z tych osób6.

Etiologia i patogeneza

  • Mechaniczne i/lub funkcjonalne przyczyny nieprawidłowego nachodzenia na siebie kości udowej i panewki
  • Wyróżnia się trzy przyczyny konfliktu mechanicznego:
    1. konflikt panewkowo-udowy typu Pincer = inaczej kleszczykowy
      • Wyraźna nadbudowa panewki, jej krawędź „wystaje”.
      • tyłoskręcenie panewki stawowej
    2. konflikt panewkowo-udowy typu Cam = inaczej krzywkowy
      • Szyjka kości udowej jest zbyt szeroka i występuje jej zniekształcenie w kształcie krzywki.
    3. Zaburzona możliwość skrętu kości udowej
  • Często występuje połączenie różnych postaci konfliktu panewkowo-udowego i brak jest wyizolowanej postaci.
  • Możliwa przyczyna funkcjonalna związana z niefizjologicznymi zakresami ruchomości w prawidłowo zbudowanym stawie biodrowym
    • Prawidłowe wyniki badań radiologicznych nie wykluczają FAI i naderwania obrąbka panewkowego.
  • Objawy są często spowodowane uszkodzeniem obrąbka panewkowego.

Patogeneza

  • Rozwój konfliktu panewkowo-udowego o pierwotnej morfologii Cam na krótko przed zatrzymaniem wzrostu proksymalnej chrząstki nasadowej kości udowej
    • Prawdopodobnie jest to reakcja na siły ścinające, które mogą wystąpić przy regularnym i silnym obciążeniu podczas aktywności sportowej.
  • Rozwój konfliktu panewkowo-udowego o morfologii Pincer jest znacznie słabiej zbadany.
    • Zwykle występuje u kobiet w wieku 30–40 lat.

Czynniki predysponujące

  • Wyjątkowo silne obciążenie fizyczne (wynikające z aktywności sportowej) w okresie dojrzewania
  • Uprawianie dyscyplin sportowych wymagających wykonywania ruchów zgięcia, rotacji wewnętrznej i przywodzenia wykraczających poza zakres fizjologiczny
    • piłka nożna (skrajne zakresy ruchu podczas kopania piłki)
    • hokej na lodzie (obrona bramki przez bramkarza w pozycji „butterfly”)
    • bieg przez płotki (dostawianie nogi skaczącej)
    • sztuki walki (różne techniki nożne)

ICD-10

  • M24.85 Inne określone uszkodzenia stawu niesklasyfikowane gdzie indziej: okolice miednicy i uda (miednica, kość udowa, pośladki, biodro, staw biodrowy, staw krzyżowo-biodrowy)

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Połączenie typowych radiologicznych cech konfliktu panewkowo-udowego i odpowiadających im dolegliwości zależnych od ruchu

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Typowe objawy
    • Ból pachwiny, który początkowo występuje tylko po intensywnym wysiłku.
    • zaostrzenie bólu spowodowane ruchami zgięcia i rotacji wewnętrznej, np. po długim siedzeniu, a następnie wysiadaniu z samochodu
    • znak C: wskazanie lokalizacji bólu poprzez przyłożenie rozłożonego kciuka i palca wskazującego powyżej obszaru pachwiny
  • Wywiad lekarski dotyczący aktywności sportowej
    • rodzaj sportu i intensywność obciążenia (sport wyczynowy?)
  • Wcześniejsze choroby i operacje stawu biodrowego
  • Dotychczasowe działania terapeutyczne i obrazowanie

