Informacje ogólne
Definicja
- infekcja jelitowa wywołana przez pierwotniaka jelitowego Entamoeba histolytica (E. histolytica)1, który kolonizuje głównie jelito grube człowieka.
- Występuje na całym świecie, ale głównie na obszarach tropikalnych i subtropikalnych oraz w krajach o niskich standardach higienicznych.
- w Europie głównie jako choroba podróżnych powracających do domu
- Formy przebiegu
- W ok. 90% przypadków zakażenie przebiega bezobjawowo.1-4
- Czerwonka pełzakowa (przebieg jelitowy)
- okres inkubacji: zwykle od 1 tygodnia do 4 miesięcy5
- stolce przypominające galaretkę malinową, bolesne wypróżnienia
- Ropień pełzakowy (przebieg pozajelitowy, 90% w wątrobie)
- Okres inkubacji od tygodni do miesięcy (lub lat), klinicznie możliwe ból i uczucie ucisku w prawej górnej części brzucha, gorączka
- E. histolytica występuje w dwóch formach:
- postać cysty: forma patogenna, która jest głównie spożywana z zanieczyszczoną żywnością/wodą; odporna na zmiany środowiska, może również przetrwać w kwaśnym środowisku żołądka
- trofozoity: ruchliwa, pasożytnicza forma, która może kolonizować światło jelita i żywić się bakteriami lub tkankami
Epidemiologia
- Zakażenia E. histolytica występują na całym świecie, najczęściej w regionach tropikalnych i subtropikalnych oraz w krajach o niskich standardach higieny.
- Współczynnik chorobowości
- Liczbę osób zarażonych na całym świecie szacuje się na około 500 milionów.2-3
- Na całym świecie E. histolytica odpowiada za 2-4% wszystkich przypadków biegunki prowadzących do hospitalizacji lub zgłoszenia się do szpitala.1-2
- Większość bezobjawowych przypadków jest prawdopodobnie spowodowana zakażeniem pełzakami niepatogennymi E. dispar.2
- Zapadalność
- Rocznie ok. 50 mln przypadków zachorowań, z których 40-100 000 jest śmiertelnych.
- Płeć i wiek
- Zakażenia występują u dorosłych i dzieci. Ropnie pełzakowe spotykane głównie u mężczyzn (90%) w grupie wiekowej 40-60 lat.
Etiologia i patogeneza
- Infekcja spowodowana jest pierwotniakiem E. histolytica, który występuje w postaci cysty lub trofozoitu.
- Człowiek jest jedynym naturalnym żywicielem.
- Do zakażenia dochodzi zwykle poprzez spożycie cyst czterojądrowych znajdujących się w żywności (zwłaszcza w nieobranych owocach i surowych warzywach) lub wodzie zanieczyszczonej ludzkimi odchodami Patogen może być również przenoszony pośrednio drogą płciową (kontakty orlano-analne) lub poprzez kontakt z osobami zanieczyszczonymi odchodami.6
- Cysty są odporne na kwas żołądkowy i migrują przez jelito cienkie do końcowego odcinka jelita krętego lub okrężnicy, gdzie przechodzą w stadium trofozoitu (postać zdolna do podziału).
- W przeciwieństwie do nieruchomych cyst, trofozoity są bardzo mobilne, ale nie mogą przetrwać poza ludzkim organizmem.
- Trofozoity tworzą zakaźne cysty.
- Ryzyko choroby po ekspozycji1
- W 90% przypadków dochodzi do bezobjawowego zakażenia, które leczy się samoistnie.
- Przebieg inwazyjny występuje u 10%.
- Przebieg pozajelitowy występuje u <1%.
Patofizjologia
- E. histolytica jest inwazyjnym patogenem.2
- Cysty są wydalane z kałem i pozostają zakaźne przez kilka tygodni.
- Trofozoity są zdolne do inwazji ściany jelita, miszczenia komórek i rozpuszczania macierzy zewnątrzkomórkowej za pomocą proteaz. Umożliwia to trofozoitom penetrację ściany jelita, co prowadzi do zmian patologicznych (martwica, odczyny zapalne).
