Co to jest majaczenie?
Majaczenie to stan splątania, który rozpoczyna się ostro i charakteryzuje się zaburzeniami świadomości i uwagi oraz zaburzeniami percepcji. Majaczenie często występuje u osób starszych z osłabionym ogólnym stanem zdrowia, które nagle zapadają na ostrą chorobę, taką jak zapalenie płuc lub zakażenie dróg moczowych. Majaczenie często pojawia się także u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową. Nawet 90% pacjentów z chorobą terminalną wykazuje objawy majaczenia w ostatnich tygodniach życia.
Majaczenie jest oznaką, że podstawowe i ważne czynności organizmu są zaburzone. Mózg nie jest wystarczająco zaopatrywany w składniki odżywcze i minerały i nie jest w stanie wykonywać swoich normalnych czynności, co powoduje jego nieprawidłowe funkcjonowanie i objawy majaczenia. Mają one zatem przyczynę fizyczną (somatyczną) i nie są objawem choroby psychicznej.
W jaki sposób doświadcza się majaczenia?
Wygląda to różnie: u niektórych osób majaczeniu towarzyszy lęk i niepokój, u innych występuje apatia i zmniejszenie aktywności. Majaczenie często prowadzi do zaburzeń percepcyjnych, takich jak utrata pamięci, zmniejszenie uwagi i dezorientacja. Podobnie mogą wystąpić błędne percepcje zmysłowe i złudzenia zmysłowe, które prowadzą do nieporozumień i błędnej interpretacji sytuacji. Typowe są również silne wahania nastroju, co może prowadzić do pomylenia majaczenia z depresją.
Dla krewnych i opiekunów może to być duże i bardzo bolesne obciążenie, ponieważ pacjenci nie wydają się już być sobą. Krewni często obawiają się wtedy utraty kontaktu z osobą chorą. Trudne może być również rozpoznanie potrzeb chorego, zrozumienie np. bólu czy innych dolegliwości.
Przyczyny
Majaczenie może być wywołane wieloma przyczynami natury organicznej. Częstą przyczyną są leki, w szczególności stosowanie opioidów, kortykosteroidów i leków psychotropowych. Majaczenie mogą wywołać również zakażenia, np. zapalenie płuc lub zaburzenia metaboliczne, np. odwodnienie lub niski poziom cukru we krwi. Guzy lub przerzuty do mózgu mogą prowadzić do splątania. Nagłe odstawienie leków uspokajających, opioidów i alkoholu mogą również prowadzić do objawów majaczenia.
Terapia
Cel terapii: przywrócenie normalnego stanu psychicznego. Wiele działań nie wymaga stosowania leków: zapewnienie podaży tlenu, wystarczającej podaży płynów i składników odżywczych, kontrola czynności układu moczowego i jelit, mobilizacja, terapia bólu, zaopatrzenie w środki wspomagające wzrok, aparaty słuchowe lub wprowadzenie do otoczenia pacjentów znanych przedmiotów.
Silne stany niepokoju i pobudzenie mogą być bardzo nieprzyjemne zarówno dla pacjentów, jak i krewnych. Możliwe jest leczenie farmakologiczne. Leki nie mają wpływu na długość życia, ale mogą złagodzić lęk i prowadzić do lepszej jakości życia.
Terapia paliatywna w przypadku mocno zaawansowanej choroby nowotworowej
- Terapia bólu
- Nudności i wymiotowanie
- Zaparcia
- Suchość ust
- Trudności z oddychaniem
- Poważna utrata masy ciała i osłabienie
- Depresja
- Zaburzenia lękowe
Dodatkowe informacje
- Splątanie
- Zaburzenie świadomości
- Lęk
- Depresja
- Majaczenie alkoholowe
- Ból i terapia bólu
- Opieka paliatywna w przypadku majaczenia — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Martina Bujard, dziennikarz naukowy, Wiesbaden. (MB)
- Marie-Christine Fritzsche, lekarz, Freiburg
- Anna Zwierzchowska, lekarz, Kraków (edytor/recenzent)