Co to jest alergia?
Alergia to nadwrażliwość układu odpornościowego na pewne substancje, z którymi organizm styka się np. poprzez powietrze lub pokarm. Substancje te, które u zdrowego człowieka nie powodują żadnych problemów zdrowotnych, nazywamy alergenami.
Przykładem najczęstszych alergenów, które mogą wywołać nadmierną reakcję układu odpornościowego są pyłki, produkty spożywcze, roztocza kurzu i leki. Także ukąszenia owadów, zwłaszcza osy i pszczoły, często wywołują reakcje alergiczne. Ponadto zdarzają się alergie na zwierzęta domowe i pleśnie. Alergia kontaktowa (wyprysk kontaktowy) oznacza nadwrażliwość na substancje takie jak lateks, plastry lub metale, z którymi skóra ma kontakt. Alergie na określone substancje, które wykazują podobieństwo do pierwotnie uczulającego alergenu, często występują razem. Zjawisko to nazywane jest alergią krzyżową.
W przypadku alergii układ odpornościowy uczulonej osoby wytwarza przeciwciała przeciwko substancjom, które w rzeczywistości są nieszkodliwe. Gdy taka osoba wchodzi w kontakt z odpowiednim alergenem, następuje odpowiedź immunologiczna i uwolnienie różnych substancji przekaźnikowych, takich jak histamina. Możliwe działania takich substancji przekaźnikowych to rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększona przepuszczalność ściany naczynia z wyciekiem płynu do tkanki, zwężenie dróg oddechowych lub stan zapalny tkanek. Jednak w zdecydowanej większości przypadków reakcja alergiczna występuje miejscowo, czyli jest ograniczona do miejsca kontaktu z substancją wyzwalającą.
Leczenie w czasie ciąży i karmienia piersią
Terapia zależy od nasilenia i rodzaju alergii. Podstawą leczenia jest unikanie kontaktu z powodującym chorobę alergenem. W czasie ciąży i karmienia piersią można przeciwdziałać reakcjom alergicznym poprzez zmianę diety, unikanie określonych substancji na skórze lub odstawienie leków powodujących nadwrażliwość. W przypadku alergii na pyłki pomocne w ocenie sytuacji mogą być kalendarz stężeń pyłków oraz informacje z serwisu pogodowego. Przy alergii zawodowej konieczna może być zmiana warunków w miejscu pracy. Często pozwala to uwolnić się od uciążliwych dolegliwości.
Istnieją różne leki, które łagodzą objawy alergii. Często stosowanymi grupami są tzw. leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy. np. w postaci tabletek, spray'ów do nosa lub kremów.
Z reguły w czasie ciąży leki mogą być stosowane w ograniczonym zakresie. Niektórych farmaceutyków nie wolno w ogóle przyjmować, gdyż mogą stanowić zagrożenie dla przyszłej matki lub dziecka. W przypadku leków przeciwalergicznych należy rozważyć uciążliwość dolegliwości w stosunku do potencjalnego ryzyka. Należ omówić sytuację z lekarzem prowadzącym i zapytać, czy przyjmowanie określonych leków jest bezpieczne.
Miejscowe leczenie alergii, np. za pomocą kropli do oczu lub aerozolu do nosa, może być zwykle prowadzone także w czasie ciąży i karmienia piersią w porozumieniu z lekarzem. Do substancji czynnych o działaniu miejscowym, przebadanych pod względem bezpieczeństwa stosowania przez kobietę w ciąży i w okresie karmienia piersią, należą m.in. preparaty kortyzonu (np. budezonid) lub kwas kromoglikanowy. Pomocne może być płukanie nosa roztworem soli fizjologicznej (NaCl 3%), które w niektórych przypadkach zmniejsza potrzebę stosowania innych leków.
Jeśli leczenie miejscowe nie jest wystarczające, można zastosować loratadynę lub cetyryzynę, leki przeciwhistaminowe II generacji, w postaci tabletek. W przypadku stosowania leków przeciwhistaminowych w okresie karmienia piersią nie można wykluczyć, że u dziecka może wystąpić niepokój lub zmęczenie, a w przypadku loratadyny suchość w ustach i szybkie bicie serca. Jednak jest to raczej mało prawdopodobne.
Należy skonsultować z lekarzem bezpieczeństwo stosowania dotychczasowych leków.
Odczulanie (immunoterapia swoista)
W przypadku odczulania, zwanego również immunoterapią swoistą, podaje się regularnie przez dłuższy czas małe dawki alergenu, aby przyzwyczaić do niego układ immunologiczny i zmniejszyć jego nadmierną reakcję. U kobiet w ciąży dobrze tolerowaną dotychczas stosowaną terapię można zwykle kontynuować w porozumieniu z lekarzem prowadzącym. Należy jednak unikać rozpoczynania terapii i zwiększania dawki w czasie ciąży. Nie ma dowodów na negatywne skutki odczulania podczas karmienia piersią. Może być zatem kontynuowane w okresie karmienia piersią.
Dodatkowe informacje
Alergie
- Co to jest alergia?
- Alergia, przyczyny
- Alergia na pyłki
- Nietolerancja i alergia pokarmowa
- Alergia na lateks
- Alergia na ukąszenia owadów
- Alergie krzyżowe
- Badanie alergii u dzieci
- Alergia, ciężka reakcja alergiczna
- Wstrząs anafilaktyczny
- Pierwsza pomoc dla alergików
- Zapobieganie alergii, zalecenia dietetyczne
- Immunoterapia swoista (SIT) – informacje dla personelu medycznego
- Alergia jako choroba układowa – informacje dla personelu medycznego
- Alergia na ukąszenia owadów – informacje dla personelu medycznego
- Alergia i nietolerancja pokarmowa – informacje dla personelu medycznego
Specyficzne choroby alergiczne
- Astma oskrzelowa
- Astma u dzieci
- Swędząca wysypka
- Wyprysk kontaktowy
- Pokrzywka (urticaria)
- Katar sienny (alergiczny nieżyt nosa)
- Alergiczne zapalenie spojówek (conjunctivitis)
- Alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych
- Wyprysk atopowy (neurodermit)
- Astma oskrzelowa – informacje dla personelu medycznego
- Alergiczny nieżyt nosa– informacje dla personelu medycznego
Autorzy
- Marleen Mayer, lekarz, Mannheim
- Julia Trifyllis, dr n. med., specjalista ds. ginekologii i położnictwa, Münster/W.