Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Mycoplasma genitalium

Streszczenie

  • Definicja: Zakażenie układu moczowo-płciowego bakterią Mycoplasma genitalium, przenoszone drogą płciową.
  • Epidemiologia: Wydaje się, że jest rzadszą niż Chlamydia przyczyną zapalenia cewki moczowej, zapalenia szyjki macicy i  zapalenia narządów miednicy. M. genitalium wykrywa się w  6–50% przypadków zakaźnego zapalenia cewki moczowej i  w 10–30% przypadków zapalenia szyjki macicy.
  • Objawy: Zazwyczaj przebieg bezobjawowy; ewentualnie wydzielina z  cewki moczowej, dysuria, ból w  dolnej części jamy brzusznejbrzucha.
  • Badanie fizykalne: Ewentualnie wydzielina z  cewki moczowej, u  mężczyzn zapalenie żołędzi i  napletka.
  • Diagnostyka: Bakterię można wykryć w  moczu z  pierwszego strumienia testem wykonywanym techniką NAAT (amplifikacji kwasów nukleinowych). Ewentualnie uzupełniająco: wymaz z  cewki moczowej, pochwy i  szyjki macicy.
  • Leczenie: Leczenie azytromycyną, a  następnie w  razie potrzeby moksyfloksacyną (uwaga na przeciwwskazania i  profil ryzyka fluorochinolonów!). Lek alternatywny w  przypadku oporności na makrolidy: prystynamycyna.

Informacje ogólne

Definicja

  • Bakteria Mycoplasma genitalium została po raz pierwszy wyizolowana w 1980 roku w próbkach pochodzących z układu moczowo-płciowego i uznana za potencjalny patogen.
  • Zaliczna do nietypowych bakteri, pozbawiona jest ściany komórkowej.
  • Zakażenie zazwyczaj przebiega bezobjawowo, ale mogą mu towarzyszyć objawy ze strony układu moczowo-płciowego.

Epidemiologia

Populacja ogólna

  • W badaniach dotyczących częstości występowania w populacji ogólnej, niezależnie od objawów, wykazano:1
    • częstość występowania 1,3% w krajach o wysokim poziomie dochodu na mieszkańca i 3,9% w krajach o niskim dochodzie na mieszkańca
    • u kobiet w ciąży: 0,9 %.

W zapaleniu cewki moczowej

    • M. genitalium wykrywa się w 6–50% przypadków zakaźnego zapalenia cewki moczowej:
      • 15–20% przypadków zapalenia cewki moczowej niewywołanych przez gonokoki
      • 20–25% przypadków zapalenia cewki moczowej niewywołanych przez Chlamydia
      • 30% przypadków uporczywych lub nawracających zapaleń cewki moczowej.
  • W zapaleniu cewki moczowej M. genitalium może być jedynym patogenem, ale często współwystępuje z Chlamydia (zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn)2:
    • w norweskim laboratorium w ramach badania przekrojowego oceniono 950 próbek nadesłanych przez lekarzy rodzinnych w celu diagnostyki Chlamydia. Próbki te dodatkowo badano w kierunku Mycoplasma genitalium metodą PCR3
    • częstość występowania M. genitalium wynosiła 2%, a Chlamydia — 10%
    • u mężczyzn częstość występowania M. genitalium i Chlamydia wynosiła odpowiednio 4% i 15%, a u kobiet — 1,4% i 8,4%.

U kobiet

  • 10–30% wszystkich kobiet z objawami klinicznymi zapalenia szyjki macicy.2
  • 2–22% (mediana 10%) wszystkich kobiet z zapaleniem narządów miednicy (PID)2:
    • M. genitalium może prawdopodobnie wywołać PID (pelvic inflammatory disease) u niektórych zakażonych kobiet
    • wydaje się jednak, że jest to rzadsze niż w przypadku Chlamydia.
  • W badaniu w USA w 21% przypadków bezobjawowej waginozy bakteryjnej u młodych kobiet (15–25 lat) wykryto Mycoplasma genitalium:
    • u 1 na 5 kobiet bakteria była nadal obecna w badaniu kontrolnym po upływie roku.4

Etiologia i patogeneza

  • Drobnoustroje z rodziny Mycoplasmataceae są prymitywnymi bakteriami z niewielką ilością genów zaangażowanych w procesy biosyntezy.
  • Bakteria ta występuje wewnątrzkomórkowo i jest jedną z najmniejszych wolno żyjących form bakterii. Izolacja z posiewu jest wyjątkowo trudna.5
  • Od innych bakterii odróżnia ją brak ściany komórkowej.6 Dzięki temu nie jest wrażliwa na penicylinę i cefalosporynę.
  • M. genitalium przenosi się drogą płciową równie skutecznie jak Chlamydia trachomatis.7-8
  • Obecnie patogen ten uznaje się za przyczynę zakażenia przenoszonego drogą płciową niezależnie od Chlamydia trachomatis.9-10

Czynniki predysponujące

  • Kontakt seksualny z osobą zakażoną.

ICD-10

  • N34 Zapalenie cewki moczowej i zespół cewki moczowej.
    • N34.1 Nieswoiste zapalenie cewki moczowej.
    • N34.2 Inne zapalenie cewki moczowej.
    • N34.3 Zespół cewki moczowej, nieokreślony.
  • N37.0 Zapalenie cewki moczowej w przebiegu chorób sklasyfikowanych gdzie indziej.
  • R36 Wydzielina z cewki moczowej.
  • N48 Inne zaburzenia prącia.
    • N48.1 Zapalenie żołędzi prącia i napletka.
  • N72 Zapalenie szyjki macicy.
  • N73 Inne choroby zapalne miednicy u kobiet.
  • N74 Choroba zapalna miednicy u kobiet w przebiegu chorób sklasyfikowanych gdzie indziej.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Dodatni wynik testu techniką amplifikacji kwasów nukleinowych (NAAT - nucleic acid amplification test) (PCR lub amplifikacja wspomagana transkrypcją) na obecność Mycoplasma genitalium:
    • bakteria ta jest trudna do wyhodowania w badaniu przesiewowym
    • obecnie dostępne są multipleksowe platformy laboratoryjne do badań w czasie rzeczywistym, które umożliwiają np. wykrywanie C. trachomatis, N. gonorrhoeae i M. genitalium w tej samej próbce.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

  • U kobiet:
    • zakażenia M. genitalium są zwykle bezobjawowe u kobiet2
    • M. genitalium stwierdzano najczęściej u kobiet z objawami zapalenia cewki moczowej i zapalenia szyjki macicy7,11-13, jak również u kobiet z zapaleniem narządów miednicy2
    • duży odsetek zakażeń wykazano wśród pracownic seksualnych, a utrzymujące się zakażenie M. genitalium wskazuje, że jest to zakażenie przenoszone drogą płciową14
    • zakażone kobiety zgłaszają zwiększoną ilość wydzieliny z pochwy (upławy); na zakażenie mogą wskazywać bólu podczas stosunku seksualnego oraz silniejszy zapach wydzieliny z pochwy15
    • jak dotąd nie udowodniono w sposób jednoznaczny związku między M. genitalium a zakażeniem górnych dróg rodnych z możliwymi późnymi następstwami, takimi jak niepłodność i przewlekłe bóle miednicy.
  • U mężczyzn:

Badanie fizykalne

  • Ewentualnie wydzielina z cewki moczowej (patrz także artykuł Wydzielina z cewki moczowej u mężczyzn).
  • U mężczyzn zwykle zapalenie żołędzi i napletka (balanoposthitis).21
  • Ewentualnie wydzielina z pochwy, choć rzadko jej przyczyną są Mycoplasma. Należy to jednak wziąć pod uwagę w przypadku upławów opornych na leczenie.

