Czym jest białkomocz?

Układ moczowy
- Nerki oczyszczają krew z produktów metabolizmu oraz regulują gospodarkę wodną i solną w organizmie.
- Znaczne spożycie płynów przyczynia się do wzrostu czynności wydalniczej nerek.
- Przy niewielkim spożyciu płynów lub dużej ich utracie, np. na skutek pocenia się, czynność wydalnicza nerek maleje.
- Z nerek mocz trafia do dróg moczowych: przez miedniczki nerkowe, moczowody i pęcherz moczowy do cewki moczowej, z końca której jest wydalany.
- Stężenie kreatyniny we krwi dostarcza dość wiarygodnych informacji na temat czynności nerek.
- Białkomocz oznacza zwiększone wydalanie białek (protein) z moczem (ponad 150 mg na dobę). Zazwyczaj mierzy się stosunek albuminy, najważniejszego w większości chorób nerek białka w moczu, do kreatyniny. W tym przypadku górna granica wynosi 30 mg/g.
Co może być przyczyną?
- Możliwe przyczyny to upośledzona czynność nerek i podrażnienie dróg moczowych.
- Przejściowy nieznaczny białkomocz może być niegroźny i występować w związku z:
- aktywnością fizyczną,
- infekcjami dróg moczowych.
- Nieustępujący białkomocz świadczy o uszkodzeniu nerek i należy ustalić jego przyczynę.
Najczęstsze przyczyny
- Zakażenia dróg moczowych ( u kobiet i mężczyzn)
- Typowe objawy to pieczenie podczas oddawania moczu i częste oddawanie moczu.
- Białkomocz nie zawsze jest objawem zakażenia dróg moczowych.
- Odmiedniczkowe zapalenie nerek
- Może wystąpić białkomocz, ale nie zawsze jest on objawem zapalenia miedniczek nerkowych.
- Częstymi objawami natomiast są gorączka i uczucie ogólnego rozbicia, a także tkliwość w okolicy nerek.
- U wielu chorych w przypadku infekcji dróg moczowych występuje pieczenie przy oddawaniu moczu.
- Ciąża
- Białkomocz w pierwszej połowie ciąży może być objawem wcześniejszej choroby nerek lub dróg moczowych.
- Białkomocz w drugiej połowie ciąży może wskazywać na stan przedrzucawkowy i wymaga wyjaśnienia.
- Nadciśnienie tętnicze
- Podwyższonemu ciśnieniu tętnicze często może towarzyszyć również białkomocz.
- Cukrzyca typu 1 i cukrzyca typu 2
- Przewlekła choroba nerek
- Do objawów przewlekłej choroby nerek należą zmęczenie, świąd, zespół niespokojnych nóg, duszności i bóle kostne.
- Najczęściej rozwija się ona na skutek wieloletniego nieodpowiednio leczonego nadciśnienia tętniczego i cukrzycy typu 1 lub typu 2, przewlekłego zapalenia nerek oraz dziedzicznych chorób nerek.
- Białkomocz ortostatyczny
- Jest to białkomocz, który występuje po przebywaniu dłuższy czas w pozycji stojącej u skądinąd zdrowych osób, zwłaszcza poniżej 30. roku życia.
- Białkomocz tego rodzaju występuje głównie w ciągu dnia; w nocy, podczas leżenia, wydalanie białka nie występuje lub jest minimalne.
- Wydalanie białka jest w tym wypadku nieszkodliwe i nie wymaga dalszych badań.
Rzadkie przyczyny
- Przewlekłe zapalenie nerek (kłębuszkowe zapalenie nerek)
- Białkomocz jest jednym z typowych objawów przewlekłego zapalenia nerek.
- Kłębuszkowe zapalenie nerek może wystąpić w wyniku innych chorób lub bez znanej przyczyny.
- Szpiczak mnogi
- Szpiczak mnogi, zwany też plazmocytomą, to nowotwór układu krwiotwórczego.
- Do klasycznych objawów należą bladość i słaba wydolność organizmu na skutek anemii, bólów kostnych i infekcji.
- Często towarzyszy im niewydolność nerek.
- Białaczka
Kiedy należy zasięgnąć porady lekarskiej?
- W przypadku wystąpienia ciężkich objawów, takich jak ból w podbrzuszu, gorączka, zatrzymanie moczu, zatrzymanie wody w nogach lub bardzo złe samopoczucie, należy zwrócić się do lekarza.
Badania
- Podczas konsultacji lekarz spyta o ewentualną ciążę, wcześniejsze choroby czy bieżące objawy, takie jak pienisty mocz.
- Zmierzy temperaturę ciała i ciśnienie tętnicze oraz zbada, czy występują objawy zwiększonej ilości płynów w organizmie oraz obrzęk nóg. Zostanie również pobrana krew do badania.
- Szczególnie ważne jest badanie moczu w celu określenia stosunku albuminy do kreatyniny.
- Jeśli poziom białka jest zbyt wysoki, pacjenta kieruje się do specjalisty w celu pobrania próbki tkanki z nerek.
- Przeprowadza się także badanie USG w celu wykluczenia lub potwierdzenia uszkodzenia nerek.
Postępowanie
- Podstawą jest leczenie choroby podstawowej, np. cukrzycy, nadciśnienia tętniczego lub kłębuszkowego zapalenia nerek.
- Ponieważ białkomocz zmniejsza się wraz z obniżeniem ciśnienia tętniczego, podwyższone ciśnienie tętnicze należy obniżyć do wartości
- Sam podwyższony poziom białka w moczu można obniżyć farmakologicznie.
- Obecnie nie stwierdzono jednoznacznie, czy zmniejszenie spożycia białka w diecie opóźnia postępy przewlekłej choroby nerek.
- W zależności od stanu fizycznego i postępu choroby wszyscy pacjenci z przewlekłą niewydolnością nerek powinni być monitorowani co najmniej raz do roku.
Dodatkowe informacje
- Zakażenia dróg moczowych u kobiet
- Zakażenia dróg moczowych u mężczyzn
- Zakażenia dróg moczowych u kobiet w ciąży
- Odmiedniczkowe zapalenie nerek
- Przewlekła niewydolność nerek
- Białkomocz – informacje dla lekarzy
Autorzy
- Markus Plank, mgr, dziennikarz medyczny i naukowy, Wiedeń
- Dietrich August, lekarz, Fryburg w Bryzgowii
- Lek. Kalina van der Bend, recenzent