Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Odklejenie siatkówki

Streszczenie

  • Definicja: Postępujące odrywanie się warstwy komórek czuciowych od położonego pod nimi nabłonka barwnikowego siatkówki.
  • Częstość występowania: Zapadalność wynosi 1/10 000.
  • Objawy: Nagłe, bezbolesne pogorszenie wzroku, błyski światła, „deszcz sadzy”, duża ilość latających „muszek”.
  • Wyniki: Pogorszenie wzroku.
  • Diagnostyka: Oftalmoskopia, w razie potrzeby z rozszerzoną źrenicą.
  • Terapia: Ostry nagły przypadek okulistyczny, leczenie laserowe, kriopeksja, zabiegi wgłobienia twardówki, witrektomia.

informacje ogólne

Definicja

  • Odklejenie siatkówki jest również znane jako ablacja siatkówki lub odwarstwienie siatkówki.
  • Oderwanie siatkówki neurosensorycznej od leżącego pod nią nabłonka barwnikowego siatkówki postępuje coraz bardziej.
  • Trwałej utracie wzroku można zapobiec poprzez wczesne rozpoznanie i leczenie1.
  • Nieleczone zaburzenia widzenia mogą prowadzić do ślepoty.

częstość występowania

  • Roczna zapadalność wynosi 1/10 000.
  • Najczęściej dotyka osoby w szóstej i siódmej dekadzie życia.
  • U 6–10% pacjentów występuje również odwarstwienie siatkówki w drugim oku.

Etiologia i patogeneza

  • Rozróżnia się przedarciowe, wysiękowe i trakcyjne odwarstwienia siatkówki2.
  • Przedarciowe odwarstwienie siatkówki (przedarcie siatkówki)
    • Jest to najczęstsza postać odwarstwienia siatkówki. Przyczyną jest dziura lub rozdarcie w siatkówce, przez które może przenikać płyn szklisty, oddzielając nabłonek czuciowy od warstwy barwnikowej.
    • Wstępne etapy odwarstwienia siatkówki:
      • okrągłe otwory zanikowe 
      • okrągły otwór z wyrwanym przykryciem
      • zwyrodnienie kraciaste bez defektu/z defektem siatkówki
      • pęknięcie w kształcie podkowy
    • czynników ryzyka
      • odwarstwienie siatkówki w drugim oku w wywiadzie lekarskim
      • Krótkowzroczność
      • predyspozycje rodzinne
      • stan po operacji zaćmy (pseudofakia)
      • bezpośredni ciężki uraz gałki ocznej
  • Wysiękowe odwarstwienie siatkówki
    • Nagromadzenie surowiczego lub krwistego płynu w przestrzeni podsiatkówkowej z powodu guzów wewnątrz oka lub wysiękowych chorób naczyniowych może również prowadzić do odwarstwienia siatkówki.
    • Choroba Coatsa jest rzadką chorobą wrodzoną charakteryzującą się teleangiektazjami siatkówki i odkładaniem się wysięków, co może prowadzić do ślepoty oka, która zwykle występuje po jednej stronie3.
  • Trakcyjne odwarstwienie siatkówki
    • W tym przypadku sznury bliznowate odciągają siatkówkę od podstawy, np. w przebiegu retinopatii cukrzycowej.
    • Rokowanie dotyczące zachowania wzroku jest często niekorzystne.

 czynniki predysponujące

  • Wcześniejsze odwarstwienie siatkówki w drugim oku
  • podeszły wiek
  • Miopia (>5 dpt.): 4 razy wyższe ryzyko odwarstwienia siatkówki
  • Często występujące w rodzinie odwarstwienie siatkówki
  • Zespół Marfana
  • Uraz, stłuczenie oka
  • Zabieg chirurgiczny na oku, np. operacja zaćmy(pseudofakia)4
  • Choroby zapalne oka
  • Krwotoki wewnątrzgałkowe
  • Zakrzepica żył siatkówki
  • Czerniak złośliwy oka
  • Retinopatia cukrzycowa
  • Wrodzone wady rozwojowe oka
  • Podnoszenie ciężkich przedmiotów5
  • Skoki na bungee lub jazdy z gwałtowną prędkością (kolejka górska itp.)

ICD-10

  • H33 Odwarstwienia i przedarcia siatkówki
    • H33.0 Odwarstwienie siatkówki z przedarciem
    • H33.1 Rozwarstwienie siatkówki i torbiele siatkówki
    • H33.2 Odwarstwienie siatkówki surowicze
    • H33.3 Przedarcie siatkówki bez odwarstwienia
    • H33.4 Trakcyjne odwarstwienie siatkówki
    • H33.5 Inne postacie odwarstwienia siatkówki

diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

Różicowanie

Wywiad lekarski

  • Występuje nagłe, bezbolesne pogorszenie wzroku, które często w pierwszej kolejności dotyka peryferyjnego obszaru pola widzenia.
  • Błyski światła (fotopsja), cienie lub zasłony przed oczami
  • Nagły wzrost liczby pływających plam w polu widzenia (latające „muszki”)
  • Mroczki

Badanie fizykalne

  • Określenie ostrości wzroku, w razie potrzeby ze znaną korekcją
  • Badanie przedniego i środkowego odcinka oka lampą szczelinową
  • Badanie ciała szklistego i całego dna oka po mydriazie
  • lub badanie ultrasonograficzne6
  • lub tomografia komputerowa lub RM po urazie

Wskazania do skierowania do hospitalizacji/specjalisty

  • Każde nowe zaburzenie widzenia powinno być jak najszybciej wyjaśnione przez okulistę.
  • Pilna hospitalizacja/skierowanie do specjalisty w przypadku podejrzenia odwarstwienia siatkówki

Leczenia

Cele leczenia

  • Zachowanie wzroku

Ogólne informacje o leczeniu

  • Leczenie należy wdrożyć jak najszybciej.
  • Opcje leczenia obejmują leczenie laserowe, kriopeksję, procedury wgłobienia twardówki (ucisk zewnętrzny), wstrzyknięcie gazu lub witrektomię7.

Leczenia

  • Koagulacja laserowa lub kriokoagulacja
    • Indukcja blizny za pomocą koagulacji laserowej lub kriokoagulacji otworów siatkówki lub pęknięć podkowiastych jest przydatna tylko w profilaktyce ablacji, jeśli siatkówka jest przyczepiona.
  • Operacja wgłobienia twardówki
    • Kontakt z siatkówką jest przywracany za pomocą cerklarza lub plomby wokół gałki ocznej7. 
  • Witrektomia
    • w przypadku oczu z pseudofakią lub skomplikowanych okoliczności (np. duże otwory, otwory zlokalizowane centralnie, krwotok do ciała szklistego)
    • Usuwa się ciało szkliste, a w celu spowodowania bliznowacenia siatkówki poprzez ucisk jest stosowany substytut ciała szklistego (mieszanina powietrza i gazu lub tamponada olejem silikonowym).

Profilaktyka

  • W leczeniu odwarstwienia siatkówki ogromne znaczenie ma profilaktyka.
  • Podczas uprawiania sportów kontaktowych mogą być przydatne okulary lub soczewki ochronne, zwłaszcza w przypadku pacjentów z umiarkowaną lub ciężką krótkowzrocznością.
  • Pacjenci z istotnymi czynnikami ryzyka powinni być szczególnie dobrze poinformowani o objawach odwarstwienia siatkówki. 
  • Najlepsza możliwa kontrola metabolizmu w przypadku cukrzycy i regularne kontrole okulistyczne

Przebieg, powikłania i rokowanie

przebieg

  • Bez leczenia odwarstwienia siatkówki postępuje i dochodzi do ślepoty.
  • W zależności od stopnia uszkodzenia nerwu wzrokowego i centralnej siatkówki witrektomia może prowadzić do poprawy ostrości wzroku.

powikłania

  • Czasami przedarcia naczyń powodują krwotoki do ciała szklistego, które z kolei pogarszają ostrość wzroku.
  • Po operacji siatkówka może reagować bliznowaceniem; witreoretinopatia proliferacyjna (PVR) może prowadzić do ponownego odwarstwienia siatkówki z utratą wzroku.
  • Wadą witrektomii jest przyspieszony rozwój zmętnienia soczewkowego.
  • Ślepota

Rokowania

  • Leczenie chirurgiczne jest skuteczne w 90% przypadków pierwotnego odwarstwienia siatkówki.
  • Stopień, w jakim można przywrócić wzrok, zależy od tego, jak długo siatkówka była oddzielona od nabłonka barwnikowego.
  • Niedokrwienie nerwu wzrokowego lub centralnej siatkówki może prowadzić do trwałych zaburzeń wzroku aż do utraty wzroku.
  • Rokowanie jest gorsze w przypadku: 
    • witreoretinopatii proliferacyjnej (PVR), dużych lub wielokrotnych przedarć, jednocześnie występującego otworu w plamce żółtej i bardzo wysokiej krótkowzroczności, hipotonii, fałdów naczyniówki

Dalsze postępowanie

  • Konieczne są regularne badania okulistyczne.

informacje dla pacjentów

O czym należy poinformować pacjentów?

  • Okulista powinien regularnie badać oboje oczu.
  • Jeśli wystąpią następujące objawy, pacjenci powinni natychmiast skonsultować się z lekarzem:
    • wielokrotne błyski światła
    • zwiększenie zacienienia pola widzenia
    • odpowiednie objawy w drugim oku

Informacje dla pacjentów w Deximed

Ilustracje

Odwarstwienie siatkówki, badanie ultrasonograficzne
Odwarstwienie siatkówki, badanie ultrasonograficzne

Źródła

Literatur

  1. Yang L, Bula D, Arroyo JG, Chen DF. Preventing retinal detachment-associated photoreceptor cell loss in Bax-deficient mice. Invest Ophthalmol Vis Sci 2004; 45: 648-54. PubMed
  2. Sodhi A, Leung LS, Do DV, et al. Recent trends in the management of rhegmatogenous retinal detachment. Survey of Ophthalmology 2008;53(1):50-67. PMID: 18191657 PubMed
  3. Orphanet. Coats disease. 6.2.2020 www.orpha.net
  4. McNamara D. Cataract surgery may up retinal detachment risk 4-fold. Medscape Medical News. September 13, 2013. www.medscape.com
  5. Mattioli S, Curti S, De Fazio R, et al. Occupational lifting tasks and retinal detachment in non-myopics and myopics: extended analysis of a case-control study. Saf Health Work. 2012; 3:52-7. doi: 10.5491/SHAW.2012.3.1.52 DOI
  6. Gariano RF, Kim C-H. Evaluation and management of suspected retinal detachment. Am Fam Physician 2004; 69: 1691-8. PubMed
  7. Hatef E, Sena DF, Fallano KA, Crews J, Do DV. Pneumatic retinopexy versus scleral buckle for repairing simple rhegmatogenous retinal detachments. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 5. Art. No.: CD008350. DOI: 10.1002/14651858.CD008350.pub2. DOI

Autoren

  • Monika Lenz, Fachärztin für Allgemeinmedizin, Neustadt am Rübenberge
H33; H330; H331; H332; H333; H334; H335
Amotio retinae corpusløsning rhegmatogen Netthinneløsning
Pogorszenie wzroku Błyski światła Deszcz sadzy Latające muszki Fotopsja Ablacja siatkówki Odwarstwienie siatkówki Odwarstwienie warstwy komórek czuciowych Przedarciowe odwarstwienie siatkówki Przedarcia siatkówki Wysiękowe odwarstwienie siatkówki Trakcyjne odwarstwienie siatkówki Pseudofakia Witreoretinopatia proliferacyjna
Odklejenie siatkówki
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Postępujące odrywanie się warstwy komórek czuciowych od położonego pod nimi nabłonka barwnikowego siatkówki. Częstość występowania: Zapadalność wynosi 1/10 000.
Okulistyka
Odwarstwienie siatkówki
/link/8fc515a60d524645b703f85339fb1953.aspx
/link/8fc515a60d524645b703f85339fb1953.aspx
odwarstwienie-siatkowki
SiteDisease
Odwarstwienie siatkówki
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.deno (patched by linkmapper)
pl
pl
pl