Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Osteochondrozy

Streszczenie

  • Definicja:Grupa zaburzeń spowodowanych nieprawidłowym rozwojem, urazem lub przeciążeniem chrząstki nasadowej i otaczających ośrodków kostnienia.
  • Częstość występowania:Chłopcy chorują częściej niż dziewczynki. Szczyt zachorowań w wieku 10–14 lat.
  • Objawy:Ból i ograniczenia funkcjonalne w dotkniętym obszarze.
  • Wyniki badania:Najczęściej dotknięte obszary to biodro, kolano, stopa, łokieć i plecy.
  • Diagnostyka:Konwencjonalne zdjęcie rentgenowskie wykazuje typowe zmiany. RM do wczesnej diagnostyki.
  • Terapia:Aby zapobiec wtórnym uszkodzeniom (wtórnym deformacjom), należy zmniejszyć mechaniczne obciążenie uszkodzonej kości lub usunąć luźne fragmenty kości.

Informacje ogólne

Definicja

  • Osteochondroza to grupa schorzeń, które dotykają pacjentów z niedojrzałym szkieletem.
    • Zakłócenie kostnienia chrzęstnego
    • Nieprawidłowy rozwój, uraz lub przeciążenie dołu nasadowego i otaczających ośrodków kostnienia1
  • Najczęściej dotknięte obszary to biodro, kolano, stopa, łokieć i plecy.
  • Zwykle jest to samoistnie przemijające zaburzenie rozwojowe2.
  • Dla większości osteochondroz można znaleźć specjalne artykuły wyjaśniające szczegółowo obraz kliniczny.

Częstość występowania

  • Chłopcy chorują częściej niż dziewczęta, a choroba występuje między 10 a 14 rokiem życia3.
  • Ponieważ w większości przypadków jest to choroba samoistnie ustępująca, wiele przypadków pozostaje niezdiagnozowanych.
  • Aseptyczna martwica kości (np. choroba Calvé-Legg-Perthesa, choroba Osgooda-Schlattera, choroba Pannera, choroba Preisera, choroba Scheuermanna, choroba Köhlera, choroba Kienböcka) jako przyczyna bólu mięśniowo-szkieletowego nie są rzadkie u dzieci i młodzieży.

Etiologia i patogeneza2

Etiologia

  • Zwykle przyczyna jest wieloczynnikowa i może obejmować następujące czynniki: 
    • predyspozycje genetyczne, czynniki środowiskowe, predyspozycje zakrzepowe, ostry lub powtarzający się uraz, zator, niedobór miedzi, infekcje, czynniki mechaniczne.

Patogeneza

  • Przyczyną jest prawdopodobnie martwica niedokrwienna ośrodka kostnienia
    • spowodowane nawracającymi mikrourazami, poważnymi urazami lub niedrożnością naczyń krwionośnych
  • W rezultacie dochodzi do zaburzenia ukrwienia i proliferacji komórek chrząstki nasadowej.
    • zmiany wtórne, takie jak fragmentacja lub sekwestracja

ICD-10

  • M42.0 Młodzieńcza osteochondroza kręgosłupa, w tym choroba Scheuermanna
  • M91 Młodzieńcza osteochondroza biodra i miednicy
  • M92 Inne osteochondrozy młodzieńcze

diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Często rozpoznanie można już postawić z wystarczającą pewnością na podstawie danych klinicznych, ale zwykle tylko badanie rentgenowskie zapewnia ostateczne potwierdzenie.
  • Wyniki wykluczające

Diagnostyka różnicowa

  • Oddzielająca martwica kostno-chrzęstna
    • Potencjalnie odwracalna aseptyczna martwica kości, w której leżąca nad nią chrząstka może oderwać się jako wolne ciało stawowe („myszka stawowa”).
    • Dotyczy zarówno dzieci z niedojrzałym, jak i dorosłych z dojrzałym szkieletem.

Wywiad lekarski

  • Pacjenci zwykle zgłaszają się z bólem i ograniczoną funkcjonalnością w dotkniętym obszarze.
  • Choroba długo pozostaje bezobjawowa, więc często mija dużo czasu, zanim pacjenci szukają pomocy medycznej.

Badanie fizykalne

  • Miejscowy ból
  • Ograniczona mobilność sąsiednich stawów
  • Obrzęk
  • Zaburzenia chodu (jeśli dotyczy to kończyn dolnych)
  • Czasami reaktywny wysięk w sąsiednich stawach
  • Zaburzenia wzrostu i wtórne deformacje występują później w przebiegu określonych chorób, takich jak choroba Scheuermanna i choroba Perthesa.

Badania uzupełniające

  • Osteochondroza nie prowadzi do zmiany wartości laboratoryjnych.
  • CRP, OB, Hb i leukocyty są częścią diagnostyki różnicowej.

Diagnostyka u specjalisty

  • RTG
    • Jest preferowaną metodą diagnostyczną i może pokazać typowe zmiany
    • na wczesnym etapie centrum kostnienia ma zmniejszony rozmiar, zmniejszoną przezroczystość i nieregularną architekturę
    • w zaawansowanym stadium, jeśli to konieczne. Szczeliny i sekwestry
  • RM
    • może już wykryć pierwsze zmiany na wczesnym etapie
  • Scyntygrafia kości
    • co najmniej tak czułe badanie jak RM2
    • uwaga: narażenie na promieniowanie!

Ból biodra/pachwiny

Choroba Perthesa

  • Patrz artykuł (Choroba Legga-Calvégo-Perthesa)
  • Aseptyczna martwica kości głowy kości udowej
  • Częstość występowania
    • Występuje najczęściej w przedziale wiekowym 5–6 lat.
    • częściej u chłopców, w stosunku 4-5:1.
    • U 10% dzieci dotyka również przeciwnej nogi.
  • Obraz kliniczny
    • Chociaż choroba Calvégo-Legga-Perthesa obejmuje staw biodrowy i zwykle objawia się bólem w pachwinie, często ból przenosi się na kolano.
    • zmniejszone odwodzenie i rotacja wewnętrzna
    • pozytywny test odwiedzeniowy (test Patricka) 
      • Pacjent w pozycji na plecach
      • Stopa zostaje umieszczona na przeciwległym stawie kolanowym (zgięcie ok. 45 stopni w stawie biodrowym i 90 stopni w stawie kolanowym)
      • Widziana z góry, pozycja ta przypomina czwórkę.
      • dodatni wynik podczas wywoływania bólu
    • Ponadto często występują różnice w długości obu kończyn.
    • początkowy zanik mięśni pośladkowych i udowych
  • diagnostyka 
    • Badanie rentgenowskie stawu biodrowego w 2 płaszczyznach
    • RM może wykryć już wczesne stadia choroby
  • Wczesne leczenie poprawia rokowanie.
  • Diagnostyka różnicowa 

Bóle kolan

Choroba Osgooda-Schlattera

Choroba Sindinga-Larsena-Johanssona

  • Patrz artykuł Choroba Sindinga-Larsena-Johanssona.
  • Osteochondroza dystalnego bieguna rzepki
    • wywołane przez silną trakcję ścięgna rzepki 
  • Częstość występowania
    • Występuje u dzieci w wieku od 10 do 13 lat, zwłaszcza jeśli dzieci aktywnie uprawiają sport.
  • Obraz kliniczny
    • Objawy nasilają się podczas podskakiwania.
    • Prowokacja bólu podczas wyprostu kolana z oporem
    • Bolesność uciskowa dystalnego bieguna rzepki
  • diagnostyka
    • na zdjęciu rentgenowskim lub fragmentacja dystalnego bieguna rzepki
  • zazwyczaj ustępuje samoistnie

Ból stopy

Choroba Severa

  • Patrz artykuł Apophysitis calcanei (choroba Severa).
  • Zapalenie kości piętowej
    • wywołane przez ciągnięcie ścięgna Achillesa
  • Częstość występowania
    • częsta przyczyna bólu pięty u młodych sportowców, zwłaszcza piłkarzy4
    • głównie po obu stronach
  • Obraz kliniczny
    • Objawy występują głównie na początku nowego sezonu sportowego i stają się bardziej widoczne w okresie wzrostu.
    • tkliwość palpacyjna na przyczepie ścięgna Achillesa
  • diagnostyka
    • rozpoznanie kliniczne
    • w razie potrzeby RTG w diagnostyce różnicowej w celu wykluczenia takich zaburzeń jak: wyrośle kostne Haglunda
  • In der Regel selbstlimitierend

Zmiany kostno-chrzęstne kości skokowej

  • Lokalizacja głównie na zaokrąglonym wierzchu kości skokowej
    • tam powierzchnia stawowa z widełkami kostki
    • Ciężar ciała jest przenoszony z podudzia na tę powierzchnię.
  • Częstość występowania
    • Kość skokowa jest drugim po stawie kolanowym stawem najczęściej dotkniętym uszkodzeniem chrząstki5.
  • Obraz kliniczny
    • Ból podczas ruchu, nasilający się przy nagłej zmianie kierunku.
    • stan podrażnienia występujący po obciążeniu
      • Może wystąpić obrzęk stawów, wysięk w stawach.
    • Ograniczenia ruchowe stanowią późny objaw.
  • diagnostyka
    • RM i/lub SPECT-TK5
  • Terapia
    • W przypadku oderwanych fragmentów („mysz stawowa”) i ograniczenia ruchu zwykle konieczny jest zabieg artroskopowy.

choroba Köhlera-Freiberga (choroba Köhlera II)

  • Patrz artykuł Choroba Köhlera.
  • Aseptyczna martwica kości głowy II kości śródstopia (około 2/3 przypadków) lub głowy III kości śródstopia (około 1/3).
  • Częstość występowania
    • choroba rzadka
    • Powszechne wśród młodych dziewcząt, które ćwiczą balet i taniec6.
  • Obraz kliniczny
    • ból związany z aktywnością lub opuchlizna w przedniej części stopy
    • kulejące dziecko
  • diagnostyka
    • RTG
    • RM lub scyntygrafia we wczesnym stadium
  • W większości przypadków leczenie zachowawcze przynosi efekt.

Choroba Köhlera I

  • Siehe Artikel Morbus Köhler.
  • Aseptyczna martwica kości łódkowatej
  • Częstość występowania
    • Występuje głównie w wieku 2–8 lat.
    • Chłopcy chorują od 3 do 5 razy częściej niż dziewczęta7.
  • Obraz kliniczny
    • Bóle w przodo- albo śródstopiu przy obciążeniu i utykający wzorzec chodu
    • Obciążenie zewnętrznej krawędzi stopy, obrzęk przodostopia, ból podczas przetaczania stopy
    • Miejscowy ból nad kością łódkowatą
  • diagnostyka
    • kliniczna i radiologiczna (natywne zdjęcie rentgenowskie w 2 płaszczyznach)
  • Choroba ma charakter samoistnie ustępujący, lecz na pewien czas konieczne może być założenie gipsu.

Choroba Iselina 

  • Trakcyjne zapalenie kości podstawy V kości śródstopia
    • Ciągnięcie ścięgna przez mięsień strzałkowy krótki
  • Częstość występowania
    • częste u dzieci w wieku 8–13 lat, które aktywnie uprawiają sport
  • Obraz kliniczny
    • Bolesność uciskowa nad podstawą V kości śródstopia
    • Możliwe obrzęki
    • Ból spowodowany uciskiem butów
  • diagnostyka
    • w razie potrzeby RTG
  • Terapia8
    • Przerwa od aktywności sportowej
    • Obserwacja bólu za pomocą chłodzenia i NLPZ (np. ibuprofenu)
    • Rozciąganie i wzmacnianie mięśni strzałkowych

Ból łokcia

Zapalenie nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej

  • Powtarzające się rzuty prowadzą do powtarzających się naprężeń w okolicy chrząstki nasadowej nadkłykcia przyśrodkowego kości ramiennej9-10.
  • Częstość występowania
    • Występuje głównie u osób uprawiających sporty rzutowe.
  • Obraz kliniczny
    • Ból jest zlokalizowany nad nadkłykciem przyśrodkowym.
    • W przypadku złamania awulsyjnego wrażliwość na ból podczas badania palpacyjnego może być wyjątkowo zwiększona.
  • diagnostyka
    • Zdjęcie rentgenowskie może wykazać fragmentację nadkłykcia przyśrodkowego.
  • Terapia
    • Odciążenie
    • w razie potrzeby Paracetamol lub NLPZ

Choroba Pannera

  • Aseptyczna martwica kości głowy kości ramiennej
  • Częstość występowania
    • Najczęstsza przyczyna bocznego bólu łokcia u dzieci poniżej 10. roku życia.
  • Obraz kliniczny
    • zwykle rozproszony, boczny ból w łokciu bez bólu punktowego
    • częściowe ograniczenie ruchu (niedobór rozciągania)
  • diagnostyka
    • Natywne zdjęcie rentgenowskie w 2 płaszczyznach; w razie potrzeby RM we wczesnym stadium
  • Terapia
    • Choroba zwykle ustępuje samoistnie po odpoczynku i odciążeniu
      • Czasami konieczne jest unieruchomienie w szynie na kilka tygodni.
    • w razie potrzeby Analgezja paracetamolem lub NLPZ 
  • Diagnostyka różnicowa

ból pleców

Choroba Scheuermanna

  • Patrz artykuł Choroba Scheuermanna.
  • Zaburzenie wzrostu podstawy i górnych płytek kręgów kręgosłupa piersiowego i/lub lędźwiowego z rozwojem kręgów klinowych, a tym samym kifozy.
  • Częstość występowania
    • Es handelt sich um die häufigste Ursache einer Kyphose.
    • Zwykle występuje u nastolatków w wieku od 13 do 16 lat pod koniec fazy wzrostu.
    • Chłopcy chorują częściej niż dziewczynki.
  • Obraz kliniczny
    • prawie żadnego bólu
    • Kontakt z lekarzem jest nawiązywany z powodu kifozy i „złej postawy".
  • diagnostyka
    • Diagnozę kliniczną potwierdza badanie rentgenowskie (natywne zdjęcie rentgenowskie z bocznym obrazem kręgosłupa).
  • Terapia
    • Fizjoterapia z treningiem siłowym prostowników grzbietu i mięśni brzucha

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Atanda A, Shah SA, O'Brien K. Osteochondrosis: Common causes of pain in growing bones. Am Fam Physician 2011; 83: 285-91. American Family Physician
  2. Varshney MK. Osteochondroses. Medscape, last updated Oct 09, 2019. emedicine.medscape.com
  3. Takahara M, Ogino T, Sasaki I, Kato H, Minami A, Kaneda K. Long term outcome of osteochondritis dissecans of the humeral capitellum. Clin Orthop Relat Res 1999; 363: 108-15. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  4. James AM, Williams CM, Haines TP . Effectiveness of interventions in reducing pain and maintaining physical activity in children and adolescents with calcaneal apophysitis (Sever's disease): a systematic review. J Foot Ankle Res 2013; 6 (1): 16. pmid:23641779 PubMed
  5. Basad E. Current concepts for talus cartilage repair. OUP 2014; 3: 124–129. doi:10.3238/oup.2014.0124–0129 www.online-oup.de
  6. Air ME, Rietveld AB. Freiberg's disease as a rare cause of limited and painful relev in dancers. J Dance Med Sci 2010; 14: 32-6. PubMed
  7. Tsirikos AI, Riddle EC, Kruse R. Bilateral Köhler's disease in identical twins. Clin Orthop Relat Res 2003; (409): 195-8. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Gillespie H. Osteochondroses and apophyseal injuries of the foot in the young athlete. Curr Sports Med Rep 2010; 9 (5): 265. pmid:20827090 PubMed
  9. Cain EL Jr, Dugas JR, Wolf RS, Andrews JR. Elbow injuries in throwing athletes: a current concepts review. Am J Sports Med 2003; 31: 621-35. PubMed
  10. Olsen SJ II, Fleisig GS, Dun S, Loftice J, Andrews JR. Risk factors for shoulder and elbow injuries in adolescent baseball pitchers. Am J Sports Med 2006; 34: 905-12. PubMed

Autorzy

  • Lino Witte, dr med., lekarz rezydent, medycyna wewnętrzna, Frankfurt
M420; M91; M92
Osteokondroser
Osteochondrose; Osteochondrosis dissecans; juvenile Osteochondrosen; aseptische Knochennekrosen; osteochondrale Läsion; Apophysitis; Traktionsapophysitis; Osteonekrose
Osteochondrozy
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:Grupa zaburzeń spowodowanych nieprawidłowym rozwojem, urazem lub przeciążeniem chrząstki nasadowej i otaczających ośrodków kostnienia. Częstość występowania:Chłopcy chorują częściej niż dziewczynki. Szczyt zachorowań w wieku 10–14 lat.
Ortopedia/Chirurgia urazowa
Osteochondrozy
/link/083c8dd4900942f3b1e97af67bb51006.aspx
/link/083c8dd4900942f3b1e97af67bb51006.aspx
osteochondrozy
SiteDisease
Osteochondrozy
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.deno (patched by linkmapper)
pl
pl
pl