Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Maltretowanie i zaniedbywanie dzieci

Streszczenie

  • Definicja:Termin „maltretowanie dzieci” czy inaczej „znęcanie się nad dziećmi” oznacza przemoc fizyczną i psychiczną, wykorzystywanie seksualne oraz zaniedbywanie dzieci.
  • Częstość występowania:Dokładna częstość występowania nie jest znana. Można założyć, że wiele przypadków nie jest ujętych w oficjalnych statystykach.
  • Objawy:Możliwe objawy obejmują oznaki obrażeń fizycznych (krwiaki, złamania) i/lub zaburzenia psychiczne i behawioralne. Czasami dzieci zwierzają się przyjacielowi lub osobie dorosłej.
  • Wyniki:Widoczne są zmiany w obszarze skóry lub układu mięśniowo-szkieletowego w nietypowej lokalizacji i – jako oznaka powtarzającego się maltretowania – na różnych etapach gojenia. W przypadkach zaniedbania widoczne mogą być oznaki braku opieki i niedożywienia, a także nieprawidłowości psychologiczne.
  • Diagnostyka:Ważne jest zebranie dokładnego wywiadu medycznego i sprawdzenie całej powierzchni ciała, w tym owłosionej skóry głowy, okolic odbytu i narządów płciowych, a także dokładne badanie fizykalne. Badania rentgenowskie mogą być wykorzystywane do wykrywania złamań na różnych etapach gojenia lub złamań, które nie były leczone przez lekarza. Istotna jest szczegółowa dokumentacja z wywiadu medycznego i wyników badań – ze względu na konieczność dalszego leczenia i potencjalne konsekwencje prawne.
  • Terapia:Celem terapii jest wyeliminowanie maltretowania lub leczenie obrażeń fizycznych i zapewnienie pomocy w radzeniu sobie z doznaną traumą..

Informacje ogólne

Definicja

  • Maltretowanie/zaniedbywanie dzieci definiuje się jako zakłócenie relacji rodzic–dziecko, które może mieć widoczne konsekwencje zdrowotne, tj. psychiczne lub fizyczne dla dziecka.
  • Znęcanie się jest uważane za formę głównie aktywną, a zaniedbanie za formę pasywną.
    • Często występują one jednocześnie.
  • Zaniedbywanie i maltretowanie dzieci często dzieli się na cztery główne grupy:

1. Zaniedbywanie

  • Fizyczne lub psychiczne, często w połączeniu, zwłaszcza u małych dzieci
  • Podstawowe potrzeby dzieci nie są zaspokajane.
  • Najczęstsza konsekwencja poważnego zaniedbania fizycznego: dystrofia pokarmowa
  • Najczęstsza konsekwencja poważnego zaniedbania emocjonalnego: zespół deprywacji wczesnodziecięcej

2. Przemoc fizyczna

3. Przemoc psychiczna

  • Działania lub aktywne zaniechania, które przerażają lub przytłaczają dzieci i upośledzają ich rozwój emocjonalny
  • Opisano różne podtypy:
    • odrzucenie, izolacja, ignorancja, niedostępność psychologiczna
    • korupcja
    • terroryzowanie, nieproporcjonalne oczekiwania i wymagania wobec dziecka

4. Wykorzystywanie seksualne

  • Czynne i/lub bierne angażowanie dzieci w czynności seksualne, na które nie mogą one wyrazić dobrowolnej i odpowiedzialnej zgody ze względu na swój poziom rozwoju
  • Sprawcami są zazwyczaj rodzice lub opiekunowie.

Ramy prawne

Konwencja ONZ o prawach dziecka

  • Artykuł 19: Dzieci mają prawo do ochrony przed fizycznym i/lub psychicznym znęcaniem się i zaniedbywaniem.
  • Artykuł 34: Dzieci mają prawo do ochrony przed wszelkimi formami wykorzystywania seksualnego i niegodziwego traktowania w celach seksualnych oraz wykorzystywaniem do prostytucji lub pornografii.
  • Dobro dziecka jest ważniejsze niż obowiązek zachowania poufności.
    • Biorąc pod uwagę już rozpoznane ryzyko dla dobra dziecka, istnieje wystarczające indywidualne pole manewru dla lekarzy.
    • W przypadkach granicznych można skorzystać ze specjalistycznej porady wyspecjalizowanej poradni, instytutu medycyny sądowej lub odpowiedniego stowarzyszenia medycznego.
    • W każdym przypadku opiekunowie prawni muszą zostać poinformowani z wyprzedzeniem lub niezwłocznie o ujawnieniu informacji.

 

Zaangażowanie policji i prokuratury

  • Po dokonaniu zgłoszenia nie można go już anulować.
  • Ważna uwaga: Czynności dochodzeniowe mogą mieć daleko idące skutki dla procesu pomocy, a tym samym daleko idące konsekwencje dla dziecka.
  • Policję należy wezwać w następujących sytuacjach:
    • aby zapobiec konkretnej, nagłej sytuacji zagrożenia dla dziecka, której nie można zapobiec w żaden inny sposób
    • bezpośrednie zagrożenie dla osób trzecich (np. innych dzieci)
    • jeśli istnieją oznaki ostrego zachowania samobójczego ze strony rodzica w kontekście incydentu znęcania się
    • jeśli dochodzenie w sprawie okoliczności domowych jest konieczne w celu sprawdzenia wiarygodności informacji dostarczonych przez opiekunów
    • w celu zabezpieczenia dowodów, np. w przypadku oznak:
      • nieprzypadkowego zatrucia
      • innych przestępstw z użyciem przemocy
      • wykorzystywania seksualnego, np. poprzez zdjęcia pornograficzne

Czynniki predysponujące

  • Znęcanie się nad dziećmi i wykorzystywanie seksualne występują we wszystkich klasach społecznych.
    • Niekorzystna sytuacja społeczna i niskie dochody mogą zwiększać ryzyko.
    • Przemoc psychiczna i znęcanie się występują jednak częściej w rodzinach o wyższym statusie społecznym, np:
      • apatia spowodowana nadmiernymi wymaganiami w pracy
      • nadopiekuńczość jako przemoc psychiczna

Dziecko

  • Przedwczesny poród lub hipotrofia płodu
  • Choroby dziecka w okresie noworodkowym
  • Nietypowe zachowanie noworodka, np.:
    • niepokój, nietypowy płacz
    • apatia, trudności w nawiązywaniu kontaktu
    • nieregularny rytm dobowy
    • problemy z piciem i karmieniem piersią
  • Oddzielenie od matki w ciągu pierwszych 3 miesięcy po urodzeniu

Rodzice/opiekunowie

  • W związku z ciążą i porodem
    • rozczarowanie płcią lub wrodzonymi wadami rozwojowymi dziecka
    • niechciana ciąża lub planowana aborcja, ciąża u nastolatek i ciąża wysokiego ryzyka, ciąża w krótkim odstępie czasu
    • kryzysy w czasie ciąży związane z narodzinami dziecka w doświadczeniu rodziców (matki), śmierć bliskiej osoby w czasie ciąży
    • nierozstrzygnięte ojcostwo lub wątpliwości co do ojcostwa, zmiana partnera w czasie ciąży
  • W związku z obowiązkami rodzicielskimi
    • brak umiejętności
      • oceny etapu rozwoju dziecka, w tym odwrócenia ról w relacji i wzorców zachowań
      • empatii i komunikacji z dzieckiem
      • powstrzymywania agresywnych zachowań wobec dziecka (kontrola impulsów)
    • samotny rodzic, ojczym lub macocha
    • Jeden z rodziców nie jest w stanie lub nie chce wypełniać swoich obowiązków rodzicielskich.
    • afirmacja rodzicielskiego prawa do karcenia/dyscypliny
  • Brak zasobów psychicznych (patrz także sekcja Czynniki ochronne)
    • choroba psychiczna jednego lub obojga rodziców, długotrwała hospitalizacja lub pobyt w placówce opiekuńczej
    • stres sytuacyjny lub permanentny, przemoc wewnątrzrodzinna doświadczana przez rodziców w dzieciństwie, obciążona kariera szkolna bez ukończenia szkoły
    • częste zmiany partnerek/partnerów
    • nadużywanie alkoholu, leków i/lub narkotyków

Rodzina 

  • Niestabilny związek pary z kłótniami i/lub gwałtownymi sporami
  • Niekorzystna sytuacja społeczna, np. niskie dochody i ubóstwo, ciasne, źle wyposażone mieszkanie, niekorzystne środowisko życia, częste i długotrwałe bezrobocie
  • Utrzymujące się przeciążenie psychospołeczne, np. z powodu dużej liczby dzieci
  • Izolacja wewnątrzrodzinna i społeczna, brak kontaktu fizycznego
  • Złe zachowanie nie jest wybaczane ani tolerowane, przemoc domowa wobec innych członków rodziny

Czynniki ochronne

  • Oprócz czynników ryzyka istnieją również zasoby lub czynniki ochronne, które mogą łagodzić lub przeciwdziałać zagrożeniom Należą do nich:
    • zasoby związane z dziećmi
      • zdolności poznawcze, kreatywność i wyobraźnia
      • pozytywne postrzeganie siebie, oczekiwania dotyczące własnej sprawczości
      • umiejętności społeczne i strategie radzenia sobie z trudnymi sytuacjami
    • zasoby rodzinne
      • stabilne przywiązanie do co najmniej jednego opiekuna
      • ciepłe emocjonalnie, ale także wyraźnie ustrukturyzowane zachowania rodzicielskie
      • pozytywne relacje z rodzeństwem
      • charakterystyka rodziców (patrz wyżej)
    • zasoby społeczne
      • wsparcie społeczne
      • jakość instytucji edukacyjnej
      • pozytywne wzorce społeczne
  • Czynniki ochronne można wzmocnić, np. poprzez wczesne wsparcie dla opiekunów.

ICD-10

  • T74 Zespoły maltretowania
    • T74.0 Zaniedbanie lub porzucenie
    • T74.1 Nadużycie fizyczne
      • Zespół maltretowanego:dziecka BNO
    • T74.2 Nadużycie seksualne
    • T74.3 Nadużycie psychiczne
    • T74.8 Inne zespoły maltretowania.
    • T74.9 Zespół maltretowania, nieokreślony
      • Skutek:nadużycia wobec dziecka BNO
  • Z60 Problemy związane ze środowiskiem społecznym
  • Z61 Problemy związane z negatywnymi przeżyciami w dzieciństwie
  • Z63 Inne problemy związane z najbliższą rodziną, łącznie z okolicznościami rodzinnymi
  • Z64 Problemy związane z określonymi okolicznościami psychospołecznymi

Diagnostyka

Ogólne informacje na temat diagnostyki w przypadku podejrzenia przemocy fizycznej

  • Wykluczenie lub stwierdzenie przemocy fizycznej powinno być przeprowadzone przez zespół złożony z wielu specjalistów.

Krwiaki

  • U dzieci i młodzieży z krwiakami należy najpierw ocenić ich liczbę, lokalizację i wygląd w odniesieniu do wieku, etapu rozwoju i mobilności.
  • Dzieci i młodzież z krwiakami, u których podejrzewa się przemoc, powinny zostać poddane dalszej diagnostyce.
  • Krwiaki budzące podejrzenie maltretowania obejmują:
    • krwiaki o określonym kształcie
    • krwiaki występujące w skupiskach (zgrupowane)
    • krwiaki występujące w połączeniu z innymi urazami, takimi jak
      • złamania, oparzenia, krwotoki wewnątrzczaszkowe
      • niejasne obrażenia
    • krwiaki we wszystkich grupach wiekowych w okolicy
      • uszu lub szyi
      • rąk
      • łydek
      • narządów płciowych
    • krwiaki u poruszających się samodzielnie niemowląt i małych dzieci w okolicy
      • przedniej części klatki piersiowej
      • brzucha
      • pośladków
    • u niemowląt nieporuszających się samodzielnie: każdy krwiak
  • Wykluczenie zaburzeń krzepnięcia
    • Jeśli nie ustalono mechanizmu powstania krwiaka lub jest on niejasny, należy przeprowadzić wywiad osobisty i rodzinny pod kątem możliwych zaburzeń krzepnięcia.
    • Jeśli nie ma dowodów na zaburzenia krzepnięcia, a krwiaki są widoczne, należy zbadać podejrzenie przemocy fizycznej.
  • Dokumentacja: Następujące elementy powinny zostać sfotografowane lub udokumentowane w przypadku dzieci i nastolatków z krwiakami budzącymi podejrzenie maltretowania:
    • liczba, rozmiar i rozmieszczenie krwiaków (zdjęcia poglądowe, przekrojowe i szczegółowe z użyciem kątomierza fotomakrograficznego)
    • mobilność dziecka (przed mobilnością, wczesna mobilność lub mobilność)
    • informacje na temat specjalnych potrzeb dzieci i młodzieży
    • W przypadku dzieci i nastolatków ze specjalnymi potrzebami i krwiakami budzącymi podejrzenie maltretowania należy również udokumentować następujące kwestie:
      • status mobilności (np. osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim lub przykuta do łóżka)
      • napięcie mięśniowe
      • zaopatrzenie w środki pomocnicze
      • umiejętności poznawcze
  • Dzieci <6 miesięcy>
  • Dzieci i młodzież
    • standaryzowany wywiad dotyczący krzepliwości krwi
    • jeśli istnieją oznaki zaburzeń krzepnięcia krwi: Dalsza diagnostyka układu krzepnięcia

Urazy termiczne

  • W przypadku dzieci i młodzieży z niejasnymi urazami termicznymi należy odpowiedzieć na następujące pytania:
    • Czy występują inne urazy (np. złamania)?
    • Czy znane są wcześniejsze urazy lub maltretowanie?
    • Czy doszło do przemocy domowej?
    • Czy rodzeństwo ponosi odpowiedzialność za urazy?
  • Pozytywne odpowiedzi na pytania wzmacniają podejrzenie przemocy fizycznej.
  • W przypadku dzieci i młodzieży kwestia zaniedbania powinna zostać oceniona i wyjaśniona w sposób wielospecjalistyczny dla każdego urazu termicznego jako przyczyny oparzenia wrzątkiem/termicznego.

Nieprzypadkowe urazy trzewne

  • U dzieci w wieku <48 miesięcy z obrażeniami wewnętrznymi, takimi jak urazy dwunastnicy, wątroby, śledziony, trzustki i lub wewnątrz klatki piersiowej należy podejrzewać przemoc fizyczną przy braku przypadkowego urazu; dotyczy to również braku krwiaków powłok brzusznych.>

Badanie oczu

  • U dzieci w wieku <24 miesięcy z podejrzeniem urazu czaszkowo-mózgowego związanego z maltretowaniem należy przeprowadzić dokładne badanie okulistyczne.>
  • Jeśli podejrzewa się urazowe uszkodzenie mózgu spowodowane maltretowaniem, oczy powinny zostać zbadane niezwłocznie, jeśli to możliwe w ciągu pierwszych 24 godzin od momentu przybycia dziecka.
    • Im dłuższy czas od zdarzenia (do 4 tygodni), tym mniejsze prawdopodobieństwo wykrycia krwotoku siatkówkowego.

Rodzeństwo, dzieci pozostające w kontakcie

  • Dzieci pozostające w kontakcie (0–18 lat) to rodzeństwo, przyrodnie rodzeństwo, przybrane lub adoptowane rodzeństwo, inni krewni, dzieci i młodzież, którzy mieszkają w tym samym gospodarstwie domowym lub placówce opiekuńczej, w której doszło do (podejrzewanego) maltretowania, przemocy i zaniedbywania pacjenta indeksowego.
  • W przypadku dzieci pozostających w kontakcie należy zbadać podejrzenie maltretowania, przemocy i/lub zaniedbywania, jeśli w przypadku pacjenta indeksowego stwierdzono maltretowanie, przemoc i/lub zaniedbywanie.
  • W przypadku pacjentów indeksowych z poważnymi obrażeniami fizycznymi (takimi jak złamania, oparzenia, urazy czaszkowo-mózgowe lub trzewne lub intensywna terapia lub śmierć z powodu przemocy fizycznej) , dzieci pozostające w kontakcie powinny zostać zbadane fizycznie, a diagnostyka radiologiczna powinna zostać przeprowadzona zgodnie ze wskazaniami klinicznymi.
  • Aby ocenić ewentualne fizyczne znęcanie się nad dziećmi w wieku <12 miesięcy, należy między innymi wykorzystać szczegółową historię medyczną rodzeństwa.>

Obrażenia zewnętrzne

Lokalizacja

  • W przeciwieństwie do urazów związanych z wypadkiem, ślady maltretowania są często znajdowane z dala od wypukłości kostnych narażonych na urazy spowodowane upadkiem (patrz wyżej, krwiaki).
  • Natomiast lokalizacje typowe dla upadków to:
    • na głowie poniżej linii ronda (ale możliwe również w okolicy ciemieniowej u młodszych dzieci): nos, czoło, podbródek
    • dłonie i łokcie
    • kolana i golenie
  • Inne cechy, które wzmacniają podejrzenie, jeśli są odpowiednio zlokalizowane:
    • urazy obustronne
    • wskazanie obrażeń obronnych: prostowniki przedramion i symetryczne ślady chwytów na ramionach, klatce piersiowej i ustach

Typ urazu

  • Zróżnicowany w zależności od narzędzia do uderzania, ale czasami specyficzne:
    • podwójny pasek (kije, paski, palce)
    • kształtne krwiaki lub rany szarpane (małe przedmioty, gwałtowne uderzenie)
    • geometryczny (drewniana łyżka, podeszwy butów)
    • ślady ugryzień
    • nietypowe kształty blizn (okrągłe po oparzeniach papierosami)
    • zgrupowanie kilku, ewentualnie dużej liczby obrażeń o różnych kształtach i rozmiarach
    • różny czas wystąpienia urazów: współistnienie świeżych i starszych obrażeń oraz blizn

Obrażenia wewnętrzne

  • Po urazie czaszkowo-mózgowym druga najczęstsza przyczyna śmierci w wyniku poważnego znęcania się fizycznego
  • Nieprzypadkowy uraz czaszkowo-mózgowy jako szczególnie niebezpieczna forma
  • Tępy uraz brzucha
    • często bez zewnętrznie rozpoznawalnych obrażeń
    • możliwe masywne pęknięcia narządów wewnętrznych
    • USG z badaniami kontrolnymi
    • zwiększone ryzyko pęknięcia, również w przypadku narządów i naczyń klatki piersiowej

Złamania

  • Złamania u dzieci poniżej 12 miesiąca życia powinny być badane ze szczególną uwagą.
  • Następujące rodzaje złamań mogą wskazywać na maltretowanie (zwłaszcza u bardzo małych dzieci):
    • złamania żeber (wielokrotne, tylne)
    • złamania w pobliżu strefy wzrostu kości długich, np. oderwanie krawędzi kości śródręcza (złamanie typu rączki od wiadra): kolano, nadgarstek, łokieć, kostka
    • spiralne lub ukośne złamania kości długich 
    • czaszka (skomplikowane złamania, wycisk)
  • Charakterystyczny obraz radiologiczny:
    • różne etapy reakcji okostnej
    • odwarstwienie nasady i jego konsekwencje
  • W przypadku podejrzenia maltretowania konieczne jest wykonanie zdjęć rentgenowskich i ewentualnie dalszych badań obrazowych.
  • Należy zwracać uwagę na rzucające się w oczy zachowanie (złamaniom nie zawsze towarzyszy widoczny z zewnątrz obrzęk lub krwawienie skóry).
    • Krzyk przy podnoszeniu?
    • Ochrona kończyn?

Ukryte obrażenia

  • Blizny po urazach skóry głowy w okolicy włosów
  • Krwiaki zauszne
  • Urazy błony śluzowej jamy ustnej i języka
  • Punktowe wybroczyny na powiekach i w spojówce

Inne akty przemocy

Oparzenia termiczne i oznaki oparzeń wrzątkiem

  • Symetryczne, ostro zarysowane oparzenia bez rozprysków lub nacieków są zazwyczaj podejrzane.
  • Tutaj również pojawia się kwestia wiarygodności, np. oparzenie pośladków bez obrażeń stóp
  • Należy zwracać uwagę na miejsca bez obrażeń, np. obszar pośladków przyciśniętych do siebie, gdy dziecko jest umieszczane na gorącej kuchence lub obszar pośladków przyciśniętych do dna wanny, gdy dziecko jest umieszczane w gorącej wodzie.
  • Widoczne są również jednoczesne oparzenia przedniej i tylnej części ciała.

Zatrucia

  • Występują one najczęściej w ciągu pierwszych 2,5 roku życia.
  • Możliwe objawy: zmęczenie, apatia, „nieobecność”, niestabilność chodu, utrata przytomności
  • Zazwyczaj są to zatrucia solą kuchenną, trójpierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi, salicylanami, żelazem lub środkami przeczyszczającymi.
  • Należy również rozważyć zaburzenie pozorowane (przeniesiony zespół Münchhausena).

Uduszenie

  • Przypadki uduszenia zdarzają się rzadko, zwykle w ciągu pierwszego roku życia.
  • W poniższych przypadkach uduszenie należy rozpatrywać w kontekście „zespołu nagłego zgonu niemowląt”:
    • wcześniejsze epizody niewyjaśnionego bezdechu, drgawek lub epizod jawnie zagrażający życiu (ALTE)
    • niemowlęta w wieku poniżej 6 tygodni
  • Wcześniejsza niewyjaśniona choroba
  • Inne niewyjaśnione zgony dzieci w rodzinie

Objawy psychiczne i behawioralne 

  • Ponieważ objawy psychiczne są niespecyficzne, nie jest możliwe wyciągnięcie ostatecznego wniosku na temat przemocy psychicznej na podstawie wielu możliwych objawów.
    • I odwrotnie, zaburzenia przywiązania, na przykład w wyniku przemocy, mogą również występować u dzieci, które nie wykazują objawów choroby psychicznej.
  • Typowe objawy zaburzeń posttraumatycznych są bardziej specyficzne, np.:
    • powracające wspomnienia, koszmary senne, retrospekcje związane z przemocą
    • bojaźliwość, niepokój, nadpobudliwość, napięcie, drażliwość
    • objawy dysocjacyjne, nawracające iluzje, halucynacje, traumatyczna gra
    • unikanie, zmniejszone zainteresowanie, ograniczona wrażliwość
    • utrata wcześniej nabytych umiejętności
  • Możliwe wzorce zachowań u dzieci, w przypadku których należy rozważyć przemoc psychiczną, są następujące:
  • Objawy przemocy psychicznej są silnie uzależnione od wieku.
    • niemowlęta, np.:
      • niedostateczny wzrost i przyrost masy ciała
      • odmowa przyjmowania pokarmu
      • wyraźnie częsty i długotrwały płacz
    • Małe dzieci, np. :
    • Dziecko w wieku szkolnym, np. :
      • zaburzenia kontaktu
      • nadpobudliwość
      • narcystyczne fantazje o wielkości

Przemoc seksualna

Diagnostyka różnicowa

  • Choroby i wyniki badań, które mogą być mylone z przemocą fizyczną:
  • Dzieci i młodzież z potwierdzonym rozpoznaniem przemocy fizycznej nie powinny być poddawane dalszej diagnostyce w celu wykluczenia chorób, które mogą naśladować przemoc wobec dzieci.

Wywiad lekarski  

Uwagi dotyczące kontekstu

  • Stwierdzonych wyników nie można wyjaśnić za pomocą wywiadu lekarskiego, są nielogiczne.
    • dodatkowe niejasne lub podejrzane obrażenia, prawdopodobnie również starszego pochodzenia
    • wizyta u lekarza ze znacznym opóźnieniem, częste zmiany lekarza
    • uwagi pochodzące od samych dzieci
    • Brak wywiadu lekarskiego, jest on niejasny, zmienny lub nie pasuje do wieku i etapu rozwoju.
    • oznaki zaniedbania lub niedożywienia
  • Zachowanie opiekunów
    • brak zainteresowania dzieckiem
    • zaburzone interakcje rodzic-dziecko
    • żądająco-agresywne zachowanie wobec terapeutów
    • potencjalnie dostrzegalne spożywanie alkoholu i/lub narkotyków

Procedura

  • Rozmowa o charakterze medyczno-sądowym powinna być w każdym przypadku pozostawiona przeszkolonym psychologicznie specjalistom, aby wiarygodność zeznań dziecka nie została podważona przez późniejsze oskarżenia o sugestywne zadawanie pytań lub wywieranie wpływu.
  • Jeśli możliwe jest przeprowadzenie rozmowy z dzieckiem, należy za wszelką cenę unikać sugestywnych pytań.

Dokumentacja

  • Dokładna dokumentacja z wywiadu lekarskiego (w tym dosłowne cytaty) i ustaleń jest niezbędna ze względu na możliwe konsekwencje prawne.
  • Oceny dokonywane przez badającego powinny być wyraźnie oznaczone i odróżnione od oświadczeń składanych przez rodziców lub opiekunów prawnych dziecka.
  • Należy sporządzić kompleksową dokumentację obejmującą wszystkie osoby, z którymi przeprowadzono konsultacje.
  • Wyniki badania rozebranego dziecka muszą być dokładnie udokumentowane i, jeśli to możliwe, sfotografowane.
    • pomiar wszystkich obrażeń
    • integracja skali ze zdjęciem
    • szczegóły i zdjęcia poglądowe

Badanie lekarskie

  • Ważne jest, aby badanie przebiegało w sposób przyjazny dla dzieci.
  • W idealnym przypadku poszukiwanie objawów powinno być niepozorne.
  • W trakcie badania należy podkreślać jego pozytywne aspekty, wzbudzać zaufanie.
  • Zawsze badanie całego ciała w pełni rozebranego dziecka
  • Dodatkowe badanie okolicy anogenitalnej
  • Badanie neurologiczne
  • Parametry wzrostu
    • wzrost, masa ciała, obwód głowy
    • ocena centylowa
    • stan odżywienia
    • stan opieki
  • Zwrócić uwagę na miejsca szczególnego narażenia (patrz wyżej).
  • Skóra: w przypadku świeżych śladów ugryzień sterylny zwilżony wacik (wysuszony na powietrzu w celu wykrycia kryminalistycznego DNA)
  • W razie potrzeby zbadać również rodzeństwo

Diagnostyka w przypadku zaniedbania

  • Przebieg rozwoju somatycznego, psychicznego, emocjonalnego i poznawczego
  • Wykluczenie organicznych przyczyn zaburzeń rozwoju
  • Badania profilaktyczne, szczepienia itp.
  • Opis nieprawidłowości w zachowaniu
  • Test przesiewowy na obecność narkotyków lub leków

Badania obrazowe

Badanie rentgenowskie układu kostnego

  • Badanie rentgenowskie układu kostnego w przypadkach uzasadnionego podejrzenia fizycznego znęcania się nad dzieckiem powinny być kompleksowe i standaryzowane.

Dalsze badania obrazowe

  • Obrazowanie czaszki
    • RM,
      • najwyższa czułość w przypadku podejrzenia urazu czaszkowo-mózgowego
    • TK
    • USG (przezciemiączkowe/przezczaszkowe)
      • niska czułość w wykrywaniu złamań
      • przydatne do wykrywania poszerzonych przestrzeni podtwardówkowych, przewlekłych krwiaków lub wodniaków podtwardówkowych u rodzeństwa poniżej drugiego roku życia dziecka maltretowanego fizycznie
  • RM kręgosłupa
  • Scyntygrafia układu kostnego
    • Może pomóc w wykryciu złamań żeber, jeśli nie zostaną one wykryte w standaryzowanych badaniach rentgenowskich układu kostnego i jeśli nadal podejrzewa się przemoc fizyczną.
  • Badanie dna oka jako część badania okulistycznego
    • U dzieci w wieku <24 miesięcy z podejrzeniem urazu czaszkowo-mózgowego związanego z maltretowaniem należy przeprowadzić dokładne badanie okulistyczne.>

Badania laboratoryjne

Potwierdzenie diagnozy

  • Najważniejszy cel w przypadku zagrożenia dobra dziecka: Potwierdzenie lub obalenie istniejących podejrzeń. Możliwe są następujące działania:
    • nawiązywanie kontaktów ze współpracownikami (np. lekarzami rodzinnymi), opiekunami (nauczycielami, wychowawcami) i właściwym urzędem ds. młodzieży – w tym celu wymagana jest umowa o zachowaniu poufności.
    • szczegółowe badania (patrz wyżej)
    • skierowanie do psychiatry dziecięcego i młodzieżowego lub psychoterapeuty, w razie potrzeby konsultacja z innymi specjalistami lub organizacjami pomocy dzieciom i młodzieży
    • monitorowanie przebiegu
    • w razie potrzeby hospitalizacja (w celu potwierdzenia diagnozy i/lub tymczasowej ochrony dziecka)

Wskazania dla skierowania do specjalisty

  • Podejście interdyscyplinarne ma zasadniczo sens, zwłaszcza jeśli wymagana jest dalsza diagnostyka.
    • W skład takiego zespołu wchodzą specjaliści z zakresu medycyny, pedagogiki społecznej, psychologii i pielęgniarstwa, a kierują nimi pediatrzy, chirurdzy dziecięcy lub psychiatrzy dzieci i młodzieży.
  • W przypadku podejrzenia wykorzystywania seksualnego
    • Konieczność i kolejność poszczególnych badań powinna zostać ustalona przez zespół specjalistów różnych specjalności.
    • Wywiad medyczno-sądowy przeprowadza wyłącznie odpowiednio przeszkolony specjalista. Badanie lekarskie jest zwykle przeprowadzane przez pediatrów ze specjalnym przeszkoleniem.
  • W przypadku poważnych nadużyć/urazów i jeśli należy wykluczyć złamania (poradnia pediatryczna z poradnią ochrony dzieci, radiologia pediatryczna, w razie potrzeby koordynacja przez medycynę sądową)

Terapia

Cele terapii

  • Rozpoznawanie przypadków przemocy i inicjowanie działań mających na celu ukrócenie zaniedbywania lub maltretowania.
  • Ochrona dziecka i jednocześnie, jeśli to możliwe, utrzymanie zaufania opiekunów i dziecka do lekarza

Zalecenia dotyczące działań w przypadku nagłego podejrzenia

Potencjał zagrożenia jako miernik działań

  • Czy istnieją poważne przesłanki wskazujące na to, że dobro dziecka lub młodej osoby jest zagrożone?
    • Czy potencjalne zagrożenie jest wysokie czy bardzo wysokie?
    • Czy stopień pewności, że dobro dziecka jest zagrożone jest raczej pewny czy nadal niepewny? W razie niepewności:
      • W razie potrzeby można skonsultować się z odpowiednim specjalistą w urzędzie ds. młodzieży (pseudonim).
  • Jeśli dobro dziecka jest zagrożone:
    • Zanim sprawa zostanie zgłoszona do urzędu ds. młodzieży, należy ją omówić z dzieckiem/młodą osobą i jej opiekunami prawnymi oraz poszukać pomocy.
    • Obowiązek omówienia sprawy nie ma zastosowania, jeśli zagraża to skutecznej ochronie dziecka lub młodej osoby.

Interwencje dla opiekunów prawnych

  • Opiekunom i opiekunkom, którzy dopuścili się maltretowania, przemocy lub zaniedbania, należy zaoferować środki mające na celu ochronę dzieci i młodzieży przed ponowną wiktymizacją.
    • Istnieją solidne dowody na skuteczność poszczególnych środków, takich jak terapia interakcji rodzic-dziecko.
    • Środki te powinny opierać się na podejściu, które odnosi się do kwestii maltretowania, przemocy, i/lub zaniedbywania ze strony opiekunów (np. wzmocnienie motywacji w pierwszej kolejności, a następnie skupienie się na interakcji rodzic-dziecko).

Dzieci i młodzież a uzależnieni opiekunowie prawni

  • Jeśli podejrzewa się, że opiekun jest uzależniony, dzieci i młodzież powinny mieć możliwość porozmawiania o swoim samopoczuciu; temat uzależnienia powinien być poruszany otwarcie.
  • Jeśli zostanie potwierdzone, że osoba sprawująca opiekę jest uzależniona, specjaliści powinni towarzyszyć dzieciom i młodzieży i/lub osobie uzależnionej, rejestrować, dokumentować i oceniać możliwe wskazania, takie jak czynniki ryzyka (np. przemoc domowa, przestępczość, ubóstwo lub brak opieki rodzicielskiej) i/lub choroby współistniejące (np. inne choroby psychiczne).

Współpraca z innymi instytucjami i zawodami

  • Skuteczna ochrona dzieci opiera się na połączeniu istniejących lokalnych usług wsparcia.

Konferencja osób zaangażowanych w udzielanie pomocy

  • Po nawiązaniu kontaktu ze służbami opieki nad młodzieżą, ośrodkami ochrony dzieci, poradniami lub sądem należy jak najszybciej zorganizować wstępną wspólną konferencję dla osób udzielających pomocy.
  • Zazwyczaj jest ona organizowana przez pracowników opieki społecznej dla młodzieży lub, w przypadku leczenia szpitalnego, przez szpitalne służby socjalne.

Ważni partnerzy w sieciach

  • Specjaliści medyczni, np.:
    • lekarze specjaliści psychiatrii i psychoterapii dzieci i młodzieży
    • specjaliści pediatrii i medycyny młodzieżowej
    • lekarze medycyny sądowej
  • Psychoterapeuci, np.:
    • psychoterapeuci dzieci i młodzieży
    • psychoterapeuci par i rodzin
  • Szpitale pediatryczne i powiązane grupy ochrony dzieci
  • Instytucje i władze publiczne, np. :
    • urząd ds. młodzieży
    • punkty kontaktowe dla dzieci i młodzieży w dzielnicach problemowych
    • szkoły: nauczyciel, psycholog szkolny/pracownik socjalny
    • ośrodki opieki nad dziećmi

Podział zadań

  • Badania i leczenie przeprowadzane są przez lekarzy rodzinnych i pediatrów. W większości przypadków poważnych podejrzeń konieczne są konsultacje z innymi specjalistami oraz w razie potrzeby z lekarzami medycyny sądowej.
  • Jeśli niezbędna jest hospitalizacja, w wielu przypadkach interdyscyplinarne zespoły ds. ochrony dzieci początkowo przejmują dalszą koordynację niezbędnych działań.
  • Władze państwowe (urząd ds. młodzieży) mają za zadanie zbadanie podejrzewanych zagrożeń dla dobra dziecka i mogą objąć dziecko opieką w przypadku poważnego zagrożenia dla niego samego lub innych osób.
  • W sprawach karnych dochodzenie prowadzi policja.

Profilaktyka

Profilaktyka pierwotna

  • Działania polityczne i społeczne, które zmniejszają zakres maltretowania i zaniedbywania oraz wykorzystywania seksualnego dzieci
  • Promuje środowiska i postawy społeczne, które zapobiegają rozwojowi czynników ryzyka maltretowania dzieci.

Profilaktyka wtórna

  • Środki, które na wczesnych etapach przemocy zmniejszają prawdopodobieństwo ponownego lub poważniejszego znęcania się.
  • Wczesna identyfikacja czynników ryzyka, czynników stresowych i potrzeby pomocy, np.:
    • badania wczesnego wykrywania od 2 roku życia z naciskiem na wykrywanie zaburzeń rozwoju emocjonalnego, zachowań społecznych i rozwoju językowego
    • wdrożenie odpowiednich interwencji psychospołecznych w celu zmniejszenia ryzyka

Profilaktyka trzeciego rzędu

  • Leczenie i rehabilitacja po wystąpieniu przemocy lub zaniedbania wobec dziecka
  • Zapobieganie dalszym doświadczeniom przemocy i rozwojowi szkód wtórnych, takich jak zaburzenia psychiczne
  • Poradnictwo lub leczenie ukierunkowane na terapię rodzinną

Verlaufskontrolle

  • In Absprache mit allen beteiligten Helfer*innen planen.
  • Bei Vernachlässigung ggf. Kontrollen von:
    • Verlauf der somatischen Entwicklung
    • Körpermaße
    • Pflegezustand
    • Zahnstatus

Patienteninformationen

Patienteninformationen in Deximed

Quellen

Literatur

 

Autor*innen

  • Thomas M. Heim, Dr. med., Wissenschaftsjournalist, Freiburg
T74; T740; T741; T742 Nadużycie; T743 Nadużycie; T748 Inne; T749 Zespół; Z60; Z61; Z63; Z64
Maltretowanie Przemoc wobec dzieci Zespół dziecka potrząsanego Zespół dziecka maltretowanego Przeniesiony zespół Münchhausena Wykorzystywanie seksualne Konwencja ONZ o prawach dziecka Ochrona dziecka Przemoc domowa Zespół nagłego zgonu niemowląt Zagrożenie dobra dziecka Zespół dziecka potrząsanego
Maltretowanie i zaniedbywanie dzieci
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:Termin „maltretowanie dzieci” czy inaczej „znęcanie się nad dziećmi” oznacza przemoc fizyczną i psychiczną, wykorzystywanie seksualne oraz zaniedbywanie dzieci.
Pediatria
Znęcanie się nad dziećmi i ich zaniedbywanie
/link/cde05ceab6c140c89bc6c557a3f2a530.aspx
/link/cde05ceab6c140c89bc6c557a3f2a530.aspx
znecanie-sie-nad-dziecmi-i-ich-zaniedbywanie-
SiteDisease
Znęcanie się nad dziećmi i ich zaniedbywanie
K.Reinhardt@gesinform.de
anders@nhisilje.lango@nhi.no (patched by linkmapper)
pl
pl
pl