Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Erozja rogówki

Streszczenie

  • Definicja: Uraz powierzchownych warstw nabłonka rogówki.
  • Częstość występowania: Dość często.
  • Objawy: Silny ból, blefarospazm, zaburzenia widzenia, fotofobia, uczucie ciała obcego i łzawienie.
  • Wyniki: Blefarospazm, łzawienie i zaczerwienienie oczu.
  • Diagnostyka: Wada rogówki widoczna gołym okiem lub po barwieniu fluoresceiną w gabinecie okulistycznym.
  • Terapia: Środki przeciwbólowe, ewentualnie miejscowe antybiotyki.

informacje ogólne

Definicja

  • Powierzchowny uraz nabłonka rogówki

częstość występowania

  • Problemy z oczami stanowią 2–3% przypadków w gabinetach lekarzy rodzinnych i na pogotowiu.
  • Erozje rogówki występują w 8–13% konsultacji medycznych dotyczących problemów z oczami1.
    • w zależności od rodzaju placówki, np. gabinety lekarzy rodzinnych, oddziały ratunkowe lub skierowania do klinik okulistycznych
  • Częściej wśród mężczyzn z powodu wypadków przy pracy2

Etiologia i patogeneza

  • Erozje rogówki dotyczą warstwy nabłonkowej i nie penetrują błony Bowmana2.
  • Erozja rogówki jest zwykle spowodowana urazem, np. przez gałązkę, paznokieć, szczoteczkę do tuszu do rzęs, ciało obce pod górną powieką lub nieprawidłowe stosowanie soczewek kontaktowych1.
    • Rozpryski chemikaliów mogą również prowadzić do erozji rogówki2.
  • Soczewki kontaktowe mogą również powodować erozję, jeśli są nieostrożnie zakładane lub zdejmowane, źle dopasowane lub używane przez długi czas i wysychają.
  • Samoistne erozje w przypadku nawracającej erozji rogówki1
  • Nabłonek rogówki jest unerwiony przez nocyceptywne włókna nerwowe nerwu trójdzielnego, dlatego erozje rogówki prowadzą do bardzo silnego bólu oka i blefarospazmu1. 
    • Jeśli nerw trójdzielny jest uszkodzony, np. przez półpasiec, erozja rogówki może być również bezbolesna.

Czynniki predysponujące2

  • Noszenie soczewek kontaktowych
  • Praca w przemyśle motoryzacyjnym lub inne czynności zawodowe, w trakcie których małe cząstki mogą unosić się w powietrzu (szlifowanie itp.).
  • Brak ochrony oczu, np. okularów ochronnych
  • Wcześniejsza erozja rogówki
  • Uruchomienie poduszki powietrznej w razie wypadku samochodowego

ICD-10

  • S05 Uraz oka i oczodołu
    • S05.0 Uraz spojówki i abrazja rogówki bez informacji o ciele obcym

diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Wywiad lekarski
  • Oznaki urazu rogówki 

Rozpoznania różnicowe1

Wywiad lekarski

  • Natychmiastowy początek bólu, zwykle bezpośrednio po urazie
  • W większości przypadków chorzy potrafią wskazać przyczynę.
  • Mechanizm uszkodzenia1
    • paznokieć, gałązka itp.
    • uszkodzenia spowodowane przez soczewki kontaktowe: spanie w soczewkach kontaktowych i silny ból po przebudzeniu, niewłaściwa higiena soczewek kontaktowych, niewłaściwe dopasowanie soczewek kontaktowych, przekroczenie zalecanego czasu ich noszenia
    • trudności ze zdjęciem soczewki, wysuszona soczewka przylegająca do rogówki2
  • Silny ból, blefarospazm, fotofobia, niewyraźne widzenie, uczucie ciała obcego i łzawienie
  • Wypadek przy pracy2?

Badanie fizykalne

  • Silny ból oka z blefarospazmem i często łzawienie1
    • W przypadku blefarospazmu należy ostrożnie otworzyć powieki bez wywierania nacisku lub delikatnie unieść górną powiekę.
  • Erozję rogówki często można rozpoznać gołym okiem.
    • Erozja może wydawać się matowa w porównaniu z błyszczącą i gładką powierzchnią rogówki.
    • Należy poszukać urazu penetrującego za pomocą latarki okulistycznej1.
  • Źrenica powinna być okrągła i wyśrodkowana; reaktywna mioza jest typowa dla erozji rogówki1.
    • Duża źrenica, która nie reaguje na światło, lub źrenica o kształcie innym niż okrągły są oznakami urazu penetrującego lub tępego urazu z obrzękiem.
  • Zawsze należy szukać ciała obcego (również po wewnętrznej stronie górnej powieki)1.
  • W dalszym przebiegu możliwe przekrwienie ciała rzęskowego2.
  • Zwrócić uwagę na zmętnienie rogówki, ropostek, ropną wydzielinę z oka1.

Dodatkowe konsultacje u specjalistów1

  • Badanie ostrości wzroku
    • Widzenie jest często nieco ograniczone w ostrej fazie z powodu obrzęku rogówki w osi wzrokowej2.
  • Fundoskopia, badanie lampą szczelinową
  • Barwienie fluoresceiną
    • Ubytki nabłonka wybarwiają się fluoresceiną.
  • TK oczodołu w przypadku podejrzenia penetrującego ciała obcego w gałce ocznej2

Wskazania do skierowania do specjalisty / szpitala

  • Skierowanie do gabinetu okulistycznego tego samego dnia3
    • w celu potwierdzenia rozpoznania
    • ciało obce niedające się usunąć
    • u osób noszących soczewki kontaktowe
    • badanie dzieci, które nie mogą otworzyć oka (w celu wykluczenia urazu penetrującego)
  • Skierowanie do kliniki/poradni okulistycznej3
    • w przypadku podejrzenia urazu penetrującego wizyta w klinice okulistycznej w trybie nagłym
    • zmętnienie rogówki lub ropostek
    • ropna wydzielina
    • brak poprawy po 3–4 dniach
    • utrata wzroku
    • dzieci nadal niemogące otworzyć oka po 24 godzinach

Leczenia

Cele terapii

  • Łagodzenie objawów do czasu samoistnego wyleczenia
  • Zapobieganie nadkażeniu

Ogólne informacje o leczeniu

  • łagodzenie bólu
    • doustne NLPZ
  • Opatrunek na oko 
    • W przeglądzie Cochrane stwierdzono, że nie przyspiesza on gojenia ani nie przynosi ulgi w bólu (Ia)4.
  • Zapobieganie zakażeniom za pomocą antybiotyków stosowanych miejscowo3
    • Jeśli rozpoznanie zostanie potwierdzone bez ciała obcego w wywiadzie lekarskim, do czasu badania okulistycznego można podawać maść z antybiotykiem.
  • W przypadku izolowanej erozji nie jest konieczna profilaktyka tężca3.
  •  

Zalecenia dla pacjentów

  • Nie pocierać oka1.
  • Do czasu badania w gabinecie okulistycznym należy zachować spokój i w miarę możliwości mieć zamknięte oczy1.
  •  Unikać jaskrawego światła.
    • W ostrej fazie jako pomoc przy fotofobii można stosować okulary przeciwsłoneczne1.

Leczenie farmakologiczne

  • Leczenie bólu3
    • NLPZ doustnie np. ibuprofen 400 mg do 3 x na dobę
    • W przypadku dużych erozji okulista może ewentualnie przepisać terapię opioidową i krople do oczu porażające mięśnie rzęskowe.
  • Antybiotyki stosowane miejscowo 
    • Preferowane są maści do oczu zawierające antybiotyki, ponieważ nawilżają i pielęgnują oko lepiej niż krople do oczu.
    • np. maść do oczu z erytromycyną lub cyprofloksacyną
    • Jeśli pacjent życzy sobie kropli: np. krople do oczu zawierające cyprofloksacynę lub ofloksacynę.
    • Możliwe jest również połączenie kropli do oczu w ciągu dnia i maści na noc.
    • do 24 godzin po ustąpieniu objawów
  • Miejscowe glikokortykosteroidy są przeciwwskazane3.
  • Środki do znieczulania miejscowego3
    • Nie należy przepisywać środków znieczulających.
    • Mogą one prowadzić do uszkodzenia nabłonka i zapalenia rogówki, opóźnić proces gojenia i ewentualnie maskować objawy pogorszenia.

Leczenie erozji rogówki u osób używających soczewek kontaktowych5

  • Erozje rogówki podczas zakładania lub zdejmowania soczewek, spowodowane uszkodzeniami lub złym dopasowaniem soczewek czy ciałami obcymi znajdującymi się pod soczewką
  • Ryzyko wrzodziejącego zapalenia rogówki jest zwiększone, dlatego wskazana jest profilaktyka kroplami do oczu zawierającymi antybiotyki działające na Pseudomonas, takie jak ofloksacyna, cyprofloksacyna.
  • Wstrzymanie stosowania soczewek kontaktowych do czasu całkowitego wygojenia i przez 24 godziny po ustąpieniu objawów
  • Łagodzenie bólu doustnymi NLPZ (np. ibuprofen 400 mg 3 x dziennie), w razie potrzeby krople do oczu porażające mięśnie rzęskowe i opioidy
  • Bez plastrów/opatrunków na oczy w przypadku erozji spowodowanych przez soczewki kontaktowe ze względu na ryzyko nadkażenia
  • W przypadku zakażenia używane soczewki kontaktowe razem z pojemnikiem należy oddać do badań mikrobiologicznych.
  • Ponowne badanie okulistyczne po 24 godzinach

Profilaktyka

  • Noszenie okularów ochronnych, jeśli występuje ryzyko zawodowe, noszenie okularów lub okularów przeciwsłonecznych, na przykład podczas wędrówek w gęstych zaroślach2
  • Wymiana źle dopasowanych lub uszkodzonych soczewek kontaktowych2
  • Informacje na temat higienicznego obchodzenia się z soczewkami kontaktowymi i prawidłowego ich użytkowania5

Przebieg, powikłania i rokowanie

przebieg

  • Małe mechaniczne erozje mogą zagoić się samoistnie w ciągu kilku godzin, ale zwykle w ciągu 24 godzin (maksymalnie do 48 godzin)1.
  • Uszkodzenia obejmujące ponad 50% rogówki mogą goić się przez 4–5 dni2.

powikłania

Rokowania

  • Zwykle dobre: samoistne gojenie, jeśli nie wystąpią powikłania, takie jak zakażenia2.
  • W rzadkich przypadkach może wystąpić przewlekły przebieg z nawracającymi erozjami rogówki3.
  • W rzadkich przypadkach wymagane jest okulistyczne oczyszczenie rany, jeśli nie następuje wygojenie2. 

Dalsze postępowanie

  • Kontrole rzadko są konieczne3.
  • Ponowna kontrola w gabinecie okulistycznym, jeśli
    • występują poważne wady rogówki2;
    • ból nie ustępuje w ciągu 48 godzin3;
    • objawy się nasilają3; 
    • pacjent nosił soczewki kontaktowe2,5;
    • występowały zaburzenia widzenia2.

informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. UpToDate. Corneal abrasions and corneal foreign bodies: Clinical manifestations and diagnosis. Stand Juli 2023. (letzter Zugriff am 09.08.2023). www.uptodate.com
  2. BMJ BestPractice. Corneal abrasions. Stand 03.07.2023 (letzter Zugriff am 09.08.2023). bestpractice.bmj.com
  3. UpToDate. Corneal abrasions and corneal foreign bodies: Management. Stand Juli 2023 (letzter Zugriff am 09.08.2023). www.uptodate.com
  4. Lim CHL, Turner A, Lim BX. Patching for corneal abrasion. Cochrane Database of Systematic Reviews 2016, Issue 7. Art. No.: CD004764. DOI: 10.1002/14651858.CD004764.pub3. Accessed 09 August 2023. www.cochranelibrary.com
  5. UpToDate. Complications of contact lenses. Stand Juli 2023 (letzter Zugriff am 09.08.2023). www.uptodate.com

Autorzy

  • Marlies Karsch-Völk, dr n. med., lekarka rodzinna, Monachium
S05; S050
Korneaerosjon
Erozja rogówki Uraz powierzchownego nabłonka rogówki Powierzchowny uraz nabłonka rogówki Zaczerwienione oko Zaczerwienienie oka Ciało obce w oku Uraz oka Stłuczenie oka Soczewki kontaktowe
Erozja rogówki
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Uraz powierzchownych warstw nabłonka rogówki. Częstość występowania: Dość często. Objawy: Silny ból, blefarospazm, zaburzenia widzenia, fotofobia, uczucie ciała obcego i łzawienie.
Okulistyka
Erozja rogówki
/link/69165c3abce24b969f7f4730680df84d.aspx
/link/69165c3abce24b969f7f4730680df84d.aspx
erozja-rogowki
SiteDisease
Erozja rogówki
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl