Definicja: Hiperglikemia po raz pierwszy rozpoznana podczas ciąży, będąca wynikiem różnego stopnia zaburzeń tolerancji węglowodanów.
Epidemiologia: Chorobowość wynosi około 3–5%.
Objawy podmiotowe: Typowe objawy takie jak wielomocz i polidypsja są często nieobecne.
Objawy przedmiotowe: Zazwyczaj brak objawów klinicznych.
Diagnostyka: W przypadku obecności czynników ryzyka badania przesiewowe przy pierwszej wizycie we wczesnej ciąży poprzez pomiar stężenia glukozy we krwi. Przy braku czynników ryzyka badanie przesiewowe między 24.+0 a 27.+6 tygodniem ciąży za pomocą doustnego testu tolerancji glukozy.
Leczenie: Często wystarcza modyfikacja stylu życia (dieta, aktywność fizyczna, unikanie dużego przyrostu masy ciała). W razie nieskuteczności - insulinoterapia.
Informacje ogólne
Definicja
UWAGA: odróżnienie cukrzycy ciążowej (GDM) od cukrzycy istniejącej wcześniej, która ujawnia się po raz pierwszy w ciąży.
Cukrzyca ciążowa (GDM)
Synonim: cukrzyca ciężarnych
Cukrzyca spowodowana zaburzeniami tolerancji glukozy rozpoznana po raz pierwszy w ciąży na podstawie doustnego testu tolerancji glukozy 75 g (OGTT).
GDM rozpoznaje się w przypadku osiągnięcia lub przekroczenia co najmniej jednej z następujących 3 wartości glikemii w osoczu:
na czczo: 92 mg/dl (5,1 mmol/l)
po 1 godzinie: 180 mg/dl (10,0 mmol/l)
po 2 godzinach: 153 mg/dl (8,5 mmol/l)
Glukozuria może występować u wielu kobiet w ciąży, ale nie wystarcza do rozpoznania GDM.1
Cukrzyca jawna w ciąży
Definicja jawnej, istniejącej wcześniej cukrzycy w ciąży, odpowiada kryteriom przyjętym dla testu OGTT 75 g u kobiet niebędących w ciąży.
na czczo: ≥126 mg/dl (7,0 mmol/l)
wymagany drugi pomiar następnego dnia lub oznaczenie HbA1c jako potwierdzenie
lub wartość po 2 godzinach ≥200 mg/dl (11,1 mmol/l) i/lub HbA1c >6,5%
Ważniejsze od stopnia hiperglikemii wydają się być masa ciała matki i duży przyrost masy ciała w ciąży.4
Etiologia i patogeneza
Zmiany hormonalne w ciąży
Wiele „hormonów ciążowych” ma działanie diabetogenne.
m.in. ludzki laktogen łożyskowy, estrogen, prolaktyna i kortyzon
Zmiany hormonalne u kobiet w ciąży prowadzą do zwiększenia stężenia glukozy, zmniejszenia tolerancji glukozy, zwiększenia stężenia insuliny w osoczu oraz hipertrofii wysepek Langerhansa.
Patofizjologia
W prawidłowych ciążach produkcja insuliny musi wzrosnąć, ponieważ w drugiej połowie ciąży pojawia się fizjologiczna insulinooporność.
U niektórych kobiet w ciąży produkcja insuliny wzrasta w niewystarczającym stopniu (względny defekt wydzielania insuliny), co prowadzi do zaburzeń regulacji stężenia glukozy we krwi.
Stężenie glukozy we krwi może nadmiernie wzrastać szczególnie po posiłkach.
Patofizjologia i czynniki ryzyka cukrzycy ciążowej pokrywają się w znacznym stopniu z patofizjologią i czynnikami ryzyka cukrzycy typu 2.
W oparciu o predyspozycje genetyczne szczególne znaczenie ma nadwaga lub otyłość oraz styl życia (wysokokaloryczna dieta i brak ruchu).
Czynniki predysponujące do wystąpienia cukrzycy ciążowej5
U każdej kobiety w ciąży, u której nie występuje jawna cukrzyca, należy wykonać badanie przesiewowe w kierunku cukrzycy.
Kobiety z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej w ciąży są pod opieką lekarza położnika-ginekologa lub diabetologa.
Równolegle jednak wiele kobiet odwiedza również gabinet lekarza rodzinnego w celu odbycia konsultacji.
