Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Wysypka skórna na dłoniach

Informacje ogólne

Czynności diagnostyczne

  • Widoczne zmiany na skórze dłoni.
  • RW przebiegu wielu choróżneb choroby mogą prowadzić do wyprysku, takmoże albowystępować wyprysk, w szczególności na dłoniach.
  • Szczególnie rozpowszechniony jest wyprysk kontaktowy.
  • Terminy „wyprysk” i „zapalenie skóry” są używane zamiennie.
    • Jako ostre i podostre zapalenie skóry dłoni definiuje się wypryskiwyprysk dłoni utrzymującecy się krócej niż 3 miesiące i występującecy nie częściej niż 1 raz w roku.
    • Za przewlekłe zapalenie skóry dłoni uznaje się zapaleniezmiany skóryrne, które trwatrwają ponad 3 miesiące lub nawracanawracają co najmniej 2 razy w roku.
  • Szczególnym problemem jestobjawem często występujtowarzyszącycym wypryskowi jest świąd, ponieważ; drapanie może powodować mikrourazy skórne, które z kolei mogą być wrotami zakażenia dla patogenów.

ICD–10

  • R21 Rumień i inne nieswoiste wysypki skórne.
  • B35 Grzybica skóry.
  • B36 Inne grzybice powierzchowne.
  • B37 Kandydoza.
  • B86 Świerzb.
  • L20 Atopowe zapalenie skóry.
  • L23 Alergiczne kontaktowe zapalenie skóry.
  • L24 Kontaktowe zapalenie skóry z podrażnienia.
  • L25 Nieokreślone kontaktowe zapalenie skóry.

Diagnostyka różnicowa

Wyprysk1 

  • Wyprysk kontaktowy z podrażnienia
    Wyprysk kontaktowy z podrażnienia
    U pacjentów, którzy mają częsty kontakt z detergentami, substancjami chemicznymi i alergenami, może wystąpić wyprysk alergiczny i niealergiczny (skumulowany toksyczny, wywołany przez czynniki drażniące lub toksyczne).
  • Ryzyko jest większewzrasta u osób, które zawodowo często mają styczność z potencjalnymi czynnikami drażniącymi i wykonują pracę w wilgotnym środowisku.
  • Reakcje wywołane podrażnieniem są znacznie częstsze niż alergiczne zapaleniazapalenie skóry dłoni.
  • DoObjawy: objawów należą zaczerwienieniarumień, obrzękik, ogniska słabo odgraniczone od otoczenia, grudki i pęcherzyki, a także pęcherze.
  • W dalszym przebiegu dochodzi do wysięku i tworzenia strupa, a w końcu do łuszczenia.
    Wyprysk kontaktowy z pogrubieniem naskórka dłoni
    Wyprysk kontaktowy z pogrubieniem naskórka dłoni
  • Jeśli zapalenie skóry dłoni występuje powtarzalnienawraca po kontakcie ze szkodliwymi substancjami podczas wykonywania pracy zawodowej, stan ten można uznać za chorobę zawodową.
  • Leczenie polega na unikaniu substancji wyzwalających, ewentualnie na miejscowym podawaniustosowaniu glikokortykosteroidów. W przypadku wrażliwych obszarów skóry (twarz, okolice wyprzeniowe) korzystne może być miejscowe stosowanie inhibitorów kalcyneuryny (stosowanie poza wskazaniami rejestracyjnymi, dopuszczenie wyłącznie do stosowania przy wyprysku atopowym).

Wyprysk dyshydrotyczny (potnica)2

  • Wyprysk dyshydrotyczny jest również nazywany wypryskiem potnicowym.
  • Przyczyna nie jest znana, ale możliwymi czynnikami ryzyka są wilgotne środowisko, skłonność do atopii, alergia na nikiel.
  • Dolegliwości mogą utrzymywać się przez kilka tygodni i nawracać.
  • Na dłoniach i podeszwach tworzą się przezroczyste, śródnaskórkowe pęcherzyki.
    Potnica
    Potnica
  • Może wystąpić łuszczenie i rozpadliny.
  • Czasami może rozwinądochodzić siędo wtórnenakażeń zakażeniebakteryjnych lub grzybiczych.

Mykid (reakcja typu „id”)3

  • Reakcja alergiczna na antygeny grzybów chorobotwórczych (dawniej nazywane reakcją „id”) z powstawaniem asymetrycznych wykwitów potnicowych na dłoniach i stopach.
  • Rozstrzyga badanie mykologiczne bezpośrednie lub hodowla ze stwierdzonego ogniska grzybiczego. W samym ognisku uznawanym za „wyprysk" nie stwierdza się czynnika zakaźnego.

Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp

PPP na dłoni
PPP na dłoni
  • Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp (pustulosis palmoplantaris – PPP) charakteryzuje się krostami na dłoniach i podeszwach stóp, które tworzą się ciągle od nowa i mogpowodują powodować znaczne ograniczenie jakości życia.
  • Genetyczna przyczyna tej choroby jest złożona i różni się od innych schorzeń łuszczycowych.4
  • Podobny obraz kliniczny można również zaobserwować w zespole Reitera.
  • Istnieje również klasyczna forma łuszczycy na dłoniach i podeszwach stóp (patrz także łuszczyca).
  • Opcje leczenie podobnie jak przy łuszczycy:
    • leczenie miejscowe
    • w ciężkich przypadkach – leczenie ogólnoustrojowe.

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej5

  • Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (hand, foot and mouth disease – HFMD) jest wywoływana głównie przez enterowirusy grupy A.
  • Najczęstszą przyczyną są wirusy Coxsackie A16.
  • Okres wylęgania wynosi od 3 do 10 dni.
  • Często bolesna, przebiegająca czasem ze świądem wysypka skórna z czerwonymi plamkami lub grudkami, niekiedy z pęcherzami, zwykle tworzy się na dłoniach i podeszwach stóp. Osutka może również wystąpić na pośladkach, narządach płciowych, kolanach lub łokciach.
    Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej jest wysoce zakaźna i może prowadzić do niewielkich epidemii. Choroba występuje głównie u dzieci poniżej 10. roku życia.
    Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej
  • Zmiany skórne często poprzedzone gorączką, zmniejszeniem apetytu i bólem gardła.
  • Choroba ustępuje samoistnie i nie wymaga leczenia.
  • Rzadkie powikłania obejmują aseptyczne zapalenie opon mózgowo–rdzeniowych/zapalenie mózgu lub niedowład przypominający polio oraz złuszczanie paznokci u rąk i stóp.

Wyprysk pieniążkowaty

  • Wyprysk pieniążkowaty to zapalna, niezakaźna choroba skóry z wypryskamiwypryskiem w kształcie monety, którez zazwyczajtowarzyszącym bardzosilnym swświądem; najczędzą iściej występująpuje na suchej skórze.
  • Zmiany mogą również wystąpić na innych częściach ciała.

Świerzb

  • Świerzb to silnie swędząca dermatoza wywoływana przez roztocze świerzbowca ludzkiego.
    Świerzb, zmiany na dłoniach
    Świerzb, zmiany na dłoniach
  • Roztocza świerzbowca preferują obszary o stosunkowo wysokiej temperaturze i cienkiej warstwie rogowej, dlatego fałdy międzypalcowe dłoni i stóp są miejscami typowymi dla pojawienia się objawów.
  • Leczenie miejscowe, np. permetryną.

Grzybice

  • Zakażenia grzybicze na dłoniach nie są tak powszechne jak na stopach.
  • Jednakże, szczególnie w przypadku wyprysku kontaktowego, może również wystąpić wtórna kolonizacja grzybami.
  • Ludzką skórę mogą głównie zakażać 3 gatunki grzybów:
    • drożdże
    • dermatofity
    • grzyby strzępkowe.
  • Pacjenci prawie zawsze chorują jednocześnie na grzybicę stóp.
  • Zakażenie grzybicze charakteryzuje się zaczerwienieniem, małymi pęknięciami i płatkami łuszczącej się skóry, w niektórych przypadkach występują również małe pęcherzyki i krosty.
  • Zwykle wystarczające jest miejscowe leczenie maściami lub pastami przeciwgrzybiczymi.

Wywiad lekarski

Na co należy zwrócić szczególną uwagę?

Zawód, zajęcia rekreacyjne i hobby

  • Szczegółowe informacje na temat aktywności zawodowej i rekreacyjnej mogą dostarczyć cennych wskazówek.

Skłonność do alergii

  • Czy istnieją podejrzenia sugerujące alergię kontaktową?

Choroby skóry w rodzinie

Świąd

  • Wyprysk?

Badanie fizykalne

  • Wyprysk charakteryzuje się małymi, zwykle ledwo widocznymi pęcherzykami oraz suchą i ewentualnie popękaną skórą.
  • Należy zwracać uwagę na możliwe zmiany na paznokciach.
  • Jeśli w obszarze fałdów skórnych skóra jest sucha i występują zmiany przypominające mąkę, jest to zazwyczaj spowodowane zakażeniem grzybiczym, a pacjent zwykle choruje również na grzybicę stóp.
  • Jeśli występują krosty, może to być łuszczyca krostkowa dłoni i stóp.

Dodatkowe konsultacje w poradni specjalistycznej

  • Istnieją różne metody potwierdzenia podejrzenia zakażenia grzybiczego skóry
    • Barwienie
      • 10% KOH
      • czerwień Kongo, błękit metylenowy, czerń chlorazolowa
      • barwienie kwasem nadjodowym i odczynnikiem Schiffa (periodic acid Schiff – PAS) w preparacie histologicznym.
    • Posiew lub mikroposiew.
    • Mikroskopia fluorescencyjna.
    • Genetyczne metody identyfikacji oparte na PCR.
    • Lampa Wooda (światło UV, 365 nm)
      • Łupież rumieniowy fluoryzuje na koralowo.
      • Malassezia furfur (Pityrosporum ovale) fluoryzuje na żółto.
      • W przypadku zakażeń grzybiczych jako narzędzie diagnostyczne jest często używana lampa Wooda, ponieważ poszczególne gatunki grzybów fluoryzują w charakterystyczny sposób.
      • Za pomocą lampy Wooda można odróżnić łupież rumieniowy od zakażenia grzybiczego.
  • W przypadku podejrzenia wyprysku dłoni należy wykonać test naskórkowy, ponieważ eliminacja wyzwalającego alergenu jest warunkiem wstępnym skutecznego leczenia.

Środki i zalecenia

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • W celu wykonania badań dodatkowych.
  • W przypadku niejasnego rozpoznania.
  • W przypadku nieskuteczności stosowanego leczenia.

Lista kontrolna przy skierowaniu do specjalisty

Wysypka skórna o nieznanym rozpoznaniu

  • Cel skierowania
    • Diagnostyka? Leczenie? Inne?
  • Wywiad lekarski
    • Początek i czas trwania? Rozwój ostry lub stopniowy? Nasilenie?
    • Dolegliwości: świąd? Czynniki nasilające lub łagodzące? Inne stwierdzone choroby skóry: wyprysk, alergia? Inna aktualna choroba? Predyspozycje rodzinne?
    • Istotne narażenia? Regularnie przyjmowane leki?
    • Skutki?
  • Badanie fizykalne
    • Umiejscowienie? Rozmiar i cechy charakterystyczne zmian chorobowych?
    • Stan ogólny?
  • Badania uzupełniające

Zalecenia

  • Pacjenci ze zmianami skórnymi na dłoni powinni chronić skórę powierzchni dłoniowej przed uszkodzeniami zewnętrznymi i zachować szczególną ostrożność w celu utrzymania bariery skórnej.
  • Stosowanie kombinacji ochrony skóry przed narażeniem i pielęgnacji skóry po narażeniu może prowadzić do zmniejszenia częstości występowania chorób, zwłaszcza wprzy środowiskunarażeniu zawodowym.
  • KiedyPo stanustapieniu stanu ostrego wyprysku, skóry wydajepozostaje się całkowicie ustabilizowany, odporność skóry jest nadal ograniczonanadwrażliwa przez co najmniej 6 kolejnych miesięcy.

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Ilustracje

 

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej jest wysoce zakaźna i może prowadzić do niewielkich epidemii. Choroba występuje głównie u dzieci poniżej 10. roku życia.
Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD – hand, foot and mouth disease
Wyprysk kontaktowy z pogrubieniem naskórka dłoni
W wyniku przewlekłego wyprysku skóra staje się sucha, popękana i ulega zliszajowaceniu.
Potnica
Potnica
Wyprysk kontaktowy z podrażnienia
Reakcje podrażnieniowe (wyprysk urazowy, podrażnieniowy lub toksyczny) występują znacznie częściej niż alergiczne zapalenie skóry dłoni.
Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp charakteryzuje się krostami na powierzchniach dłoniowych i podeszwach stóp.
Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp charakteryzuje się krostami na powierzchniach dłoniowych i podeszwach stóp.

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Flisiak I., Szepietowski J. Kontaktowe zapalenie skóry. Podręcznik Pediatrii. Alergologia. Alergiczne choroby skóry, dostęp: 23.12.2023, www.mp.pl
  2. Batycka-Baran A., Baran W., Szepietowski J. Leczenie przewlekłego wyprysku rąk, Post Dermatol Alergol 2009, XXVI, 2: 84-91, dostęp: 23.12.2023; www.biotechnologia-journal.org
  3. Śpiewak R. Alergia kontaktowa – diagnostyka i postępowanie, Alergia Astma Immunologia 2007, 12(3): 1-6, dostęp: 23.12.2023, nedo.gumed.edu.pl
  4. Misiak-Galazka, Zozula M., Rudnicka L. Palmoplantar Pustulosis: Recent Advances in Etiopathogenesis and Emerging Treatments, Am J Clin Dermatol. 2020, 21(3): 355-70, www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Nassef C., Ziemer C., Morrel D.S. Hand-foot-and-mouth disease: a new look at a classic viral rash, Current Opinion in Pediatrics, 2015, 27 (4): 486-91, dostęp: 23.12.2023, www.mp.pl

Opracowanie

  • Karolina Pogorzelska (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz (redaktor)
  • Marlies Karsch–Völk (recenzent/redaktor)
  • Monika Lenz (recenzent/redaktor)
Wyprysk dłoni; Wyprysk potnicowy; Łuszczyca krostkowa dłoni i stóp; PPP; Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej; Świerzb; Zakażenie grzybicze; Grzybica dłoni; Wysypka na dłoniach
wyprysk dloni; luszczyca krostkowa dloni i stop; choroba dloni stop i jamy ustnej; swierzb; zakazenie grzybicze; grzybica dloni; wysypka na dloniach
Wysypka skórna na dłoniach
document-symptom document-nav document-tools document-theme
Widoczne zmiany na skórze dłoni. RW przebiegu wielu choróżneb choroby mogą prowadzić do wyprysku, takmoże albowystępować wyprysk, w szczególności na dłoniach. Szczególnie rozpowszechniony jest wyprysk kontaktowy.
Dermatologia
Wysypka skórna na dłoniach
/link/a1aea6974fd740dc9853571783554ea2.aspx
/link/a1aea6974fd740dc9853571783554ea2.aspx
wysypka-skorna-na-dloniach
SiteProfessional
Wysypka skórna na dłoniach
K.Reinhardt@gesinform.de
mmail#j.parol@konsylium24dabrowska@medibas.pl
pl
pl
pl