- W niektórych przypadkach ameby pokonują barierę śluzówkową i migrują do wątroby przez układ wrotny. Tutaj powodują powstanie ropni, które składają się z rozmieszczonych przy ścianie trofozoitów, martwych i obumierających komórek wątroby oraz upłynnionej, martwiczej tkanki.
- Ropnie pełzakowe z czasem powiększają się, bez leczenia często prowadzą do zgonu.
- Ropnie wątroby mogą wystąpić od miesięcy do lat po pobycie na obszarze endemicznym.2
- 10 razy częściej u mężczyzn (głównie w wieku od 40 do 60 lat), rzadko u dzieci1
- Infekcja może również zaatakować płuca, mózg i inne narządy.
Czerwonka pełzakowa
- Najczęstsze zmiany to: pogrubienie błony śluzowej jelita, mnogie, jakby „wykrojone” zmiany otoczone prawidłową błoną śluzową jelita, rozlany odczyn zapalny, obrzęk błony śluzowej, martwica, a w ciężkich przypadkach perforacja ściany jelita.
- Makroskopowo przypominają zmiany, które występują w chorobach zapalnych jelit.
- Migracja ameb przez błonę śluzową do podśluzowej jest charakterystyczna dla pełzakowego zapalenia jelita grubego. Typowym wynikiem badania mikroskopowego jest owrzodzenie o charakterystycznej morfologii „szyjki butelki”.
- Stan zapalny uaktywnia procesy immunologiczne, co w niektórych przypadkach może zatrzymać rozwój choroby.
- Leczenie glikokortykosteroidami zwiększa ryzyko perforacji jelita i rozwoju ropnia wątroby.7
Czynniki predysponujące3
- Zanieczyszczone żywność i napoje (przenoszenie drogą fekalno-oralną)
- Złe warunki higieniczne
- Podróże do krajów tropikalnych lub subtropikalnych
- do przenoszenia patogenu mogą również prowadzić analno-oralne praktyki seksualne, co wyjaśnia jego częste występowanie u osób homoseksualnych płci męskiej.
- Niedożywienie i uzależnienie od alkoholu prawdopodobnie zwiększa wirulencję.
- Infekcje piorunujące występują częściej w czasie ciąży i u małych dzieci.
- Glikokortykosteroidy i leki immunosupresyjne mogą prowadzić do inwazyjnego przebiegu choroby przy pierwotnie łagodnym obrazie klinicznym.7
ICD-10
- A06 Pełzakowica (z wył. innych pierwotniakowych chorób jelit)
- A06.0 Ostra czerwonka pełzakowa
- A06.1 Przewlekła pełzakowica jelitowa
- A06.2 Pełzakowy nieczerwonkowy nieżyt jelita grubego
- A06.3 Guz pełzakowy jelita
- A06.4 Pełzakowy ropień wątroby
- A06.5 Pełzakowy ropień płuc
- A06.6 Pełzakowy ropień mózgu
- A06.7 Pełzakowica skórna
- A06.8 Pełzakowe zakażenie o innym umiejscowieniu
- A06.9 Pełzakowica, nieokreślona
Diagnostyka
- Metody diagnostyczne umożliwiające potwierdzenie rozpoznania:
- bezpośrednie wykrycie mikroskopowo w kale lub w ramach biopsji jelita ruchomych trofozoitów zawierających fagocytowane erytrocyty
- ale: badania endoskopowe jelita grubego w pełzakowym zapaleniu jelita grubego wiążą się ze zwiększonym ryzykiem perforacji i dlatego nie są wskazane.
- wykrywanie antygenów ameby w kale metodą immunodetekcji (kopro-antygen ELISA)
- wykrywanie DNA E. histolytica metodą PCR w próbkach kału lub materiale z biopsji (PCR, immunohistochemia)
- Około 99% pacjentów z pełzakowicą pozajelitową i 90% pacjentów z czerwonką pełzakową wytwarza wykrywalne przeciwciała przeciwko E. histolytica w ciągu jednego tygodnia. W związku z tym ujemny wynik badania serologicznego jest szczególnie przydatny do wykluczenia pełzakowego ropnia wątroby.
- bezpośrednie wykrycie mikroskopowo w kale lub w ramach biopsji jelita ruchomych trofozoitów zawierających fagocytowane erytrocyty
Diagnostyka różnicowa
Pełzakowica
- Ostra lub przewlekła biegunka
- Szigeloza
- Zapalenie jelit wywołane przez Campylobacter
- Salmonelloza
- EHEC, EPEC, EIEC
- Zapalenie jelit wywołane przez Yersinia
- Clostridium difficile
- Zmiany zwężające jelita
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub choroba Leśniewskiego-Crohna
- UWAGA: w inwazyjnym przebiegu pełzakowicy podawanie glikokortykosteroidów prowadzi do szybkiego pogorszenia stanu, ew. ze skutkiem śmiertelnym
Pełzakowy ropień wątroby
- Ropnie bakteryjne
- Bąblowica torbielowata
- Rak wątrobowokomórkowy
Wywiad lekarski
- Zebranie wywiadu dotyczącego podróży w przypadku podejrzenia pełzakowicy
- Okres inkubacji może wynosić od kilku dni do kilku miesięcy.
- Według WHO większość zakażeń pełzakowicą przebiega bezobjawowo, u ok. 10% zakażonych osób pojawiają się objawy.1-4
- 4-10% przypadków bezobjawowych przechodzi w przebieg objawowy w ciągu roku.8
- Postać ostra czerwonki pełzakowej:
- początek często z bólem brzucha i biegunką o różnym czasie trwania
- często papkowaty stolec z krwią lub śluzem (stolec przypominający galaretkę malinową)
- Choroba często rozwija się stopniowo przez kilka tygodni.
- Możliwy jest zarówno łagodny przebieg, jak i ciężki obraz kliniczny z gorączką, leukocytozą i silnym bólem brzucha.
- Może wystąpić krwawienie z odbytu bez biegunki, zwłaszcza u dzieci.
- Możliwe samoistne wyleczenie, ale także rozwój przewlekłego zapalenia jelita grubego.
- Szczególne ryzyko występuje w przypadku ciąży, niedoboru odporności i podczas leczenia glikokortykosteroidami.
- Pełzakowy ropień wątroby
- możliwy rozsiew krwiopochodny z tworzeniem ropni wątroby
- Objawy ostrzegawcze to ból przy ucisku w prawym nadbrzuszu, uwarunkowana bólem duszność i nagła wysoka gorączka.
- możiiwe powikłania: pęknięcie ropnia do jamy opłucnej, jamy osierdzia lub na powierzchnię skóry5
- Pełzakowy ropień wątroby nie zawsze musi być poprzedzony czerwonką pełzakową.
- Między zakażeniem, a pojawieniem się pełzakowego ropnia wątroby, mogą upłynąć tygodnie, miesiące, a nawet lata utajonej infekcji. Średni okres utajenia wynosi 2-5 miesięcy.
Badanie przedmiotowe
- W zakażeniach jelitowych gorączka występuje rzadko, ale często pojawia się w pełzakowym ropniu wątroby.
- Postać ostra choroby
- bolesna, krwisto-śluzowa biegunka
- Choroba może przebiegać zarówno łagodnie, jak i z bardzo złym stanem ogólnym pacjenta.
- Przewlekłe zakażenie
- ew. pogrubiona i wyczuwalna palpacyjnie okrężnica, zwłaszcza kątnica i okrężnica zstępująca (guz pełzakowy)
- Powiększona wątroba z zajęciem wątroby/ropniami
- często bez objawów jelitowych w przypadku zajęcia wątroby
- Zakażenie wątroby może prowadzić do żółtaczki (rzadko), bolesności uciskowej brzucha i powiększenia wątroby.
Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego
Badanie krwi
- Parametry stanu zapalnego
- w celu oceny ciężkości choroby i jako parametr monitorujący przebieg
- morfologia krwi, CRP, OB, ew. prokalcytonina (w Polsce badanie niedostępne w POZ)
- W ciężkiej biegunce
- elektrolity i mocznik/kreatynina
- Eozynofilia
- Może wystąpić łagodna eozynofilia, wyraźna eozynofilia powinna raczej sugerować możliwe inne rozpoznania, jak np. glistnica.
- Enzymy wątrobowe (GGTP, ALP, AST, ALT) w celu wykrycia możliwego zajęcia wątroby.
USG
- W celu wykluczenia ropnia wątroby
U specjalisty
Badania serologiczne
- Potwierdzenie obecności antygenu w stolcu
- czułość porównywalna z oceną mikroskopową
- UWAGA: Nie wszystkie testy immunoenzymatyczne ELISA na obecność kopro-antygenów umożliwiają rozróżnienie międzyE. histolyticai E. dispar.
- Test na obecność przeciwciał w kale lub PCR
- Umożliwia rozróżnienie międzyE. histolyticai E. dispar.
- Ma najwyższą czułość.
- wykonanie w laboratoriach parazytologicznych
- Wykrywanie przeciwciał
- Przeciwciała wykrywalne są u 99% pacjentów z objawami pozajelitowymi i u 90% pacjentów z czerwonką pełzakową w ciągu tygodnia od wystąpienia choroby.
- Ujemny wynik badania serologicznego jest szczególnie przydatny do wykluczenia pełzakowego ropnia wątroby.
- wysoki poziom utrzymujących się przeciwciał w populacji z obszarów endemicznych
Mikrobiologia
- Rozpoznanie stawia się na podstawie mikroskopowego potwierdzenia E. histolytica w kale lub wykrycia antygenów patogenu wzgl. DNA
- test antygenu kałowego (kopro-antygen ELISA)
- PCR, ilościowy PCR w czasie rzeczywistym (qPCR) jest najlepszą metodą diagnostyczną o czułości 97%.9
- Badanie mikroskopowe świeżego kału (trofozoity przeżywają tylko ok. 1 godzinę poza organizmem żywiciela)
- Może wykazać obecnośc ruchomych trofozoitów, które zawierają fagocytowane erytrocyty (tzw. forma magna). Wykrycie ich stanowi pewne potwierdzenie pełzakowicy jelitowej.
- Trzy znane gatunki Entamoeba, które zarażają ludzi, są morfologicznie i mikroskopowo identyczne z E. histolytica:
- Posiew kału w celu wykluczenia innych bakteryjnych chorób biegunkowych (salmonelloza, szigelloza, jersinioza, zakażenie Campylobacter, badanie na obecność GLDH i toksyn Clostridium, ew. PCR w celu wykluczenia EIEC, EPEC, EHEC
Diagnostyka w przypadku ultrasonograficznego stwierdzenia ropnia wątroby
- Potwierdzenie rozpoznania na podstawie obecności przeciwciał przeciwko E. histolytica w surowicy krwi
- Parametry stanu zapalnego
- Parametry wątrobowe i markery cholestazy mogą być oznaczane fakultatywnie jako parametry czynności wątroby.
- Wykluczenie wysięku opłucnowego lub osierdziowego w badaniu obrazowym
Diagnostyka obrazowa
- Kolonoskopia nie jest zalecana ze względu na zwiększone ryzyko perforacji w pełzakowym zapaleniu jelita grubego.
- USG jelita grubego pozwala na zobrazowanie procesu zapalnego, ale nie umożliwia odróżnienia od innych chorób zapalnych jelit.
- TK
- przy podejrzeniu ropinia pełzakowego wątroby, jeśli wyniki badania ultrasonograficznego są niejednoznaczne
- RM
- alternatywa dla TK w przypadku konieczności uniknięcia ekspozycji na promieniowanie
Wskazania do skierowania do specjalisty/szpitala
- W przypadku podejrzenia ciężkiego pełzakowego zapalenia jelita grubego lub zakażenia wątroby, należy skierować pacjenta do specjalisty (chorób zakaźnych).
- W przypadku dużego lub umiejscowionego w okolicy otoczki ropnia wątroby należy skierować pacjenta do szpitala.
- Dzieci z ciężką biegunką powinny być hospitalizowane.
Leczenie
Cel leczenia
- Eradykacja cyst i trofozoitów z jelit
Ogólne informacje o leczeniu
- Antybiotykoterapia z zastosowaniem metronidazolu1-2
- Ponieważ metronidazol nie jest wystarczająco aktywny w świetle jelita, należy zastosować jednoczesne lub późniejsze leczenie paromomycyną, która działa również w świetle jelita.
- W przypadku bezobjawowego zakażenia należy zastosować leczenie paromomycyną.
Zalecenia dla pacjentów
- Zapewnić wystarczające spożycie płynów.
- Staranna higiena w celu uniknięcia dalszego przenoszenia.
Farmakoterapia
Czerwonka pełzakowa i objawy pozajelitowe
- Metronidazol
- Dawkowanie: 10 mg/kg m.c. 3 razy na dobę (maks. 800 mg 3 razy na dobę) dożylnie lub doustnie przez 10 dni
- dzieci powyżej 6. roku życia np. metronidazol 250 mg: 3 razy 1 tabletka (750 mg) przez 5–10 dni
- metabolizowany przez wątrobę, dlatego należy zmniejszyć dawkę w przypadku niewydolności wątroby
- Działania niepożądane
- ból głowy i ból brzucha, nudności i wymioty, metaliczny posmak
- nietolerancja alkoholu; rzadko neuropatia obwodowa, ataksja lub inne działania niepożądane ze strony OUN (bardzo rzadko)
- przeciwwskazania
- I. trymestr ciąży
- interakcje
- możliwe nasilenie działania doustnych leków przeciwzakrzepowych
- Dawkowanie: 10 mg/kg m.c. 3 razy na dobę (maks. 800 mg 3 razy na dobę) dożylnie lub doustnie przez 10 dni
- Tynidazol (lek z wyboru)
- dawkowanie: 2 g 1 raz na dobę przez 3 dni
- Alternatywnie chlorochina
- Paromomycyna (w Polsce dostępna w ramach importu docelowego)
- antybiotyk aminoglikozydowy
- leczenie późniejsze lub jednoczesne w celu eradykacji ew. nadal istniejącego zakażenia jelitowego
- 500 mg 3 razy na dobę (25-30 mg/kg m.c. na dobę), np. 2 kapsułki 250 mg 3 razy na dobę) doustnie przez 10 dni
- dobra skuteczność w świetle jelita, wchłaniana w bardzo nieznacznym stopniu
- Działania niepożądane
- rzadko zaburzenia żołądkowo-jelitowe, bardzo rzadko działanie ototoksyczne
- Przeciwwskazania
- Zgodnie z charakterystyką produktu leczniczego paromomycyna jest przeciwwskazana w okresie ciąży i laktacji.
- W przypadku objawowego zakażenia w ciąży stosowanie jest zalecane po dokonaniu oceny stosunku ryzyka do korzyści.
- Leczenie kortyzonem jest przeciwwskazane, ponieważ może prowadzić do piorunującej progresji choroby.
Do czasu potwierdzenia rozpoznania pełzakowego ropnia wątroby
- Bakteryjnego ropnia wątroby nie można odróżnić od pełzakowego ropnia wątroby na podstawie badań obrazowych, dlatego do czasu potwierdzenia diagnozy należy zastosować dodatkową antybiotykoterapię skuteczną w przypadku bakteryjnych ropni wątroby, np. wywołanych przez Enterobacteriaceae lub enterokoki (np. wysoce zjadliwe szczepy Klebsiella pneumoniae):
- penicylina o szerokim spektrum działania lub
- cefalosporyny 3. generacji (cefotaksym lub ceftriakson)
Bezobjawowi nosiciele
- Leczenie paromomycyną 500 mg 3 razy na dobę (25-30 mg/kg m.c. na dobę), np. 2 kaps. 250 mg 3 razy na dobę) doustnie przez 10 dni
Szczególne grupy pacjentów
- Dzieci
- leczenie dostosowane do masy ciała
- metronidazol: 35–50 mg/kg m.c. na dobę w 3 dawkach podzielonych przez 10 dni
- paromomycyna: 25-30 mg/kg mc. w 3 dawkach podzielonych przez 10 dni
- u niemowląt w wieku <40 dni należy po kilku dniach oznaczyć stężenie metronidazolu w surowicy ze względu na ryzyko kumulacji
- leczenie dostosowane do masy ciała
- Kobiety ciężarne
- Stosowane leki są przeciwwskazane w I. trymestrze ciąży (metronidazol, tynidazol)
- W II. i III. trymestrze ciąży w przypadku inwazyjnej pełzakowicy należy dodkonać oceny stosunku korzyści do ryzyka i w razie potrzeby zastosować leczenie.
- W przypadku pełzakowicy objawowej lekiem z wyboru jest paromomycyna.
Inne metody leczenia
- Nakłucie ropnia powinno być wykonywane tylko w wyjątkowych przypadkach, np. zagrożenia pęknięciem lub przebiciem się do innych narządów.
- W przypadku jednoczesnego leczenia metronidazolem drenaż może przyczynić się do szybszej poprawy stanu klinicznego
- Jeśli gorączka utrzymuje się pomimo trwającego leczenia, a stan ogólny pacjenta się pogarsza, należy rozważyć nakłucie ropnia z badaniem materiału pochodzącego z punkcji.
Zapobieganie
- Środki zapobiegawcze podczas podróży do regionów o złych warunkach sanitarnych
- używanie tylko wody butelkowanej
- unikanie surowych warzyw, sałatek, lodów i owoców, których nie można obrać
- Mięsa oraz ryby i owoce morza powinny być dobrze upieczone lub ugotowane przed spożyciem.
- unikanie niepasteryzowanego mleka
- mycie rąk po skorzystaniu z toalety i przed przygotowaniem jedzenia
- Dokładne mycie noży, desek do krojenia i naczyń kuchennych, które mogą być zanieczyszczone żywnością.
- U wszystkich osób z bezpośredniego otoczenia osoby zakażonej (członkowie gospodarstwa domowego, krewni, partnerzy seksualni) należy wykonać badanie kału.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Zakażenie przebiega często bezobjawowo.
- Może prowadzić do powolnego rozwoju biegunki, stopniowo z krwią i domieszką śluzu, a także skurczami jelit; zwykle bez gorączki.
- W ciężkiej postaci czerwonki pełzakowej mogą występować: gorączka, wymioty, rozlany ból i powiększenie wątroby.
- Zakażenie wydaje się prowadzić do wytworzenia odporności tylko w niewielkim stopniu, ponowne zakażenia są częste na obszarach endemicznych.10
Powikłania
- Toksyczne rozdęcie okrężnicy z perforacją i zapaleniem otrzewnej
- Ostre martwicze zapalenie jelita grubego
- Perforacja wzgl. pęknięcie ropnia
- Rzadko rozwój postaci guza (guz pełzakowy) w ramach przewlekłej ziarniniakowej reakcji zapalnej
- Zrosty i zwężenie światła jelita w wyniku gojenia z bliznowaceniem
- Trofozoity mogą rozprzestrzeniać się do wątroby drogą krwionośną i prowadzić do rozwoju ropnia.
- Pełzakowica płucna jest wynikiem bezpośredniej migracji z wątroby.
- Pełzakowica skórna występuje, gdy ropień lub jelito przebiją się do skóry.
- możliwy rozwój ropnia w mózgu, nerce lub śledzionie
Rokowanie
- Śmiertelność w nieleczonej czerwonce pełzakowej i w ropniu wątroby jest wysoka.
- Zakażenie E. histolytica stanowi drugą po malarii, najczęstszą przyczynę zgonów spowodowanych przez pasożyty na całym świecie
- W przypadku wcześnie rozpoczętej antybiotykoterapii, rokowanie jest dobre, ale istnieje ryzyko ponownego zakażenia.
- Zarówno w przypadku pełzakowego zapalenia jelita grubego, jak i ropnia wątroby, śmiertelność wynosi przy odpowiednim leczeniu mniej niż 2%.1-2
Dalsze postępowanie
Monitorowanie w czasie leczenia
- Kontrole kliniczne
- W przypadku skutecznego leczenia ogólny stan powinien szybko ulec poprawie.
- Kontrole laboratoryjne
- Parametry stanu zapalnego powinny obniżyć się po kilku dniach, a kopro-antygen ELISA lub PCR - nie wcześniej niż 2 tygodnie po zakończeniu leczenia paromomycyną.
- Jeśli E. histolytica jest nadal wykrywana, należy zgłosić się do specjalisty medycyny tropikalnej.
- Parametry stanu zapalnego powinny obniżyć się po kilku dniach, a kopro-antygen ELISA lub PCR - nie wcześniej niż 2 tygodnie po zakończeniu leczenia paromomycyną.
