Informacje ogólne
Definicja
- Przejściowa amnezja całkowita (transient global amnesia — TGA), znana również jako epizod amnestyczny, jest ostrym zaburzeniem wszystkich treści pamięciowych (wzrokowych, dotykowych, werbalnych).
- Upośledzenie pamięci z amnezją postępową, a czasem także wsteczną, może trwać do 24 godzin (średnio 6–8 godzin).
- Nie występują zaburzenia świadomości ani inne deficyty neurologiczne.
Częstość występowania
- Zapadalność TGA wynosi od 3 do 8 osób na 100 000 mieszkańców rocznie.
- TGA występuje najczęściej w grupie wiekowej od 50 do 70 lat; nie została jeszcze opisana u osób poniżej 30. roku życia.
- Równie często dotyka mężczyzn, jak i kobiety.
- TGA występuje częściej w miesiącach zimowych.
Etiologia i patogeneza
- Zakłada się wieloczynnikową przyczynę bez pełnego zrozumienia patofizjologii.
- Wyniki badań obrazowych sugerują tymczasową dysfunkcję podstawno-przyśrodkowej części płata skroniowego pod wpływem obu hipokampów.
Czynniki predysponujące
- Stres emocjonalno-psychiczny
- Wysiłek fizyczny
- Skok do zimnej wody
- Stosunek płciowy
- Lękowa struktura osobowości
- Migrena1
ICD-10
- G45.4 Przemijająca niepamięć całkowita
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne2
- Nagła utrata pamięci następczej
- Czasami dostęp do treści pamięciowych nabytych na krótko przed TGA jest również upośledzony (amnezja wsteczna).
- Nie występują deficyty neurologiczne ani inne oznaki choroby fizycznej lub psychicznej (w szczególności brak oznak napadów padaczkowych).
- Nie występują żadne zaburzenia świadomości ani dezorientacja dotycząca osoby.
- Ten epizod musiał zostać zaobserwowany.
- Objawy ustępują samoistnie, zwykle w ciągu 2–12 godzin, ale zawsze w ciągu 24 godzin.
Diagnostyka różnicowa
- TIA lub udar
- Wstrząśnienie mózgu
- Intoksykacje, reakcje niepożądane leków
- Hipoglikemia
- Splątanie z innej przyczyny
- Padaczka
- Amnezja dysocjacyjna
Wywiad lekarski
- Nagłe wystąpienie splątania w rozumieniu amnezji następczej, tj. nowe wrażenia nie są już przyswajane i zapamiętywane.
- Chorzy wciąż zadają te same pytania i nie rozumieją sytuacji, w której się znaleźli.
- Świadomość nie jest zakłócona, a osoba wie, kim jest.
- Pozostałe funkcje poznawcze są nienaruszone.
- Osoba ta pamięta swoje dane osobowe i może np. rozwiązać zadania matematyczne lub wykonać czynności, których nauczyła się przed epizodem.
- U niektórych pacjentów występuje również amnezja wsteczna, która rozciąga się na krótszy lub dłuższy okres czasu.
- Typowe dla TGA jest, że występuje ono po lub w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego lub stresu emocjonalnego.
- Niektórzy chorzy mają łagodne objawy wegetatywne w ostrej fazie, takie jak ból głowy, nudności lub zawroty głowy.
- Po TGA dana osoba nie pamięta epizodu.
Badanie przedmiotowe
- Badanie neurologiczno-kliniczne w normie. Bóle głowy, zawroty głowy i tachykardia mogą występować jako element stanu lękowego.
- Wystąpienie następujących objawów przemawia przeciwko TGA:
- deficyty neurologiczne
- gorączka
- omamy
- napady padaczkowe
- zmiany świadomości
Badanie uzupełniające
- Zaburzenie orientacji w czasie, miejscu i sytuacji można wykryć za pomocą testów, takich jak krótka skala oceny stanu psychicznego (MMSE) lub MoCa (Montreal Cognitive Assessment).
- Jeśli obraz kliniczny jest typowy, nie są wymagane żadne badania dodatkowe.
- Jeśli objawy utrzymują się lub podejrzewa się inną przyczynę amnezji, wskazane może być EEG, RM lub cTK.
- Niewielkie, ale typowe zmiany w hipokampie zostały opisane w badaniu RM mózgu wykonanym podczas epizodu TGA lub krótko po nim3.
- Zmiany te są odwracalne i nie stanowią kryterium diagnostycznego.
- Niewielkie, ale typowe zmiany w hipokampie zostały opisane w badaniu RM mózgu wykonanym podczas epizodu TGA lub krótko po nim3.
- Pomocna może być również ew. diagnostyka naczyniowa obszaru przepływu kręgowo-podstawnego.
Wskazania dla skierowania do specjalisty
- Jeśli obraz kliniczny jest niejasny, należy skierować pacjenta do gabinetu neurologicznego.
Terapia
Ogólne informacje o terapii
- Zaopiekowanie się osobami dotkniętymi dysfunkcją przez cały okres jej trwania i uspokojenie ich.
Leczenie farmakologiczne
- Niewskazane
Przebieg, powikłania i rokowanie
Przebieg
- TGA objawia się w ostrej postaci splątania i niezdolności do przyswajania nowych informacji (utrata pamięci wstecznej).
- Objawy zwykle ustępują w ciągu 2–12 godzin i nie trwają dłużej niż 24 godziny.
- Niemniej jednak, w niektórych przypadkach upośledzenie niewerbalnej pamięci długotrwałej można wykryć od kilku dni do kilku miesięcy po zdarzeniu.
Powikłania
- Nic nie wiadomo na temat powikłań.
Rokowanie
- Rokowanie jest dobre.
- Nawroty są częstsze u pacjentów z migreną lub, gdy TGA występuje w młodszym wieku4.
- Brak zwiększonego ryzyka innych schorzeń, takich jak udary mózgu lub późniejsze choroby psychiczne5
Dalsze postępowanie
- Jeśli rozpoznanie jest pewne, kontrole nie są konieczne.
Informacje dla pacjentów
O czym należy poinformować pacjenta?
- Przyczyna TGA nie jest znana.
- TGA jest nieszkodliwe i nie wiąże się z innymi chorobami lub powikłaniami.
- Nawroty są wyjątkiem.
Informacje dla pacjentów w Deximed
Źródła
Bibliografia
- Yi M, Sherzai AZ, Ani C, Shavlik D, et al. Strong Association Between Migraine and Transient Global Amnesia: A National Inpatient Sample Analysis. J Neuropsychiatry Clin Neurosci 2019; 31: 43. pmid:30305003 PubMed
- Hodges JR, Warlow CPSyndromes of transient amnesia: towards a classification. A study of 153 cases.Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry 1990 jnnp.bmj.com
- Scheel M1, Malkowsky C, Klingebiel R, Schreiber SJ, Bohner G. Magnetic resonance imaging in transient global amnesia: lessons learned from 198 cases. Clin Neuroradiol 2012; 22: 335-40. pmid:22422060 PubMed
- Morris KA, Rabinstein AA, Young NP. Factors Associated With Risk of Recurrent Transient Global Amnesia. JAMA Neurol. 2020 Aug 31;77(12):1–8. doi: pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Arena JE, Rabinstein AA. Transient global amnesia. . Mayo Clin Proc 2015; 90: 264-72. pmid:25659242 PubMed
Autorzy
- Monika Lenz, lekarz rodzinny, Neustadt am Rübenberge