Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Uszkodzenie oka spowodowane nadciśnieniem tętniczym

Streszczenie

  • Definicja: Zmiany w siatkówce spowodowane nadciśnieniem.
  • Częstość występowania: Łagodne zmiany są częste, częstość występowania ciężkich zmian wynosi <2%>.
  • Objawy: U większości pacjentów z nadciśnieniem tętniczym nie występują żadne objawy. Przy manifestacji klinicznej zwykle następuje stopniowe pogorszenie wzroku.
  • Wyniki: Na początku choroby widoczne jest uogólnione zwężenie tętniczek siatkówki. W ciężkich przypadkach występują krwotoki, wysięki i ogniska „kłębków waty”, ewentualnie obrzęk tarczy nerwu wzrokowego.
  • Diagnostyka: Rozpoznanie na podstawie oftalmoskopii (badanie dna oka).
  • Leczenie: Terapia hipotensyjna.

Informacje ogólne

Definicja

Częstość występowania

  • Dostępne są tylko nieliczne wiarygodne dane epidemiologiczne1.
  • Chorobowość w badaniach populacyjnych w grupie >40 lat bez cukrzycy wynosi 2–14%2.
  • Początkowe zmiany u >80% pacjentów z nadciśnieniem tętniczym3
  • Wyraźne zmiany stopnia III–IV u <2%>4

Etiologia i patogeneza

Etiologia

Patogeneza

  • Etapowy rozwój mikronaczyniowych zmian siatkówki2
    • początkowo zwiększone napięcie naczyń siatkówki w odpowiedzi na wzrost ciśnienia tętniczego z uogólnionym zwężeniem tętniczek 
    • W przebiegu choroby rozwijają się przewlekłe zmiany miażdżycowe:
      • pogrubienie błony wewnętrznej
      • hiperplazja ściany środkowej
      • zwyrodnienie szkliste
    • Jeśli ciśnienie tętnicze jest stale znacząco podwyższone, bariera naczyniowa ulega uszkodzeniu w wyniku:
      • krwotoków
      • wysięków
      • uszkodzeń włókien nerwowych na tle niedokrwienia (ogniska „kłębków waty”)
    • ostatecznie obrzęk tarczy nerwu wzrokowego spowodowany zwiększonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym i towarzyszącym niedokrwieniem nerwu wzrokowego

ICD-10

  • H35 Inne zaburzenia siatkówki
    • H35.0 Retinopatia nieproliferacyjna i zmiany naczyniowe siatkówki

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Wykrywanie swoistych zmian naczyniowych siatkówki w badaniu dna oka wykonanym przez okulistę 

Klasyfikacja

  • Istnieją różne klasyfikacje retinopatii, często stosuje się klasyfikację według Keitha, Wagnera i Barkera1:
    • 1. stopnia: łagodne uogólnione zwężenie lub stwardnienie tętniczek
    • 2. stopnia: ogniskowe zwężenia, objawy skrzyżowania tętniczo-żylnego, stwardnienie tętniczek umiarkowane do ciężkiego
    • 3. stopnia: krwotoki, wysięki i ogniska „kłębków waty”; stwardnienie i zmiany spastyczne tętniczek
    • 4. stopnia: objawy jak w stopniu 3. w ciężkiej postaci i obrzęk tarczy nerwu wzrokowego

Diagnostyka różnicowa 

Wywiad lekarski

  • Przez długi czas nie występują żadne objawy.
  • W dalszym przebiegu choroby rozwija się upośledzenie wzroku.