Badania przesiewowe zalecane są do 10. tygodnia ciąży (lub w chwili zgłoszenia się do lekarza; glikemia na czczo) i w 24.–26 tygodniu ciąży (OGTT), w wyjątkowych przypadkach wcześniej.8
Do 10. tygodnia ciąży lub przy pierwszej wizycie w pierwszym trymestrze należy ocenić czynniki ryzyka cukrzycy.
U każdej kobiety należy wykonać oznaczenie stężenia glukozy we krwi na czczo.
Jeśli stężenie glukozy na czczo wynosi 5,1-6,9 mmol/l (92-125 mg/dl), należy wykonać OGTT.
Jeśli stężenie glukozy na czczo wynosi ≥7 mmol/l (≥126 mg/dl), należy powtórzyć oznaczenie glikemii na czczo.
Jeśli stężenie glukozy na czczo wynosi ≥7 mmol/l (≥126 mg/dl) należy rozpoznać cukrzycę w ciąży.
Jeśli stężenie glukozy na czczo wynosi <7 mmol/l (≤126 mg/dl) należy wykonać OGTT.
Badanie przesiewowe między 24.+0 a 27.+6 tygodniem ciąży
U kobiet w ciąży między 24.+0 a 27.+6 tygodniem ciąży należy wykonać test OGTT z 75 g i oznaczeniem glikemii na czczo oraz po 60 i 120 minutach.8
Ocena OGTT 75 g
Wartości graniczne stężenia glukozy w osoczu żylnym
na czczo: ≥92 mg/dl (≥5,1 mmol/l)
po 1 h: ≥180 mg/dl (≥10,0 mmol/l)
po 2 h: ≥153 mg/dl (≥8,5 mmol/l)
Rozpoznanie cukrzycy ciążowej
Osiągnięcie lub przekroczenie co najmniej 1 wartości patologicznej wystarcza, by postawić diagnozę.
Rozpoznanie cukrzycy w ciąży
glikemia na czczo ≥126 mg/dl (7,0 mmol/l) w dwóch pomiarach
glikemia po 2 godzinach OGTT ≥200 mg/dl (11,1 mmol/l)
glikemia przygodna ≥200 mg/dl (11,1 mmol/l) i objawy hiperglikemii
Informacje dotyczące OGTT
Wykonywać między 24. a 28. tygodniem ciąży (od 24.+0 do 27.+6 tygodnia ciąży) lub wcześniej, jeśli są wskazania po pierwszym badaniu glikemii na czczo do 10. tygodnia ciąży.
Nadzór USG powinien być prowadzony według standardów dla ciąży prawidłowej i uzupełniony o dodatkowe badanie USG między 28. a 36. tygodniem ciąży, oceniające wzrastanie płodu i ilość płynu owodniowego oraz poszukujące czynników ryzyka makrosomii.
Intensywność nadzoru nad płodem wynika z kontroli glikemii u matki oraz istnienia innych powikłań położniczych.
Profil biofizyczny i badanie przepływów naczyniowych można rozważyć w przypadkach nieprawidłowego wzrastania płodu oraz w przypadku współistnienia innych schorzeń, takich jak stan przedrzucawkowy.
Kobietom z cukrzycą ciążową należy zalecić monitorowanie ruchów płodu metodą „licz do dziesięciu" (metoda Cardiff) i niezwłoczne zgłaszanie się do lekarza w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości. Należy również zalecić pacjentce zgłoszenie się do lekarza w każdym przypadku zmniejszonego lub nietypowego odczuwania ruchów płodu od 28. tygodnia ciąży.
Jeżeli zalecane jest monitorowanie dobrostanu płodu, częstotliwość takich badań powinna uwzględniać dynamikę wzrastania płodu, objętość płynu owodniowego oraz współistnienie dodatkowych powikłań położniczych.
Kardiotokografia (KTG)
U kobiet w ciąży z GDM leczonych dietą
Należy rozważyć cotygodniowe kontrole KTG od 36.+0 tygodnia z częstotliwością dostosowaną do indywidualnej sytuacji.
Przy terapii insulinowej GDM oraz u kobiet w ciąży z cukrzycą typu 1
od 32.+0 tygodnia ciąży z częstotliwością dostosowaną do indywidualnej sytuacji
Wskazania do skierowania do specjalisty
Cukrzyca ciężarnych jest zwykle diagnozowana przez położników-ginekologów w ramach opieki przedporodowej. Oni następnie decydują, czy konieczne jest skierowanie do diabetologa.
Leczenie
Cele leczenia
Zapobieganie powikłaniom u kobiety ciężarnej i dziecka
Hemoglobina glikowana (HbA1c) w I trymestrze ciąży <6,5%, w II i III trymestrze <6,0%5
W monitorowaniu glikemii w ciąży można wykorzystywać systemy do ciągłego monitorowania glikemii typu flash (fCGM), stosowanie w tym wskazaniu podlega refundacji przez NFZ.
wartości docelowe glikemii: średnia dobowa glikemia 5,3 mmol/l (95 mg/dl)
odsetki wyników pomiarów glikemii w ciągu doby5,10:
>70% w przedziale 63–140 mg/dl (3,5–7,8 mmol/l)
<25% w przedziale >140 mg/dl (7,8 mmol/l)
<4% w przedziale <63 mg/dl (3,5 mmol/l)
<1% w przedziale <54 mg/dl (3,0 mmol/l) monitorowanego czasu leczenia
Ogólne informacje o leczeniu
W ramach wstępnej konsultacji lekarskiej bezpośrednio po postawieniu rozpoznania, należy zapoznać ciężarną z problemem i planowanymi krokami terapeutycznymi w atmosferze redukującej lęk.
Dostosowanie stylu życia pozwala często uniknąć farmakoterapii.
Jeśli konieczna jest farmakoterapia, lekiem z wyboru jest insulina.
Dostosowanie stylu życia
Aktywność fizyczna
O ile nie ma przeciwwskazań, wszystkie kobiety w ciąży powinny podejmować regularną aktywność fizyczną. W zależności od preferencji kobiety ciężarnej:
trening aerobowy o lekkiej lub średniej intensywności
trening z taśmą elastyczną
lub inne odmiany treningu siłowego
Najprostszą formą ćwiczeń fizycznych bez przyrządów jest szybki spacer trwający co najmniej 30 minut przynajmniej 3 razy w tygodniu.
Dieta
Zalecany udział składników odżywczych
węglowodany: 40–50%
białko: 20%
tłuszcz: 30–35%
Wybierając pokarmy zawierające węglowodany, należy preferować te o dużej zawartości błonnika i niskim indeksie glikemicznym.
Powinno się spożywać 5–6 posiłków dziennie, w tym posiłek późny
Późny posiłek zapobiega nadmiernemu tworzeniu się ciał ketonowych w nocy.
Umiarkowane ograniczenie spożycia kalorii może być przydatne dla kobiet w ciąży z nadwagą, ale należy unikać ketozy głodowej.
Przyrost masy ciała
Kobiety w ciąży z GDM należy uświadomić w kwestii negatywnych skutków nadmiernego przyrostu masy ciała.
Należy dążyć do przyrostu masy ciała w granicach wskazanych przez Institute of Medicine (IOM).
BMI sprzed ciąży, przyrost masy ciała/tydzień w II i III trymestrze oraz całkowity przyrost masy ciała w ciąży
BMI <18,5: powinien nastąpić przyrost masy ciała 0,5–0,6 kg tydzień (w II i III trymestrze) i 12,5–18 kg ogółem.
BMI 18,5–24,9: powinien nastąpić przyrost masy ciała 0,4–0,5 kg/tydzień (w II i III trymestrze) i 11,5–16 kg ogółem.
BMI 25–29,9: powinien nastąpić przyrost masy ciała 0,2–0,3 kg/tydzień (w II i III trymestrze) i 7–11,5 kg ogółem.
BMI ≥ 30,0: powinien nastąpić przyrost masy ciała 0,23 kg/tydzień (w II i III trymestrze) i 5-9 kg ogółem.
Przy otyłości przyrost masy ciała może leżeć również poniżej tej wartości.
po wyczerpaniu środków niefarmakolgicznych i nieosiągnięciu w ciągu 2 tygodni wartości docelowych stężenia glukozy we krwi
w ciągu 1 tygodnia >50% zmierzonych wartości powyżej zakresu docelowego
przy powtarzających się wartościach glukozy na czczo >110 mg/dl (>6,1 mmol/l)
Dostosowanie dawki insuliny
Lekiem z wyboru jest insulina ludzka.
Rozpoczęcie leczenia zwykle odbywa się w warunkach ambulatoryjnych.
Dostosowaniem dawki insuliny zajmują się lekarze diabetolodzy i lekarze perinatolodzy doświadczeni w opiece nad ciężarnymi z cukrzycą, posiadający odpowiednie specjalizacje.
Modyfikacja docelowych wartości glukozy we krwi w zależności od przebiegu wzrastania płodu powinna pozwolić na uniknięcie zarówno nadmiernego, jak i niedostatecznego leczenia kobiet w ciąży.
Kobiety z cukrzycą powinny przyjmować suplementację kwasu foliowego (co najmniej 0,8 mg na dobę) już w fazie planowania ciąży (co najmniej 3 miesiące przed ciążą), przez całą ciążę i w czasie karmienia piersią.12
w przypadku zwiększonego ryzyka wynikającego z wywiadu (urodzenie dziecka z wadą cewy nerwowej): stosowanie dawki 4 mg kwasu foliowego na dobę
Inne zalecenia dotyczące terapii
Wcześniejsze zakończenie ciąży wskazane tylko w przypadku niestabilnej lub źle kontrolowanej cukrzycy i opóźnienia wzrostu płodu
Tokoliza w razie konieczności
najlepiej oksytocyną lub antagonistami wapnia
Niewskazane są beta-mimetyki
Przyczyna: powodują wzrost stężenia glukozy we krwi matki.
Korzyści wynikające z leczenia cukrzycy ciążowej
Leczenie cukrzycy ciążowej może zmniejszyć ciężką zachorowalność okołoporodową i poprawić jakość życia matki po porodzie.13
Leczenie zmniejsza ryzyko makrosomii, dystocji barkowej i nadciśnienia w ciąży, nie zwiększając ryzyka hipotrofii.14-15
Nie udało się jak dotąd udowodnić, że leczenie GDM zmniejsza ryzyko matczyne i płodowe, poza makrosomią i nadciśnieniem ciążowym.4
Z kolei matczyna hipoglikemia wskutek diety, a zwłaszcza terapii insulinowej, zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy u dzieci w późniejszym życiu.16
Duże znaczenie cukrzycy ciążowej dla zdrowia dziecka i matki jest coraz bardziej wątpliwe.4
Ryzyko wystąpienia makrosomii u dzieci i nadciśnienia ciążowego wzrasta wraz ze stopniem hiperglikemii u matki.
Jednak ryzyko jest większe przy nadwadze matki i znacznym przyroście masy ciała w ciąży.
Embriopatia cukrzycowa występuje głównie w cukrzycy przedciążowej, a nie w cukrzycy ciążowej.
Cukrzyca ciążowa jest prawdopodobnie raczej czynnikiem ryzyka niż chorobą samą w sobie.
Zapobieganie
W przypadkach zwiększonego ryzyka (cukrzyca ciążowa w wywiadzie lub BMI >30 przed ciążą) prosta interwencja obejmująca konsultację dotyczącą diety i aktywności fizycznej zmniejsza częstość występowania GDM z 21,6% do 13,9%.17
Pacjentka z GDM może kontynuować ciążę do samoistnego porodu w 39.–40. tygodniu ciąży, jeżeli cukrzyca jest dobrze wyrównana, pacjentka przestrzega zasad leczenia i nie stwierdza się współistnienia innych powikłań matczynych lub płodowych, a szacowana masa płodu mieści się między 10. a 90. centylem lub jest <4000 g (lub w przedziale 10.-90. centyla).
Przy planowaniu sposobu ukończenia ciąży (poród drogami natury vs. cięcie cesarskie) należy brać pod uwagę zwiększone ryzyko dystocji barkowej u pacjentek z GDM.
Należy indywidualnie ocenić i planować zakończenie ciąży u kobiety ze źle wyrównaną cukrzycą ciążową lub współistniejącymi innymi patologiami matczyno-płodowymi (w szczególności: nadciśnienie tętnicze, stan przedrzucawkowy, LGA [masa >90. centyla], wiek matki > 40 lat).
Postępowanie po porodzie
Insulinoterapia w GDM
Zwykle po porodzie insulinę można odstawić.
kontrola i dokumentacja: poporodowe codzienne oznaczenia glukozy we krwi lub kontynuowanie stosowania systemów do ciągłego monitorowania glukozy
Karmienie piersią
już przed porodem konsultacja w zakresie karmienia piersią z informacją o zaletach karmienia piersią dla matki i dziecka
zalecenie wyłącznego karmienia piersią przez okres co najmniej 4–6 miesięcy
Nawet po wprowadzeniu pokarmów uzupełniających — najwcześniej na początku 5. miesiąca, najpóźniej na początku 7. miesiąca — dzieci powinny być jak najdłużej karmione piersią.
Do karmienia piersią należy motywować szczególnie ciężarne chore na otyłość, które należy wspierać w tych działaniach.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
Cukrzyca ciążowa zwykle normalizuje się po porodzie.
Około 20–30% kobiet w ciąży z GDM wymaga insulinoterapii.
Objawy makrosomii wynikają ze zwiększonego wydzielania insuliny przez płód wskutek zwiększonej wewnątrzmacicznej podaży glukozy.
Embriopatia cukrzycowa
Cukrzycowy stan metaboliczny podczas organogenezy zwiększa częstość występowania wad rozwojowych (embriopatia cukrzycowa). Ryzyko wystąpienia wad rozwojowych wzrasta liniowo wraz z nasileniem hiperglikemii w okresie poczęcia.
Typy wad rozwojowych w embriopatii cukrzycowej są nieswoiste (wada cewy nerwowej, wrodzone wady rozwojowe serca, przepuklina pępowinowa, anomalie kostne, wady rozwojowe nerek i dróg moczowych); tylko w niektórych bardzo rzadkich wadach rozwojowych (zespół regresji ogonowej, zespół małej lewej okrężnicy) związek z cukrzycą matki można uznać za charakterystyczny.
O ile w cukrzycy przedciążowej występuje znacznie zwiększony odsetek wad rozwojowych, to u ciężarnych z cukrzycą ciążową jest on w najlepszym razie tylko nieznacznie zwiększony.
Fetopatia cukrzycowa
Matczyna hiperglikemia w drugiej połowie ciąży prowadzi do objawów fetopatii cukrzycowej.
Obejmuje to poporodowe zaburzenia oddychania, hipoglikemię, nadkrwistość z erytroblastozą, hipokalcemię, hipomagnezemię i hiperbilirubinemię.
Zakres objawów koreluje ze stanem metabolicznym matki; nawet marginalnie podwyższone stężenie glukozy we krwi w ciąży może być związane ze zwiększonym ryzykiem makrosomii, hipoglikemii i hiperbilirubinemii.
Noworodki matek chorych na cukrzycę wymagających leczenia insuliną mają wyższy wskaźnik hipoglikemii poporodowej niż noworodki, których matki wymagały jedynie leczenia dietetycznego.
W zależności od kontroli metabolicznej wzrasta również wskaźnik porodów przedwczesnych, wewnątrzmacicznego obumarcia płodu, makrosomii i wynikających z niej powikłań porodowych (zamartwica, dystocja barkowa, niedowład splotu barkowego, złamania kości).
Najistotniejszym ilościowo powikłaniem metabolizmu cukrzycy w ciąży jest hipoglikemia noworodka.
Stężenie glukozy we krwi po urodzeniu
W wyniku gwałtownego przerwania podaży glukozy po przecięciu pępowiny i utrzymującego się niskiego progu wydzielania insuliny, w ciągu pierwszych dwóch godzin życia dochodzi do spadku stężenia glukozy we krwi.
Skutki hipoglikemii noworodków
Na skutek ciężkiej objawowej hipoglikemii noworodka możliwe jest trwałe uszkodzenie kanału rdzenia i istoty szarej OUN.
Zmiany te mogą później skutkować zaburzeniami widzenia centralnego, mózgowym porażeniem dziecięcym, deficytami w rozwoju psychomotorycznym oraz padaczką.
Nie jest jasne, czy zwiększone wskaźniki nadwagi i otyłości w późniejszym życiu dzieci wynikają z GDM, czy z częstej obecności nadwagi lub otyłości u rodziców i towarzyszącego im stylu życia.
Rokowanie
W cukrzycy ciążowej ciąża zwykle kończy się porodem samoistnym, a stężenie glukozy we krwi normalizuje się po porodzie.
U kobiet pochodzenia europejskiego ryzyko nawrotu GDM w drugiej ciąży wynosi 40%, a u kobiet o etnicznie wysokim ryzyku cukrzycy (m.in. Azja) kształtuje się na poziomie 50–84%.
Dalsze postępowanie
6–12 tygodni po porodzie: OGTT z 75 g glukozy
również w tym czasie badania przesiewowe pod kątem depresji
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Curr Top Diabetes 2023; 3 (1): 1–140. ptdiab.pl
Piśmiennictwo
Crowther CA, Hiller JE, Moss JR, et al, for the ACHOIS Trial group. Effect of treatment of gestational diabetes mellitus on pregnancy outcomes. N Engl J Med 2005;352;2477-86. www.nejm.org
Freathy M et al. Hyperglycemia and Adverse Pregnancy Outcome (HAPO) study: common genetic variants in GCK and TCF7L2 are associated with fasting and postchallenge glucose levels in pregnancy and with the new consensus definition of gestational diabetes mellitus from the International Association of Diabetes and Pregnancy Study Groups. Diabetes. 2010;59(10):2682-9 www.ncbi.nlm.nih.gov
Metzger BE, Lowe LP, Dyer AR, for the HAPO Study Cooperative Research Group. Hyperglycemia and adverse pregnancy outcomes. N Engl J Med 2008; 358: 1991–2002. www.ncbi.nlm.nih.gov
Sieradzki J. Cukrzyca rozpoznana podczas ciąży. W: Gajewski P, Jaeschke R (red.) Interna Szczeklika 2023, s. 1579-82. Wydawnictwo Medycyna Praktyczna. Kraków, 2023.
Vangen S. Outcome of pregnancy among immigrant women with diabetes. Diabetes Care 2003; 26: 327-32. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Pamidi S, Pinto LM, Marc I, et al. Maternal sleep-disordered breathing and adverse pregnancy outcomes: a systematic review and metaanalysis. Am J Obstet Gynecol 2014; 210(1): 52.e1-52.e14. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej (tekst jednolity: Dz.U. 2023 poz. 1324) (dostęp 28.01.2024) isap.sejm.gov.pl
Ożegowska-Wender E, Bomba-Opoń D, Brązert J. et al. Standardy Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników postępowania u kobiet z cukrzycą. Ginekologia I Perinatologia Praktyczna 2017; 2(5): 215-229. (dostęp 28.01.2024) journals.viamedica.pl
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wykazu wyrobów medycznych wydawanych na zlecenie. Dz.U. 2023 poz. 2461 z poźn.zm. (dostęp 28.01.2024) isap.sejm.gov.pl
Alwan N, Tuffnell DJ, West J. Treatments for gestational diabetes. Cochrane Database of Systematic Reviews 2009, Issue 3. Art. No.: CD003395. DOI: 10.1002/14651858.CD003395.pub2. DOI
Zimmer M. et al. Polish Society of Gynecologists and Obstetricians recommendations on supplementation during pregnancy. Ginekologia Polska 2020; 91(10): 644–653. (dostęp 28.01.2024) journals.viamedica.pl
Crowther CA, Hiller JE, Moss JR, McPhee AJ, Jeffries WS, Robinson JS, for the Australian Carbohydrate Intolerance Study in Pregnant Women (ACHOIS) Trial Group. Effect of treatment of gestational diabetes mellitus on pregnancy outcomes. New Engl J Med 2005; 352: 2477-86. PubMed
Hartling L, Dryden DM, Guthrie A, et al. Benefits and harms of treating gestational diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis for the U.S. Preventive Services Task Force and the National Institutes of Health Office of Medical Applications of Research. Ann Intern Med 2013 May 28. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Poolsup N, Suksomboon N,Amin M. Effect of treatment of gestational diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis. PLoS One. 2014;9(3):e92485. PMID: 24658089. PubMed
Thurner S et al. Quantification of excess risk for diabetes for those born in times of hunger, in an entire population of a nation, across a century. Proc Natl Acad Sci U S A. 2013 Mar 19;110(12):4703-7. doi: 10.1073/pnas.1215626110. Epub 2013 Mar 4. www.ncbi.nlm.nih.gov
Koivusalo S, Rönö K, Klemetti M, et al. Gestational diabetes mellitus can be prevented by lifestyle intervention: The Finnish Gestational Diabetes Prevention Study (RADIEL): A randomized controlled trial. Diabetes Care 2015. PMID: 26223239 PubMed
Autorzy
Marek Oleszczyk, Dr n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (recenzent)
Adam Windak, Prof. dr hab. n. med., specjalista medycyny rodzinnej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie (redaktor)
Lino Witte, Dr med., lekarz rezydent, medycyna wewnętrzna, Frankfurt
O244
Glukosuri; hyperglykemi
Cukrzyca ciężarnych; Cukrzyca ciążowa; Cukrzyca; Glukozuria; Hiperglikemia; Ciąża; OGTT; Cukrzyca w ciąży; Insulina; Insulinoterapia w czasie ciąży; GDM; DM; Diabetes mellitus
Definicja: Hiperglikemia po raz pierwszy rozpoznana podczas ciąży, będąca wynikiem różnego stopnia zaburzeń tolerancji węglowodanów. Epidemiologia: Chorobowość wynosi około 3–5%.