Badanie fizykalne

  • Obserwacja
    • zaczerwienienie lub opuchlizna
    • symetria układu mięśniowego miednicy oraz kończyny dolnej
      • Brak równowagi mięśniowej może prowadzić do nieprawidłowego obciążenia i bólu.
    • nieprawidłowe ułożenie kręgosłupa
      • cechy możliwej blokady
  • palpacja
    • bolesność uciskowa nad kością łonową (os pubis)
      • tendinopatia mięśni przywodzicieli
      • Osteitis pubis
      • złamanie przeciążeniowe
    • miękki zewnętrzny pierścień pachwinowy, ewentualnie z uwypukleniem
  • Badanie czynnościowe
    • krążenie obwodowe
    • Ocena zakresu ruchomości stawów biodrowych w porównaniu stron
  • Badania swoiste
    • test FADIR7= test prowokacji konfliktu panewkowo-udowego od strony brzusznej
      • pacjent w pozycji na plecach
      • połączony ruch zgięcia, przywodzenia i rotacji wewnętrznej (FADIR)
      • zachodzenie na siebie przednio-górnego brzegu panewki i kości udowej
      • wywołanie typowego bólu
      • badanie fizykalne w kierunku FAI o największej wartości informacyjnej
      • porównanie z drugą stroną
    • test prowokacji konfliktu panewkowo-udowego od strony grzbietowej
      • pacjent w pozycji leżącej na plecach na kozetce
      • biodra na dolnym końcu kozetki, nogi zwisają z kozetki
      • przeprost w stawie biodrowym z jednoczesną rotacją zewnętrzną i odwodzeniem
      • zachodzenie na siebie tylno-dolnego brzegu panewki i kości udowej
    • objaw Drehmanna
    • infiltracja diagnostyczna stawu biodrowego z zastosowaniem znieczulenia miejscowego
      • Brak bólu dowodzi wewnątrzstawowej przyczyny bólu.
      • wykluczenie np. promieniującego bólu pleców

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

  • Brak

Diagnostyka u specjalisty

  • Diagnostyka z wykorzystaniem obrazowania rentgenowskiego z wyboru
    • Ogląd miednicy i kości udowej w projekcji osiowej (według Dunna lub Lauensteina)
  • RM 
    • wskazane w przypadku podejrzenia FAI z uszkodzeniem obrąbka8
    • Artrografia w rezonansie magnetycznym jest najlepszym sposobem oceny powierzchni chrząstki i uszkodzeń obrąbka; jednak u dzieci i młodzieży wskazania do tego badania są ograniczone ze względu na inwazyjność tej metody.

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Jeśli leczenie zachowawcze jest nieskuteczne, należy skierować pacjenta do ortopedy.

Terapia

Cele leczenia

  • Uwolnienie od dolegliwości bólowych
  • Powrót do aktywności sportowej
  • Zmniejszenie ryzyka wtórnej koksartrozy

Ogólne informacje o terapii

  • Początkowo leczenie zachowawcze z przerwą w uprawianiu sportu, fizjoterapia, w razie konieczności NLPZ i infiltracje dostawowe
  • Jeśli objawy utrzymują się pomimo wyczerpania leczenia zachowawczego, wykonuje się artroskopową resekcję konfliktu panewkowo-udowego.
  • Po 2 latach nie stwierdzono żadnych istotnych różnic między pacjentami leczonymi zachowawczo i artroskopowo9.

Terapia zachowawcza

Przerwa w uprawianiu sportu

  • Przerwa w uprawianiu sportu trwająca 6 tygodni w przypadku sportów wymagających biegania, skakania lub intensywnych ruchów w stawie biodrowym.
  • Unikanie ruchów w stawie biodrowym o skrajnych zakresach

NLPZ

  • W ostrej fazie w razie konieczności krótkotrwałe przyjmowanie NLPZ w celu złagodzenia bólu
    • np. ibuprofen 400 mg 1–1–1 przez 3–4 doby

Fizjoterapia

  • Początkowe treningi pod kierunkiem fizjoterapeuty, następnie regularne samodzielne ćwiczenia10
  • Ćwiczenia wzmacniające, zwłaszcza odwodzicieli bioder
  • Optymalizacja stabilności tułowia
  • Ćwiczenia rozciągające poprawiające mobilność stawu biodrowego
  • Czas trwania min. 6 tygodni10

Iniekcje dostawowe

  • Jeśli fizjoterapia nie przyniesie poprawy.
  • Zazwyczaj glikokortykosteroidy i miejscowe środki znieczulające

Leczenie chirurgiczne

  • W przypadku utrzymujących się dolegliwości pomimo wyczerpania możliwości leczenia zachowawczego w ciągu 6 miesięcy
    • Ważne: interwencja chirurgiczna jest przeciwwskazana w przypadku współwystępujących zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego11.
  • Zabieg artroskopowy z resekcją konfliktu panewkowo-udowego o morfologii Cam i w razie potrzeby refiksacja lub wygładzenie uszkodzeń obrąbka panewkowego
  • W przypadkach konfliktu panewkowo-udowego o morfologii Pincer lub zaburzeń skrętu kości udowej może być konieczna złożona operacja z osteotomią. 

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • W większości przypadków dochodzi do stopniowej progresji z postępującym bólem podczas wysiłku; ostatecznie pacjent może odczuwać stały dyskomfort podczas wykonywania codziennych czynności.

Powikłania

Rokowanie

  • Wyniki kliniczne są korzystne nawet w długookresowej obserwacji, a w różnych dyscyplinach sportowych odnotowuje się wysoki wskaźnik powrotu do sportu.
    • Jednakże po 2 latach do 1/3 pacjentów nadal odczuwa objawy, zarówno w przypadku leczenia zachowawczego, jak i chirurgicznego9.
    • Po leczeniu chirurgicznym ponad 90% pacjentów w wieku dojrzewania może powrócić do wcześniejszej aktywności sportowej.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Lee WD, Kang C, Hwang DS, et al. Descriptive Epidemiology of Symptomatic Femoroacetabular Impingement in Young Athlete: Single Center Study. Hip Pelvis 2016; 28(1): 29-34. www.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Clohisy JC, Baca G, Beaulé PE, et al. Descriptive epidemiology of femoroacetabular impingement: a North American cohort of patients undergoing surgery.. Am J Sports Med 2013; 41(6): 1348-56. www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Rankin AT, Bleakley CM, Cullen M. Hip Joint Pathology as a Leading Cause of Groin Pain in the Sporting Population: A 6-Year Review of 894 Cases. Am J Sports Med 2015 Jul; 43(7): 1698-703. pmid:25964274 PubMed
  4. Gosvig KK, Jacobsen S, Sonne-Holm S, et al. The prevalence of cam-type deformity of the hip joint: a survey of 4151 subjects of the Copenhagen Osteoarthritis Study. Acta Radiol 2008; 49(4): 436-41. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Pollard TC, Villar RN, Norton MR, et al. Genetic influences in the aetiology of femoroacetabular impingement: a sibling study. J Bone Joint Surg Br 2010; 92(2): 209-16. www.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Ochoa LM, Dawson L, Patzkowski JC, Hsu JR. Radiographic Prevalence of femoroacetabular impingement in a young population with hip complaints is high. Clin Orthop Relat Res 2010; Jan 27. www.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Martin RL, Sekiya JK. The interrater reliability of 4 clinical tests used to assess individuals with musculoskeletal hip pain. J Orthop Sports Phys Ther 2008; 38: 71-7 PubMed
  8. Bredella MA, Stoller DW. MR imaging of femoroacetabular impingement. Magn Reson Imaging Clin N Am 2005; 13: 653. PubMed
  9. Mansell NS, Rhon DI, Meyer J, et al. Arthroscopic Surgery or Physical Therapy for Patients With Femoroacetabular Impingement Syndrome: A Randomized Controlled Trial With 2-Year Follow-up. Am J Sports Med 2018; 46(6): 1306-14. www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Mansell NS, Rhon DI, Marchant BG, et al. Two-year outcomes after arthroscopic surgery compared to physical therapy for femoracetabular impingement: A protocol for a randomized clinical trial. BMC Musculoskelet Disord 2016; 4(17): 60. www.ncbi.nlm.nih.gov
  11. Zhang C, Li L, Forster BB, et al. Femoroacetabular impingement and osteoarthritis of the hip. Can Fam Physician 2015; 61(12): 1055-60. www.ncbi.nlm.nih.gov

Autorzy

  • Lino Witte, dr n. med., lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Münster
M2485
Hofteimpingement; FAI; Femoroazetabuläres Impingement; Femoroacetabuläres Impingement; Degenerative Labrumveränderung; Labrum; Hüftbeschwerden; Pincer-FAI; Pistolengriff; CAM-FAI; Hüftarthrose; C-Zeichen; FADIR-Test; Knorpelschäden im Hüftgelenk
HüftimpingementKonflikt panewkowo-udowy
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Przedwczesny i bolesny kontakt pomiędzy strukturami kostnymi proksymalnej części kości udowej a panewką lub kością miedniczą. Częstość występowania: Częsta przyczyna bólu pachwiny u młodych pacjentów, którzy intensywnie uprawiają sport.
Ortopedia/Chirurgia urazowa
Konflikt panewkowo-udowy
/link/546b2f03c8aa4d438e8944d5964f0211.aspx
/link/546b2f03c8aa4d438e8944d5964f0211.aspx
konflikt-panewkowo-udowy
SiteDisease
Konflikt panewkowo-udowy
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl