Co toCzym są pęcherze skórne?
- W
profesjonalnejterminologii medycznej pęcherze skórne dzieli się na: pęcherzyki (małe pęcherzyki, o średnicy mniejszej niż 1 cm) i pęcherze (większepęcherze). - Tworzenie się pęcherzyków i pęcherzy może być wyrazem miejscowej choroby skóry lub może świadczyć o chorobie ogó
lnej chorobie organizmulnoustrojowej.
Jak powstają pęcherze skórne?
- Wszystkie rodzaje pęcherzy skórnych, niezależnie od ich wielkości, powstają w wyniku urazów tkanki skó
ryrnej.NaWskutekwyniku tych urazówpłynw przestrzeniach pod lub w obrębie naskórka gromadzi sięwpłyn. - Różne
zagłębieniachrodzajelub pod wierzchnią warstwąuszkodzeń skóry. Do powstawania pęcherzymogą prowadzićróżnedorodzajepowstawaniaurazów skórypęcherzy:- urazy mechaniczne, takie jak ucisk, uderzenia itp.
- urazy związane z temperaturą, tj. oparzenia lub
odmrozinyodmrożenia Dozakażenia mogąceurazówpowodować urazy skórypołączonychiz powstawaniempowstawanie pęcherzymogą prowadzić zakażenia.Ten sam efekt mogą mieć wpływyczynniki chemiczne.zaburzeniachoroby immunologiczne,tj.czyli choroby lub reakcjefizyczneorganizmu związane z układuademimmunologicznegoodpornościowym
Częstotliwość występowania
Miejscowe, pojedynczoPojedynczo pojawiające się pęcherze bardzo często mają miejscową przyczynę.- Większa liczba pęcherzy i rozległy region powstawania pęcherzy mogą wskazywać na ogó
lnlnoustrojową chorobę podstawową.- Czę
stotliwostość występowania choróbpęcherzowychskóry związanych z tworzeniem się pęcherzy wynosiok.około 25 nowych przypadków na 1 milion mieszkańców rocznie.
- Czę
Jakie są możliwe przyczyny?
- Pojedyncze pęcherze mogą być spowodowane miejscowym podrażnieniem: najczęstszym przykładem są pęcherze na stopach spowodowane długimi wędrówkami
,.aleJednaktakrównieżeintensywnympowtarzające się używaniemywanie np. narzędzi ogrodniczych, comożeprowadzipowodowaćdomiejscowemiejscowego powstawaniapowstawanie pęcherzynawskutekwyniku nacisku i tarcia. - Oparzenia termiczne,
odmrozinyodmrożenia czy oparzenia chemicznerównieżmogą prowadzić do powstania pęcherzy. - Istnieją
takżepewne choroby skóry, które wiążą się z powstawaniem pęcherzy:- opryszczka zwykła
wyprysk potnicowypotnica, ostry wyprysk- ospa wietrzna
- półpasiec
- opryszczkowate zapalenie skóry
- ukąszenia przez owady
- niektóre formy łuszczycy
- liszajec zakaźny
- Do powstawania pęcherzy na skórze mogą
równiedoprowadzić takżprowadziće leki:- toksyczna nekroliza naskórka
- pę
cherzowycherzowa osutkarumień polekowypolekowa
IstniejePonadtorównieżistnieje szeregpęcherzowych zaburzeńchorób autoimmunologicznych skóry powodujących powstawanie pęcherzy (autoimmunologiczne dermatozy pęcherzoweautoimmunologiczne dermatozy), do którychzaliczazaliczają sięgrupęm.in.pęcherzycygrupa pemfigoidów,opryszczkowezapaleniezapalenieopryszczkowate skóry,pemfigoidpęcherzyca i pęcherzowe oddzielanie się naskórka.
Przykłady
Urazy uciskowe i pęcherze na stopie


Oparzenia i odmrozinyodmrożenia


Liszajec zakaźny
- Powierzchowne bakteryjne zakażenie
bakteryjneskóry wywołane przez gronkowce i/lub paciorkowce - Częste u dzieci
- Pęcherzyki wypełnione ropą lub pęcherze i miodowożółte strupy


ukUkąszenia przez owady
- Czasami pęcherze mogą powstać po ukąszeniach przez owady.


Rumień polekowy
- Wysypka skórna spowodowana przyjmowaniem leków


Opryszczkowate zapalenie skóry
StosunkowoWystępujerzadkiestosunkowo rzadko.ZazwyczajPrzeważnie dotyczy u młodych osób.CzWięstokszośćwystpacjentów choruje równocześnie na celiakiępuje.-
Pojawiają się intensywnie swędzące zmiany skórne w postaci grudek, krostek, a czasem również
celiakiapęcherzy. SilneZmianyswwystędzenieNajczpują najczęściej po stronie prostowników łokci i kolan (symetrycznie), na plecach, szyi i skórze głowy.


Porfiria skórna późna (PCT)
- PCT może być wywołana przez zaburzenia wątroby, ale w większości przypadków jest to zaburzenie dziedziczne.
- Pęcherze pojawiają się na skórze wystawionej na działanie słońca, zwłaszcza na
grzbieciegrzbietowej stronie dłoni.


Pemfigoid pęcherzowy
SzczególnieZwykle występuje u osób w podeszłym wieku.ObrazChorobachorobowymożejestprzybierać różnorodnyne formy: może występować jako zmiany miejscowe, pęcherzykowe, rumieniowe, erytrodermiczne lub guzkowe.- Często występuje świąd.
- Wybrzuszone, okrągłe pęcherze występują na
czerwonejzmienionej chorobowo: zaczerwienionej, rumieniowej lub normalnie wyglądającej skórze.


Pęcherzyca
ToChorobazaburzenie autoimmunologiczne oautoimmunologiczna- Występują róż
nychnetypach.podtypy - Rzadko występuje
świądswędzenie. NaPęcherze tworzą się na skórze i błonachonie śluzowych tworzą się pęcherzeluzowej.


Opryszczka zwykła
- Nawracające wykwity z małymi zgrupowanymi pęcherzykami na zaczerwienionej skórze
- Przyczyną są wirusy Herpes simplex (HSV-1 i HSV-2).
- Często występuje w jamie ustnej i okolicach narządów płciowych.


Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (Bostonka)
NajczGrudki i pęcherzyki występują najczęściej w przedniej części jamy ustnej, na podbródku i języku.- Przyczyną jest wirus Coxackie.
- Często w tym samym czasie występuje charakterystyczna wysypka skórna na dłoniach i stopach.


Półpasiec
- Wywołany przez wirusa ospy wietrznej (
wirusawirus ospy wietrznej i półpaśca, wirus Varicella-Zoster). - Zwykle zachorowanie na ospę wietrzną miało miejsce kilkadziesiąt lat temu.
- Początkowo zmęczenie, swędzenie, mrowienie, pieczenie i ból. Po około 2–3 dniach pojawia się wysypka skórna z pęcherzykami.
-
Leczenie opiera się na zastosowaniu preparatów miejscowych o działaniu przeciwbólowym i przeciwświądowym. W zależności od miejsca wystąpienia, wieku oraz odporności pacjenta, zaleca się również specyficzne leczenie przeciwwirusowe.


Potnica
Jej przyczyna niePrzyczyna jestznananieznana. Możliweczynniki wyzwalającewyzwalacze to ciepło lubekscytacjapodniecenie.- Objawy mogą utrzymywać się nawet przez kilka tygodni.
- Większe pęcherzyki i pęcherze na powierzchni dłoni i na palcach, ewentualnie także na podeszwach stóp.
- Czasami w przebiegu rozwija się zakażenie.