Badania uzupełniające

  • W pierwszej kolejności należy wykonać badanie techniką NAAT (nucleic acid amplification test) w kierunku Chlamydia i ewentualnie posiew w kierunku rzeżączki.
  • Wykrywanie M. genitalium22:
    • NAAT
    • materiał do badań:
      • mocz z pierwszego strumienia
      • wymaz z cewki moczowej
      • wymaz z pochwy
      • wymaz z szyjki macicy (większa czułość diagnostyczna u kobiet w porównaniu z samym badaniem moczu)23
      • biopsja endometrium
    • posiewu nie wykonuje się
    • badanie oporności jest obecnie możliwe jedynie w specjalistycznych laboratoriach.
  • Wskazanie:
    • objawy i dolegliwości związane z zapaleniem cewki moczowej, zapaleniem szyjki macicy lub zapaleniem narządów miednicy, zwłaszcza jeśli objawy utrzymują się lub nawracają2
    • badanie i ewentualnie leczenie partnerów seksualnych24:
      • w przypadku zakażenia objawowego — wszystkich partnerów seksualnych z ostatnich 8 tygodni
      • w przypadku zakażenia bezobjawowego — wszystkich partnerów seksualnych z ostatnich 6 miesięcy.
  • Wysyłka do laboratorium:
    • na podłożu transportowym przeznaczonym do Chlamydia.
  • Dalsze badania:
    • w razie potrzeby podstawowe badania laboratoryjne, np. markery stanu zapalnego.

Leczenie

Cel leczenia

  • Eliminacja bakterii.

Ogólne informacje o leczeniu

  • Doświadczenia kliniczne i badania wskazują, że azytromycyna skuteczniej niż doksycyklina i erytromycyna eliminuje M. genitalium910,25-26; wykazano jednak, iż nawet pojedyncza dawka azytromycyny może wywołać oporność.

Farmakoterapia

Ostrzeżenie dotyczące fluorochinolonów

  • Europejska Agencja Leków zaleca następujące ograniczenia w stosowaniu fluorochinolonów (np. moksyfloksacyny): szczególna ostrożność u osób w podeszłym wieku oraz u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek; nie łączyć z glikokortykosteroidami. Niezalecane jako leczenie pierwszego rzutu w zakażeniach o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu.

Zapalenie cewki moczowej i zapalenie szyjki macicy21,27

  • Azytromycyna: 500 mg 1 x na dobę w dniu 1., następnie 250 mg 1 x na dobę w dniach 2–5:
    • zaleca się kontrolę po 3–5 tygodniach.
  • W przypadku dodatniego wyniku testu NAAT w kierunku M. genitalium 4–5 tygodni po leczeniu azytromycyną:
  • Doksycyklina, lek pierwszego wyboru w nieswoistym zapaleniu cewki moczowej, prowadzi do częstszego niepowodzenia leczenia w porównaniu z azytromycyną.28
  • W badaniu prowadzonym z Holandii wykazano, że 30% bakterii wykształca mutacje oporności na makrolidy w genie 23sRNA, co jest przyczyną niepowodzenia leczenia makrolidami.29
  • Na świecie odnotowuje się szybko rosnącą oporność na azytromycynę i moksyfloksacynę.30
  • Jedyny lek alternatywny w przypadku wieloopornych patogenów: prystynamycyna (aktualnie niedostepny w Polsce).

Zapalenie narządów miednicy (PID)2

  • Standardowe leki zalecane w PID są nieskuteczne wobec M. genitalium.
  • U pacjentów, którzy nie odpowiadają na standardowe leczenie po 7–10 dniach, należy rozważyć test NAAT w kierunku M. genitalium.
  • W przypadku wykrycia patogenu: moksyfloksacyna 400 mg 1 x na dobę przez 14 dni.
  • Korzyść z diagnostyki i terapii M. genitalium u pacjentek z PID nie została potwierdzona w badaniach.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Naturalny przebieg zakażenia M. genitalium nie jest wystarczająco zbadany30:
    • wiele zakażonych osób jest prawdopodobnie bezobjawowych.
  • Najczęściej występuje ostre zapalenie cewki moczowej, jednak udokumentowano, że schorzenie może mieć charakter przewlekły lub nawracający.

Powikłania2

Rokowanie

  • Dobre rokowanie przy odpowiednim leczeniu.
  • Wraz z postępującym rozwojem oporności na makrolidy rośnie odsetek uporczywych zakażeń.2

Dalsza obserwacja

  • Kontrola z ponownym badaniem moczu i badaniem szyjki macicy/pochwy powinna mieć miejsce 3–5 tygodni po leczeniu.21

Informacje dla pacjentów

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Baumann L, Cina M, Egli-Gany D, et al. Prevalence of Mycoplasma genitalium in different population groups: systematic review and meta-analysis. Sex Transm Infect 2018; 94: 255-62. pmid:29440466 www.ncbi.nlm.nih.gov
  2. International Union against Sexually Transmitted Infections (IUSTI): 2016 European guideline on the management of non-gonococcal urethritis. PMID: 27147267 PubMed
  3. Nilsen E, Vik E, Røed MA. Low prevalence of Mycoplasma genitalium in patients examined for Chlamydia trachomatis. Tidsskr Nor Laegeforen. 2011 Nov 15;131(22):2232-4. PMID: 22085947 PubMed
  4. Seña AC, Lee JY, Schwebke J, et al. A Silent Epidemic: The Prevalence, Incidence and Persistence of Mycoplasma genitalium Among Young, Asymptomatic High-Risk Women in the United States. Clin Infect Dis 2018; 67: 73-9. pmid:29342269 www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Taylor-Robinson D, Jensen JS. Mycoplasma genitalium: from Chrysalis to multicolored butterfly. Clin Microbiol Rev 2011; 24: 498-514. doi: 10.1128/CMR.00006-11 DOI
  6. Uusküla A, Kohl PK. Genital mycoplasmas, including Mycoplasma genitalium, as sexually transmitted agents. Int J STD AIDS 2002; 13: 79-85. PubMed
  7. Anagrius C, Loré B, Jensen JS. Mycoplasma genitalium: prevalence, clinical significance, and transmission. Sex Transm Infect 2005; 81: 458-62. PubMed
  8. Hjorth SV, Bjornelius E, Lidbrink P et al. Sequence-based typing of Mycoplasma genitalium reveals sexual transmission. J Clin Microbiol 2006; 44: 2078-83. PubMed
  9. Taylor-Robinson D. The role of mycoplasmas in non-gonococcal urethritis: a review. Yale J Biol Med 1983; 56: 537-43. PubMed
  10. Jensen JS. Mycoplasma genitalium: the aetiological agent of urethritis and other sexually transmitted diseases. J Eur Acad Dermatol Venereol 2004; 18: 1-11. PubMed
  11. Taylor-Robinson D. The role of mycoplasmas in non-gonococcal urethritis: a review. Yale J Biol Med 1983; 56: 537-43. PubMed
  12. Falk L, Fredlund H, Jensen JS. Signs and symptoms of urethritis and cervicitis among women with or without Mycoplasma genitalium or Chlamydia trachomatis infection. Sex Transm Infect 2005; 81: 73-80. PubMed
  13. Manhart LE, Critchlow CW, Holmes KK et al. Mucopurulent cervicitis and Mycoplasma genitalium. J Infect Dis 2003; 187: 650-7. PubMed
  14. Uno M, Deguchi T, Komeda H et al. Mycoplasma genitalium in the cervices of Japanese women. Sex Transm Dis 1997; 24: 284-6. PubMed
  15. Cohen CR, Nosek M, Meier A et al. Mycoplasma genitalium infection and persistence in a cohort of female sex workers in Nairobi, Kenya. Sex Transm Dis 2007; 34: 274-9. PubMed
  16. Korte JE, Baseman JB, Cagle MP et al. Cervicitis and genitourinary Symptoms in women culture positive for Mycoplasma genitalium. Am J Reprod Immunol 2006; 55: 265-75. PubMed
  17. Leung A, Eastick K, Haddon LE et al. Mycoplasma genitalium is associated with symptomatic urethritis. Int J STD AIDS 2006; 17: 285-8. PubMed
  18. Wikström A, Jensen JS. Mycoplasma genitalium: a common cause of persistent urethritis among men treated with doxycycline. Sex Transm Infect 2006; 82: 276-9. PubMed
  19. Eickhoff JH, Firmodt-Moller N, Walter S et al. A double-blind, randomized, controlled multicentre study to compare the efficacy of ciprofloxacin with pivampicillin as oral therapy for epididymitis in men over 40 years of age. Br J Urol Int 1999; 84: 827-34. PubMed
  20. Krieger JN, Riley DE, Roberts MC et al. Prokaryotic DNA sequences in patients with chronic idiopathic prostatitis. J Clin Microbiol 1996; 34: 3120-8. PubMed
  21. Taylor-Robinson D, Gilroy CB, Horowitz S et al. Mycoplasma genitalium in the joints of two patiens with arthritis. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 1994; 13: 1066-9. PubMed
  22. Horner PJ, Blee K, Falk L et al. 2016 European guideline on the management of non-gonococcal urethritis. Int J STD AIDS 2016; 27(11):928-37. PMID: 27147267 PubMed
  23. Andrzejczak-Grządko S, Dolińska I. Wykrywanie mykoplazm urogenitalnych w próbkach klinicznych. Postepy Biochem 2019, 65, 299-305. postepybiochemii.ptbioch.edu.pl
  24. Jensen JS, Björnelius E, Dohn B et al. Comparison of first void urine and urogenital swab specimens for detection of Mycoplasma genitalium and Chlamydia tracomatis by polymerase chain reaction in patients attending a sexually transmitted disease clinic. Sex Transm Dis 2004; 31: 499-507. PubMed
  25. Tiplica GS, Radcliffe K, Evans C et al. 2015 European guidelines for the management of partners of persons with sexually transmitted infections. JEADV 2015; 29, 1251–7. PMID: 25951082 PubMed
  26. Falk L, Fredlund H, Jensen JS. Tetracycline treatment does not eradicate Mycoplasma genitalium. Sex Transm Infect 2003; 79: 318-9. PubMed
  27. Johannisson G, Enström Y, Löwhagen GB et al. Occurrence and treatment of Mycoplasma genitalium in patients visiting STD clinics in Sweden. Int J STD AIDS 2000; 11: 324-6. PubMed
  28. Moi H, Reinton N, Moghaddam A. Mycoplasma genitalium in women with lower genital tract inflammation. Sex Transm Infect 2009; 85: 10-14. PubMed
  29. Mena LA, Mroczkowski TF, Nsuami M, Martin DH. A randomized comparison of azithromycin and doxycycline for the treatment of mycoplasma genitalum-positive urethritis in men. Clin Infect Dis 2009; 48: 1649-54. PubMed
  30. Nijhuis RHT et al. High levels of macrolide resistance-associated mutations in Mycoplasma genitalium warrant antibiotic susceptibility-guided treatment. J Antimicrob Chemother 2015 Sep;70(9):2515-8. www.awmf.org
  31. Hughes G, Saunders J. Mycoplasma genitalium: the next sexually transmitted superbug? Editorial. BMJ 2018; 363: k4376. doi: 10.1136/bmj.k4376 www.bmj.com
  32. Lanao AE, Chakraborty RK, Pearson-Shaver AL. Mycoplasma Infections. [Updated 2023 Aug 7]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan. www.ncbi.nlm.nih.gov

Opracowanie

  • Tomasz Tomasik (recenzent)
  • Anna Grzeszczuk (recenzent)
  • Sławomir Chlabicz (redaktor)
  • Thomas M. Heim (recenzent/redaktor)
N34; N341; N342; N343 Zespół; N370; N48; N481; N72; N73; N74; R36
cervicitt; x74 inflammation i bäckenorgan hos kvinna; Mycoplasma genitalium
Zakażenie bakteryjne; Zakażenie Mycoplasma; Zakażenie dróg moczowych; Infekcja dróg moczowych; Zakażenie układu moczowego; Infekcja układu moczowego; Zakażenie cewki moczowej; Zapalenie cewki moczowej; Choroby przenoszone drogą płciową; Infekcja przenoszona drogą płciową; Zapalenie szyjki macicy; Mycoplasma; Mycoplasma genitalium
Zakażenie w moczu
Mycoplasma genitalium
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Zakażenie układu moczowo-płciowego bakterią Mycoplasma genitalium, przenoszone drogą płciową. Epidemiologia: Wydaje się, że jest rzadszą niż Chlamydia przyczyną zapalenia cewki moczowej, zapalenia szyjki macicy i  zapalenia narządów miednicy. M. genitalium wykrywa się w  6–50% przypadków zakaźnego zapalenia cewki moczowej i  w 10–30% przypadków zapalenia szyjki macicy.
Choroby zakaźne
Mycoplasma genitalium
/link/12717ec166ba413e8900a34837bf750e.aspx
/link/12717ec166ba413e8900a34837bf750e.aspx
mycoplasma-genitalium
SiteDisease
Mycoplasma genitalium
K.Reinhardt@gesinform.de
livemail#mmtomasi@cyf-kr.com#weedu.wiszniewska@gmail.compl
pl
pl
pl