Nagłe przebudzenie, płacz i często niemożność uspokojenia się do 30 minut przed nagłym odprężeniem i ponownym zaśnięciem.
Niepełne przebudzenie ze splątaniem
Nagłe przebudzenie, podczas którego dzieci mogą być zdezorientowane, skołowane lub pobudzone i często wykonują pozornie celowe ruchy motoryczne.
Koszmar
Koszmary zwykle pojawiają się podczas snu REM.
Dzieci często całkowicie budzą się po koszmarze, pamiętają nieprzyjemny sen i potrzebują pocieszenia i zapewnienia, że był to tylko sen.
Większość dzieci doświadcza koszmarów sennych, więc stan ten można zasadniczo postrzegać jako fizjologiczny.
Jeśli dzieci stale doświadczają intensywnych koszmarów sennych, powinno to być powodem do dalszej diagnostyki medycznej lub psychologicznej.
Objawy, które nie są już klasyfikowane jako parasomnie zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Zaburzeń Snu, wydanie 2 (ICSD-2), ale jako zaburzenia ruchowe związane ze snem:
rytmiczne zaburzenia ruchowe
Rytmiczne ruchy, takie jak nocne uderzanie głową, kołysanie ciałem i toczenie głową, zwykle występują u młodszych dzieci poniżej 1 roku życia podczas fazy zasypiania, ale mogą wystąpić w każdym wieku.3-5
Mogą one występować zarówno podczas głębokiego snu, jak i podczas czuwania.
szarpnięcia miokloniczne
Nagłe skurcze mięśni (mioklonie hipnagogiczne), które występują, gdy dzieci zasypiają; często towarzyszy im subiektywne uczucie spadania.6
Częstość występowania
Parasomnie są powszechne i występują u ok. 15–20% dzieci przed okresem dojrzewania.1,5
Parasomnie występują znacznie częściej u dzieci niż u dorosłych.
Z wyjątkiem lęków nocnych, które występują częściej u chłopców, nie ma różnicy w częstości występowania parasomnii u dziewczynek i chłopców.
Lunatykowanie (somnambulizm)
Występuje u maksymalnie 15% dzieci w wieku od 4 do 12 lat, z najwyższą częstością występowania między 11 a 12 rokiem życia.
Splatanie po przebudzeniu
Najczęściej występuje u dzieci w wieku przedszkolnym.
Częstość występowania wynosi zwykle od jednego do trzech razy w miesiącu.
Nieprawidłowości można często zaobserwować w polisomnografii, ale zwykle bez konsekwencji terapeutycznych.
Występowanie mierzalnych zmian jest epizodyczne i odzwierciedla niedojrzałość OUN.
Częściej obserwowane u dzieci, zwykle ustępują samoistnie.
Występowanie parasomnii często wiąże się z dodatnim wywiadem rodzinnym.
patofizjologii
Parasomnie to reakcje na aktywację ośrodkowego układu nerwowego.
Często prowadzą do wybudzenia ze snu, splątania, tymczasowej niestabilności psychicznej lub mieszanki tych objawów.
Często występują podczas przejścia między dwiema różnymi fazami snu (REM, non-REM, sen wolnofalowy).
Głęboki sen (sen wolnofalowy, slow wave sleep – SWS) zwykle występuje w pierwszej 1/3 okresu snu.
Dzieci zazwyczaj osiągają najgłębszą fazę snu ok. 15 minut po zaśnięciu; ta pierwsza faza SWS trwa od 45 do 75 minut.
Wyjaśnia to, dlaczego tak łatwo jest przenosić dzieci natychmiast po zaśnięciu, nie budząc ich.
Lunatykowanie
Prawdopodobnie występuje zaburzenie regulacji SWS.
Istnieje rozdział między snem fizycznym i psychicznym, który wynika z aktywacji szlaków neuronalnych wzgórzowo-korowych z utrzymującą się dezaktywacją niektórych systemów wzrostu wzgórzowo-korowego.
Pierwsza faza SWS w nocy jest bardziej zaburzona u lunatykujących dzieci, a cały cykl snu non-REM/REM jest bardziej fragmentaryczny.
Ponieważ zaburzenia te występują częściej u dzieci, są one postrzegane jako wyraz niedojrzałości OUN.
Czynniki predysponujące
Dziedziczenie
Niedobór snu (zespół deprywacji snu)
Chaotyczny rytm snu
Gorączka i stres
W niektórych przypadkach parasomnie są wywoływane przez zaburzenia oddychania związane ze snem.
Najczęstszymi przyczynami są powiększone migdałki gardłowe lub migdałki podniebienne; w takich przypadkach dzieci powinny zostać skierowane do laryngologa.
Leki
Leki uspokajające, nasenne, przeciwdepresyjne, neuroleptyki, antybiotyki (fluorochinolony), leki przeciwparkinsonowskie, leki przeciwpadaczkowe (np. topiramat) i leki przeciwhistaminowe mogą wywoływać parasomnie.
ICD-10
F51 Nieorganiczne zaburzenia snu
F51.3 Somnambulizm [sennowłóctwo]
F51.4 Lęki nocne
F51.5 Koszmary senne
F51.8 Inne nieorganiczne zaburzenia snu
F51.9 Nieorganiczne zaburzenia snu, nieokreślone
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
W większości przypadków parasomnie diagnozuje się na podstawie historii choroby pacjenta.
Nocne napady padaczkowe są zwykle krótsze, bardziej stereotypowe i występują częściej, często w skupiskach.5
Masturbacja: Jest to zjawisko fizjologiczne u małych dzieci, zarówno podczas czuwania, jak i podczas przejścia do snu.
Refluks żołądkowo-przełykowy: Szczególną reakcją na refluks w chorobie refluksowej przełyku (GERD) jest toniczne wyprostowanie szyi, górnej części tułowia i ewentualnie ramion.
Może być błędnie interpretowany jako napad padaczkowy.
Wywiad lekarski
Przeprowadzanie wywiadów z pacjentami i/lub opiekunami (w szkole, przedszkolu, jeśli dotyczy)
Nawyki związane ze snem (krótki/długi sen, chronotyp, godziny, czas trwania, miejsce)
Okoliczności snu
Wieczorne aktywności i nawyki żywieniowe
Przygotowanie do pójścia spać, pora snu
Rytuały, ew. wyrażane obawy
skojarzenia z zasypianiem
Czas potrzebny do zaśnięcia, zachowanie i samopoczucie w tym czasie
Częstość występowania, przyczyny, czas trwania faz czuwania
trudności z ponownym zaśnięciem; aktywność nocna
Dokładny opis epizodycznych zdarzeń (objawy, częstość występowania, czas trwania)
zachowanie podczas snu (niepokój, chrapanie, moczenie nocne itp.)
całkowity czas snu, czas trwania niezakłóconych epizodów snu
Czas przebudzenia, spontaniczne przebudzenie, zdolność do wybudzania się
Stan umysłu po przebudzeniu
Zachowanie w ciągu dnia
Zmęczenie, fazy snu
Napęd
Koncentracja i wydajność, pamięć
Nastrój
Nadpobudliwość
reakcje opiekunów
Cierpienie
Nieobecność opiekuna w nocy (np. przy pracy zmianowej)
Dzienniczek snu i kwestionariusze snu
Dzienniczek snu, kwestionariusze snu i ustrukturyzowane wywiady
Dzienniczek snu (dzienny i nocny) do rejestrowania bieżącej jakości snu i rejestrowania zachowań zakłócających sen przez co najmniej jeden typowy tydzień.
Do 12. roku życia prowadzony przez rodziców/opiekunów wraz z dzieckiem, w okresie dojrzewania przez samą osobę dotkniętą zaburzeniami snu.
Samoocena
Children's Sleep Comic (CSC), wiek: od 5. roku życia
Children's Sleep Habits Questionnaire (CSHQ), wiek: 4–10 lat
Sleep Disturbance Scale (SDSC), wiek: 5–16 lat
Pediatric Sleep Questionnaire: pediatryczny kwestionariusz snu (PSQ), wiek: 2–18 lat
Somnambulizm (F51.3)
Kryteria diagnostyczne według ICD-10
Dominującym objawem są powtarzające się epizody (2 lub więcej), w których osoba dotknięta chorobą opuszcza łóżko podczas snu i błąka się przez kilka minut do pół godziny, zwykle podczas pierwszej 1/3 nocnego snu.
Podczas takiego epizodu osoby dotknięte chorobą mają zwykle pusty, nieruchomy wyraz twarzy, stosunkowo słabo reagują na dotyk innych osób, które mogą wpływać na ich stan lub wejść z nimi w kontakt i można je obudzić tylko z wielkim trudem.
Po przebudzeniu (po lunatykowaniu lub następnego ranka) osoby cierpiące na tę chorobę mają amnezję związaną z tym epizodem.
W ciągu kilku minut od przebudzenia po epizodzie nie dochodzi do upośledzenia aktywności umysłowej lub zachowania, chociaż początkowo może wystąpić krótki okres splątania i dezorientacji.
brak dowodów na organiczne zaburzenie psychiczne, takie jak demencja lub zaburzenie fizyczne, takie jak padaczka
Predyspozycje genetyczne wynikające z występowania rodzinnego
Szczyt chorobowości przypada między 5. a 12. rokiem życia
Czynniki wyzwalające: np. gorączka, wpływ leków, brak snu
Lęki nocne (F51.4)
Kryteria diagnostyczne według ICD-10
powtarzające się epizody (2 lub więcej) wybudzania się ze snu z panicznym krzykiem, intensywnym strachem, ruchami ciała i nadwrażliwością wegetatywną z tachykardią, kołataniem serca, szybkim oddechem i poceniem się
Epizody te występują podczas pierwszej 1/3 nocnego snu.
Czas trwania jest krótszy niż 10 minut.
Jeśli inne osoby próbują uspokoić osobę dotkniętą chorobą podczas epizodu, jest to nieskuteczne. Po takich wysiłkach następuje dezorientacja i ruchy perseweracyjne.
Pamięć o tym, co się stało, jest bardzo ograniczona.
Brakuje przyczynowych czynników organicznych, takich jak choroby neurologiczne lub wewnętrzne, stosowanie substancji psychotropowych lub leków.
Predyspozycje genetyczne wynikające z występowania rodzinnego
szczyt chorobowości przypada między 3. a 5. rokiem życia
Czynniki wyzwalające: np. gorączka, wpływ leków, brak snu
Koszmary senne (F51.5)
Kryteria diagnostyczne według ICD-10
Budzenie się ze snu lub popołudniowej drzemki ze szczegółowymi i żywymi wspomnieniami intensywnych snów lękowych, zwykle związanych z zagrożeniem życia, bezpieczeństwa lub poczucia własnej wartości.
Do przebudzenia dochodzi w dowolnym momencie snu, choć koszmary zazwyczaj pojawiają się w drugiej połowie nocy.
Po przebudzeniu się z przerażających snów, osoby dotknięte chorobą szybko się orientują i budzą.
Samo doświadczenie snu i zaburzenia snu, które wynikają z przebudzenia wraz z epizodami, powodują znaczny niepokój u pacjentów.
przyczynowe czynniki organiczne, takie jak choroby neurologiczne lub wewnętrzne, stosowanie substancji psychotropowych lub leków
Obawy przed nawracającymi koszmarami, ponownym zaśnięciem, pójściem spać
Częściej związane ze stresem psychospołecznym
Częste występowanie również w innych zaburzeniach psychicznych (np. w odpowiedzi na silny stres i zaburzenia adaptacyjne)
Badanie fizykalne
Zazwyczaj nie występują żadne nieprawidłowości fizyczne.
Dalsze badanie z odpowiednimi wskazaniami zgodnie z psychologią testową
badanie neuropsychologiczne pod kątem koncentracji, czujności, kontroli impulsów i funkcji pamięci
dodatkowa diagnostyka chorób współistniejących w zależności od podejrzewanego zaburzenia
ew. kwestionariusze skarg, testy osobowości
Dodatkowe badania w praktyce lekarza rodzinnego nie są zwykle wskazane.
Diagnostyka u specjalisty
Polisomnografia: Złoty standard w diagnostyce (różnicowej) organicznych zaburzeń snu, w szczególności zaburzeń oddychania związanych ze snem, zaburzeń ruchowych związanych ze snem lub zakłócających sen oraz padaczki.
w przypadku podejrzenia bezdechu lub napadów padaczkowych, hipersomnii (w celu wyjaśnienia diagnostyki różnicowej narkolepsji) lub przewlekłej bezsenności bez wcześniejszego skutecznego leczenia
Rutynowe EEG: W przypadku podejrzenia napadu padaczkowego należy wykonać dodatkowe rutynowe zapisy EEG. Rutynowe zapisy EEG w ciągu dnia (z lub bez wcześniejszej deprywacji snu, hiperwentylacji i fotostymulacji) można również rozważyć w przypadku pavor nocturnus i somnambulizmu, na przykład jeśli trudno jest odróżnić je od aktywności drgawkowej mózgu.
Aktygrafia: Za pomocą aktometrów (zwykle akcelerometrów przypominających zegarki na rękę) ruch jest rejestrowany w stałych odstępach czasu (zazwyczaj 1 min) cyklicznie przez kilka tygodni/miesięcy, za każdym razem przez kilka (np. 5) dni/nocy. Za pomocą sprawdzonych algorytmów można wywnioskować wzorce snu i czuwania lub oszacować niektóre parametry snu.
Nguyen TT, Kaplan PW, Wilfong A. Nonepileptic paroxysmal disorders in children. UpToDate, last updated Sep 29, 2021. www.uptodate.com
Walters AS. Clinical identification of the simple sleep-related movement disorders. Chest 2007; 131: 1260. PubMed
Manni R, Terzaghi M. Rhythmic movements during sleep: a physiological and pathological profile. Neurol Sci 2005; 26 Suppl 3: 181. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Derry CP, Duncan JS, Berkovic SF. Paroxysmal motor disorders of sleep: the clinical spectrum and differentiation from epilepsy. Epilepsia 2006; 47: 1775. PubMed
Hamiwka LD, Singh N, Niosi J, Wirrell EC. Diagnostic inaccuracy in children referred with "first seizure": role for a first seizure clinic. Epilepsia 2007; 48: 1062. PubMed
K Pavlova M, Latreille V. Sleep Disorders. Am J Med. 2019 Mar;132(3):292-299. doi: 10.1016/j.amjmed.2018.09.021. Epub 2018 Oct 4. PMID: 30292731. www.pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. www.amjmed.com
Proserpio P, Terzaghi M, Manni R, Nobili L. Drugs Used in Parasomnia. Sleep Med Clin. 2020 Jun;15(2):289-300. doi: 10.1016/j.jsmc.2020.02.014. PMID: 32386702. www.pubmed.ncbi.nlm.nih.gov. www.sleep.theclinics.com
Moritz Paar, Dr. med., Facharzt für Allgemeinmedizin, Münster/W.
F51; F513; F514; F515; F518; F519
Parasomnie Nieorganiczne zaburzenia snu Trudności z zasypianiem Trudności z przespaniem całej nocy Koszmary senne Lunatykowanie Splątanie po przebudzeniu Pavor nocturnus Lęki nocne
Definicja:Parasomnie to mimowolne, ruchowe lub werbalne, niepadaczkowe napady nocne podczas snu, występujące zwłaszcza u dzieci. Częstość występowania:Występują u ok. 15-20% dzieci przed okresem dojrzewania.
Pediatria
Parasomnie u dzieci
/link/2dba672b51774fcd92e87c4fd94cc09a.aspx
/link/2dba672b51774fcd92e87c4fd94cc09a.aspx
parasomnie-u-dzieci
SiteDisease
Parasomnie u dzieci
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no