Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Kryptosporydioza

Streszczenie

  • Definicja: Kryptosporydioza to zakażenie wywołane przez pasożytnicze pierwotniaki, które atakują błonę śluzową jelit i mogą powodować biegunkę.
  • Częstość występowania: Rocznie odnotowuje się ok. 2 przypadki choroby na 100 000 mieszkańców. Najczęstsza przyczyna biegunki na całym świecie.
  • Objawy: Początek choroby charakteryzuje się częstą, wodnistą biegunką, której zwykle towarzyszy ból brzucha.
  • Wyniki: Ból brzucha, ew. odwodnienie.
  • Diagnostyka: Mikroskopia kału, ew. metodą PCR.
  • Leczenie: Leczenie objawowe, w razie potrzeby przyjmowanie płynów.

informacje ogólne

Definicja

  • Kryptosporydioza to zakażenie wywołane przez pasożytnicze pierwotniaki, które atakuje błony śluzowe jelit i może powodować biegunkę. Pasożyt jest spokrewniony z Giardia lamblia1.
  • Do zakażenia dochodzi głównie poprzez skażoną wodę pitną lub kąpielową, możliwe jest przenoszenie drogą fekalno-oralną.
  • Osoby szczególnie narażone na zachorowanie na klinicznie objawową kryptosporydiozę to:
    • osoby zakażone HIV
    • inne osoby z obniżoną odpornością, np. pacjenci po przeszczepie narządów
    • dzieci w wieku 6–24 miesięcy

Częstość występowania

  • Najczęstsza przyczyna biegunki na całym świecie
  • W Europie Środkowej rocznie odnotowuje się ok. 2 przypadki zachorowań na 100 000 mieszkańców.
  • Częściej dotyka małe dzieci i osoby z osłabionym układem immunologicznym, ale występuje również u osób zdrowych i we wszystkich grupach wiekowych.
  • Najczęstsza przyczyna pierwotniakowych zakażeń jelitowych w Wielkiej Brytanii; tam zgłasza się 3000 do 6000 przypadków rocznie2.
  • W 1993 r. w USA wybuchła epidemia z ponad 400 000 przypadków, w których patogen był przenoszony przez wodę.

Etiologia i patogeneza

  • Choroba wywoływana jest przez pierwotniaka z rodzaju Cryptosporidium. Pierwotniak ten jest spokrewniony z Giardia lamblia1.
  • Znaczenie mają dwa gatunki3:
    1. Cryptosporidium hominis, który przypuszczalnie prowadzi do zakażeń tylko u ludzi.
    2. Cryptosporidium parvum, który często występuje u bydła, ale jest również patogenny dla ludzi.
  • Cryptosporidia to jednokomórkowe pierwotniaki1.
  • Oocysty stanowią formę zakaźną i są wysoce odporne na ciepło, zimno i środki dezynfekujące (takie jak np. chlor)3
    .
    • Mogą one pozostawać zakaźne przez wiele miesięcy (do 2 lat).
  • Zakażenie
    • Głównym źródłem zakażenia dla ludzi jest woda pitna, ale także skażona żywność lub woda połknięta podczas kąpieli.
    • Możliwe są zakażenia kontaktowe poprzez kał lub kontakty seksualne3.

czynniki predysponujące

  • W przypadku osłabionego układu immunologicznego (np. HIV, AIDS) wystarczy nawet niewielka dawka zakaźna.

ICD-10

  • A07.2 Choroba wywołana przez Cryptosporidium parvum [kryptosporydioza]

diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Zapalenie żołądka i jelit z wodnistą biegunką z jednoczesnym mikroskopowym wykryciem Cryptosporidium w kale

Różnicowanie

Wywiad lekarski

  • Okres wylegania od 1 do 12 dni, zwykle 7–10 dni (ważne kryterium odróżniające od innych zakaźnych chorób jelit)
  • Uporczywa wodnista biegunka i możliwe Bóle brzucha
  • Często występują ogniska z licznymi przypadkami, ale może również występować sporadycznie.

Badanie fizykalne

  • Często przebieg bezobjawowy
  • Pasożyt może atakować błonę śluzową jelit i powodować biegunkę, ból brzucha, utratę masy ciała oraz wymioty.
  • Nieznaczna gorączka i utrata apetytu są często dodatkowymi objawami.
  • Wodnista biegunka może utrzymywać się przez okres od 1 do 2 tygodni, często dłużej.
  • Możliwe odwodnienie spowodowane masową utratą płynów i ubytkiem elektrolitów
  • W przypadku niedoboru odporności mogą wystąpić objawy pozajelitowe, takie jak stwardniające zapalenie dróg żółciowych lub zapalenie trzustki.

Badanie uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

  • Wykrywanie patogenów poprzez badanie mikroskopowe kału z wykryciem oocyst
    • Pobieranie próbek i wysyłka odchodów do badań parazytologicznych wymaga specjalnego opakowania.
    • Wykluczenie jest możliwe tylko w przypadku trzech ujemnych próbek, pobranych w różnych dniach.
    • wskazane w przypadku przedłużającej się, bolesnej biegunki i jednoczesnego braku dowodów na obecność patogennych bakterii jelitowych
    • Ew. wcześniej, jeśli istnieje silne podejrzenie kliniczne.
  • Diagnostyka PCR jest możliwa, ale pozostaje zarezerwowana dla placówek specjalistycznych lub referencyjnych.
  • Badanie bliskich kontaktów w przypadku wystąpienia objawów

Wskazania do skierowania do szpitala

  • Konieczność dożylnej płynoterapii
  • Pacjenci z osłabionym układem immunologicznym powinni być regularnie monitorowani w szpitalu.

leczenie

Ogólne informacje o leczeniu

  • Do tej pory nie ma swoistego leczenia, które niezawodnie eliminuje pasożyty.
  • Substytucja płynów
  • Bardziej intensywne leczenie może być konieczne u pacjentów z immunosupresją; również w tym przypadku nacisk kładzie się na uzupełnianie płynów.
  • Pozytywne korzyści ze stosowania antybiotyków nie zostały jeszcze wystarczająco udowodnione4.

Zalecenia dla pacjentek

  • Pić wystarczająco dużo i uzupełniać elektrolity.
  • Zadbać o odpowiednią higienę, zwłaszcza staranne mycie rąk po skorzystaniu z toalety i przed przygotowaniem jedzenia.

Postępowanie w przypadku pojawienia się ognisk choroby

  • W miarę możliwości skażoną wodę pitną należy przegotować.
  • Poinformować władze
  • Identyfikacja możliwych czynników przenoszenia lub źródeł zakażenia

Leczenie farmakologiczne

  • Pozytywne korzyści ze stosowania leków nie zostały jeszcze wystarczająco udowodnione4.
  • Nitazoksanid4
    • Zmniejsza liczbę pasożytów i może być przydatny dla osób z prawidłową odpornością.
    • Jednak przed zastosowaniem tego leku należy zawsze rozważyć możliwość występowania poważnej choroby u pacjentów z obniżoną odpornością.

Profilaktyka

  • W przypadku podejrzenia skażenia wody pitnej (np. w przypadku epidemii) należy używać wyłącznie przegotowanej wody.
  • Odpowiednia higiena, zwłaszcza staranne mycie rąk po skorzystaniu z toalety i przed przygotowaniem jedzenia
  • Właściwa higiena rąk również po kontakcie ze zwierzętami domowymi
  • Środki ostrożności dotyczące higieny podczas pływania i kąpieli: jeśli to możliwe, unikać połykania wody!
    • Oocysty mogą przetrwać w systemach wody pitnej i basenach, ponieważ są odporne na chlor.
  • Pacjenci z biegunką lub potwierdzoną kryptosporydiozą nie powinni ponownie odwiedzać publicznych lub wspólnie użytkowanych basenów lub kąpielisk przez co najmniej 2 tygodnie po ustąpieniu objawów.
  • Podczas podróży zagranicznych do obszarów o złych lub niepewnych warunkach higienicznych
    • używać tylko wody, która jest sprzedawana w zamkniętych butelkach
  • Systemy filtrów membranowych, wytrącanie chemiczne w filtrach piaskowych i promieniowanie UV są skutecznymi sposobami usuwania oocyst z wody pitnej.

Uczęszczanie do placówek opieki/praca w zakładach spożywczych

  • Wydalanie oocyst Cryptosporidium jest nadal możliwe kilka tygodni po ustąpieniu objawów.
  • Unikać basenów i kąpielisk przez 14 dni po ustąpieniu objawów
  • W przypadku opieki szpitalnej własna toaleta i nie w pokoju z pacjentami z immunosupresją
  • Pacjenci, którzy zachorowali na kryptosporydiozę lub z podejrzeniem tej choroby nie powinni pracować w zakładach spożywczych.
  • Ponowne przyjęcie do placówek opieki dzieci, które nie osiągnęły jeszcze wieku 6 lat, 48 godzin po ustąpieniu objawów.
  • W przypadku bezobjawowego przedłużającego się wydalania i pracy w przemyśle spożywczym w razie konieczności Decyzja o włączeniu w poszczególnych przypadkach

Przebieg, powikłania i rokowanie

przebieg

  • Przebieg z wodnistą biegunką może rozciągać się na kilka tygodni. Średni czas trwania wynosi około 12 dni2.
  • Okres wylegania wynosi często 1 tydzień lub dłużej.
    • To odróżnia typowy przebieg np. od ognisk norowirusa, które mają tylko krótki okres wylęgania.

powikłania

  • odwodnienie
  • Długoterminowe konsekwencje zakażenia nie zostały do tej pory zbadane.
    • W jednym z badań opisano związek z częstszym zgłaszaniem bólu stawów, bólów głowy i zmęczenia 2 miesiące po zakażeniu5.

Rokowania

  • Samoograniczająca się choroba o dobrych rokowaniach u osób bez innych schorzeń
  • Jeśli układ immunologiczny jest osłabiony, szczególnie w przypadku niedoborów odporności komórek T (złośliwe choroby krwi i HIV), zakażenie może stać się przewlekłe.
    • W przypadku niedoboru odporności istnieje również ryzyko rozprzestrzenienia się patogenu poza przewód pokarmowy, w tym do wątroby i dróg żółciowych.

Dalsze postępowanie

  • Konkretne działania następcze nie są zazwyczaj konieczne.
  • Ryzyko zakażenia istnieje, dopóki występują objawy.
  • Badania kontrolne stolca nie są konieczne.

informacje dla pacjentów

O czym należy poinformować pacjenta?

  • Jest to samoograniczająca się choroba o dobrym rokowaniu.
  • Właściwa higiena rąk jest ważna, aby zapobiec dalszemu rozprzestrzenianiu się zakażenia.
  • Woda pitna powinna być gotowana do czasu znalezienia i wyeliminowania źródła zakażenia.

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. Chen XM, Keithly JS, Paya CV, LaRusso NF. Cryptosporidiosis. N Engl J Med 2002; 346:1723. New England Journal of Medicine
  2. Davies AP, Chalmers RM. Cryptosporidiosis. Clinical review. BMJ 2009; 339: b4168. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. European Center for Disease Prevention and Control; Cryptosporidiosis (23.08.2021). www.ecdc.europa.eu
  4. Abubakar II, Aliyu SH, Arumugam C, Hunter PR, Usman N. Prevention and treatment of cryptosporidiosis in immunocompromised patients. Cochrane Database of Systematic Reviews 2007, Issue 1. Art. No.: CD004932. DOI: 10.1002/14651858.CD004932.pub2. DOI
  5. Hunter PR, Hughes S, Woodhouse S, et al. Health sequele of human cryptosporidiosis in immunecompetent patients. Clin Infect Dis 2004; 39: 504-10. PubMed

Autor*innen

  • Linda Mandel, Dr. med., Ärztin in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Eggenstein
A072
Kryptosporydioza Kryptosporydioza
Zakażenie pierwotniakami Zakażenie pierwotniakowe Zakażenie pasożytnicze Biegunka Odwodnienie Płynoterapia Cryptosporidum hominis
Kryptosporydioza
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Kryptosporydioza to zakażenie wywołane przez pasożytnicze pierwotniaki, które atakują błonę śluzową jelit i mogą powodować biegunkę. Częstość występowania: Rocznie odnotowuje się ok. 2 przypadki choroby na 100 000 mieszkańców. Najczęstsza przyczyna biegunki na całym świecie.
Choroby zakaźne
Kryptosporydioza
/link/0f6c134bac3e4e05bb0e5ce9b4dded19.aspx
/link/0f6c134bac3e4e05bb0e5ce9b4dded19.aspx
kryptosporydioza
SiteDisease
Kryptosporydioza
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl