Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Zespół okresowej gorączkiczek nawrotowych (PFAPA, Periodic Fever, Aphthous Stomatitis, Pharyngitis, Cervical Adenitis)

Streszczenie

  • Definicja: Regularnie powtarzające się epizody gorączki w odstępach od 4 do 6 tygodni, któe mogą przebiegać z aftowym zapaleniem jamy ustnej, zapaleniem gardła i powiększeniem wezłów chłonnych szyjnych . Etiologia i patogeneza nie są znane. 
  • Częstość występowania: W norweskim badaniu na niewielkiej populacji wykazano, że zapadalnoZapadalność wynosi 3,5 na 10 000 dzieci/rok w wieku poniżej 5 lat rocznie(na podstawie danych norweskich).
  • Objawy: RegularnaOkresowo wysokanawracająca gorączka (zwykle >39 st.), której towarzyszy zapalenie gardła lub migdałków, zapalenie węzłów chłonnych szyjnych oraz, w większości przypadków, afty.
  • WynikiBadanie fizykalne: Typowe wyniki badańbadania przedmiotowychprzedmiotowego to zapaleniepowiększenie węzłów chłonnych szyjnych, zapalenie migdałków/ gardła, aftowe zapalenie jamy ustnej.
  • Diagnostyka: Wskazane są badania dodatkowe w celu wykluczenia zakażeń i innych zespołów okresowej gorączki.
  • Leczenie: ChorobaW ustępujeostrych bezrzutach leczeniagorączki leki przeciwgorączkowe. AntybiotykiSpecyficzne leczenie nie działająjest konieczne, a antybiotykoterapia nie jest skuteczna. W niektórych przypadkach wskazane są steroidyglikokortykosteroidy lub tonsilektomia.

Informacje ogólne

Definicja

  • Choroba u dzieci <5. roku życia, z regularnie występującą wysoką gorączką w odstępach od 4 do 6 tygodni, której towarzyszy jej  zapalenie gardła/zapalenie migdałków, zapalenie szyjnych powiększenie węzłów chłonnych  szyjnych oraz w większości przypadków afty.
  • Zwykle określane akronimem PFAPA (PeriodicPeriodic FeverFever, AphthousAphthous Stomatitisstomatitis, PharyngitisPharyngitis, Cervicalcervical AdenitisAdenitis).1-43.
  • Występują również inne zespoły gorączki okresowej o innych cechach klinicznych, które opisano w sekcji Diagnostyka różnicowa.

Częstość występowania

  • W norweskim badaniu na niewielkiej populacji wykazano, że zapadalność wynosi 3,5 na 10 000 dzieci/rok w wieku poniżej 5 lat rocznie1.
  • Wydaje się, że częściej występuje u chłopców niż u dziewcząt.54.
  • Średni wiek wystąpienia objawów opisywany w piśmiennictwie jest różny i waha się od 12 miesięcy, 1,9 roku do 2,8 roku.1,54
    .
  • Zespół okresowej gorączki nie występuje u osób dorosłych.43.
  • Choroba jest prawdopodobnie niedostatecznie zdiagnozowananiedodiagnozowana.21.

Etiologia i patogeneza

  • Etiologia i patogeneza zespołu gorączki okresowej PFAPA nie są znane.65.
  • ImmunologicznieUdział warunkowanyczynników środowiskowych i związanych z immunologicznie warunkowanymi zaburzeniami regulacji cytokin prozapalnych.32,76
  • Choroba autozapalna
    • Zespół gorączki okresowej uznaje się za chorobę autozapalną.
    • Choroby autozapalne rzadko powodują gorączkę o nieznanej przyczynie i należy je wziąć pod uwagę tylko wtedy, gdy wykluczono bardziej powszechne przyczyny gorączki.

Czynniki predysponujące

  • Nie są znane.

ICD-10

  • D89 Inne patologie dotyczące układu odpornościowego, niesklasyfikowane gdzie indziej
    • D89.8 Inne określone zaburzenia przebiegające z udziałem mechanizmów immunologicznych, niesklasyfikowane gdzie indziej

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Zespół gorączki okresowej należy rozważyć, gdy u dzieci występują co najmniej 3 epizody regularnie nawracającej wysokiej gorączki bez żadnych objawów innego swoistego zakażenia.1,43.
  • Nie maBrak ogólnie przyjętych kryteriów, ale w wywiadzie lekarskim ważne są następujące aspekty43:
    • występowanie
      • więcej niż 3 udokumentowanychudokumentowane epizodówepizody gorączki, trwającychce zazwyczaj 2–7 dni i występującychce w regularnych odstępach czasu
      • zapalenia gardła i bolesnego zapalenia szyjnychpowiększenia węzłów chłonnych szyjnych lub aft jamy ustnej
      • prawidłowego wzrost i rozwoju oraz dobrego stanu ogólnego stanu fizycznego między epizodami
    • brak

Diagnostyka różnicowa

  • Chorobę zwykle łatwo odróżnić od powszechnych wirusowych zakażeń układu oddechowego., Dzieciw z takimiktórych zakażeniamiwystępują często mają inne objawy kliniczne i wyniki badań, które nie występująniestwierdzane w zespole okresowej gorączki, oraz epizody gorączki, które również nie występują w  charakterystycznych, regularnych odstępach czasu
    .
  • Cykliczna neutropenia43
    • Jest zaburzeniem autosomalnym dominującym.
    • Najczęściej objawia się u dzieci w wieku poniżej 1 roku życia, ale występuje znacznie rzadziej niż zespół okresowej gorączki.
    • Epizody gorączki trwają 5–7 dni i zazwyczaj powtarzają się w cyklu 21-dniowym.
    • Niska liczba granulocytów obojętnochłonnych. Chorobę wyklucza się na podstawie oznaczenia liczby leukocytów obojętnochłonnych 3 razy w tygodniu w ciągu 6 tygodni.
    • Częstymi objawami są zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej, zapalenie przyzębia, zapalenie dziąseł, posocznica i inne rzadkie zakażenia.
  • Rodzinna gorączka śródziemnomorska87
    • Jest to autosomalne zaburzenie recesywne, najczęściej występujące u osób pochodzenia wschodnio-śródziemnomorskiego.
    • Zwykle objawia się przed ukończeniem 5. roku życia.
    • Epizody gorączki trwają 1–3 dni.
    • zwiększone stężenie białek ostrej fazy przez 3–5 dni
    • Częstymi objawami są ból brzucha, ból w klatce piersiowej, zapalenie stawów, ból stawów.
  • Zespół hiper IgD87
    • Jest autosomalnym zaburzeniem recesywnym, najczęściej występującym w populacjach pochodzenia holenderskiego i francuskiego.
    • Ponad 2/3 przypadków objawia się w 1. roku życia.
    • Epizody gorączki trwają 4 dni.
    • podwyższone stężenie białek ostrej fazy oraz podwyższony poziom IgA i IgD
    • częste objawy to opóźnienie rozwoju, ból brzucha, wymioty, biegunka, hepatosplenomegalia
  • Zespół nawrotowej   gorączki nawracającej zależnej od receptora czynnika martwicy nowotworów (TRAPS)87
    • Jest zaburzeniem autosomalnym dominującym, najczęściej występującym w populacjach pochodzenia irlandzkiego i szkockiego oraz w regionie śródziemnomorskim.
    • Objawia się u połowy osób dotkniętych tą chorobą przed końcem 10. roku życia, ale może również pojawić się dopiero w wieku dorosłym.
    • Epizody gorączki trwają 5–14 dni.
    • zwiększone stężenie białek ostrej fazy
    • częste objawy to ból mięśni, ból brzucha, zapalenie spojówek, obrzęk okołooczodołowy
  • Gorączka nawrotowanawracająca
    • zakażenie bakterią Borrelia
    • Typ endemiczny przenoszony jest przez ukąszenia kleszczy, a typ epidemiczny przez wszy.
    • Choroba występuje w krajach rozwijających się i może wystąpipojawić się u turystów podróżujących do obszarów tropikalnych i subtropikalnych.

Wywiad lekarski

  • Regularne, niemal identyczne epizody gorączki w dłuższym okresie czasu
    • U większości dzieci z zespołem okresowej gorączki epizody gorączki występują w odstępach 21–36 dni, przy czym najczęściej jest to 28 dni. U dzieci często występuje bardzo regularny wzorzec.
    • Gorączka jest zwykle nagła i wysoka (39–41°C). Często występują dreszcze i pogorszenie stanu ogólnego stanu fizycznego.43,65.
    • Gorączka utrzymuje się przez 2–7 dni.
    • Zmiany są na tyle regularne, że można przewidzieć ponowny epizod.
  • Zmiany aftowe
    • Zwykle występują na wargach lub błonie śluzowej jamy ustnej i są obecne u około 70% pacjentów.43.
    • MożeAfty wykształcimogą być siędrobne tylkoi kilka aftpojedyncze, więc łatwo je przeoczyć.
    • Zwykle ustepują bez bliznowacenia.
  • DyskomfortZapalenie w gardlegardła
    • przekrwienie/podrażnienie gardła lub migdałków oraz powiększone i bolesne szyjne węzły chłonne szyjne
  • Inne objawy
    • Podczas epizodów dziecko ma wysoką gorączkę, ogólny stan fizyczny jest pogorszony i oprócz ewentualnych zmian w gardle brak jest innych klinicznych objawów zakażenia układu oddechowego.
    • Często występują dodatkowe objawy. Najczęstsze z nich to ból głowy, ból stawów, ból brzucha i nudności.43.
  • Typowe jest to, że po okresie gorączki stan ogólny stan fizycznydziecka i inne wynikiobjawy szybko wracają do normy.
  • PacjenciBrak są całkowicie wolni od objawówdolegliwości między epizodami, charakterystyczny jest brak zaburzeń rozwoju i charakteryzuje ich normalny wzrost i rozwójwzrostu.43.

PropozycjeKryteria strategii diagnostycznejdiagnostyczne

  • Typowe cechy charakterystyczne dla zespołu gorączki okresowej (badanie podczas napadów gorączki).
  • Dodatkowe objawy, które mogą występować w związku z wyżej wymienionymi rozpoznaniami różnicowymi.
  • Ewentualnie należy uwzględnić pochodzenie etniczne.

Badanie przedmiotowe

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

Diagnostyka specjalistyczna

  • ImmunoglobulinyZazwyczaj nie jest konieczna.
  • Ew. immunoglobuliny
    • IgG, IgA, IgM i IgD

Diagnostyka specjalistyczna

  • Niewskazana

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • W większości przypadków tę chorobę można leczyć w praktyce lekarza rodzinnego.
  • Jeśli nie ma pewności co do rozpoznania i leczenia, ewentualnie skierowanie do pediatry lub laryngologa.

Leczenie

Cele leczenia

  • Unikanie niepotrzebnegozbędnej leczenia antybiotykamiantybiotykoterapii
  • Łagodzenie objawów

Ogólne informacje o leczeniu

  • Dzieciom nie należy podawać antybiotyków wyłącznie na podstawie podwyższonego poziomu CRP bez prawdopodobnego zakażenia bakteryjnego1.
  • Antybiotyki nie mają wpływu na gorączkę ani czas trwania epizodów w zespole okresowej gorączki.1-2-
  • Leki przeciwgorączkowe (ibuprofen, paracetamol).3.
  • Paracetamol i niesteroidowe leki przeciwzapalne mają jedynie nieznaczny i przejściowy wpływ na gorączkę4.

Leczenie farmakologiczne

  • Choroba ustępuje bez leczenia, i w większości przypadków nie jest koniecznekonieczna leczenie farmakologicznefarmakoterapia.43.
  • SteroidyGlikokortykosteroidy ogólnoustrojowe?
    • Zakłada się, że w ciągu kilku godzin działajPrzerywają zarówno narzuty gorączkęczki, jak i na związane z nią objawy.3-4-5.
    • Z reguły podaje się 1–2 mg prednizolonu na /kg m.c. prednizonu jako dawkędawka początkowątkowa w pierwszym dniu gorączki.43.
    • Leczenie powoduje szybkie obniżenie gorączki, ale nie zapobiega występowaniu nowych epizodów.
    • W niektórych przypadkach może prowadzić do częstszych epizodów gorączki.43,98.
    • Nie przeprowadzono żadnych kontrolowanych badań.
    • Zaleca się ostrożność podczas stosowania steroidglikokortykosteroidów ze względu na niekorzystny wpływ na wzrost u dzieci.
  • Inhibitory IL-1?
    • W pojedynczych badaniach wykazano korzystny wpływ na przerywanie rzutów gorączki.9
  • Cymetydyna?
    • W kilku niewielkich badaniach wykazano, że cymetydyna w niektórych przypadkach może zmniejszyć ryzyko nawrotów.10.
    • W leczeniu stosowano cymetydynę w dawce 20–40 mg/kg na dobę, podzieloną na 2 dawki, a okres leczenia wynosił do 6 miesięcy.
    • Potwierdzenie jest słabej jakości, a potencjalny efekt działania wydaje się być nieznaczny.
  • Witamina D
    • W jednym z badań wykryto niedobór witaminy D lub jej niski poziom u wszystkich pacjentów, a próba substytucji spowodowała zmniejszenie liczby nowych epizodów.11.
    • Dowody nie są na razie wystarczające.

Inne opcjemetody leczenia

  • Tonsilektomia jako opcja leczenia
    • W przeglądzie Cochrane odnotowano znaczący i szybki wpływ na objawy oraz znaczące zmniejszenie liczby i nasilenia ewentualnych kolejnych epizodów.12
    • Analiza opiera się jedynie na dwóch randomizowanych badaniach z udziałem stosunkowo niewielkiej liczby pacjentów.
    • Kontrolowane badanie z udziałem 39 pacjentów wykazało 63% wyleczeń po adenotonsilektomii w porównaniu z 5% wyleczeń w grupie placebo po 18 miesiącach obserwacji.1213. 
  • Wskazania do tonsilektomii należy rozważyć w kontekście dobrego rokowania i możliwych działań niepożądanych leczenia.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Średni czas do ustąpienia epizodów gorączki wynosi 4,5–8 lat.2-3-4.
  • Według doniesień odstOdstępy między epizodami gorączki mogą się nieco wydłużyć, zanim epizody te całkowicie ustąpią.43.
  • Jeśli epizody gorączki utrzymują się do okresu dojrzewania, według doniesień stają się one rzadsze i krótsze.43.

Rokowanie

  • Zespół gorączki okresowej PFAPA jest niegroźną chorobą, która zwykle ustępuje samoistnie w późnym dzieciństwie.1,43.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed Medibas

QuellenŹródła

LiteraturPiśmiennictwo

  1. Øymar K, Klæboe Kristoffersen E. Periodisk feber-syndrom hos barn. Tidsskr Nor Lægeforen 2007; 127: 1651-3. www.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Long SS. Distinguishing among prolonged, recurrent and periodic fever syndromes: approach of a pediatric infectious diseases subspecialist. Pediatr Clin North Am 2005; 52: 811-35. PubMed
  3. Padeh S. Periodic fever syndromes. Pediatr Clin North Am 2005; 52: 577-609.  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Pediatr Clin North Am [ta]+AND+52[vol]+AND+577[page]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Pediatr Clin North Am [ta]+AND+52[vol]+AND+577[page]" target="_blank">PubMed
  4. Padeh S. Periodic fevers with aphthous stomatitis, pharyngitis and adenitis (the PFAPA syndrome). UpToDate 2018.  https://www.uptodate.com/contents/search?search=Periodic%20fevers%20with%20aphthous%20stomatitis,%20pharyngitis%20and%20adenitis%20(the%20PFAPA%20syndrome)" href="https://www.uptodate.com/contents/search?search=Periodic%20fevers%20with%20aphthous%20stomatitis,%20pharyngitis%20and%20adenitis%20(the%20PFAPA%20syndrome)" target="_blank">www.uptodate.com
  5. Tasher D, Somekh E, Dalal I. PFAPA syndrome - new clinical aspects revealed. Arch Dis Child 2006; 91: 981-4.  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Arch Dis Child [ta]+AND+91[vol]+AND+981[page]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=Arch Dis Child [ta]+AND+91[vol]+AND+981[page]" target="_blank">PubMed
  6. Wekell P, Karlsson A, Berg S, Fasth A. Review of autoinflammatory diseases, with a special focus on periodic fever, aphthous stomatitis, pharyngitis and cervical adenitis syndrome. Acta Paediatr 2016; 105: 1140-51. pmid:27811147  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?cmd=Search&term=27811147%5Buid%5D" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?cmd=Search&term=27811147%5Buid%5D" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Stojanov S, Hoffmann F, Kery A et al. Cytokine profile in PFAPA syndrome suggests continuous inflammation and reduced anti-inflammatory response. Eur Cytokine Netw 2006; 17: 90-7. PubMed
  8. Nigrovic PA. Periodic fever syndromes and other autoinflammatory diseases: An overview. UpToDate, last updated Apr 23, 2018  https://www.uptodate.com/contents/search?search=Periodic%20fever%20syndromes%20and%20other%20autoinflammatory%20diseases:%20An%20overview" href="https://www.uptodate.com/contents/search?search=Periodic%20fever%20syndromes%20and%20other%20autoinflammatory%20diseases:%20An%20overview" target="_blank">www.uptodate.com
  9. Soon GS, Laxer RM. Approach to recurrent fever in childhood. Can Fam Physician 2017; 63: 756-62. pmid:29025800  https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed?cmd=Search&term=29025800%5Buid%5D"
  10. Malcova href="httpsH., Strizova Z., Milota T., et al. IL-1 Inhibitors in the Treatment of Monogenic Periodic Fever Syndromes:// From the Past to the Future Perspectives. Front. Immunol 2021;11:619257 www.ncbifrontiersin.nlm.nih.gov/pubmed?cmd=Search&term=29025800%5Buid%5D" target="_blank">www.ncbi.nlm.nih.govorg
  11. Feder HM, Salazar JC. jr. A clinical review of 105 patients with PFAPA (a periodic fever syndrome). Acta Paediatr. 2010;99(2):178 PubMed
  12. Stagi S, Bertini F, Rigante D, Falcini F. Vitamin D levels and effects of vitamin D replacement in children with periodic fever, aphthous stomatitis, pharyngitis, and cervical adenitis (PFAPA) syndrome. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2014; 78: 964-8. pmid:24746456 PubMed
  13. Garavello W, Romagnoli M, Gaini RM. Effectiveness of adenotonsillectomy in PFAPA syndrome: a randomized study. Pediatr 2009; 155: 250-3. PubMed
  14. Burton MJ, Pollard AJ, Ramsden JD, et al. Tonsillectomy for periodic fever, aphthous stomatitis, pharyngitis and cervical adenitis syndrome (PFAPA). Cochrane Database Syst Rev. 2019 Issue 12; Art. No.: CD008669. DOI: 10.1002/14651858.CD008669. pub3.  https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD008669.pub3/full" href="https://www.cochranelibrary.com/cdsr/doi/10.1002/14651858.CD008669.pub3/full" target="_blank">www.cochranelibrary.com
  15. Garavello W, Romagnoli M, Gaini RM. Effectiveness of adenotonsillectomy in PFAPA syndrome: a randomized study. Pediatr 2009; 155: 250-3. PubMed

AutorenAutorzy

  • Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)
  • Marlies Karsch-Völk, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, München (Übernahme der NEL-Revision)
D89; D898
feber
PFAPA; periodicokresowa fevergorączka; aphthousaftowe stomatitiszapalenie jamy ustnej; pharyngitiszapalenie gardła; cervicalzapalenie adenitiswęzłów chłonnych szyjnych; AphthenAfty; Fieberepisodenowrzodzenia w jamie ustnej; Fieberepizody gorączkowe; Fieber-SyndromGorączka; Fieberanfallzespół gorączkowy; Fieberanfällezespół gorączek nawrotowych; zespół okresowej gorączki; zespół gorączek nawracających; atak gorączki; napady gorączkowe; nawracająca gorączka u dziecka
okresowa goraczka; zapalenie gardla; zapalenie wezlow chlonnych; epizody goraczkowe; goraczka; zespol goraczkowy; zespol goraczek nawrotowych; zespol okresowej goraczki; zespol goraczek nawracajacych; atak goraczki; napady goraczkowe; nawracajaca goraczka u dziecka
Zespół okresowej gorączkiczek nawrotowych (PFAPA, Periodic Fever, Aphthous Stomatitis, Pharyngitis, Cervical Adenitis)
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Regularnie powtarzające się epizody gorączki w odstępach od 4 do 6 tygodni, któe mogą przebiegać z aftowym zapaleniem jamy ustnej, zapaleniem gardła i powiększeniem wezłów chłonnych szyjnych . Etiologia i patogeneza nie są znane.  Częstość występowania: W norweskim badaniu na niewielkiej populacji wykazano, że zapadalność wynosi 3,5 na 10 000 dzieci w wieku poniżej 5 lat rocznie.
Pediatria
Zespół okresowej gorączkiczek u dziecinawrotowych
/link/d41e7da60e23495f9143dea942d7af6b.aspx
/link/d41e7da60e23495f9143dea942d7af6b.aspx
zespol-okresowej-goraczki-u-dzieci
SiteDisease
Zespół okresowej gorączkiczek u dziecinawrotowych
K.Reinhardt@gesinform.de
mail#j.dabrowska@medibas.pl
pl
pl
pl