W niejasnych, wyjątkowych sytuacjach można wykonać test aktywacji bazofili, w którym można swoiście badać indywidualnie podejrzewany alergen, dla którego nie jest dostępny test RAST.
Testy aktywacji nie są standardowymi badaniami w praktyce lekarza rodzinnego.
Testy skórne
Test pocierania: wyzwalający alergen jest wcierany w nieuszkodzoną skórę.
Test płatkowy: wyzwalający alergen jest nakładany w postaci roztworu na skórę, która została wcześniej lekko zadrapana.
Test punktowy, w którym alergen jest „wkłuwany” w skórę specjalnym lancetem. Test punktowy jest uważany za standardowe badanie!
Test śródskórny (intracutaneous test — ICT), w którym alergen jest wstrzykiwany śródskórnie za pomocą kaniuli Mantoux, jeśli test tarcia, test płatkowy i test punktowy nie dostarczą użytecznych informacji.
Dalsze uszczegółowienie alergii w ramach badań laboratoryjnych może umożliwić test RAST.
Testy prowokacyjne: tylko jeśli testy skórne były niejednoznaczne.
Zwykle w warunkach hospitalizacji lub w gotowości do leczenia anafilaksji!
Badana substancja jest nakładana lub podawana w rosnącej serii rozcieńczeń:
doustnie
pozajelitowo
dospojówkowo
donosowo
dooskrzelowo
Można testować:
leki
produkty spożywcze
standardowe roztwory prowokacyjne w przypadku alergii na pyłki
Pomagają one ocenić możliwe znaczenie komponentu alergicznego dla ogólnych objawów u pacjenta.
Są one warunkiem zapewnienia pacjentom z alergią swoistego leczenia, takiego jak odpowiednie warunki sanitarne (np. roztocza) oraz swoista immunoterapia alergenowa.
Wczesna diagnostyka alergii u dzieci może przyczynić się do wczesnego zastosowania środków profilaktyki wtórnej.
Testy alergiczne powinny być wykonywane tylko wtedy, gdy mają znaczenie diagnostyczne, lecznicze lub prognostyczne dla pacjenta.
Przeciwwskazania
Testy in vitro
Alergologiczne testy in vitro mogą być wykonywane w dowolnym momencie, jeśli dostępna jest zatwierdzona metoda.
Testy in vivo
Należy unikać wywoływania reakcji/narażenia u osób z silnymi reakcjami.
W rzadkich przypadkach test punktowy lub — a nawet częściej test śródskórny — mogą wywołać reakcję ogólnoustrojową.
Testy prowokacyjne wykonuje się zazwyczaj tylko w warunkach szpitalnych, a nie w gabinecie (lekarza rodzinnego).
Przygotowania
Czy przed testami in vivo konieczne jest zaprzestanie przyjmowania leków?
Wiele leków wpływa na wynik testu punktowego i śródskórnego i należy je odstawić przed poddaniem się testom.
Leki przeciwhistaminowe należy zwykle odstawić na 7 dni przed badaniem.
Należy przerwać stosowanie ogólnoustrojowych glikokortykosteroidów w dawce równej lub większej niż 10 mg ekwiwalentu prednizolonu.
Inne leki również mogą wpływać na wynik. Jeśli to możliwe, należy co najmniej 3 dni przed badaniem odstawić:
neuroleptyki
silne miejscowo stosowane steroidy (grupa III lub IV) i
niektóre leki przeciwdepresyjne, w tym w szczególności mirtazapinę i mianserynę
W niektórych przypadkach przerwanie przyjmowania leków nie jest możliwe. Wówczas priorytetowo stosuje się diagnostykę in vitro.
Na testowany obszar ciała nie należy w dniu badania nakładać kremów nawilżających.
Chociaż reakcje ogólnoustrojowe są rzadkie w przypadku testów skórnych, każdy rodzaj testu alergicznego obejmującego narażenie na alergen wymaga monitorowania anafilaksji.
Procedura
Wywiad lekarski
Uzyskanie szczegółowych informacji na temat rodzaju objawów, ich nasilenia, wieku wystąpienia i związku czasowego (w tym zmian sezonowych i dobowych) między narażeniem na alergen a objawami klinicznymi
Badanie
Badanie należy zaplanować na podstawie wywiadu lekarskiego.
Test skórny w formie testu punktowego jest standardowym i podstawowym badaniem.
Test skórny
Jedną kroplę roztworu alergenu (preparat standaryzowany) nanosi się na stronę zgięciową przedramienia, a następnie delikatnie nakłuwa lancetem.
Po 15–20 minutach mierzy się rozmiar bąbla.
Reakcja dodatnia jest definiowana jako średnica bąbla ≥3 mm w stosunku do ujemnego punktu odniesienia.
Stosuje się kontrolę dodatnią za pomocą histaminy (roztwór histaminy 0,1%) i kontrolę ujemną za pomocą NaCl 0,9%.
Reakcje uzyskiwane podczas testów są zazwyczaj oceniane jako wyniki półilościowe od 0 do ++++.
Czasami wynik badania dla każdego indywidualnego testu jest podawany w tzw. standardzie europejskim, w którym bąbel jest podawany w mm po zmierzeniu 2 średnic, ustawionych wobec siebie pod kątem 90 stopni, i podzieleniu przez 2. Ten wynik jest to następnie porównywany z kontrolą dodatnią i ujemną mierzonymi w ten sam sposób.
Test typu prick-to-prick
W przypadku testu punktowego np. świeżej żywności lub materiałów pochodzących ze środowiska pracy pacjenta można zastosować test typu prick-to-prick, w którym tym samym lancetem nakłuwa się najpierw materiał, a następnie skórę pacjenta.
Test punktowy i test śródskórny
Szczególnie w przypadku podejrzenia alergii na leki stosuje się test śródskórny, w którym większa ilość alergenu jest podawana śródskórnie.
Test śródskórny jest technicznie trudniejszy do wykonania i mniej swoisty, ale bardziej czuły niż test punktowy.
Diagnostyka in vitro:
W niektórych przypadkach konieczne jest uzupełnienie testu punktowego o diagnostykę alergologiczną in vitro.
Oprócz całkowitego IgE jako markera skłonności do alergii test RAST ma szczególne znaczenie, ponieważ jest stosunkowo łatwy do wykonania po pobraniu próbki krwi.
RAST = test radioalergosorpcji; specjalnie znakowane antygeny absorbują istniejące IgE.
W ten sposób można testować pojedyncze antygeny lub ich mieszaniny.
Wyniki podaje się zarówno w jednostkach kU/l, jak i w klasach RAST.
Należy pamiętać, że dodatni wynik testu RAST nie jest automatycznie równoznaczny z odpowiednim schorzeniem alergicznym. Test RAST wykazuje jedynie uczulenie, które może być klinicznie nieistotne.
Wywiad lekarski prawie zawsze dostarcza wystarczającej odpowiedzi, więc testy często nie są konieczne.
diagnostyka in vivo
testy na standardowe alergeny wziewne (punktowe)
diagnostyka in vitro
Jest testem uzupełniającym w przypadku rozbieżności między testem punktowym a wywiadem lekarskim lub gdy nie można wykonać testu alergicznego, np. w przypadku pokrzywki, wyprysków lub leczenia lekami przeciwhistaminowymi (RAST).
Wywołanie reakcji w odpowiednim narządzie (narażenie)
nosowy lub spojówkowy test prowokacyjny
Jest przeprowadzany tylko w bardzo rzadkich, wyjątkowych przypadkach.
Jest testem uzupełniającym w przypadku rozbieżności między testem punktowym a wywiadem lekarskim lub gdy nie można wykonać testu punktowego, np. w przypadku pokrzywki, wyprysków lub leczenia lekami przeciwhistaminowymi.
Wywołanie reakcji w odpowiednim narządzie (narażenie)
oskrzelowy test prowokacyjny
Jest rzadko wskazany — ewentualnie w przypadku rozbieżności między wynikami testów.
Od prawdziwych alergii pokarmowych należy odróżnić alergię krzyżową przy alergiach na pyłki, która zwykle nie powoduje reakcji ogólnoustrojowych, ponieważ odpowiednimi antygenami są białka nieodporne na kwasy i wysoką temperaturę.
Możliwe są jednak miejscowe reakcje na błonach śluzowych jamy ustnej i gardła!
diagnostyka in vivo
Małe dzieci: istotne alergeny — mleko, jaja, dorsz, pszenica i soja stanowią 90% alergii IgE-zależnych wykrywanych u dzieci w wieku poniżej 2 lat.
Starsze dzieci i dorośli: wykonywanie testów pod kątem żywności może być istotne, ale należy pamiętać o różnicy między uczuleniem a alergią istotną z klinicznego punktu widzenia!
diagnostyka in vitro
RAST pod kątem mieszanek żywności lub pojedynczych alergenów
Należy pamiętać o różnicy między uczuleniem a alergią istotną z klinicznego punktu widzenia!
Wywołanie reakcji w odpowiednim narządzie (narażenie)
dzieci <3 lat: jawne wywołanie reakcji>
dzieci >3 lat i dorośli: podwójnie ślepe, kontrolowane placebo doustne wywołanie reakcji pokarmowej
warunki szpitalne
Alergia zawodowa
diagnostyka in vivo
Wykonuje się test punktowy z podejrzewanym alergenem.
Test śródskórny jest rzadko wskazany.
diagnostyka in vitro:
Swoiste IgE (RAST) może potwierdzić uczulenie.
Wywołanie reakcji w odpowiednim narządzie (narażenie)
Narażenie ma miejsce w środowisku pracy.
Test prowokacyjny można wykonać w celu potwierdzenia/dokumentacji związku z aktywnością zawodową.
Informacje o testach
diagnostyka in vivo
Jeśli to możliwe, należy stosować standaryzowane ekstrakty.
Diagnostyka in vitro
Istnieją testy IgE-RAST dla ponad 500 alergenów.
Zatwierdzonych jest tylko kilka z nich poza najbardziej powszechnymi alergenami wziewnymi, lekowymi i pokarmowymi.
Wynik ujemny nie wyklucza rozpoznania.
Wywołanie reakcji w odpowiednim narządzie
Taka konieczność powinna być zawsze krytycznie oceniana w stosunku do ewentualnego ryzyka dla pacjenta (anafilaksja)2.
Miarodajne badania
W przypadku prawidłowego wskazania lub użycia zatwierdzonego testu zazwyczaj istnieje dobra zgodność między dodatnim wynikiem testu a objawami klinicznymi.
Jednak wszystkie metody in vivo i in vitro wiążą się z ryzykiem wyników fałszywie dodatnich lub fałszywie ujemnych.
W przypadku objawów ze strony układu oddechowego wywoływanych przez powszechne alergeny często istnieje dobra zgodność między objawami a wynikami badań, ale ostateczne potwierdzenie znaczenia klinicznego można uzyskać jedynie poprzez wywołanie reakcji w odpowiednim narządzie.
Reakcje alergiczne wywołane przez żywność i leki można wiarygodnie rozpoznać jedynie poprzez wywołanie reakcji w odpowiednim narządzie.
Ocena wyników testu
Jakie jest znaczenie dodatniego wyniku testu?
Wszystkie testy diagnostyczne wykazują uczulenie, tj. że pacjent ma reakcję IgE na alergen.
Jednak test nie mówi nam nic o klinicznym znaczeniu tego uczulenia — tj. czy pacjent cierpi na chorobę IgE-zależną.
Alergia kliniczna jest rozpoznawana w przypadku uczulenia na alergen i wykazania prawdopodobnego związku między narażeniem na alergen a objawami klinicznymi.
Należy pamiętać, że wiele przypadków astmy lub atopowego zapalenia skóry u dorosłych nie jest związanych z alergią, podczas gdy u dzieci alergia odgrywa ważniejszą rolę.
Co należy wziąć pod uwagę w odniesieniu do alergii krzyżowej?
Głównym problemem w interpretacji zarówno testów skórnych, jak i wyników in vitro jest reaktywność krzyżowa, w której swoiste IgE wytwarzane i skierowane przeciwko jednemu alergenowi rozpoznaje również inne pokrewne alergeny.
Występuje np. między pokrewnymi gatunkami roztoczy kurzu domowego lub jajami różnych ptaków, ale także między gatunkami; często komplikuje to ocenę znaczenia dodatniego wyniku testu punktowego lub pomiaru swoistego IgE.
Największy problem z reaktywnością krzyżową dotyczy owoców i warzyw, przy których obecność panalergenów (które występują wszędzie) skutkuje zarówno klinicznie istotnymi, jak i zupełnie nieistotnymi wynikami testów.
Często ma to poważne konsekwencje dla pacjenta — trawa reaguje krzyżowo zarówno z orzeszkami ziemnymi, jak i pszenicą, a dodatni wynik swoistych IgE dla pszenicy powinien być zawsze porównywany z wywiadem lekarskim i stopniem pozytywności, przy czym najwyższa wartość często dotyczy alergenu pierwotnego (uczulającego).
Johansson SGO, Hourihane JO, Bousquet J et al. A revised nomenclature for allergy. An EAACI position statement from the EAACI nomenclature task force. Allergy 2001;56:813-24. PubMed
Bindslev-Jensen C, Poulsen LK. Accuracy of in vivo and in vitro tests. Allergy 1998;53:72-4. PubMed
Werfel T, Schwerk N, Hansen G, Kapp A: The diagnosis and graded treatment of atopic dermatitis. Dtsch Arztebl Int 2014; 111: 509–20. DOI: 10.3238/arztebl.2014.0509 www.aerzteblatt.de
Autor*innen
Caroline Beier, Dr. med., Fachärztin für Allgemeinmedizin, Hamburg
Allergische Reaktion; Test auf Allergien; Allergietest; Allergologischen Diagnostik; Allergiediagnostik; Prick-Test; SPT; Intrakutantest; ICT; Mantoux-Kanüle; Allergische Rhinitis; Heuschnupfen; Asthma; Bronchialer Provokationstest; Pollenallergie; Lebensmittelallergie; Nahrungsmittelintoleranz; Allergie gegen Insektenstiche; Arzneimittelallergie; HR-Test; Kreuzallergie; kreuzreaktive Allergene; RAST
Testy alergiczne są częścią diagnostyki alergologicznej1. Niniejszy artykuł dotyczy wyłącznie procedur testowania schorzeń alergicznych wywołanych reakcjami IgE-zależnymi.
Alergie IgE-zależne to natychmiastowe reakcje nadwrażliwości typu i z uwalnianiem histaminy z komórek tucznych
Nadwrażliwości typu II, III i IV nie zostały omówione w tym artykule.
Badania różne
Testy alergiczne
/link/ce38e2f0b11643578492885e32ac6d19.aspx
/link/ce38e2f0b11643578492885e32ac6d19.aspx
testy-alergiczne
SiteProfessional
Testy alergiczne
K.Reinhardt@gesinform.de
Ka.Reinhardt@gesinformkardymowicz@bonnierhealthcare.de (patched by linkmapper)pl