Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Grypa A/H1N1 (świńska grypa)

Streszczenie

  • Definicja: Pandemia grypy w latach 2009/2010, wywołana przez wirus grypy pochodzący od świń.
  • Częstość występowania: W czasie pandemii grypy w latach 2009-2010 w USA około 61 milionów zachorowań oraz około 12 500 zgonów.
  • Objawy: Objawy grypopodobne, często łagodny przebieg.
  • Badanie fizykalne: Gorączka, w ciężkich przebiegach możliwe objawy zapalenia płuc lub posocznicy.
  • Diagnostyka: Wykrycie wirusa metodą PCR.
  • Leczenie: Objawowe, w ciężkich przypadkach lub u pacjentów z grup ryzyka leczenie przeciwwirusowe - oseltamiwir, w ciągu 48 godzin od wystąpienia objawów.

Informacje ogólne

Definicja

  • Pandemia grypy wywołana nowym szczepem wirusa grypy A(H1N1)pmd09 w latach 2009/2010
  • 28.03.2009 r. pierwszy przypadek grypy wywołany przez nieznany wirus u 9-letniego dziecka w Kalifornii1
  • Pojawienie się nowego wirusa grypy było efektem skoku antygenowego czterech różnych wirusów grypy A (północnoamerykańska świńska grypa, euroazjatycka świńska grypa, ptasia grypa, ludzka grypa).
  • Obraz kliniczny był podobny do grypy sezonowej.1
  • WHO ogłosiło zakończenie pandemii 10.08.2010 roku, jednakże wirus grypy A(H1N1)pdm09 krąży na całym świecie wywołując grypę sezonową.2

Częstość występowania2

  • Od 12 kwietnia 2009 do 10 kwietnia 2010 roku, CDC szacuje, iż w USA wystąpiło 60,8 milionów przypadków (zakres: 43,3 - 89,3 mln), 274304 hospitalizacji (zakres: 195086 - 402719) oraz 12469 zgonów (zakres: 8868 -18306) wywołanych wirusem A(H1N1)pdm09.
  • Globalnie, 80 % zgonów wywołanych tym wirusem, wystąpiło u osób poniżej 65. roku życia, co odróżnia tę epidemię od epidemii grypy sezonowej, gdzie zgony dotyczą głównie osób w wieku ≥65 lat.

Etiologia i patogeneza

  • Powstanie wirusa prawdopodobnie w wyniku skoku antygenowego
    • Wirusy grypy różnych podtypów zakażają tę samą komórkę jednocześnie.
    • Nowo powstałe wirusy mogą zawierać składniki obu oryginalnych wirusów.
  • Świnie stanowiły rezerwuar, w którym miał miejsce skok antygenowy.
    • stamtąd przeniesienie na ludzi
  • Pochodzenie prawdopodobnie z targu świń w środkowym Meksyku3

Droga zakażenia

  • Głównie poprzez bezpośredni kontakt ze świniami
  • Przenoszenie wirusa z człowieka na człowieka odbywa się głównie drogą kropelkową.

Czynniki ryzyka ciężkiego przebiegu4

  • Wiek 55–64 lat
  • Przewlekła choroba płuc
  • Przebyte choroby neurologiczne
  • Otyłość
  • Opóźnione przyjęcie do szpitala (≥5 dni od wystąpienia objawów)
  • Zapalenie płuc
  • CRP ≥100 mg/l
  • Zapotrzebowanie na tlen lub płyny dożylne przy przyjęciu do szpitala
  • Ciąża5

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Definicja referencyjna
    • objawy kliniczne
      • ostra choroba układu oddechowego z gorączką powyżej 38°C
    • z laboratoryjnym potwierdzeniem rozpoznania
  • Co najmniej jeden dodatni wynik badania w jednej z następujących metod:
    • wykrywanie kwasów nukleinowych (np. swoisty PCR)
    • wyizolowanie wirusa i swoiste wykrycie reasortanta A/H1N1
    • 4-krotny wzrost miana przeciwciał swoistych dla reasortanta A/H1N1

Wywiad lekarski 

Badanie fizykalne

  • Badanie pod kątem możliwych czynników ryzyka ciężkiego przebiegu
  • Złotym standardem pod względem swoistości i czułości jest diagnostyka PCR.
    • wymaz z gardła, wymaz z nosa lub, w razie potrzeby, płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe

Wskazania do hospitalizacji

Obowiązek zgłaszania

  • Podejrzenie lub rozpoznanie grypy podlega zgłoszeniu na druku ZLK-1 (w formie elektronicznej lub papierowej).
    • grypa ptaków u ludzi lub grypa wywołana innymi szczepami pochodzenia zwierzęcego u ludzi
    • grypa wywołana nowym lub niesubtypowalnym szczepem wirusa
    • grypa (sezonowa) - wyłącznie w przypadku zachorowań potwierdzonych dodatnim wynikiem badań laboratoryjnych, mających na celu izolację wirusa grypy lub wykrycie kwasu nukleinowego wirusa grypy

Leczenie

Ogólne informacje o leczeniu

  • U większości pacjentów leczenie objawowe jest wystarczające.6
    • odpoczynek w łóżku
    • zwiększone spożycie płynów
    • ew. anaglezja i środki przeciwgorączkowe
    • Izolacja domowa przez 7 dni lub 24 godziny po ustąpieniu wszystkich objawów (należy wybrać dłuższą opcję).
  • Rozpoczęcie leczenia przeciwwirusowego w ciągu 48 godzin w ciężkich przypadkach lub u pacjentów z grupy ryzyka7

 Leczenie przeciwwirusowe7

  • W przypadku ciężkiego przebiegu lub znacznego pogorszenia stanu klinicznego, należy jak najszybciej rozpocząć leczenie oseltamiwirem (dawkowanie: patrz Tabela).
    • Dotyczy wszystkich grup pacjentów, w tym kobiet w ciąży i karmiących piersią oraz dzieci.
    • pacjenci >12 lat: doustnie 75 mg 1–0–1 przez 5 dni
      • przy immunosupresji w razie potrzeby 150 mg 1–0–1 i rozważenie dłuższego czasu trwania terapii
    • niemowlęta do 12. miesiąca życia: doustnie 3 mg/kg m.c. 2 razy na dobę
  • Chemioprofilaktykę oseltamiwirem należy rozważyć u pacjentów wysokiego ryzyka mających kontakt z osobami zakażonymi.
  • Terapią drugiego wyboru jest zanamiwir (niedostępny w Polsce), np. w przypadku nietolerancji lub braku dostępności oseltamiwiru.
  • Jeśli to możliwe, należy unikać ogólnoustrojowego stosowania glikokortykosteroidów.
  • U hospitalizowanych pacjentów z naciekaniem płuca na zdjęciu RTG klatki piersiowej, należy zastosować wczesną i intensywną antybiotykoterapię oraz leczenie przeciwwirusowe.8
  • Podanie oseltamiwiru w ciągu 48 godzin od wystąpienia objawów9
  • Szybkie włączenie leków przeciwwirusowych, np. oseltamiwiru, jest również zalecane kobietom w ciąży.5
    • Nie stwierdzono korelacji między terapią a negatywnymi skutkami u matki lub dziecka.10

Profilaktyka

  • Ogólne zasady higieny
    • unikanie podawania rąk, kaszlu, kichania
    • unikanie dotykania oczu, nosa lub ust
    • używanie i bezpieczna utylizacja jednorazowych chusteczek do nosa
    • odpowiednia wentylacja pomieszczeń
    • Dokładne mycie rąk po kontakcie z innymi osobami, korzystaniu z urządzeń sanitarnych i przed jedzeniem, a także po kontakcie z przedmiotami lub materiałami, które mogą być zanieczyszczone wydzielinami z dróg oddechowych chorych osób (np. podczas opieki nad krewnymi — pościel lub bielizna osobista, naczynia, powierzchnie w pobliżu pacjentów).
    • leczenie osób chorych na grypę, zwłaszcza pacjentów należących do jednej ze szczególnie wrażliwych grup ryzyka (ciąża, przewlekłe choroby podstawowe)
    • Osobom z gorączką zaleca się pozostanie w domu, aby zapobiec dalszym zakażeniom.
    • Unikanie bezpośredniego kontaktu z osobami, które mogą być chore.

Szczepienie

  • Skład szczepionek przeciwko grypie jest aktualizowany co roku. We wszystkich dostępnych w Polsce w sezonie 2023/2024 szczepionkach przeciwko grypie, występują antygeny wirusa grypy A(H1N1), zgodnie z zaleceniami WHO.11
  • Szczególowe dane dotyczące stosowania poszczególnych preparatów, zawierają charakterystyki produktu leczniczego poszczególnych szczepionek.
  • Szczepionki są refundowane w różnym zakresie, zgodnie z odpowiednimi rozporządzeniami Ministra Zdrowia.

Przebieg i rokowanie

  • Większość zakażeń miała przebieg podobny do grypy sezonowej.6
  • Globalnie, 80% zgonów wywołanych wirusem A(H1N1)pdm09, wystąpiło u osób poniżej 65. roku życia, co odróżnia tę epidemię od epidemii grypy sezonowej, gdzie zgony dotyczą głównie osób w wieku ≥65 lat.

Źródła

Wytyczne

  • World Health Organization (WHO). Recommended composition of influenza virus vaccines for use in the 2023-2024 northern hemisphere influenza season. Geneva, WHO 2023. www.who.int

Piśmiennictwo

  1. Novel Swine-Origin Influenza A (H1N1) Virus Investigation Team, Dawood FS, Jain S, et al. Emergence of a novel swine-origin influenza A (H1N1) virus in humans. N Engl J Med 2009; 360: 2605-15. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  2. CDC. 2009 H1N1 Pandemic (H1N1pdm09 virus). (dostęp 23.04.2024) archive.cdc.gov
  3. Mena I, Nelson MI, Quezada-Monroy F, et al. Origins of the 2009 H1N1 influenza pandemic in swine in Mexico. eLife 2016; 5: e16777. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Myles PR, Semple MG, Lim WS, et al. Predictors of clinical outcome in a national hospitalised cohort across both waves of the influenza A/H1N1 pandemic 2009-2010 in the UK. Thorax 2012; 67(8): 709-17. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Jamieson DJ, Honein MA, Rasmussen SA, et al. H1N1 2009 influenza virus infection during pregnancy in the USA. Lancet 2009; 374(9688): 451-8. www.thelancet.com
  6. Bronze MS. H1N1 Influenza (Swine Flu). Medscape, last updated May 18, 2020. emedicine.medscape.com
  7. WHO. WHO guidelines for pharmacological management of pandemic (H1N1) 2009 influenza and other influenza viruses. Stand 2010. www.who.int
  8. Jain S, Benoit SR, Skarbinski J, et al. Influenza-associated pneumonia among hospitalized patients with 2009 pandemic influenza A (H1N1) virus--United States, 2009. Clin Infect Dis 2012; 54(9): 1221-9. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Yu H, Liao Q, Yuan Y, et al. Effectiveness of oseltamivir on disease progression and viral RNA shedding in patients with mild pandemic 2009 influenza A H1N1: opportunistic retrospective study of medical charts in China. BMJ 2010; 341: c4779 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Greer LG, Sheffield JS, Rogers VL, et al. Maternal and neonatal outcomes after antepartum treatment of influenza with antiviral medications. Obstet Gynecol 2010; 115: 711-6. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  11. World Health Organization (WHO). Recommended composition of influenza virus vaccines for use in the 2023-2024 northern hemisphere influenza season. Geneva, WHO 2023. (dostęp 23.04.2024) www.who.int

Autorzy

  • Anna Grzeszczuk, Prof. dr hab. n. med., specjalista chorób zakaźnych, Klinika Chorób Zakaźnych i Neuroinfekcji, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku (redaktor)
  • Lino Witte, Dr n. med., lekarz w trakcie specjalizacji z medycyny wewnętrznej, Frankfurt
H1N1; Nowa grypa; Świńska grypa; Pandemia grypy
Grypa A/H1N1 (świńska grypa)
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Pandemia grypy w latach 2009/2010, wywołana przez wirus grypy pochodzący od świń. Częstość występowania: W czasie pandemii grypy w latach 2009-2010 w USA około 61 milionów zachorowań oraz około 12 500 zgonów.
Choroby zakaźne
Grypa A/H1N1 (świńska grypa)
/link/88a4a6bbc1114cb1ad39c817971463c3.aspx
/link/88a4a6bbc1114cb1ad39c817971463c3.aspx
grypa-ah1n1-swinska-grypa
SiteDisease
Grypa A/H1N1 (świńska grypa)
K.Reinhardt@gesinform.de
anders@nhilive.no (patched by linkmapper)com#dr.dabrowska@wp.pl
pl
pl
pl