Informacje ogólne
Definicja
- Eozynofilowe zapalenie przełyku jest zapaleniem przełyku o podłożu immunologicznym.1
- Typowe objawy u dorosłych to dysfagia i niedrożność bolusa; dzieci częściej mają niespecyficzne objawy.
Częstość występowania
- Zapadalność jest coraz większa.
- Jest to prawdopodobnie najczęstsza przyczyna trudności z przełykaniem u dzieci i młodzieży.2
- Wśród dorosłych choroba występuje częściej u mężczyzn (3:1).1
- Przeważnie pojawia się między 30. a 40. dekadą życia.
Etiologia i patogeneza
- Uważa się, że przyczyną eozynofilowego zapalenia przełyku są różne czynniki.
- reakcja alergiczna na składniki żywności3
- czynniki środowiskowe
- choroby autoimmunologiczne i zapalenia naczyń
- leki
- czynniki genetyczne
- Eozynofilowe zapalenie przełyku jest często związane z celiakią lub innymi chorobami atopowymi.4
- Choroba wydaje się być przewlekłym, zależnym od antygenu procesem immunologicznym z eozynofilowym zapaleniem błony śluzowej.5
- Stan zapalny prowadzi do dysfunkcji przełyku z typowymi objawami klinicznymi.6
Czynniki predysponujące
- Inne zaburzenia atopowe
- Celiakia
- Choroba Leśniowskiego-Crohna
- Czynniki genetyczne
- Wydarzenia we wczesnym dzieciństwie (oddział intensywnej terapii, podawanie antybiotyków, cięcie cesarskie itp.)7
ICD-10
- K20 Zapalenie przełyku
- K22 Inne choroby przełyku
- K22.8 Inne określone choroby przełyku
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Podejrzenie kliniczne z powodu uporczywej i/lub przerywanej dysfagii, objawów refluksu (GERD) u dzieci, młodzieży i młodych dorosłych1
- Rozpoznanie stawia się na podstawie endoskopii i badania histologicznego biopsji przełyku w kierunku nacieków eozynofilowych.8
Diagnostyka różnicowa
- Choroba refluksowa przełyku u dzieci
- Choroba refluksowa przełyku
- Achalazja
- Choroba Leśniowskiego-Crohna
- choroby autoimmunologiczne i zapalenia naczyń
- Zapalenie przełyku wywołane lekami
Wywiad lekarski
- Trudności z przełykaniem (dysfagia) i niedrożność bolusa są najczęstszymi objawami u dorosłych.
- Często występują również objawy niespecyficzne, takie jak zgaga, ból zamostkowy, wymioty, a u dzieci odmowa jedzenia lub brak rozwoju.9
- Istniejące choroby atopowe, alergie pokarmowe, przyjmowanie leków
Badanie przedmiotowe
- Brak szczególnych ustaleń
Diagnostyka specjalistyczna
Testy laboratoryjne
- U ok. 30% występuje eozynofilia.
- Wartość IgE jest podwyższona u 55% osób dotkniętych chorobą.
- Biochemiczne markery stanu zapalnego nie są przydatne w diagnozowaniu lub monitorowaniu choroby.10
Endoskopia
- Endoskopia jest złotym standardem w diagnostyce eozynofilowego zapalenia przełyku.11
- Wyniki badań endoskopowych
- Większość osób dotkniętych chorobą ma nieprawidłowe wyniki badań endoskopowych.
- Typowe objawy to łatwo ulegająca uszkodzeniu błona śluzowa, nieostre zwężenia i przerywane pierścieniowe bruzdy ("koci przełyk").9
- Skala EREFS (wysięki, pierścienie, obrzęki, bruzdy, zwężenia) umożliwia klasyfikację wyników endoskopowych do łagodnych lub ciężkich stadiów choroby.12
- Histologia
- Ma kluczowe znaczenie dla postawienia rozpoznania.
- Należy pobrać wystarczającą liczbę (co najmniej 4–6) próbek, najlepiej z obszarów, które budzą podejrzenie.
- Typowe wyniki histologiczne to co najmniej 15 eozynofilów na pole widzenia o wysokiej rozdzielczości (hpf), a także mikroabscesy eozynofilowe i hiperplazja strefy podstawnej.13
Wskazania do skierowania do specjalisty
- Podejrzenie eozynofilowego zapalenia przełyku należy zawsze wyjaśnić za pomocą endoskopii.
Leczenie
Cele terapii
- Łagodzenie objawów, związana z tym poprawa jakości życia i zapobieganie powikłaniom
Ogólne informacje o terapii
- Zalecane działania to:
- identyfikacja i eliminacja alergenów będących przyczyną choroby – szczególnie u dzieci i młodzieży
- miejscowe leczenie farmakologiczne
- endoskopowe leczenie zwężeń
Dieta eliminacyjna
- W przypadku konkretnej alergii pokarmowej stosuje się indywidualną dietę eliminacyjną przez 6–8 tygodni.
- Najczęstsze alergeny u dzieci to mleko krowie, jaja kurze, orzechy ziemne, pszenica, soja orzechy, ryby.
- U dorosłych inne możliwe alergeny obejmują alergeny pokarmowe związane z pyłkami (np. jabłko, orzechy, soja, seler, marchew, papryka i przyprawy), a także alergeny pokarmowe związane z lateksem (np. banan, awokado, kiwi i figa), a czasami mięso ssaków.
- Następnie należy wykonać kontrolną endoskopię z nową diagnostyką histologiczną.14
Leczenie farmakologiczne
- Miejscowe stosowanie steroidów15
- Budezonid w postaci tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej jest dopuszczony do stosowania w leczeniu eozynofilowego zapalenia przełyku u pacjentów w wieku powyżej 18 lat.
- Dawkowanie: Budezonid 1 mg 2 razy na dobę przez 6–12 tygodni
- Możliwe jest również leczenie flutikazonem za pomocą inhalatora. W tym przypadku dwie dawki są podawane doustnie przez 6-8 tygodni, a następnie połykane.8
- Pacjenci nie mogą jeść ani pić przez pół godziny po leczeniu.
- Najczęstszym działaniem niepożądanym jest kandydoza błony śluzowej jamy ustnej.
- Glikokortykosteroidy układowe
- Są skuteczne, ale rzadko wskazane; poprawa kliniczna w ciągu 7–10 dni.
- częste nawroty po przerwaniu leczenia
- Terapia hamująca wydzielanie kwasu
- Pomocne może być stosowanie blokerów receptora H2 lub inhibitorów pompy protonowej (IPP).16
- Antagoniści leukotrienów (montelukast)
- Wykazano, że ta grupa leków jest skuteczna u niektórych pacjentów, ale nie może być zalecana do rutynowego stosowania i jest co najwyżej możliwa jako terapia pozarejestracyjna w indywidualnych przypadkach.8
- Obecnie nie ma również zaleceń terapeutycznych dotyczących stosowania innych leków biologicznych i immunomodulujących.8
Leczenie endoskopowe
- Endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego jest często wykonywana w celach diagnostycznych, ale ma również wartość terapeutyczną.
- Stałe ciała obce w przełyku można usunąć endoskopowo.
- Sama endoskopia często prowadzi do pewnego poszerzenia i poprawy objawowej.
- Ponadto wskazane może być ostrożne rozszerzenie przełyku balonem, ale wiąże się to z pewnym ryzykiem perforacji.
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Bez leczenia może dojść do zwężenia i zwłóknienia przełyku, co powoduje poważne problemy z przyjmowaniem pokarmów.17
- Nawroty występują głównie po odstawieniu leku, jeśli dieta nie zostanie dodatkowo zmieniona.
Powikłania
- Zwężenia przełyku
Rokowanie
- Nie ma dowodów na złośliwe zwyrodnienie eozynofilowego zapalenia przełyku.
Informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
Illustrationen

Eosinophile Ösophagitis (mit freundlicher Genehmigung von endoskopiebilder.de, Immanuel Albertinen Diakonie gGmbH, Hamburg)
Quellen
Literatur
- Talevian N. Eosinophilic Esophagitis. emedicine.medscape, 2020 emedicine.medscape.com
- Desai TK, Stecevic V, Chang C, Goldstein NS, Badizadegan K, Furuta GT. Association of eosinophilic inflammation with esophageal food impaction in adults. Gastrointestinal Endoscopy 2005; 61: 795-801. PubMed
- Wolf WA, Jerath MR, Sperry SL, et al. Dietary elimination therapy is an effective option for adults with eosinophilic esophagitis. Clin Gastroenterol Hepatol. 2014;12:1272-79 . PubMed
- Dharmaraj R, Hagglund K, Lyons H. Eosinophilic esophagitis associated with celiac disease in children. BMC Research Notes 2015; 8: 263. doi:10.1186/s13104-015-1256-z DOI
- Liacouras CA, Furuta GT, Hirano I, et al. Eosinophilic esophagitis: updated consensus recommendations for children and adults. J Allergy Clin Immunol 2011; 128: 3. PubMed
- Furuta GT, Liacouras CA, Collins MH, et al. Eosinophilic esophagitis in children and adults: a systematic review and consensus recommendations for diagnosis and treatment. Gastroenterology 2007; 133: 1342-63. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Jensen ET, Kuhl JT, Martin LJ. Early-life environmental exposures interact with genetic susceptibility variants in pediatric patients with eosinophilic esophagitis. J Allergy Clin Immunol. 2018 www.ncbi.nlm.nih.gov
- Dellon ES, Liacouras CA. Advances in clinical management of eosinophilic esophagitis. Gastroenterology 2014; 147: 1238-54. pmid:25109885 PubMed
- Croese J, Fairley SK, Masson JW, et al. Clinical and endoscopic feature of eosinophilic esophagitis in adults. Gastrointestinal Endosc 2003; 58: 516-22. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Dellon ES, Rusin S, Gebhart JH, et al. Utility of a Noninvasive Serum Biomarker Panel for Diagnosis and Monitoring of Eosinophilic Esophagitis: A Prospective Study. Am J Gastroenterol. 2015. DOI:10.1038/ajg.2015.57. DOI
- Zimmerman SL, Levine MS, Rubesin SE, et al. Idiopathic eosinophilic esophagitis in adults: the ringed esophagus. Radiology 2005; 236: 159-65. Radiology
- Hirano I, Moy N, Heckman MG, Endoscopic assessment of the oesophageal features of eosinophilic oesophagitis: validation of a novel classification and grading system. Gut 62:489–495. 2013 www.ncbi.nlm.nih.gov
- Liacouras CA, Furuta GT, Hirano I, et al. Eosinophilic esophagitis: updated consensus recommendations for children and adults. J Allergy Clin Immunol 2011; 128:3. PubMed
- Molina-Infante J, Arias Á, Alcedo J, Garcia-Romero R, Step-up empiric elimination diet for pediatric and adult eosinophilic esophagitis: The 2-4-6 study. J Allergy Clin Immunol 2018 www.ncbi.nlm.nih.gov
- Straumann A, Conus S, Degen L, Felder S. Budesonide is effective in adolescent and adult patients with active eosinophilic esophagitis. Gastroenterology 2010;139:1526–37, 37 e1 www.ncbi.nlm.nih.gov
- Vazquez-Elizondo G, Ngamruengphong S, Khrisna M, et al. The outcome of patients with oesophageal eosinophilic infiltration after an eight-week trial of a proton pump inhibitor. Aliment Pharmacol Ther 2013; 38:1312. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Straumann A, Spichtin HP, Grize L, Bucher KA, Beglinger C, Simon HU. Natural history of primary eosinophilic esophagitis: a follow-up of 30 adult patients for up to 11.5 years. Gastroenterology 2003; 125: 1660. Gastroenterology
Autoren
- Monika Lenz, Fachärztin für Allgemeinmedizin, Neustadt am Rübenberge