Co to jest zespół pieczenia jamy ustnej?
Zespół pieczenia jamy ustnej (BMS) to stan, w którym występuje dyskomfort, ból i uczucie pieczenia w obrębie języka i jamy ustnej. Dolegliwości nie można wyjaśnić innymi chorobami ani wynikami badań lekarskich. BMS jest przewlekłym zaburzeniem bólowym i jest zaliczany do tzw. zaburzeń pod postacią somatyczną. Są to dolegliwości, w przypadku których nie występuje żadna uchwytna przyczyna fizyczna, która mogłaby stanowić ich wystarczające wyjaśnienie.
Choroba ta występuje rzadko, częściej u kobiet i głównie po 70. roku życia.
Objawy
W zespole pieczenia jamy ustnej występuje palący ból w jamie ustnej o nieznanej przyczynie. Utrzymuje się on przez minimum 2 godziny dziennie przez okres co najmniej 3 miesięcy. Zazwyczaj ból jest zlokalizowany w przedniej części języka, przedniej część podniebienia i/lub po wewnętrznej stronie dolnej wargi. Umiejscowienie bólu jest jednak różne u poszczególnych osób. Ból dotyczy tylko jamy ustnej, a nie skóry twarzy. Intensywność bólu jest często równa intensywności bólu zęba i porównywana do palącego bólu w jamie ustnej po wypiciu zbyt gorącego napoju. Innymi objawami są suchość w jamie ustnej, wzmożone uczucie pragnienia, zmiana odczuwania smaku (często gorzki lub metaliczny smak w ustach) lub uczucie drętwienia/mrowienia w jamie ustnej.
U wielu chorych ból nasila się w ciągu dnia, podczas gdy inniu odczuwająinnych jest on stały i niezmienny ból. Zwykle dolegliwości nie występują podczas jedzenia i snu. Mówienie, stres i zmęczenie mogą nasilać objawy. Ból może prowadzić do pogorszenia jakości życia.
Przyczyny
Przyczyna choroby nie jest znana. JednymJedną z możliwych wyjaśnieńprzyczyn jest zaburzona czynność nerwów czaszkowych odpowiedzialnych za smak. Zaburzenia smaku występują u około 2/3 osób dotkniętych tą chorobąchorych. Rolę może odgrywać również zmieniony skład śliny, który może być spowodowany spadkiem poziomu niektórych hormonów po menopauzie.
Zespół pieczenia jamy ustnej jest jednym z zaburzeń pod postacią somatyczną. Różnorodne zmiany w układzie nerwowym mogą prowadzić do zwiększenia wrażliwości na bodźce.
Zespołowi pieczenia jamy ustnej, podobnie jak innym przewlekłym zaburzeniom bólowym, często towarzyszą zaburzenia psychiczne, takie jak zaburzenia lękowe, depresja lub zmiany osobowości.
Inne przyczyny
Zespół pieczenia jamy ustanej jest rozpoznaniem opierającymrozpoznaje się napo wykluczeniu wszystkich innych możliwych przyczyn. Podobne objawy mogą wystąpić również w wyniku innych chorób. Należą do nich:
- Choroby błony śluzowej jamy ustnej, takie jak zakażenia grzybicze
(candida), liszaj płaski, - Niedobór niektórych składników odżywczych (witaminy B1, B2, B6, B12, kwasu foliowego, żelaza, cynku itp.)
- Suchość w
chemoterapichemioterapię i,(na przykład obniżające ciśnienie tętnicze,lekiprzeciwdepresyjne lub inne leki stosowane w psychatrii). Suchość w - Uszkodzenie nerwu trójdzielnego (nerwoból nerwu trójdzielnego) lub innych nerwów twarzowych.