Badanie przedmiotowe

  • Badanie dna oka przez okulistę
  • Wykonanie badania dna oka po podaniu kropli rozszerzających źrenice
    • zmniejszona ostrość widzenia przez kilka godzin (zakaz uczestniczenia w ruchu drogowym!)
    • atak jaskry jako rzadkie działanie niepożądane u pacjentów z predyspozycjami 

Badania w gabinecie lekarza rodzinnego

Wskazania do skierowania

  • Brak konsensusu co do wskazań do badania dna oka w ramach oceny i leczenia nadciśnienia tętniczego5
  • Decyzja lekarza rodzinnego o potrzebie dalszej diagnostyki w zależności od stopnia nadciśnienia tętniczego, klinicznych wskazań uszkodzenia narządów docelowych i pewności rozpoznania nadciśnienia tętniczego
    • U pacjentów z nadciśnieniem tętniczym stopnia 2–3 oraz u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym z cukrzycą zaleca się wykonanie badania dna oka w celu wykrycia i oceny stopnia retinopatii6.
    • Badanie dna oka nie jest odpowiednie do wykrywania i oceny przebiegu wczesnych uszkodzeń spowodowanych nadciśnieniem tętniczym:
      • brak dobrej korelacji początkowych zmian z markerami uszkodzeń innych narządów3
      • brak odpowiedniej powtarzalności wyników
    • W indywidualnych przypadkach, gdy sytuacja jest niejasna, badanie okulistyczne może dostarczyć dodatkowych wskazówek dotyczących nadciśnienia, np. w razie:
      • granicznego nadciśnienia tętniczego
      • niespójnych pomiarów ciśnienia tętniczego
      • nadciśnienia „białego fartucha”/nadciśnienia zamaskowanego

Nadciśnienie tętnicze indukowane ciążą

  • U 40–100% pacjentek z nadciśnieniem indukowanym ciążą występują objawy retinopatii nadciśnieniowej7.
  • Jednak objawy (niewyraźne widzenie, fotopsje, ubytki pola widzenia) występują tylko u 25–50% z nich7.
  • Zmiany siatkówki korelują z ciężkością nadciśnienia tętniczego indukowanego ciążą7:

Wskazania do hospitalizacji — przełom nadciśnieniowy 

  • W przełomie nadciśnieniowym występuje nadciśnienie tętnicze 3. stopnia (skurczowe ≥180 i/lub rozkurczowe ≥110–120 mmHg) w połączeniu z — prawdopodobnie zagrażającym życiu — uszkodzeniem narządów związanym z nadciśnieniem tętniczym i potrzebą natychmiastowego leczenia przeciwnadciśnieniowego6.
    • Konieczna jest hospitalizacja.
  • W ramach diagnostyki i leczenia przełomu nadciśnieniowego należy wykonać badanie dna oka6.
  • Rzetelne narzędzie do diagnostyki encefalopatii nadciśnieniowej8
  • Krwotoki do siatkówki i/lub obrzęk tarczy nerwu wzrokowego jako typowe wyniki badań 

Cele leczenia

  • Zapobieganie lub spowolnienie postępu retinopatii nadciśnieniowej

Ogólne informacje o leczeniu

  • Leczenie nadciśnienia tętniczego6
  • Ciąża: w przypadku poważnych zmian w siatkówce zaleca się poród, jeżeli dziecko jest wystarczająco dojrzałe7.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Powikłania:

Przebieg i rokowanie

  • U większości pacjentów choroba przebiega bezobjawowo.
  • Nieleczone nadciśnienie tętnicze może prowadzić do postępującego upośledzenia wzroku.
  • Wczesne wykrycie nadciśnieniowego uszkodzenia narządów docelowych daje możliwość odpowiedniego leczenia, jeśli uszkodzenie narządów jest jeszcze w odwracalnym stadium8.
  • Stratyfikacja ryzyka
    • Istnieje związek między retinopatią nadciśnieniową a ryzykiem udaru.
    • Poważne zmiany w siatkówce korelują ze zwiększoną śmiertelnością6.
    • Jednak wartość prognostyczna początkowych zmian (stopień I–II) jest niska1,6.

