Co to jest alergia?
Mianem alergii określa się nadwrażliwość układu odpornościowego na pewne substancje, z którymi organizm wchodzi w kontakt na przykład przez powietrze lub żywność. Te substancje, które u zdrowych ludzi nie powodują problemów zdrowotnych, nazywane są alergenami. Szacuje się, że prawie jedna trzecia populacji cierpi na choroby alergiczne. Do najczęstszych chorób alergicznych należą katar sienny, astma oraz alergie pokarmowe. Większość alergii pojawia się po raz pierwszy w dzieciństwie i okresie dojrzewania.
W ostatnich dziesięcioleciach w krajach zachodnich obserwujezauważalny sięjest stały wzrost zachorowalności.liczby Przyczynaprzypadków alergii, choć przyczyny tego wzrostuzjawiska nie zostałasą jeszcze ostateczniedo wyjaśnionakońca zrozumiałe. Przyczyny rozwojuRozwój alergii jest złożonym procesem, którego przyczyny nie zostały ostateczniew pełni wyjaśnione. Jednym z udowodnionychpotwierdzonych czynników rozwoju alergii jest predyspozycja dziedziczna.genetyczna, Naktóra szczególnie wysokiezwiększa ryzyko wystąpienia alergii, narażonezwłaszcza sąu dzieci, które mających w rodzinie rodzica lub rodzeństwo z chorobą alergiczną. W tym kontekście ważnaIstotne jest częstotliwotakże śćrodowisko rodzinnego występowania alergii w rodzinie, jej rodzaj i nasilenie. Niemniej jednak, alergie występujmogą równieżwystąpić wtedy, gdynawet w rodzinierodzinach, gdzie wcześniej nie mabyły innych osób cierpiących na tę chorobęobserwowane. InneDodatkowe czynniki toryzyka obejmują dym tytoniowy, zaburzonauszkodzenia barierabarier hydrolipidowaochronnych skóry, stres ioraz kontakt ze szkodliwymiz substancjami chemicznymi występującymi w miejscu pracy.
Zapobieganie alergiom
Istnieje wiele teorii i zaleceń dotyczących tego, jak zapobiegać rozwojowi alergii. Jednak tylko kilka z nich zostało udowodnionych naukowo. Poniżej przedstawiamy kilka zaleceń, które mają udowodnione działanie w zapobieganiu alergii i chorobom alergicznym.
Dieta
Jeśli chodzi o dietę, nie ma jednoznacznych dowodów na to, że konkretne pokarmy silnie wpływają na ryzyko wystąpienia alergii. Ogólnie rzecz biorąc, normalna, zrównoważona i zdrowa dieta jest zalecana dla niemowląt, małych dzieci, kobiet w ciąży i matek karmiących piersią. W okresie ciąży i karmienia piersią odradza się stosowanie ograniczeń i unikania niektórych pokarmów przez matkę. Istnieją jednak dowody na to, że ryby w diecie matki mają korzystny ochronny wpływ na rozwój zaburzeń atopowych w czasie ciąży i karmienia piersią.
Karmienie piersią
Karmienie piersią ma wiele pozytywnych skutków, zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Mleko matki ma również korzystne właściwości w odniesieniu do chorób alergicznych i zmniejsza prawdopodobieństwo wystąpienia alergii. Dlatego matkom zaleca się pełne karmienie piersią przez pierwsze 4 miesiące życia dziecka.
Substytut mleka matki
W przypadkach, gdy karmienie piersią jest niemożliwe lub niewystarczające, dzieciom podaje się dodatkową mieszankę dla niemowląt. W tym przypadku, dla dzieci z rodzin, w których często występują choroby alergiczne, zaleca się specjalnie przetworzoną, tak zwaną hydrolizowaną mieszankę dla niemowląt. Ten substytut mleka matki jest również nazywany hipoalergicznym preparatem dla niemowląt. Jednak działanie zapobiegające alergii wykazano tylko u dzieci zagrożonych alergią. Preparaty mlekozastępcze na bazie soi nie są korzystne pod względem zapobiegania alergii.
