Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Poporodowe zapalenie błony śluzowej macicy

Streszczenie

  • Definicja: Zakażenie błony śluzowej jamy macicy po porodzie. Może również rozprzestrzeniać się na mięśniówkę (zapalenie błony śluzowej i  mięśniówki macicy) lub poza macicę do przymacicz (zapalenie przymacicza).
  • Częstość występowania: Występuje w  1–2% wszystkich porodów i  częściej po cięciu cesarskim.  
  • Objawy: Kilka dni po porodzie pojawia się gorączka i  dreszcze, zwykle w  drugim lub trzecim dniu, wraz z  bólem i  tkliwością brzucha, cuchnącą wydzieliną i  zmęczeniem.
  • Wyniki: Możliwe wyniki to gorączka, tkliwość macicy. Zwykle brak drastycznego pogorszenia ogólnego stanu fizycznego.
  • Diagnostyka: Odpowiednie testy to Hb, CRP, leukocyty, próbki moczu i  bakteriologia lochii.
  • Leczenie: Leczenie antybiotykami.

Informacje ogólne

Definicja

  • Poporodowe zakażenie błony śluzowej jamy macicy, wywodzące się z doczesnej1
  • Może również rozprzestrzeniać się na mięśniówkę (zapalenie błony śluzowej i mięśniówki macicy) lub poza macicę do przymacicz (zapalenie przymacicza) i mieć przebieg septyczny1.

Częstość występowania

  • Zapadalność — 1,6% wszystkich porodów1
  • Zapadalność jest wyższa po cięciu cesarskim.
    • 11% po cięciu cesarskim w trybie pilnym
    • nieco poniżej 2% po planowanym zabiegu chirurgicznym2

Etiologia i patogeneza

  • Około 70% zakażeń to zakażenia mieszane, w których występują zarówno bakterie tlenowe, jak i beztlenowe1.
  • Mikroorganizmy wywołujące3
    • bakterie tlenowe
      • paciorkowce z grupy A, paciorkowce z grupy B, gronkowce, E. coli, Klebsiella pneumoniae, enterokoki, Proteus
    • bakterie beztlenowe
      • Peptostreptococci, Peptococci, Bacteroides, Prevotella, Clostridia
    • Chlamydie: zazwyczaj późniejszy początek zapalenia błony śluzowej macicy, od 7. dnia po porodzie

Patogeneza3

  • Wstępowanie bakterii z szyjki macicy i pochwy do macicy po pęknięciu błon płodowych
    • najczęściej zagnieżdżenie bakterii w uszkodzonej i martwej tkance (cięcie cesarskie)
  • Obecność czynników predysponujących zwiększa ryzyko zakażenia.

Czynniki predysponujące

  • Sekcję opracowano na podstawie tych źródeł1,4.
  • Cięcie cesarskie jest największym czynnikiem ryzyka rozwoju gorączki połogowej i zapalenia błony śluzowej macicy.
  • Inne czynniki ryzyka
    • przedłużający się poród
      • skurcze przez >12 godzin
      • faza parcia >2 godzin
    • wczesne pęknięcie błon płodowych
    • porodu przedwczesnego
    • istniejąca wcześniej waginoza bakteryjna
    • powtarzające się badania przezpochwowe
    • zapalenie błon płodowych
    • kolonizacja przez paciorkowce z grupy B
    • porody siłami natury z interwencją chirurgiczną
    • smółka w płynie owodniowym
    • przedwczesne porody ≤32. TC
    • otyłość u matki (BMI >40) 
    • cukrzyca u matki

ICD-10

  • O85 Zakażenie połogowe miejscowe i uogólnione
  • O86 Inne zakażenia połogowe
    • O86.1 Inne zakażenia dróg rodnych po porodzie
    • O86.3 Inne zakażenia układu moczowo-płciowego w następstwie porodu
    • O86.8 Inne określone zakażenia połogowe

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Rozpoznanie zapalenia błony śluzowej macicy opiera się na tkliwości macicy, gorączce, cuchnącej wydzielinie i zmęczeniu, a także wzroście laboratoryjnych parametrów stanu zapalnego1.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • Gorączka i dreszcze kilka dni po porodzie, zwykle w 2. lub 3. dobie (od 24 godzin do 10 dni po porodzie)
  • Ból i tkliwość podbrzusza
  • Cuchnąca wydzielina1
  • Zmęczenie1
  • Diagnostyka różnicowa w przypadku gorączki
    • Zapytać o duszności, dolegliwości dyzuryczne, ból rany.
  • Zapytać o okoliczności porodu (patrz Czynniki ryzyka).

Badanie fizykalne

  • Gorączka1
  • Ból i tkliwość nad macicą w badaniu palpacyjnym, stosunkowo miękka macica
  • Cuchnąca wydzielina
  • Umiarkowane lub znaczne pogorszenie ogólnego stanu fizycznego
  • W przypadku niedociśnienia i tachykardii podejrzenie sepsy lub pęknięcia ropnia miednicy
    • badania do diagnostyki różnicowej w przypadku gorączki poporodowej
      • oględziny i badanie palpacyjne piersi
      • badanie palpacyjne loża nerek i jamy brzusznej
      • oględziny i badanie palpacyjne kończyn dolnych
      • oględziny ran

Badanie uzupełniające

Diagnostyka u specjalisty

  • Badanie ginekologiczne przez ginekologa
  • Badanie ultrasonograficzne3
    • Należy przeprowadzić przezpochwowe badanie ultrasonograficzne w celu wyjaśnienia ewentualnych pozostałości wewnątrzmacicznych.
    • Wymaga specjalistycznej wiedzy.
  • TK3
    • w przypadku niepewnego rozpoznania lub w celu wykrycia procesów w miednicy małej
      • Może ujawnić „ukryte” ropnie.
      • Może wykrywać skrzepy w przypadku septycznego zakrzepowego zapalenia żył miednicy.
  • Laparoskopia zwiadowcza lub laparotomia przy szczególnych wskazaniach3

Wskazania dla skierowania do specjalisty

  • W przypadku gorączki poporodowej zasadniczo zaleca się natychmiastową wizytę u ginekologa1.

