Informacje ogólne
Definicja
- Powierzchowne zakażenie skóry wywołane przez Corynebacterium minutissimum.
- Często ma postać łuszczących się zmian skórnych w okolicach wyprzeniowych (moszna, wargi sromowe większe, górna wewnętrzna strona ud, pachy, pachwiny).
Epidemiologia
- Chorobowość w Europie Środkowej: 4-6% populacji; kobiety i mężczyźni są dotknięci w równym stopniu.
- Rozpowszechniony na całym świecie; bardziej powszechny w klimacie tropikalnym.
Etiologia i patogeneza
- Choroba jest wywoływana przez bakterie Corynebacterium minutissimum, które są częścią flory fizjologicznej skóry.
- Łupież rumieniowy objawia się jako czerwono-brązowa, ostro odgraniczona, jednorodna zmiana skórna na rumieniowym podłożu, o barwie od jasnobrązowej do ciemnobrązowej, czasami czerwonawej, zwykle lekko łuszcząca się w okolicach wyprzeniowych.
- Świąd występuje rzadko.
Czynniki predysponujące
- Cukrzyca.
- Osłabiony układ immunologiczny.
- Nadwaga.
- Wzmożone pocenie się.
- Pobyt w ciepłym i wilgotnym klimacie.
ICD-10
- L08.1 Łupież rumieniowy.
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
BrDobrze odgraniczone brązowawe plamy w okolicach wyprzeniowych, z niewielkim złuszczaniem.- Rozpoznanie można potwierdzić za pomocą lampy Wooda (ultrafiolet/UV-A), w której zajęte obszary skóry fluoryzują na koralowoczerwono (badanie zwykle wykonuje dermatolog) lub badań mikrobiologicznych.1
Diagnostyka różnicowa
Wywiad lekarski
- Przeważnie zmiany skórne między palcami stóp, w pachwinach lub pod pachami.
- Zwykle na początku bladoczerwone zmiany skórne, które stopniowo stają się coraz bardziej brązowe.
- Lekko łuszczące się zmiany o szorstkiej powierzchni.
- Czasami występuje świąd.
- Często występuje miejscowa nadpotliwość.
- Pobyt w ciepłym i wilgotnym klimacie sprzyja powstawaniu łupieżu rumieniowego.
Badanie fizykalne
- Łuszczenie międzypalcowe i pęknięcia lub nadżerki.
Łupież rumieniowy, obraz kliniczny - Lekko czerwone do brązowych plamy w okolicach wyprzeniowych: okolice pachwiny, pachy, pod piersiami, wokół pępka.
Badania uzupełniające
- Lampa Wooda: koralowoczerwona fluorescencja (ewentualnie do wykonania przez dermatologa).
- Badanie mikrobiologiczne.
Leczenie
Cele leczenia
- Wyeliminowanie zakażenia.
Ogólne informacje o leczeniu
- Leczenie miejscowymi środkami przeciwgrzybiczymi typu azolowego.
- Alternatywnie można stosować miejscowo erytromycynę, klindamycynę lub kwas fusydowy.2
- Przy ciężkich i rozległych zmianach wskazane może być ogólnoustrojowe podawanie erytromycyny lub klarytromycyny.
- Skuteczność leczenia można potwierdzić za pomocą lampy Wooda.
Zalecenia dla pacjentów
- Higiena ciała z użyciem kwaśnych mydeł.
- Unikać wilgoci w okolicach wyprzeniowych.
- Nie używać tłustych maści.
Leczenie farmakologiczne
- Leczenie miejscowe: skuteczne mogą być zarówno antybiotyki, jak i leki przeciwgrzybicze (azole).
- Azolowe leki przeciwgrzybicze, takie jak klotrimazol, ketokonazol lub bifonazol przez 2–4 tygodnie:,
- np. bifonazol 1 x dziennie (1 g kremu wystarcza na powierzchnię wielkości dłoni)
- klotrimazol 1% 2 do 3 x dziennie na zmienione obszary skóry
- klindamycyna 1% 2 x dziennie przez 2 tygodnie
- kwas fusydowy 2 x dziennie przez 2 tygodnie.3
- Azolowe leki przeciwgrzybicze, takie jak klotrimazol, ketokonazol lub bifonazol przez 2–4 tygodnie:,
- Leczenie ogólnoustrojowe tylko przy ciężkim przebiegu:
- erytromycyna 1,5–2 g/dobę w 3–4 pojedynczych dawkach do ustąpienia objawów — albo —
- klarytromycyna jako pojedyncza dawka 1 g doustnie.3
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- Zakażenie skóry, które stopniowo rozwija się na skórze między palcami stóp lub w okolicach wyprzeniowych.
Powikłania
- Pękanie skóry.
- Nadkażenia.
Rokowanie
- Rokowanie jest dobre, ale nawroty są częste.
Informacje dla pacjentów
- Pacjenci powinni zostać poinformowani, że przebarwienia mogą utrzymywać się jeszcze przez kilka tygodni po usunięciu patogenów.
Materiały edukacyjne dla pacjentów
Ilustracje
Łupież rumieniowy, obraz kliniczny
Łupież rumieniowy: koralowoczerwona fluorescencja pod lampą Wooda
Źródła
Piśmiennictwo
- Podolec K, Jaworek A, Wojas-Pelc A. Dermatologia dla niedermatologów. 57-letni mężczyzna ze zmianami rumieniowymi w pachwinach. www.mp.pl
- Kibbi A-G. Erythrasma. Medscape, last updated September 2018 emedicine.medscape.com
- Avci O, Tanyildizi T, Kusku E. A comparison between the effectiveness of erythromycin, single-dose clarithromycin and topical fusidic acid in the treatment of erythrasma. J Dermatolog Treat 2013; 24: 70. pmid: 21923567 PubMed
Opracowanie
- Sławomir Chlabicz (redaktor)
- Aleksandra Danieluk (recenzent)
- Monika Lenz (recenzent/redaktor)