Pokarmy stałe i żywienie dziecka w pierwszym roku życia
Obecnie zaleca się wprowadzenie pokarmów stałych u dzieci po osiągnięciu przez dziecko wiekuukończeniu 4 miesięcyąca życia, równieponieważ dlatego, że w tym czasie wzrastajrosną potrzeby żywieniowe dziecka. OpBadania nie potwierdzają, że opóźnianie tego etapuprocesu lub unikanie niektórychpewnych pokarmów w karmieniu uzupełniającym niediecie ma udowodnionego wpływuyw na rozwój alergii i, dlatego nie jest to zalecane. I odwrotnie,Podobnie nie ma również dowodów na zapobieganie alergiito, jeśliże ewentualnewprowadzanie alergenypotencjalnych zostaną wprowadzone do dietyalergenów przed ukończeniem przez dziecko 4. miesiąca życia może zapobiec alergiom. JednakIstnieją działanienatomiast profilaktycznedowody udowodnionona równieto, że w przypadkuspożywanie ryb przez dzieci w pierwszym roku życia może chronić przed rozwojem zaburzeń atopowych, dlatego możnazaleca jesię podawaćwłączenie dzieciomryb wrazdo zdiety pokarmamipodczas stałymirozszerzania pokarmów.
Masa ciała
Istnieją dowody, że częstość występowania astmy u dzieci jest większa przy podwyższonym wskaźniki masy ciała (Body Mass Index -BMI). Oprócz tego nadwaga i otyłość są związane z wieloma innymi chorobami. Dlatego zaleca się unikania nadwagi u dzieci również w celu zapobiegania chorobom alergicznym.
Środowisko dziecka
Niektóre warunki panujące w środowisku domowym dziecka mogą zwiększająkszać ryzyko wystąpienia chorób alergicznych i, dlatego należyistotne jest unikanie ich unikać. WNadmierne wilgotne powietrze w pomieszczeniach, w którychgdzie dziecko spprzebywa najczędza najwięcej czasuściej, nadmierna wilgotność może prowadzisprzyjać np. do rozwojurozwojowi pleśni. Należy tego unikać, np.dlatego poprzezzaleca się regularne wietrzenie pomieszczeń.
Zwierzęta domowe na ogółzazwyczaj nie stanowisą problemuproblemem udla zdrowych dzieci zw rodzinrodzinach bez historii chorób alergicznych. JeśliJednakże, jednakw ryzykoprzypadku jestwysokiego wysokieryzyka, szczególnie alergii na koty, istnieje możeliwość rozwinąćrozwoju uczulenia. W takich przypadkach zaleca się uczulenieunikanie itrzymania alergia, zwłaszcza na koty. Z tego powodukota w takich ryzykownych przypadkach nie powinno się trzymać kotadomu. Psy raczejzazwyczaj nie stanowipowodują problemuproblemów dlau dzieci zepodatnych skłonnościamina do alergiialergie. ZwierzWażne jest jednak zrozumienie, że zwierzęta nie powinny być uznawane zasą zasadniczo niebezpieczne. WielokrotnieBadania udowodnionowykazały, że dzieci wychowujące się wna gospodarstwie rolnymwsi znacznie rzadziej cierpią na choroby alergiczne.
Z drugiej strony istniejIstnieją wyraźnejednoznaczne dowody na związek między objawami astmy, a gorszą czynnością płuc i dymem tytoniowym w środowisku. Dlatego Nalenależy zatem unikać palenia w czasie ciąży i w obecności dzieci, takponieważe dlatego, że jest onoto czynnikiemczynnik ryzyka wielu innych chorób. ZeAby względu na zapobieganiezapobiec alergiom, naleważyne jest również unikaćunikanie innych zanieczyszczeń powietrza, które mogą gromadzić się w pomieszczeniach, np.takich np.jak farby podczas prac malarskich lub remontowych. To samo dotyczy emisjiEmisja z pojazdów silnikowych, ktzawierająca tlenki azotu i drobne cząsteczki pyłu, rórawnież może przyczyniać się do rozwoju alergii poprzez tlenki azotu i drobne cząsteczki pyłu. RównieżDlatego wzaleca tymsię, przypadkuaby dzieci powinny byćły trzymane z dala od tegomiejsc, miejscagdzie występuje duże skażenie powietrza.
Szczepienia
W przypadku szczepień nieNie ma dowodów na to, że szczepienia zwiększonekszają ryzyko wystąpienia alergii, znatomiast powodusą szczepień.dowody Można jednakto, wykazaże szczepienia mogą zmniejszyć efektryzyko zmniejszajwystącypienia ryzykoalergii. Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie dzieci powinny otrzymać zalecane szczepienia.
Cięcie cesarskie
Istnieją dowody na to, że dzieci urodzone przez cesarskie cięcie mają zwiększone ryzyko wystąpienia alergii. Należy to wziąć pod uwagę przy wyborze sposobu porodu, chyba że istnieją medyczne przesłanki do wykonania cesarskiego cięcia.
Inne czynniki
Istnieje cały szereg innych możliwych czynników, takich jak niektóre pokarmy, probiotyki, witamina D, nawyki higieniczne lub środowisko psychospołeczne dziecka, które mogą mieć wpływ na częstotliwość występowania alergii. Jak dotąd jednak nie ma wystarczających dowodów, aby sformułować jednoznaczne zalecenia w jednym kierunku. Przyszłe wyniki badań pozwolą zidentyfikować dalsze punkty, aby w przyszłości móc ponownie zmniejszyć częstość występowania alergii.
Środki zaradcze w przypadku dzieci, u których już rozwinęły się alergie
U dzieci, u których choroba alergiczna już wystąpiła, należy jak najszybciej podjąć odpowiednie środki zaradcze. Najważniejsze jest unikanie w jak największym stopniu alergenów, czyli substancji wyzwalających. W niektórych przypadkach wczesna i skuteczna terapia prowadzi do ustąpienia objawów i poprawy jakości życia. Celem jest zapobieganie pogłębianiu się choroby i rozwojowi innych alergii i objawów w ciągu całego życia, a także zmniejszenie zapotrzebowania na leki.
Unikanie alergenów
U dzieci z chorobami alergicznymi, takimi jak. katar sienny, astma i alergie pokarmowe unikanie kontaktu z substancjami wyzwalającymi (alergenami), na które reaguje dziecko, jest logicznym elementem terapii. Warunkiem koniecznym jest oczywiście wcześniejsze zidentyfikowanie tej substancji. W przypadku alergii na pokarmy można na przykład dostosować dietę, a w przypadku alergii na pyłki –przestrzegać odpowiednich kalendarzy pylenia.
Adaptacje środowiskowe
Środowisko wewnętrzne, a zwłaszcza dym tytoniowy, odgrywa istotną rolę w występowaniu objawów astmy u dzieci. Narażenie na dym tytoniowy i inne substancje drażniące nasila objawy ze strony układu oddechowego, zapewnia gorsze długoterminowe rokowanie i zwiększa zapotrzebowanie na leki. Dym tytoniowy wydaje się być jedną z głównych przyczyn wywołujących objawy astmy, którym można zapobiec.
Odczulanie
W niektórych chorobach alergicznych, takich jak katar sienny, skutecznym sposobem leczenia okazała się terapia odczulająca. Zwłaszcza, jeśli takie leczenie zostanie przeprowadzone na wczesnym etapie. Alergeny wywołujące podawane są w stopniowo rosnących stężeniach i ilościach, aż do określonej dawki maksymalnej. W ten sposób aktywowane są przeciwciała, komórki indukujące tolerancję oraz substancje przekaźnikowe, które zapobiegają dalszemu wzmocnieniu alergicznej odpowiedzi immunologicznej i tłumią reakcję zapalną w tkankach.
Dodatkowe informacje
- Alergia
- Alergia, przyczyny
- Alergia, badanie
- Zapobieganie alergii, zalecenia dietetyczne
- Astma
- Astma u dzieci
- Katar sienny (alergiczny nieżyt nosa)
- Nietolerancja i
- Pełnowartościowa dieta
- Palenie szkodzi zdrowiu.
- Dlaczego warto rzucić palenie i
- Zapobieganie alergii
- Astma
- Alergiczny nieżyt nosa
- Alergia/nietolerancja pokarmowa
Autorzy
- Marcin Major, lekarz, Kraków (recenzent)
- Markus Plank, MSc BSc, dziennikarz medyczny i
- Jonas Klaus, lekarz, Fryburg Bryzgowijski