- Zgaga z
- Zgrzytanie zębami (bruksizm) może powodować napięcie mięśni i
- Niektóre zaburzenia metaboliczne, takie jak niedoczynność tarczycy (hipotyreoza) lub cukrzyca mogą prowadzić do zaburzeń w
Innymi przyczynami mogą być:
- Niewłaściwie dopasowane protezy zębowe, czyszczenie języka i
- Alergie lub reakcje na pewne składniki/substancje zawarte w
Diagnostyka
Lekarz starannie bada jamę ustną. Stara się zidentyfikować możliwe przyczyny dyskomfortu. Ważne jest, aby dokładnie opisać swoje dolegliwości.
PonadtoW uzasadnionych przypadkach wykonuje się badania krwi, może być także pobrana próbka tkanki (biopsja). Błona śluzowa policzków może być zbadana pod kątem obecności grzybów i bakterii. W przypadku podejrzenia reakcji na żywność, implanty zębowe lub podobne, może być również przeprowadzony test na obecność alergii. W przypadku zespołu pieczenia jamy ustnej ust wyniki wymienionych badań nie wykazują odstępstw od normynieprawidłowości.
Często elementem diagnostyki jest skierowanie do jednego lub kilku lekarzy specjalistów.
TerapiaLeczenie
Celem terapii jest łagodzenie objawów. Istnieje tylko kilka miarodajnych badań dotyczących skutecznego leczenia zespołu pieczenia jamy ustnej. W większości przypadków najlepsze rezultaty daje podejście interdyscyplinarne.
Z nielicznych dostępnych raportów z dotychczasowych badań wynika, że terapia poznawczo-behawioralna może być skuteczna zarówno krótkoterminowo, jak i długoterminowo. Jest to rodzaj psychoterapii często stosowany w przypadku chorób psychicznych i przewlekłego bólu. Zakłada się, że terapia poznawczo-behawioralna może poprawiać działanie innych metod terapiiterapeutycznych.
W przypadku zespołu pieczenia jamy ustnej nie jest dostępny żaden lek o jednoznacznie potwierdzonej skuteczności. Dostępne są wstępne dowody na przynajmniej krótkotrwały efekt łagodzący płynów do płukania ust z kapsaicyną, leku przeciwpadaczkowego gabapentyny oraz naświetlania laserem długofalowym (światło czerwone i podczerwone).
Bierze się pod uwagę miejscowe stosowanie kremu z klonazepamem, jest to lek na padaczkę, który ma działanie uspokajające, niestety może prowadzić do uzależnienia. Jednak zwykle nie jest zalecany ze względu na duże ryzyko powstania uzależnienia oraz działania niepożądane (wpływ na zdolność do prowadzenia pojazdów mechanicznych itp.).
Można też samodzielnie pomóc sobie w łagodzeniu bólu. Wskazane jest unikanie wszystkiego, co podrażnia jamę ustną, np. płynów do płukania ust zawierających alkohol, cynamonu, mięty pieprzowej oraz dymu papierosowego. Protezy zębowe w jamie ustnej, które można łatwo wyjąć, powinny być wyjmowane na noc. U niektórych osób objawy może łagodzić żucie gumy do żucia bez cukru lub ssanie kostek lodu.
Przebieg i rokowanie
Zespół pieczenia jamy ustnej (BMS) jest rzadkim schorzeniem, o którym wiadomo stosunkowo niewiele. Choroba jest niegroźna dla życia, ale znacząco pogarsza jego jakość, a także sen wielu chorych.
Schorzenie to zaliczane jest do przewlekłych zespołów bólowych pod postacią somatyczną. Całkowite ustąpienie objawów jest rzadkie (u ok. 3% chorych), ale w przypadku wielu chorych objawy zmniejszają swoje nasilenie z biegiem lat.
Dodatkowe informacje
- Zaburzenia pod postacią somatyczną.
- Zespół Sjögrena.
- Liszaj płaski.
- Zgrzytanie zębami (bruksizm).
- Niedoczynność tarczycy.
- Cukrzyca.
- Menopauza.
- Zespół pieczenia jamy ustnej
Autorzy
- Joanna Dąbrowska-Juszczak, lekarz (redaktor)
- Martina Bujard, dziennikarka naukowa, Wiesbaden
- Anna Zwierzchowska, lekarz rezydent, Kraków (edytor/recenzent)