Wyprysk słoneczny/alergia na słońce
SzczególnieMoże wystąpić w przypadku osób o jasnym typie skóry po pierwszym wiosennym narażeniu na słońce wiosną.- Promieniowanie UVA powoduje reakcję immunologiczną skóry.
- Przyczyną
mogąmoże byćlekistosowanie niektórych leków. ObrazWyglądchorobowyzmian skórnych jest bardzozmiennyzróżnicowany, obejmuje także powstawanie pęcherzy.


Rumień wielopostaciowy
- Moż
liwymieprzyczynamibyćsą:wynikiem zakażenieenia lub reakcji alergicznej,alergia,często wywołanej przez leki,.nowotwMoże rórwnież występować jako zjawisko związane z nowotworami. - Symetryczne zmiany skórne występują na
wyprostnychprostych powierzchniach kończyn, dłonioniach,podeszewpodeszwach stópioraz błonach śluzowych. - Typowym objawem jest tzw. uszkodzenie przypominające pierścienie z ciemnoczerwonymi zmianami barwnymi.


Zespół Stevensa-Johnsona i toksyczna nekroliza naskórka
RZespół Stevensa-Johnsona (SJS) oraz toksyczna nekroliza naskórka (TEN) są uważane za różnestadiaetapy rozwoju tej samej choroby.- Potencjalnie zagraż
ającea życiu. - Prawie zawsze przyczyną są leki, np. allopurynol.
IntensywneLeczenieleczenieobejmuje odstawienie leku wywołującego objawy. Pacjenci często są hospitalizowani w oddziałach intensywnej terapii.


Pęcherzowe oddzielanie się naskórka
- Grupa niekiedy ciężkich zaburzeń dziedzicznych, które występują od urodzenia.
Kiedy dochodzi do zajęcia błony śluzowej?
W poniższych chorobach błona śluzowa może zostać zajęta:
- Pemfigoid błony śluzowej
- Pęcherzyca zwyczajna
- Pęcherzyca paranowotworowa
- Pemfigoid pęcherzowy
- Rumień wielopostaciowy
- Zespół Stevensa-Johnsona i toksyczna nekroliza naskórka
- Wirusowe zakażenie opryszczką zwykłą
Diagnostyka
Historia choroby
W celu znalezienia przyczyny dolegliwości i prawidłowego rozpoznania lekarz podczas wywiadu lekarskiego może zadać poniższe pytania dotyczące pęcherzy skórnych:
- Kiedy i gdzie pojawiły pierwsze pęcherze? Jaki był przebieg?
- Czy występują objawy towarzyszące, takie jak świąd (swędzenie), ból lub gorączka?
- Czy u członków rodziny występują podobne objawy skórne?
- Czy występują inne choroby?
- Jakie lekarstwa
sąbyły przyjmowane? - Czy w ostatnim czasie zmieniane były środki higieny osobistej bądź środki czyszczące?
Badanie dodatkowe
Podczas badania lekarskiegolekarz ocenia się lokalizację i wielkość pęcherzy. Zwraca sięZwróci uwagę na oznaki choroby podstawowej. Istotne są również ewentualne złuszczanie się naskórka lub bliznowacenie.
W zależności od podejrzewanego rozpoznania można wykonać dalsze badania, w tym badanie mikroskopowe próbki tkanki lub badania krwi z parametramioznaczeniem zapalnymiparametrów lub wątrobowymizapalnych. W przebieguprzypadku wystąpienia autoimmunologicznych chorób pęcherzowych, w trakcie diagnostyki należy wykluczyć zaburzeniainne choroby autoimmunologiczne ioraz ewentualnieewentualne choroby nowotworowenowotwory.
Dodatkowe informacje
- Pęcherzyki i pęcherze — informacje dla lekarzy
Autorzy
- Hannah Brand, lekarz, Berlin
- Magda Łabęcka, lekarz, Kraków (recenzent)