Leczenie

Cele leczenia

  • Wyeliminowanie zakażenia
  • Łagodzenie objawów
  • Zapobieganie powikłaniom i chorobom wtórnym

Ogólne informacje o leczeniu

  • W przypadku gorączki w połogu do czasu ustalenia innej przyczyny zakażenia należy zawsze zakładać zapalenie błony śluzowej i mięśniówki macicy i rozpocząć dożylną antybiotykoterapię1.
  • W przypadku powikłań konieczne może być leczenie interwencyjne (drenaż ropnia) lub chirurgiczne, w tym histerektomia3.

Leczenie farmakologiczne

  • Dożylna antybiotykoterapia
    • 1. wyboru: klindamycyna 900 mg co 8 godzin dożylnie + gentamycyna 1,5 mg/kg co 8 godzin dożylnie1,5
    • alternatywnie piperacylina plus tazobaktam1
    • podawanie do 48 godzin po ustąpieniu gorączki1
    • w podejrzeniu zakażenia paciorkowcami grupy A — penicylina G plus klindamycyna, ewentualnie także wankomycyna1
  • Leczenie zgodnie z rezystogramem w przypadku wykrycia patogenu

Profilaktyka antybiotykowa

  • Profilaktyka antybiotykowa zalecana przy każdym porodzie przez cięcie cesarskie
  • Profilaktyka antybiotykowa w przypadku porodu siłami natury z potwierdzoną kolonizacją GBS i dodatkowymi czynnikami

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Przebieg jest często łagodny, ale może przekształcić się w ciężkie zakażenie.
  • Możliwy jest bardzo ostry i dramatyczny przebieg septyczny, zwłaszcza w przypadku paciorkowców grupy A1.

Powikłania

  • Sepsa, zespół wstrząsu toksycznego5
    • rzadkie powikłanie zapalenia błony śluzowej macicy
    • wywoływana przez E. coli, Clostridium i Bacteroides, paciorkowce grupy A (GAS)
  • Septyczne zakrzepowe zapalenie żył miednicy
  • Ropień miednicy
  • Zapalenie otrzewnej5
  • Martwicze zapalenie powięzi3

Rokowanie

  • Zapalenie błony śluzowej macicy i inne przyczyny gorączki połogowej rzadko zagrażają życiu.
  • Rzadko zagrażający życiu przebieg sepsy

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. Schrey-Petersen S, Tauscher A, Dathan-Stumpf A, Stepan H. Diseases and complications of the puerperium. Dtsch Arztebl Int 2021; 118: 436– 46. DOI: 10.3238/arztebl.m2021.0168. www.aerzteblatt.de
  2. Smaill FM, Grivell RM. Antibiotic prophylaxis versus no prophylaxis for preventing infection after cesarean section. Cochrane Database Syst Rev 2014. www.cochranelibrary.com
  3. Singh N, Sethi A. Endometritis - Diagnosis,Treatment and its impact on fertility - A Scoping Review. JBRA Assist Reprod. 2022 Aug 4;26(3):538-546. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Declercq E, Barger M, Cabral HJ, et al. Maternal outcomes associated with planned primary cesarean births compared with planned vaginal births. Obstet Gynecol 2007; 109:669. PubMed
  5. Mackeen AD, Packard RE, Ota E, Speer L. Antibiotic regimens for postpartum endometritis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 2. Art. No.: CD001067. DOI: 10.1002/14651858.CD001067.pub3. DOI

Autor*innen

  • Franziska Jorda, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin und für Viszeralchirurgie, Kaufbeuren
O85; O86; O861; O863; O868 Inne
endometritt septisk bekkentromboflebitt bekkentromboflebitt bekkenabscess pelvisk abscess pelvisk tromboflebitt Postpartum endometritt
Zapalenie błony śluzowej jamy macicy Zapalenie błony śluzowej macicy Zapalenie mięśniówki macicy Poporodowe zapalenie błony śluzowej i mięśniówki macicy Zapalenie przymacicza Poporodowe zapalenie przymacicza Gorączka poporodowa Septyczne zakrzepowe zapalenie żył miednicy Gorączka połogowa Posocznica połogowa Zapalenie błony śluzowej macicy
Poporodowe zapalenie błony śluzowej macicy
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Zakażenie błony śluzowej jamy macicy po porodzie. Może również rozprzestrzeniać się na mięśniówkę (zapalenie błony śluzowej i  mięśniówki macicy) lub poza macicę do przymacicz (zapalenie przymacicza).
Położnictwo
Poporodowe zapalenie błony śluzowej macicy
/link/cd8b05a39e534951909c0e91d222555e.aspx
/link/cd8b05a39e534951909c0e91d222555e.aspx
poporodowe-zapalenie-blony-sluzowej-macicy
SiteDisease
Poporodowe zapalenie błony śluzowej macicy
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl