Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Enkopreza (czynnościowe nietrzymanie stolca)

Streszczenie

  • Definicja: Czynnościowe nietrzymanie stolca definiowane jako samowolne lub mimowolne oddawanie stolca w nieodpowiednich miejscach co najmniej raz w miesiącu u dzieci w wieku >4 lat przez co najmniej 6 miesięcy po wykluczeniu przyczyny organicznej.
  • Częstość występowania: Zapadalność zależna od wieku, często samoistna remisja wraz z wiekiem. Problem dotyczy około 1,5–3,1% dzieci w wieku od 7 do 8 lat.
  • Objawy: Od niewielkiego rozmazania kału do oddawania dużych ilości uformowanych stolców, często w połączeniu z zaparciami, zwykle występującymi tylko w ciągu dnia.
  • Wyniki badania: Przeważnie bez zmian, czasami wyczuwalne kamienie kałowe, często współistniejąca choroba psychiczna.
  • Diagnostyka: Badanie przedmiotowe, szczegółowy wywiad lekarski, ocena objawów psychopatologicznych.
  • Leczenie: Zwykle terapia ambulatoryjna obejmująca edukację i informacje, trening oddawania stolca, w razie potrzeby środki przeczyszczające.

Informacje ogólne

Definicja1

  • Czynnościowe nietrzymanie stolca definiowane jako samowolne lub mimowolne oddawanie stolca w nieodpowiednich miejscach co najmniej raz w miesiącu u dzieci w wieku >4 lat przez co najmniej 6 miesięcy po wykluczeniu przyczyny organicznej
  • Często w połączeniu z enurezą
    • enkopreza pierwotna: występuje po fazie ciągłej trwającej krócej niż 6 miesięcy
    • enkopreza wtórna: występuje po fazie ciągłej trwającej co najmniej 6 miesięcy  
    • enkopreza z zaparciami
      • 16-70% dzieci z enkoprezą ma zaparcia.
      • rzadkie wypróżnienia, duże ilości stolca, twardy i bolesny stolec, wyczuwalne kamienie kałowe, twarde masy stolca w badaniu doodbytniczym
      • bóle podczas defekacji i ból brzucha, a także typowe wyniki USG, skuteczność środków przeczyszczających, współwystępujące choroby psychiczne
    • enkopreza bez zaparć
      • codzienne wypróżnienia, niewielkie ilości stolca, normalna konsystencja stolca, pogorszenie w wyniku stosowania środków przeczyszczających, współwystępujące choroby psychiczne
    • zespół odmowy korzystania z toalety
      • okres wczesnodziecięcy, chęć noszenia pieluchy podczas defekacji, mikcja, ale na toaletę
    • fobia toaletowa
      • ani mikcja, ani defekacja w toalecie
      • objawy fobii

Częstość występowania2

  • Zapadalność zależna od wieku z tendencją do samoistnej remisji wraz z wiekiem
  • Występuje u około 1,5–3,1% dzieci w wieku od 7 do 8 lat.
  • Wśród 10-latków problem ten dotyczy 0,3% dziewcząt i 1,2% chłopców.
  • Wielokrotne wypróżnienia w tygodniu u 0,3% 8-latków
  • Sporadyczna defekacja <1 tydzień u 3,5% 8-latków>
  • Chłopcy są dotknięci tym problemem około 3–4 razy częściej niż dziewczynki.

Etiologia i patogeneza

Przyczyny

  • Przyczyny wieloczynnikowe
  • Kontrola trzymania stolca wymaga połączenia fizjologicznych procesów dojrzewania i doświadczeń edukacyjnych.
  • U 30-50% dzieci z enkoprezą występują również zaburzenia psychiczne, takie jak  
  •  Przyczyny nieorganiczne
    • Ekstremalna lub zaniedbana edukacja w zakresie higieny
    • sytuacje stresowe
    • okoliczności sytuacyjne (w szkole, w miejscach publicznych, ogólnie poza domem)
    • występowanie choroby w wywiadzie rodzinnym
    • Zaburzenia rozwojowe

ICD-10

  • F98.1 Zanieczyszczanie się kałem nieorganiczne
  • R15 Nietrzymanie kału

Diagnostyka

Kryteria dla nieorganicznej (zgodnie z ICD-10, zaburzenie czynnościowe) i związanej z zaparciami enkoprezy

  • Powtarzające się samowolne lub mimowolne oddawanie stolca o normalnej lub prawie normalnej konsystencji w miejscach, które nie są do tego przeznaczone w środowisku społeczno-kulturowym pacjenta.
  • Zaburzenie to może stanowić nieprawidłowe przedłużenie normalnego nietrzymania stolca u małych dzieci lub utratę trzymania stolca po osiągnięciu kontroli nad jelitami.
  • Enkoprezą może być również celowe oddawanie kału w miejscach do tego nieprzeznaczonych pomimo normalnej fizjologicznej kontroli jelit.
  • Stan ten może występować jako zaburzenie monosymptomatyczne lub jako część bardziej kompleksowego zaburzenia, w szczególności zaburzenia emocjonalnego (F93.-) lub zaburzenia zachowania społecznego (F91.-).
  • Obejmuje czynnościową enkoprezę, nieorganiczne nietrzymanie stolca i psychogenną enkoprezę.
  • Jeśli należy wskazać przyczynę współistniejących zaparć, należy użyć dodatkowego numeru kodu.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Stolce o normalnej konsystencji wskazują na czynnościową enkoprezę.
  • Podejrzenie zaparć uzasadniają następujące objawy:
    • mniej niż 3 pełne wypróżnienia tygodniowo (nie dotyczy niemowląt karmionych piersią w wieku powyżej 6 tygodni)
    • twarde i duże kamienie kałowe
    • małe, przypominające stolec grudki kału
    • miękkie stolce o bardzo nieprzyjemnym zapachu
    • brak odczuwania wypróżnień przez dziecko
    • mały apetyt, który zwiększa się po wypróżnieniu
    • ból brzucha o różnym nasileniu, który ustępuje po wypróżnieniu
    • chęć wypróżnienia, która zazwyczaj pojawia się podczas posiłku
    • wyraźny ból podczas wypróżnień
    • złe samopoczucie/drażliwość
    • starsze rany lub pęknięcia
    • oczywiste czynniki wyzwalające, takie jak wystąpienie objawów w związku z nauką korzystania z nocnika, opuszczeniem znanego otoczenia lub leczeniem farmakologicznym

W szczególności należy zapytać o następujące kwestie

  • Nawyki dotyczące wypróżniania, a także konsystencja, wygląd i zapach stolca
  • Czy miękkie stolce często występują w połączeniu z biegunką lub zaparciami?
  • Czy okresy nietrzymania kału występują tylko w określonych sytuacjach?
  • Uwarunkowania rodzinne i społeczne
  • Enkopreza w rodzinie
  • Nauka korzystania z nocnika, wcześniejsze działania i stosunek rodziców do zaburzenia
  • Ogólny rozwój psychomotoryczny dziecka
  • Nawyki związane z piciem i jedzeniem

Badanie fizykalne

  • W przypadku czynnościowej enkoprezy zwykle bez zmian, ewentualnie wyczuwalne kamienie kałowe

Badanie uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego

  • USG jamy brzusznej, w tym pęcherza moczowego i przestrzeni podpęcherzowej
  • Jeśli istnieje wskazanie na przyczynę organiczną, odpowiednie dalsze wyjaśnienia

Wskazania do skierowania

  • Konieczne może być rozważenie współpracy z psychiatrią dzieci i młodzieży.
  • Jeśli wypróżnienie, zmiany w diecie i nawykach toaletowych i/lub poradnictwo nie przynoszą poprawy.
  • Przy podejrzeniu przemocy wobec dzieci i zaniedbywania dzieci, należy skontaktować się z ambulatoryjnymi ośrodkami opieki nad młodzieżą, a w przypadku poważnego zagrożenia, z urzędem ds. młodzieży.

Leczenie

Cele terapii

  • Uzyskanie kontroli wydalania

Ogólne informacje o leczeniu

  • Niezbędna jest współpraca między dzieckiem, rodziną i lekarzem.
  • W większości przypadków możliwe jest leczenie ambulatoryjne; w skomplikowanych lub opornych na terapię przypadkach lub z wyraźnymi współistniejącymi zaburzeniami psychicznymi konieczne może być leczenie szpitalne.

W przypadku enkoprezy z zaparciami

  • Psychoedukacja dziecka i rodziców
  • Początkowe leczenie środkami przeczyszczającymi
  • Terapia podtrzymująca
    • trening oddawania stolca
      • 3 x dziennie po posiłkach przez 5–10 min, ważne: pozytywna sytuacja z wygodną pozycją (ew. podnóżek itp.), zabawki, aktywność, pochwały, uwaga itp.
      • dziennik z systemem nagród
    • terapia behawioralna
    • środki przeczyszczające

W przypadku enkoprezy bez zaparć

  • Sposób postępowania identyczny jak w przypadku enkoprezy z zaparciami, ale bez stosowania środków przeczyszczających
  • Patrz tabela Zaparcia, leczenie farmakologiczne.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Zmienny

Powikłania

  • Zaburzenia zachowania i inne nieprawidłowości psychologiczne
  • Stygmatyzacja w szkole, np. poprzez zastraszanie
  • Utrata przyjaciół

Rokowanie

  • Wskaźniki remisji między 35–76%
  • Leczenie zaparć i współistniejących chorób psychicznych jest istotne dla powodzenia leczenia.,

Dalsze postępowanie

  • Nawet po osiągnięciu czystości, leczenie (nauka korzystania z toalety i, w razie potrzeby, środki przeczyszczające) powinno być kontynuowane w celu osiągnięcia długoterminowego sukcesu.
  • Regularne comiesięczne badania kontrolne przez okres 6–24 miesięcy.

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. Bongers ME, Tabbers MM, Benninga MA. Functional nonretentive fecal incontinence in children. J Pediatr Gastroenterol Nutr 2007; 44: 5-13. PubMed
  2. Loening-Baucke V. Prevalence rates for constipation and faecal and urinary incontinence. Arch Dis Child 2007; 92: 486-9. PubMed

Autoren

  • Anne Strauß, Ärztin in Weiterbildung Pädiatrie, Zentrum für Kinder- und Jugendmedizin, Universitätsklinikum Freiburg
F981; R15
nietrzymanie stolca
Nietrzymanie stolca Rozmazywanie się stolca Trening oddawania stolca Nietrzymanie kału
Enkopreza (czynnościowe nietrzymanie stolca)
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Czynnościowe nietrzymanie stolca definiowane jako samowolne lub mimowolne oddawanie stolca w nieodpowiednich miejscach co najmniej raz w miesiącu u dzieci w wieku >4 lat przez co najmniej 6 miesięcy po wykluczeniu przyczyny organicznej.
Pediatria
Enkopreza (nietrzymanie stolca)
/link/60621d5f50cc45229d964a5f9cbcc4f3.aspx
/link/60621d5f50cc45229d964a5f9cbcc4f3.aspx
enkopreza-nietrzymanie-stolca
SiteDisease
Enkopreza (nietrzymanie stolca)
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.deno (patched by linkmapper)
pl
pl
pl