Co to jest niestabilna dławica piersiowa?
Niestabilna dławica piersiowa (ucisk w klatce piersiowej) charakteryzuje się nagłym, wyjątkowo silnym i uporczywym bólem w klatce piersiowej, który może występować nawet w spoczynku lub przy minimalnym wysiłku. Różni się od stabilnej dławicy piersiowej tym, że objawy mogą nasilać się i stawać się coraz częstsze. Podobnie jak w stabilnej formie, przyczyną niestabilnej dławicy jest niewystarczająca podaż tlenu do mięśnia sercowego, głównie spowodowana zwężeniem naczyń wieńcowych przez proces miażdżycowy. W przypadku zawału serca, naczynie krwionośne jest całkowicie zablokowane, co prowadzi do obumarcia tkanki sercowej zaopatrywanej przez to naczynie. Niestabilna dławica jest stanem poprzedzającym zawał, ale jeszcze bez poważnego uszkodzenia mięśnia sercowego. Ze względu na trudność w początkowym rozróżnieniu tych stanów, zarówno niestabilna dławica, jak i zawał serca są określane jako ostry zespół wieńcowy. Około 10% pacjentów z ostrym bólem w klatce piersiowej trafiających na oddział ratunkowy cierpi na niestabilną dławicę piersiową.
Rozpoznanie
Gdy pacjent opisuje szybko narastający lub bardzo intensywny ból w klatce piersiowej, może to być sygnał niestabilnej dławicy piersiowej, co wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. W takiej sytuacji konieczne jest wezwanie pomocy pod numer alarmowy 112. Osoby z podejrzeniem niestabilnej dławicy piersiowej zazwyczaj są szybko kierowane do szpitala. Kluczowe dla postawienia diagnozy są badania, takie jak elektrokardiogram (EKG) oraz poziom troponiny sercowej we krwi, które pomagają odróżnić dławicę piersiową od zawału serca. Dodatkowo, często wykonuje się echokardiografię serca, a czasem także tomografię komputerową (TK) lub rezonans magnetyczny (RM). Cewnikowanie serca pozwala nie tylko na bezpośrednie obejrzenie zwężenia naczyń wieńcowych, ale również na przeprowadzenie ewentualnego leczenia w trakcie tego samego zabiegu.
Leczenie
Leczenie ma na celu zmniejszenie dolegliwości bólowych i zapobieganie progresji choroby aż do zawału serca. Już w gabinecie lekarza rodzinnego można podjąć pierwsze kroki terapeutyczne. Ze względu na poważny charakter stanu, pacjenci są później kierowani na oddziały intensywnej terapii lub specjalistyczne oddziały kardiologiczne skupione na leczeniu bólu w klatce piersiowej. W celu złagodzenia bólu, stosuje się leki zawierające azotany, beta-blokery oraz silne środki przeciwbólowe, jak morfina. Pacjentom często podaje się również tlen, by wspomóc oddychanie przez nos lub maskę. Aby zapobiec tworzeniu się zakrzepów w zwężonych tętnicach, używa się leków przeciwpłytkowych takich jak kwas acetylosalicylowy (ASA) i tikagrelor, a także środki przeciwzakrzepowe jak fondaparynuks lub heparyna.
Zależnie od nasilenia objawów, wyników badań oraz indywidualnego ryzyka pacjenta, w szpitalu można przeprowadzić przezskórną interwencję wieńcową. Procedura ta obejmuje wprowadzenie cienkiego drutu (cewnika) do naczynia krwionośnego w pachwinie lub nadgarstku, a następnie do tętnic wieńcowych. Po podaniu środka kontrastowego i wykonaniu zdjęcia rentgenowskiego można zobaczyć zwężenia, które są następnie rozszerzane przez nadmuchiwany balon. Aby utrzymać drożność naczynia, wstawia się stent – rurkę z siatki stalowej. Pacjenci są świadomi podczas zabiegu. Dodatkowo, przez 12 miesięcy po zabiegu, zaleca się stosowanie leków przeciwpłytkowych w celu zapobiegania zamknięciu stentu. Lek ASA jest często przepisywany jako terapia długoterminowa.
Dalsze leczenie i rokowanie
Szybkie rozpoznanie objawów i wczesne podjęcie leczenia mają kluczowe znaczenie w zapobieganiu rozwoju niestabilnej dławicy piersiowej w zawał serca. Niebezpieczeństwo stwarzają również zaburzenia rytmu serca, które często pojawiają się już w pierwszych godzinach po ataku.
Chociaż największe ryzyko występuje w ciągu pierwszych kilku godzin po pojawieniu się pierwszych symptomów, pacjenci nadal znajdują się w podwyższonym ryzyku śmierci z powodu zawału serca w kolejnych miesiącach następujących po ataku niestabilnej dławicy piersiowej. Dlatego, aby poprawić rokowania oraz złagodzić objawy, niezwykle ważne jest leczenie choroby wieńcowej. Obejmuje ono zarówno zmiany w stylu życia (rzucenie palenia, więcej ruchu, zdrowe odżywianie, zmniejszenie masy ciała, redukcja stresu) jak również profilaktyczne stosowanie leków.
Dodatkowe informacje
- Ból w klatce piersiowej
- Dławica piersiowa
- Leczenie dławicy piersiowej
- Zawał serca
- Palenie szkodzi zdrowiu
- Dlaczego warto rzucić palenie i jak to zrobić?
- Zalecenia dotyczące aktywności fizycznej
- Pełnowartościowa dieta
- Nadwaga i redukcja masy ciała
- Niestabilna dławica piersiowa — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden
- Dietrich August, lekarz, Fryburg Bryzgowijski
- Aleksandra Kucharska-Janik, lekarz rezydent, Oddział Okulistyczny, MSSW (edytor)