- Kontrola USG w przypadku ropnia wątroby
- wątpliwa użyteczność w celu oceny skuteczności leczenia
- w przypadku dużych lub zlokalizowanych na powierzchni ropni wskazane jest jednak regularne (codzienne w przypadku ropni w lewym płacie wątroby) monitorowanie USG do czasu potwierdzenia sukcesu terapeutycznego
Działania w przypadkach odosobnionych lub w ogniskach choroby
- W przypadkach odosobnionych: zbadanie bliskich osób z objawami
- Przy dużej ilości zachorowań i podejrzeniu wspólnego źródła zakażenia, należy dążyć do ustalenia go we współpracy z placówką sanitarno-epidemiologiczną.
Ograniczenia dla pacjentów
- W przypadku potwierdzenia zakażenia E. histolytica obowiązuje zakaz pracy w przypadku pacjentów zatrudnionych w następujących branżach:
- w przemyśle spożywczym, w tym w gastronomii itp. w bezpośrednim lub pośrednim kontakcie z żywnością, która jest spożywana na surowo lub bez dalszej obróbki termicznej.
- w zakładach opieki zdrowotnej, w których pracownicy mają bezpośredni kontakt z pacjentami (w tym wydawanie żywności) szczególnie podatnymi na choroby zakaźne lub u których zakażenia mogą mieć szczególnie poważne konsekwencje (np. wcześniaki, pacjenci na intensywnej terapii itp.).
Informacje dla pacjentów
O czym należy poinformować pacjentów?
- Restrykcyjne przestrzeganie zasad higieny w celu uniknięcia zarażenia innych.
- Zachowywanie środków ostrożności zapobiegających ponownemu zakażeniu
Informacje dla pacjentów w Deximed
Ilustracje
Entamoeba histolytica
Źródła
Piśmiennictwo
- Haque R, Huston CD, Hughes M, Houpt E, Petri WA. Amebiasis. N Engl J Med 2003; 348: 1565-73. PubMed
- Stanley SL. Amoebiasis. Lancet 2003; 361: 1025-34. PubMed
- Shirley DT, Farr L, Watanabe K, Moonah S. A Review of the Global Burden, New Diagnostics, and Current Therapeutics for Amebiasis. Open Forum Infectious Diseases 2018. doi.org
- Taherian M, Samankan S, Cagir B. Amebic Colitis. [Updated 2019 Aug 28]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2019 Jan www.ncbi.nlm.nih.gov
- Mach T. Pełzakowica. Interna Szczeklika 2023 s.2481-2483, Medycyna Praktyczna , Kraków 2023
- Valdoleiros SR, Carvalho JA, Gonçalves C, et al. Nontravel-related invasive Entamoeba histolytica infection with probable heterosexual transmission. IDCases 2019. pmid:31516826 PubMed
- Shirley DA, Moonah S. Fulminant Amebic Colitis after Corticosteroid Therapy: A Systematic Review. PLoS Negl Trop Dis 2016. pmid:27467600 PubMed
- Haque R, Ali IM, Sack RB Jr, et al. Amebiasis and mucosal IgA antibody against the Entamoeba histolytica adherence lectin in Bangladeshi children. J Infect Dis 2001; 183: 1787-93. PubMed
- Haque R, Kabir M, Noor Z, et al. Diagnosis of amebic liver abscess and amebic colitis by detection of Entamoeba histolytica DNA in blood, urine, and saliva by a real-time PCR assay. J Clin Microbiol 2010;48:2798-2801. PubMed
- Blessman J, Pham L Van, Nu PAT, et al. Epidemiology of amebiasis in a region of high incidence of amebic liver abscess in central Vietnam. Am J Trop Med Hyg 2002; 66: 578-83. PubMed
Autorzy
- Tomasz Sobalski, lekarz, specjalista chorób wewnętrznych i medycyny rodzinnej, NZOZ Gabient Lekarza Rodzinnego w Zielonkach (recenzent)
- Tomasz Tomasik, Prof. Dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
- Bonnie Stahn, Dr med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, Hamburg
- Laura Morshäuser, Ärztin, Freiburg im Breisgau