Document version compare

Informacje ogólne

Definicja

Nagła odma opłucnowa bez wcześniejszych interwencji w obrębie klatki piersiowej lub bez jej urazu
- W przypadku odmy opłucnowej powietrze gromadzi się w jamie opłucnej między opłucną trzewną i ścienną.
- Utrudnia to ruchy oddechowe płuc.
Rozróżnia się:
- 85% pierwotną samoistną odmę opłucnową (primary spontaneous pneumothorax – PSP), bez rozpoznanej wcześniej choroby płuc, częściej w młodym wieku.
- 15% wtórną samoistną odmę opłucnową (secondary spontaneous pneumothorax – SSP), u osób z chorobami płuc.
  - Częściej u osób w podeszłym wieku.
  - Najczęściej w przebiegu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP).
Inne rodzaje, nieprzedstawione jednak szczegółowo w tym artykule:
- odma opłucnowa jatrogenna (w tym po zabiegach operacyjnych)
- odma opłucnowa u dzieci
- pourazowa odma opłucnowa
- odma opłucnowa związana z wentylacją mechaniczną.
Pierwotna samoistna odma opłucnowa (PSP)
- Nagła odma opłucnowa bez wcześniejszych interwencji w obrębie klatki piersiowej lub jej urazu u pacjentów w wieku poniżej 45 lat bez wcześniej rozpoznanej choroby płuc i bez obustronnych zmian w płucach w badaniu radiologicznym nazywana jest pierwotną samoistną odmą opłucnową.
- Jednakże u nawet 90% pacjentów stwierdza się patologie podczas badania torakoskopii lub w tomografii komputerowej pod postacią podopłucnowych pęcherzyków i pęcherzy.
Wtórna samoistna odma opłucnowa (SSP)
- Jeśli u pacjenta występowała choroba płuc w wywiadzie, jeśli przed wystąpieniem odmy opłucnowej pojawiały się objawy ze strony układu oddechowego, jeśli patologia płucna jest widoczna w badaniu rentgenowskim po niezajętej stronie lub jeśli osoba dotknięta chorobą ma 45 i więcej lat i pali papierosy, należy założyć, że jest to wtórna samoistna odma opłucnowa.
- Wtórna samoistna odma opłucnowa wiąże się z większą chorobowością i śmiertelnością niż pierwotna samoistna odma opłucnowa.

Odma prężna / odma wentylowa

W rzadkich przypadkach w przebiegu samoistnej odmy opłucnowej może dojść do rozwoju odmy prężnej.
Powietrze wpływa do jamy opłucnej podczas wdechu, ale nie wypływa podczas wydechu (mechanizm zastawki).
Zwiększone ciśnienie w jednej połowie klatki piersiowej prowadzi do przemieszczenia śródpiersia i tchawicy oraz zaburza żylny przepływ zwrotny do serca, co w ciągu kilku minut może doprowadzić do niewydolności układu krążenia.
Odma prężna jest ostrym stanem zagrażającym życiu!

Epidemiologia

Około 14 przypadków hospitalizacji rocznie na 100 000 mieszkańców
- Schorzenie częściej dotyka mężczyzn niż kobiety (~~ok.~~około 3:1).
- Niska śmiertelność do 45 roku życia.
- Śmiertelność wśród pacjentów w wieku powyżej 90 lat 9–10 %.
Nawroty występują w 20–30% przypadków.
Wiek
- Mężczyźni
  - Szczyt występowania w wieku 25 lat dla PSP.
  - Szczyt występowania w wieku 75 lat dla SSP.
- Kobiety: mniej więcej z tą samą częstotliwością we wszystkich dekadach życia.

Etiologia i patogeneza

Pierwotna samoistna odma opłucnowa (PSP)

Podopłucnowe pęcherzyki i pęcherze występują u ponad 90% chorych i uważa się, że odgrywają one ważną rolę w rozwoju odmy opłucnowej.

Wtórna samoistna odma opłucnowa (SSP)

Przyczyną jest choroba podstawowa
- Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) jest przyczyną w 70% przypadków.
- Rozedma pęcherzowa płuc.
- Zapalenie płuc.
- Astma.
- Zwłóknienie torbielowate (mukowiscydoza).
- Gruźlica.
- Zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jiroveci.
- Mykobakterioza niegruźlicza.
- Choroby prowadzące do zwłóknienia płuc.
- Torbielowate choroby płuc
  - Ziarniniakowatość z komórek Langerhansa.
  - Limfangioleiomiomatoza (LAM).
  - Zespół Birta–Hogg–Dubégo.
- Rak płuca.
- Sarkoidoza.
- Wtórne nowotwory złośliwe płuc.
- Zespół Marfana.
- Zespół Ehlersa–Danlosa.
- Szczególną postacią jest katamenialna odma opłucnowa.
  - Zależna od menstruacji, przypuszczalnie spowodowana endometriozą, występuje rzadko.

Patogeneza

Powietrze dostaje się do jamy opłucnej przez połączenie między przestrzenią pęcherzykową a jamą opłucnej (np. pęknięty pęcherzyk = uszkodzenie opłucnej trzewnej).
Ponieważ ciśnienie w jamie opłucnej jest niższe niż ciśnienie w przestrzeni pęcherzykowej, powietrze przedostaje się do jamy opłucnej do momentu wyrównania gradientu ciśnień, a płuco zapada się.¹
Więcej informacji na temat odmy prężnej podano w odpowiednim rozdziale.

Czynniki predysponujące

Palenie tytoniu
- Znacząco zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia odmy opłucnowej zarówno u osób zdrowych, jak i osób cierpiących na choroby płuc.
- Ryzyko w ciągu całego życia wzrasta do 12% u zdrowych, palących mężczyzn w porównaniu do 0,1% u osób niepalących.
Dodatni wywiad rodzinny.
Wiek.
Wysocy mężczyźni, o szczupłej budowie ciała.¹
Wcześniejsze choroby, przede wszystkim:
- POChP
- atak astmy
- zwłóknienie torbielowate (mukowiscydoza)
- gruźlica
- zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis jiroveci¹
- inne, patrz etiologia SSP.
Latanie samolotem nie jest przyczyną większej liczby przypadków odmy opłucnowej u pacjentów z istniejącą wcześniej chorobą płuc niż u zdrowych pasażerów.
Brak związku z wysiłkiem fizycznym.

ICD–10

J93 Odma opłucnowa.
- J93.0 Odma opłucnowa samoistna z wysiłku.
- J93.1 Inna samoistna odma opłucnowa.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

Podejrzenie rozpoznania na podstawie wywiadu lekarskiego i badania fizykalnego.
RTG klatki piersiowej lub w wątpliwych przypadkach tomografia komputerowa potwierdzają rozpoznanie.
Badanie USG wykonywane przez doświadczonych diagnostów dostarcza równie wiarygodnych wyników, co badanie rentgenowskie klatki piersiowej.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

Czynniki ryzyka
- palenie tytoniu
- budowa ciała
- wcześniejsze epizody odmy; choroby zwiększające ryzyko
- wiek, płeć męska.
Typowe objawy: ból w klatce piersiowej, duszność
- PSP często o łagodnym nasileniu, przebieg raczej wolny (do momentu zgłoszenia się do lekarza mijają dni).
- W SSP często wyraźnie zaznaczone, gwałtowne objawy.
W przypadku wcześniej rozpoznanych chorób płuc, np. POChP, może prowadzić do nagłego zaostrzenia choroby podstawowej.
W przypadku ciężkiej duszności, której towarzyszą objawy wstrząsu lub poszerzenia żył szyjnych, należy rozważyć odmę prężną lub odmę opłucnową z krwotokiem do jamy opłucnej (hematopneumothorax – odma krwotoczna opłucnej).

Wywiad lekarski a diagnostyka różnicowa

Odma wentylowa/prężna
- szybko postępująca duszność (w ciągu minut)
- przyspieszony oddech (tachypnoe)
- ból w klatce piersiowej
  - ból o charakterze kłującym lub ostrym (ból opłucnowy)
- lęk
- tachykardia
- choroba wymaga natychmiastowego leczenia!
Pierwotna samoistna odma opłucnowa
- samoistny jednostronny ból w klatce piersiowej o nagłym początku i duszność
  - często tylko nieznacznie nasilone objawy
  - nasilenie duszności nie ma związku z rozległością odmy opłucnowej.
Wtórna samoistna odma opłucnowa
- duszność oraz jednostronny ból w klatce piersiowej
- objawy są zwykle bardziej nasilone niż w przypadku pierwotnej samoistnej odmy opłucnowej.

Badanie fizykalne

Osłuchowo ściszone/nieobecne szmery oddechowe po zajętej stronie
- Łagodnej odmy opłucnowej często nie udaje się wykryć podczas osłuchiwania.
Bębenkowy odgłos opukowy po zajętej stronie.
Rzadko odma tkanek miękkich (odma podskórna).
Przypodstawne stłumienie w odmie opłucnowej z krwotokiem do jamy opłucnej (hematopneumothorax, odma krwotoczna opłucnej) – rzadko.
Tachykardia, tachypnoe (przyspieszony oddech) i hipotonia w odmie opłucnowej z krwotokiem do jamy opłucnej (hematopneumothorax, odma krwotoczna opłucnej) lub odmie prężnej
- Przy odmie prężnej także poszerzenie żył szyjnych.
W przypadku wtórnej samoistnej odmy opłucnowej (SSP) dodatkowo szmery oddechowe jak w podstawowej choroby płuc.

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

Pulsoksymetria, parametry życiowe.
Ultrasonografia klatki piersiowej
- Diagnosta z odpowiednim doświadczeniem może wykryć odmę opłucnową w badaniu USG.
- Kryteria diagnostyczne
  - Brak przemieszczania się płuc podczas oddychania w badaniu dynamicznym – objaw kody kreskowego w trybie M–mode.
  - Brak objawy ślizgania linii opłucnej.
  - Brak artefaktu „ogona komety” -– brak linii B.
  - Występowanie tylko ech wtórnych – linie A.
  - Do pewnego rozpoznania konieczne jest uwidocznienie tzw. lung point – punktu, w którym płuco zaczyna przylegać do klatki piersiowej.

Diagnostyka w szpitalu

RTG klatki piersiowej
- W celu wstępnego rozpoznania odmy opłucnowej zalecane jest wykonanie badania RTG klatki piersiowej w projekcji tylno-–przedniej, w pozycji stojącej na wdechu.
- RTG klatki piersiowej w projekcji bocznej jest wskazane w przypadku PSP i dodatkowych wątpliwości.
Badanie ultrasonograficzne
- W celu wykluczenia odmy opłucnowej jako alternatywę dla badania rentgenowskiego klatki piersiowej można wykorzystać badanie ultrasonograficzne, jeśli diagnosta ma wystarczające kwalifikacje; zwłaszcza po zabiegach.
TK klatki piersiowej
- Tomografię komputerową należy wykonać tylko w przypadku niejasnych wyników, podejrzenia powikłań lub podejrzenia wtórnej samoistnej odmy opłucnowej.
- Zastosowanie tomografii komputerowej klatki piersiowej do dalszej diagnostyki odmy opłucnowej po 45 roku życia jest zasadne, ponieważ pozwala na wykrycie lub wykluczenie współistniejącej choroby płuc.

RTG klatki piersiowej w projekcji PA na wdechu

Przemieszczenie linii opłucnej (odgraniczenie płuca przez opłucną trzewną) bez rysunku naczyń płucnych.
Ewentualnie odma tkanek miękkich (odma podskórna).
Obecność pęcherzowych lub torbielowatych zmian w płucach może prowadzić do mylnego rozpoznania odmy opłucnowej.
Wielkość odmy opłucnowej można oszacować, mierząc odległość między opłucną, a ścianą klatki piersiowej na poziomie wnęki płuca.
Odma prężna
- Duża ilość powietrza po zajętej stronie klatki piersiowej.
- Przemieszczenie struktur śródpiersia na stronę przeciwną.

Badanie USG

Czułość jest wyższa niż w przypadku RTG klatki piersiowej, a swoistość przy odpowiednim doświadczeniu diagnosty porównywalna z RTG klatki piersiowej.

TK klatki piersiowej

Tomografia komputerowa jest standardem obrazowania i oceny miąższu płuc.
- W przypadku braku pewności co do rozpoznania, np. obecności dużych pęcherzy (mogących radiologicznie pozorować odmę opłucnową).
- Rozpoznawanie małych odm opłucnowych.
- Dokładna ocena rozległości.
- Największą zaletą tego badania jest identyfikacja leżących u podstaw choroby pęcherzy, chorób miąższu i nieprawidłowości w umiejscowieniu drenażu klatki piersiowej.
Wskazania
- Niejasne wyniki wcześniejszych badań.
- Powikłania (jak na przykład odma tkanek miękkich w początkowym stadium).
- Początkowa odma krwotoczna opłucnej (hematopneumothorax).
- Ciężka choroba współistniejąca.
- Wcześniejsze operacje w obrębie klatki piersiowej.
- Nawrót odmy opłucnowej.
- Ocena miąższu płuc w przypadkach podejrzenia wtórnej samoistnej odmy opłucnowej.
Podanie kontrastu do oceny miąższu płuc nie jest konieczne.
Brak wskazań do TK jako badania pierwszego rzutu, ze względu na narażenie na promieniowanie.

Wskazania do skierowania do specjalisty/szpitala

W przypadku podejrzenia rozpoznania, przy łagodnych objawach, skierowanie na specjalistyczne badania obrazowe w warunkach ambulatoryjnych.²
W przypadku objawów o znacznym nasileniu, skierowanie do potwierdzenia rozpoznania i leczenia.
Skierowanie do szpitala w trybie pilnym w przypadku podejrzenia odmy prężnej, po odbarczeniu odmy. W warunkach polskich jest to wskazanie do wezwania Zespołu Ratownictwa Medycznego i przetransportowanie chorego do szpitala.
- Szczegółową informację na ten temat opisano w odpowiednim rozdziale.

Leczenie

Cele leczenia

Ponowne rozprężenie płuca i zamknięcie przecieku.
Złagodzenie objawów.
Wyjaśnienie przyczyn SSP i ewentualne ich usunięcie.
Zapobieganie nawrotom choroby.

Ogólne informacje o leczeniu

Leczenie zależy od nasilenia odmy opłucnowej, dolegliwości odczuwanych przez pacjenta, jego wieku i chorób podstawowych.
- Wskazaniem do leczenia interwencyjnego lub chirurgicznego są duszność i duża odma opłucnowa.
Leczenie PSP różni się zasadniczo od leczenia SSP.
W łagodnych przypadkach spontaniczne zdrowienie następuje samoistnie bez interwencji.²
Odma obustronna oraz odma prężna są stanami nagłymi i wymagają natychmiastowego wdrożenia leczenia.
- W przypadku odmy prężnej konieczne jest natychmiastowe wykonanie drenażu, w razie potrzeby za pomocą kaniuli o dużej średnicy na wysokości II przestrzeni międzyżebrowej w linii środkowoobojczykowej, a następnie drenaż klatki piersiowej.
  - Patrz również artykuł odma prężna.
Interdyscyplinarne leczenie pulmonologiczne lub torakochirurgiczne u pacjentów z PSP i powikłaniami (np. odma tkanek miękkich w początkowym stadium, odma opłucnowa z krwotokiem do jamy opłucnej – odma krwotoczna (hemopneumothorax) – w początkowym stadium, ciężka choroba współistniejąca, stosowanie leków przeciwkrzepliwych, wcześniejsze operacje w obrębie klatki piersiowej lub nawrót odmy opłucnowej).
W zależności od objawów, etiologii, rozległości odmy opłucnowej i preferencji pacjenta poza podejściem zachowawczym do wyboru pozostają takie metody jak aspiracja, drenaż i zabieg chirurgiczny.

Pierwotna samoistna odma opłucnowa

Obserwacja

W przypadku małej odmy opłucnowej i braku duszności, przy odmie występującej po raz pierwszy.
Wspólna decyzja terapeutyczna z pacjentem po szczegółowym wyjaśnieniu różnych opcji leczenia.
Możliwa jest również obserwacja ambulatoryjna.
- W przypadku nasilenia się objawów pacjenci powinni natychmiast ponownie zgłosić się do lekarza.
- Planowa ponowna wizyta następnego dnia, a następnie w określonych odstępach czasu (co tydzień)
- Leczenie przeciwbólowe, w razie potrzeby np. ibuprofenem w dawce 600 mg 3 x na dobę, z uwzględnieniem przeciwwskazań.
Spontaniczna resorpcja odmy opłucnowej może trwać 6 tygodni lub dłużej.

Aspiracja i leczenie za pomocą drenażu

W pierwszej kolejności można spróbować wykonać aspirację powietrza.
- Jest ona mniej bolesna niż drenaż klatki piersiowej, ale ma również niższy wskaźnik skuteczności.
Założenie drenu w przypadku nieudanej aspiracji, rozwoju odmy prężnej lub w przypadkach nasilonej samoistnej odmy opłucnowej
- Należy preferować cienkie dreny (<14F), ponieważ są one mniej bolesne dla pacjenta przy ich zakładaniu, przy takiej samej skuteczności.²
Stosowanie drenażu ssącego nie jest zalecane jako działanie rutynowe.
- Wskazanie do zastosowania drenażu ssącego:
  - Objawowe odmy opłucnowe z dużym zapadnięciem płuca.
  - Utrzymujący się przeciek powietrza (ponad 48 godzin po założeniu drenu).

Interwencja chirurgiczna

Wskazania
- Samoistna odma opłucnowa z krwotokiem do jamy opłucnej (hemopneumothorax – odma krwotoczna opłucnej).
- W przypadku utrzymującego się przecieku powietrza lub niepełnego ponownego rozprężenia płuca podczas leczenia z zastosowaniem drenażu ssącego.
- Nawracająca odma opłucnowa po aspiracji lub leczeniu drenażem.
- Wskazaniem względnym jest wysokie ryzyko nawrotu (duża odma opłucnowa, obecność pęcherzy).
Zalety zabiegu chirurgicznego
- Niższe ryzyko nawrotu.
- Uzyskanie próbek do badania histopatologicznych mogących posłużyć do wyjaśnienia możliwej przyczyny wtórnej.
- Krótszy czas leczenia przy niskiej zachorowalności w okresie okołooperacyjnym.
Wady zabiegu chirurgicznego
- Możliwe niepotrzebne leczenie przy szansie na zastosowanie leczenia zachowawczego.
- Pooperacyjne skutki uboczne, takie jak dolegliwości bólowe.
- Powikłania pooperacyjne.
- Możliwość przeprowadzenia zabiegu wyłącznie w warunkach szpitalnych.
Leczenie chirurgiczne
- Torakoskopia wspomagana wideo (wideotorakoskopia, VATS) jest lepszym rozwiązaniem niż torakotomia.
- W celu zmniejszenia ryzyka nawrotu zaleca się częściową pleurektomię lub pleurodezę z użyciem talku.
- W razie potrzeby resekcja szczytu płuca w przypadku występowania charakterystycznych zmian anatomicznych (pęcherzy).

Wtórna samoistna odma opłucnowa

Pacjentów z SSP zawsze należy kierować do szpitala i poddać obserwacji przez pulmonologa/ chirurga klatki piersiowej.
Leczenie drenażem ssącym jest zalecane w przypadku niepełnego ponownego rozprężenia płuca za pomocą innych metod, a w przypadku utrzymującego się przecieku powietrza zaleca się pleurodezę przez rurkę drenażową.
- Samoistne zamknięcie przecieku powietrza jest mało prawdopodobne.
- Objawy są zwykle poważniejsze i bardziej nasilone i stanowią kryterium decydujące o zastosowaniu drenażu.
Dalszy przebieg zależy od choroby podstawowej, która doprowadziła do odmy opłucnowej.
- Jeśli płuco ulegnie rozprężeniu po 48 godzinach, drenaż można usunąć (w razie potrzeby należy wcześniej wykonać pleurodezę z użyciem talku).
- W przypadku utrzymującego się przecieku powietrza interdyscyplinarna decyzja dotycząca dalszego postępowania, ewentualnie wdrożenia leczenia chirurgicznego
  - Torakoskopia wspomagana wideo (wideotorakoskopia, VATS) jest również zalecana w przypadku SSP, można ją wykorzystać przy pleurektomii lub pleurodezie w celu zmniejszenia ryzyka nawrotu.
- Alternatywnie w przypadku osób, u których nie można wykonać operacji, założenie stałego drenażu.

Szczególne przypadki

Katamenialna odma opłucnowa
- U kobiet w wieku rozrodczym może dojść do katamenialnej odmy opłucnowej lub endometriozy piersiowej.
- W przypadku podejrzenia tej odmiany odmy zalecana konsultacja ginekologiczna w celu dalszej diagnostyki i leczenia.
Odma opłucnowa w ciąży
- Podczas leczenia odmy opłucnowej w czasie ciąży należy kierować się zasadami obowiązującymi dla PSP, przy uwzględnieniu konkretnej sytuacji i możliwych zagrożeń dla matki i płodu.

Zapobieganie

Głównym czynnikiem sprzyjającym rozwojowi odmy opłucnowej jest palenie tytoniu.
- Pacjentów należy informować o związku między paleniem tytoniu a rozwojem odmy opłucnowej i proponować im rzucenie palenia.
Należy unikać nurkowania, chyba że osoba dotknięta chorobą przeszła obustronną pleurektomię i ma prawidłową czynność płuc oraz prawidłowy wynik pooperacyjnego badania TK klatki piersiowej.
Wysiłek fizyczny nie zwiększa ryzyka wystąpienia odmy opłucnowej.
Latanie samolotem nie stanowi przyczyny większej liczby przypadków odmy opłucnowej u pacjentów z istniejącą wcześniej chorobą płuc niż u zdrowych pasażerów.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

Choroba o przebiegu ostrym.
Skłonność do nawrotów:
- 25–30% pacjentów doświadcza ponownej odmy opłucnowej.
- Zazwyczaj w ciągu 3 pierwszych lat.
Normalna praca fizyczna jest możliwa po ustąpieniu wszystkich objawów.
Do momentu pełnego rozprężenia płuc należy zaniechać uprawiania sportów wymagających ekstremalnego wysiłku fizycznego i kontaktu fizycznego.

Powikłania

Samoistna odma opłucnowa może przekształcić się w odmę prężną, szczególnie w przypadku wentylacji dodatnim ciśnieniem za pomocą respiratora.
- Konieczne jest natychmiastowe odbarczenie.
Może pojawić się odma podskórna.
Obrzęk rozprężeniowy
- Może wystąpić po zastosowaniu drenażu i ponownym rozprężeniu płuca.
- Objawy: kaszel, duszność, uczucie ucisku w klatce piersiowej i odkrztuszanie płynnej wydzieliny z oskrzeli.
- Radiologicznie stwierdzany jest jednostronny obrzęk płuc, z którego może rozwinąć się obustronny obrzęk płuc.
- Istnieje ryzyko ostrej niewydolności oddechowej z hipoksemią i koniecznością wentylacji.
- Ryzyko wystąpienia obrzęku rozprężeniowego zależy od stopnia zapadnięcia się płuca i czasu trwania odmy opłucnowej przed drenażem.
- Przed wypisaniem pacjenta należy poinformować o konieczności natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza w przypadku nawrotu duszności lub bólu w klatce piersiowej.

Rokowanie

Wtórne odmy opłucnowe mają gorsze rokowanie niż pierwotne.
Po zabiegu chirurgicznym lub pleurodezie rzadziej dochodzi do nawrotów.
Zgon występuje rzadko, ale może do niego dojść na skutek rozwoju odmy prężnej.

Dalsze postępowanie

Pierwotna samoistna odma opłucnowa (PSP)
- U pacjentów leczonych zachowawczo cotygodniowe kontrole RTG klatki piersiowej aż do całkowitego ponownego rozprężenia płuca.
- W przypadku leczenia za pomocą drenażu kontrolę należy przeprowadzić po upływie 1 tygodnia od usunięcia drenażu klatki piersiowej.
W przypadku wtórnej samoistnej odmy opłucnowej (SSP) kontrole przebiegu są uzależnione od podstawowej choroby płuc.

Informacje dla pacjentów

Edukacja pacjenta

Wskazane jest zaprzestanie palenia papierosów.
Należy unikać nurkowania.
- Należy unikać nurkowania z akwalungiem (scuba diving), chyba że pacjenci przeszli obustronną pleurektomię i mają prawidłową czynność płuc oraz prawidłowy wynik pooperacyjnego badania TK klatki piersiowej.
Do momentu pełnego rozprężenia płuc należy zaniechać uprawiania sportów wymagających ekstremalnego wysiłku fizycznego i kontaktu fizycznego.
Pacjenci z zamkniętą odmą opłucnową leczeni zachowawczo nie powinni latać samolotem, dopóki pełne ponowne rozprężenie płuca nie zostanie potwierdzone przez RTG klatki piersiowej.
Wiele linii lotniczych zaleca 6–tygodniowy odstęp między epizodem odmy a podróżą samolotem.
Przed wypisaniem pacjentów należy poinformować o konieczności natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza w przypadku nawrotu duszności lub bólu w klatce piersiowej.

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Odma opłucnowa samoistna.

Dodatkowe informacje

Odma prężna.

Ilustracje

Odma opłucnowa (dzięki uprzejmości sonographiebilder.de Albertinen Diakonie Hamburg)

Samoistna odma opłucnowa lewostronna z przemieszczeniem serca i śródpiersia w prawo

RTG z uwidocznieniem odmy opłucnowej prawostronnej z założonym drenażem po prawej stronie: (1) drenaż, (2) opłucna trzewna

Odma wentylowa (prężna), RTG: (1) dren, (2) połowa klatki piersiowej z zapadniętym płucem, (3) przemieszczenie tchawicy, (4) przemieszczenie śródpiersia, (5) przemieszczenie serca w lewo, (6) przepona

Odma wentylowa, po drenażu, RTG: (1) oraz (2): drenaż klatki piersiowej

Odma opłucnowa, częściowa

Odma opłucnowa otwarta, całkowita

Źródła

Piśmiennictwo

Bennett J., Vella C., Umerah O. Pneumothorax, BMJ Best Practice, aktualizacja: 31.01.2023, bestpractice.bmj.com
Jouneau, S., Ricard, JDJ.D., Seguin-Givelet, A. et al. SPLF/SMFU/SRLF/SFAR/SFCTCV Guidelines for the management of patients with primary spontaneous pneumothorax, Ann. Intensive Care 13, 88 (2023), doi.org

Opracowanie

Anna Pachołek (recenzent)
Tomasz Tomasik (redaktor)
Franziska Jorda (recenzent/redaktor)

Odma opłucnowa samoistna

Streszczenie