Dalsze postępowanie

  • Badania kontrolne w objawowej retinopatii nadciśnieniowej należy przeprowadzać w następujących odstępach czasu:
    • stadium i lub II: w przybliżeniu raz na rok
    • stadium III lub IV: częste kontrole w zależności od wyników badań ogólnych i okulistycznych
    • w gestozie ciążowej: kontrole wyznaczane w krótkim terminie w zależności od wyników badań ogólnych i okulistycznych

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Leitlinien

  • European Society of Cardiology. Guidelines for the management of arterial hypertension. Stand 2018. www.escardio.org

Literatur

  1. Grosso A, Veglio F, Porta M, et al. Hypertensive retinopathy revisited: some answers, more questions. Br J Ophthalmol 2005; 89: 1646-1654. doi:10.1136/bjo.2005.072546 DOI
  2. Wong T, Mitchell P. The eye in hypertension. Lancet 2007; 369: 425-435. doi:10.1016/S0140-6736(07)60198-6 DOI
  3. Cuspidi C, Meani S, Salerno M, et al. Retinal microvascular changes and target organ damage in untreated essential hypertensives. J Hypertens 2004; 22: 2095-2102. pmid:15480092 PubMed
  4. Cuspidi C, Macca G, Salerno M, et al. Evaluation of target organ damage in arterial hypertension: which role for qualitative funduscopic examination?. Ital Heart J 2001; 2: 702-706. pmid:11666100 PubMed
  5. Wong T, Mitchell P . Hypertensive Retinopathy. N Engl J Med 2004; 351: 2310-2317. doi:10.1056/NEJMra032865 DOI
  6. Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension. Eur Heart J 2018;39:3021-3104. doi:10.1093/eurheartj/ehy339 DOI
  7. Mackensen F, Paulus WE, Max R, Ness T: Ocular changes during pregnancy. Dtsch Arztebl Int 2014; 111: 567–76. DOI: 10.3238/arztebl.2014.0567 DOI
  8. Schmieder RE: End organ damage in hypertension. Dtsch Arztebl Int 2010; 107(49): 866–73.DOI: 10.3238/arztebl.2010.0866 DOI
  9. van den Born B-JH, Hulsman CAA, Hoekstra JBL, Schlingemann RO, van Montfrans GA. Value of routine fundoscopy in patients with hypertension: systematic review. BMJ 2005; 331: 73. PubMed
  10. Henderson A, Bruce B, Newman N, et al. Hypertension-related eye abnormalities and the risk of stroke. Rev Neurol Dis 2011; 8: 1-9. pmid:21769065 PubMed
  11. Ong Y, Wong T, Klein R. Hypertensive Retinopathy and Risk of Stroke. Hypertension 2013; 62: 706-711. doi:10.1161/HYPERTENSIONAHA.113.01414 DOI

Autoren

  • Michael Handke, Prof. Dr. med., Facharzt für Innere Medizin, Kardiologie und Intensivmedizin. Freiburg i. Br. 
H35; H350
zmiana dna oka w nadciśnieniu tętniczym miażdżyca siatkówki Uszkodzenie oka w nadciśnieniu tętniczym
Nadciśnienie Retinopatia nadciśnieniowa Ogniska „kłębków waty” Obrzęk tarczy nerwu wzrokowego Siatkówka Dno oka Badanie dna oka
Uszkodzenie oka spowodowane nadciśnieniem tętniczym
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Zmiany w siatkówce spowodowane nadciśnieniem. Częstość występowania: Łagodne zmiany są częste, częstość występowania ciężkich zmian wynosi <2%>.
Okulistyka
Uszkodzenie oczu spowodowane nadciśnieniem tętniczym
/link/8e9cd1a0cd734efeb912efc7ab3ad3ae.aspx
/link/8e9cd1a0cd734efeb912efc7ab3ad3ae.aspx
uszkodzenie-oczu-spowodowane-nadcisnieniem-tetniczym
SiteDisease
Uszkodzenie oczu spowodowane nadciśnieniem tętniczym
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl