Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Przedwczesny wytrysk (ejaculatio praecox)

Streszczenie

  • Definicja: Przedwczesny wytrysk (ejaculatio praecox) charakteryzuje się skróconym okresem latencji <1 minuty od penetracji do wytrysku, utratą świadomej kontroli nad wytryskiem i powoduje cierpienie u dotkniętych nim osób.>
  • Częstość występowania: Najczęstsza dysfunkcja seksualna u  mężczyzn w  wieku poniżej 60  lat, z  chorobowością na poziomie około 20%.
  • Objawy: Przedwczesny wytrysk przy minimalnej stymulacji seksualnej przed lub krótko po penetracji i  nim pacjent tego zechce.
  • Wyniki: Zazwyczaj brak objawów klinicznych.
  • Diagnostyka: Do postawienia rozpoznania wystarczy wywiad lekarski.
  • Leczenie: Istnieją różne opcje leczenia, które można ze sobą łączyć: Terapia behawioralna, ćwiczenia seksuologiczne, miejscowe środki znieczulające, a  także ogólnoustrojowe SSRI i  tramadol jako lek drugiego wyboru.

informacje ogólne

Definicja

  • Definicja przedwczesnego wytrysku według Międzynarodowego Towarzystwa Medycyny Seksualnej1
    • wytrysk w ciągu pierwszej minuty stosunku płciowego lub jeszcze przed penetracją
    • utrata kontroli nad opóźnieniem wytrysku
    • negatywne konsekwencje osobiste, np. frustracja lub unikanie kontaktów seksualnych
  • Przedwczesny wytrysk pierwotny
    • Następuje wraz z inicjacją seksualną, zarówno podczas stosunku płciowego, jak i masturbacji.
    • Najczęściej utrzymuje się przez całe życie.
  • Przedwczesny wytrysk wtórny
    • Następuje dopiero po fazie prawidłowego wytrysku.
  • Ejaculatio ante portas
    • Wytrysk jeszcze przed penetracją, co uniemożliwia odbycie stosunku płciowego.

częstość występowania

  • Najczęstsza dysfunkcja seksualna u mężczyzn w wieku poniżej 60 lat
  • Zależnie od badania współczynnik chorobowości waha się od 3% do 30% męskiej populacji aktywnej seksualnie.
    • W piśmiennictwie zakłada się współczynnik chorobowości około 20% w populacji ogólnej2.
  • Przyczyny rozbieżności danych
    • brak zgody co do pojęcia „zbyt szybki lub przedwczesny” wytrysk1
      • różnice społeczne i geograficzne
      • różne podejście do stresu psychologicznego
    • brak zgody co do częstości występowania
      • Nie ma dobrych badań epidemiologicznych.
      • Mężczyźni uczestniczący w badaniach podają niekiedy dane fałszywie ujemne (wstyd, stygmatyzacja) lub fałszywie dodatnie (nadzieja na afrodyzjak lub leki zwiększające potencję)1.
      • W badaniach sponsorowanych przez przemysł farmaceutyczny liczby często są wysokie (podejrzenie „podżegania chorobowego” — disease mongering).
  • W około 2/3 przypadków jest to przedwczesny wytrysk pierwotny, a u 1/3 postać wtórna3.
  • Tylko 2/3 pacjentów szuka pomocy medycznej3.

Etiologia i patogeneza

  • Żaden z omawianych czynników wyzwalających przedwczesny wytrysk nie znalazł jeszcze potwierdzenia w dużych badaniach wysokiej jakości1.

Fizjologiczny odruch wytrysku

  • Podczas gdy erekcja jest sterowana przez przywspółczulny układ nerwowy, za kontrolę wytrysku odpowiada współczulny układ nerwowy.
  • Pierwszym krokiem jest stymulacja zakończeń nerwów doprowadzających na prąciu, zwłaszcza żołędzi.
  • Przekazywanie bodźców przez rdzeń kręgowy do mózgu
  • W mózgu jest kilka jąder, które kontrolują erekcję i wytrysk, a ich drogi nerwowe zstępujące mają działanie hamujące lub pobudzające w zależności od kontekstu seksualnego.
  • Jeśli bodźce przekroczą indywidualnie zróżnicowaną wartość progową, „point of no return”, wyzwalany jest odruch ejakulacji.
    • W fazie emisji różne składniki ejakulatu są łączone i transportowane do tylnej (sterczowej) części cewki moczowej.
    • W fazie wytrysku dochodzi do wyrzutu ejakulatu z cewki moczowej.
      • Mimowolny skurcz mięśni dna miednicy, mięśni opuszkowo-gąbczastych i kulszowo-jamistych w celu wyrzucenia ejakulatu oraz mięśni szyi pęcherza moczowego w celu zamknięcia pęcherza, aby zapobiec cofaniu się nasienia do pęcherza.

Możliwe przyczyny przedwczesnego wytrysku

  • Prawdopodobnie połączenie czynników psychologicznych, somatycznych i neurobiologicznych1
    • czynniki psychologiczne
      • zaburzenia rozwojowe, np. w przypadku wykorzystywania seksualnego
      • indywidualne problemy psychiczne, np. negatywny obraz własnego ciała
      • Problemy w związku
    • czynniki somatyczne
      • Przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego w 26–77% przypadków wiąże się z przedwczesnym wytryskiem.
      • Zaburzenia erekcji u wielu pacjentów prowadzą do przedwczesnego wytrysku, ponieważ chcą oni zakończyć stosunek seksualny przed ustąpieniem wzwodu.
      • Normalizacja poziomu hormonów tarczycy w przypadku przedwczesnego wytrysku wtórnego może u niektórych mężczyzn z nadczynnością tarczycy skutkować poprawą objawów.
    • czynniki neurobiologiczne
      • Serotonina jako neuroprzekaźnik zdaje się pełnić istotną rolę w kontroli wytrysku.
      • Serotonina opóźnia wytrysk, więc mężczyźni ze zmniejszoną wrażliwością receptorów serotoniny (receptorów 5-HT2C) i/lub niskim poziomem serotoniny mogą być bardziej narażeni na przedwczesny wytrysk.
  • W szczególności w przypadku przedwczesnego wytrysku pierwotnego pod uwagę bierze się również komponent genetyczny.
    • Polimorfizmy białek transportujących serotoninę występują częściej u pacjentów z przedwczesnym wytryskiem pierwotnym4.

czynniki predysponujące

ICD-10

  • F52.4 Wytrysk przedwczesny

diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Według definicji wytrysk w ciągu pierwszej minuty stosunku płciowego lub przed penetracją, bez możliwości opóźnienia przedwczesnego wytrysku przez mężczyznę. Ponadto obecność negatywnych uczuć z powodu przedwczesnego wytrysku1.
  • W praktyce przedwczesny wytrysk rozpoznaje się przede wszystkim wtedy, gdy zawodzi świadoma kontrola nad wytryskiem, co negatywnie wpływa na relację.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad lekarski

Wytyczne międzynarodowe: Ejaculatio praecox1

  • Zalecane pytania, umożliwiające postawienie rozpoznania:
    • Jak długi jest czas między penetracją a wytryskiem?
    • Czy możliwe jest opóźnienie wytrysku?
    • Czy przedwczesny wytrysk wywołuje negatywne uczucia, takie jak frustracja lub złość?
  • Pytania dodatkowe
    • rozróżnienie postaci pierwotnej i wtórnej
      • Kiedy po raz pierwszy wystąpił przedwczesny wytrysk? 
    • choroby współwystępujące dysfunkcji seksualnej
      • Czy erekcja jest wystarczająca do penetracji?
    • wpływ na relację
      • Jak partnerzy seksualni radzą sobie z tym problemem?
    • Jakie podjęto dotąd próby leczenia?

Badanie fizykalne

  • Badanie zewnętrznych narządów płciowych w celu wykluczenia anomalii anatomicznych, np. stulejki

Badanie uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

Diagnostyka u specjalisty

Wskazania dla skierowania do specjalisty

  • Jeśli konieczna jest specjalistyczna diagnostyka i leczenie.
    • na przykład urologiczne w razie podejrzenia przewlekłego zapalenia gruczołu krokowego lub psychoterapia w przypadku podłoża psychologicznego

Lista kontrolna do skierowania do specjalisty

Ejaculatio praecox

  • Cel skierowania
    • potwierdzenie wyników diagnostyki? leczenie? 
  • Wywiad lekarski:
    • Jak i kiedy się to zaczęło? regularne (>75%) występowanie podczas stosunku płciowego?
    • uraz psychospołeczny?
    • inne choroby współistniejące: zaburzenia erekcji? utrata libido? brak orgazmu? mimowolne popuszczanie moczu i kału?
    • inne istotne zaburzenia (psychiatryczne)? 
    • Leki przyjmowane regularnie?
    • dotychczasowe leczenie?
    • Wpływ na jakość życia?
  • Badanie fizykalne
    • Penis, jądra, gruczoł krokowy: oznaki patologii?
  • Badanie uzupełniające

Leczenia

Cele terapii

  • Moment wytrysku umożliwiający odbycie satysfakcjonującego stosunku płciowego dla pacjentów i ich partnerów seksualnych.

Ogólne informacje o leczeniu

  • Istnieją różne formy leczenia, które można ze sobą łączyć:
    • leczenie farmakologiczne
      • miejscowe i ogólnoustrojowe
    • ćwiczenia z zakresu terapii seksualnej
      • technika stop-start i technika „squeeze”
    • terapia behawioralna
  • W miarę możliwości należy zaangażować partnerów seksualnych.

Leczenie farmakologiczne

  • Miejscowe stosowanie środków znieczulających (lidokainy i prylokainy)
    • na przykład spray znieczulający zawierający te dwie substancje aktywne
      • stosowanie: spryskać żołądź co najmniej 5 minut przed stosunkiem płciowym
      • Mechanizm: lidokaina działa szybko i ma średni czas działania. Prylokaina zaczyna działać później, ale za to działa dłużej.
      • Efekt: czas między penetracją a wytryskiem można zwiększyć 5,5-krotnie.
      • reakcje niepożądane: niedoczulica narządów płciowych (4,5% u kobiet, 1% u mężczyzn), zaburzenia erekcji (4,4%)
  • Leczenie ogólnoustrojowe dapoksetyną
    • stosowanie: przyjmować od 1 do 3 godzin przed spodziewaną aktywnością seksualną; przeznaczone tylko dla mężczyzn w wieku 18–64 lat 
    • dawkowanie: początkowo 30 mg, opcjonalnie zwiększenie dawki do 60 mg (dawka maksymalna) w przypadku niewystarczającego działania i dobrej tolerancji
    • Mechanizm: selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny
    • Efekt: wydłuża czas od pobudzenia do wytrysku 2–3-krotnie5.
    • reakcje niepożądane: m.in. hipotonia ortostatyczna, omdlenia
    • przeciwwskazania: m.in. wcześniejsza choroba serca, mania lub ciężka depresja w wywiadzie, jednoczesne stosowanie leków, alkoholu, inhibitorów MAO lub silnych inhibitorów CYP3A4
  • Leczenie ogólnoustrojowe tramadolem
    • stosowanie: przyjmować 2–3 godziny przed aktywnością seksualną6
    • dawkowanie: 25–100 mg 
    • Mechanizm: prawdopodobnie przeciwbólowy, znieczulający wpływ na bodźce dotykowe i zmniejszony wychwyt zwrotny serotoniny1
    • Efekt: zależne od dawki, nawet 12-krotne wydłużenie okresu latencji do wytrysku
    • reakcje niepożądane: np.: nudności, uzależnienie
    • przeciwwskazania: np.: skojarzenie z dapoksetyną lub innymi SSRI (ryzyko zespołu serotoninergicznego)1
    • uwaga: ze względu na możliwe uzależnienie jedynie lek drugiego wyboru1!
  • Leczenie ogólnoustrojowe inhibitorami PDE-5
    • Te środki pobudzające wzwód mogą być stosowane w przypadku współistniejących zaburzeń wzwodu7.
    • uwaga: nie łączyć z dapoksetyną (uwaga: niedociśnienie)!

Ćwiczenia z zakresu terapii seksualnej

  • Na efekty ćwiczeń takich jak technika start-stop i technika „squeeze” nie ma dobrych dowodów naukowych2, ale metody te u wielu mężczyzn są skuteczne.

Technika start-stop

  • procedura
    • Prącie jest stymulowane do momentu, w którym mężczyzna jest bliski wytrysku.
    • Potem następuje przerwa do chwili, aż podniecenie opadnie.
    • Po tym czasie stymulacja jest wznawiana.

Technika „squeeze”

  • procedura
    • Najpierw pacjent, stosując trening zmysłowy, pracuje nad zwiększeniem świadomości swojego pobudzenia.
    • Następnie uczy się bardziej precyzyjnie postrzegać czas mimowolnego wytrysku i w kolejnym kroku na niego wpływać.
    • Odruch wytrysku jest przerywany uciśnięciem obszaru wędzidełka opuszkiem kciuka.

Środki zapobiegawcze

  • U wielu mężczyzn ryzyko przedwczesnego wytrysku nasila presja odczuwana podczas stosunku płciowego.
  • Otwarta komunikacja i gotowość do wypróbowania różnych metod zadowolenia zarówno pacjenta, jak i partnera, może pomóc zmniejszyć tę presję.

Przebieg, powikłania i rokowanie

przebieg

  • Nawroty występują w 20–50% przypadków8.
  • Niektórzy pacjenci do końca życia są zdani na farmakoterapię8.

powikłania

  • Obciążenie dla relacji
  • Ograniczenie płodności w przypadku przedwczesnego wytrysku
  • Rezygnacja z życia płciowego, rosnąca niepewność, frustracja i, niekiedy, depresja

Rokowanie

  • W warunkach odpowiedniej terapii, w razie potrzeby łączącej różne sposoby leczenia można osiągnąć nawet 85% skuteczności8.

informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. Althof SE, McMahon CG, Waldinger MD, et al. An Update of the International Society of Sexual Medicine's Guidelines for the Diagnosis and Treatment of Premature Ejaculation (PE). Sex Med 2014; 2(2): 60-90. www.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Hatzimouratidis K, Amar E, Eardley I, et al. Guidelines on male sexual dysfunction: erectile dysfunction and premature ejaculation. Eur. Urol. 2010; 57: 804. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Verze P, Arcaniolo D, Palmieri A, et al. Premature Ejaculation Among Italian Men: Prevalence and Clinical Correlates From an Observational, Non-Interventional, Cross-Sectional, Epidemiological Study (IPER). Sexual Medicine 2018; 6(3): 193-202. www.sciencedirect.com
  4. Janssen PKC, Bakker SC, Rethelyi J, et al. Serotonin transporter promoter region (5-HTTLPR) polymorphism is associated with the intravaginal ejaculation latency time in Dutch men with lifelong premature ejaculation. J Sex Med 2009; 6(1): 276-84. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  5. McMahon CG, Althof SE, Kaufman JM, et al. Efficacy and safety of dapoxetine for the treatment of premature ejaculation: integrated analysis of results from five phase 3 trials. J Sex Med 2011; 8: 524-39. pmid:21059176 PubMed
  6. Eassa BI, El-Shazly MA. Safety and efficacy of tramadol hydrochloride on treatment of premature ejaculation. Asian J Androl 2013; 15(1): 138-42. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  7. Lue T., Giuliano F., Montorsi F. et al. Summary of the recommendations on sexual dysfunctions in men. J. Sex. Med. 2004; 1: 17–20 pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Deem SG. Premature Ejaculation. Medscape, last updated Jan 15, 2019. emedicine.medscape.com
  9. Atikeler M.K.1, Gecit I., Senol F.A. Optimum usage of prilocaine-lidocaine cream in premature ejaculation. Andrologia. 2002 Dezember; 34 (6): 356–359. PMID: 12472618. PubMed
  10. Xia J.D., Zhou L.H., Han Y.F., et al. A reassessment of penile sensory pathways and effects of prilocaine-lidocaine cream in primary premature ejaculation. Int. J. Impot. Res. 2014 Sep–Oktober; 26 (5): 186–190. doi: 10.1038/vgl.2014.5. PMID: 24572995. PubMed

Autor*innen

  • Lino Witte, Dr. med., Arzt in Weiterbildung, Innere Medizin, Frankfurt
F524
Kontrola wytrysku Wczesny wytrysk Minimalna stymulacja seksualna Wczesny wytrysk Szybki wytrysk Odruch wytrysku Technika start-stop Technika "squeeze" Tramadol Dapoksetyna Presja seksualna
Przedwczesny wytrysk (ejaculatio praecox)
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Przedwczesny wytrysk (ejaculatio praecox) charakteryzuje się skróconym okresem latencji <1 minuty od penetracji do wytrysku, utratą świadomej kontroli nad wytryskiem i powoduje cierpienie u dotkniętych nim osób.>Częstość występowania: Najczęstsza dysfunkcja seksualna u mężczyzn w wieku poniżej 60 lat, z chorobowością na poziomie około 20%.
Zdrowie mężczyzn
Przedwczesny wytrysk (ejaculatio praecox)
/link/4d297a4f2a89430f835303d5c1b80eda.aspx
/link/4d297a4f2a89430f835303d5c1b80eda.aspx
przedwczesny-wytrysk-ejaculatio-praecox
SiteDisease
Przedwczesny wytrysk (ejaculatio praecox)
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.deno (patched by linkmapper)
pl
pl
pl