Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Zakrzepica żył powierzchownych (zakrzepowe zapalenie żył)

Streszczenie

  • Definicja: Zakrzepica żył powierzchownych z  towarzyszącym stanem zapalnym.
  • Epidemiologia: Zapadalność wynosi ok. 1 na 2 tys. osób i  rośnie wraz z  wiekiem.
  • Objawy: Ból w  obszarze zajętej żyły, rumień, miejscowe stwardnienie.
  • Badanie fizykalne: Wyczuwalne palpacyjnie bolesne stwardniałe żyły z  zaczerwienieniem, nadmiernym uciepleniem i  lekkim obrzękiem. Najczęściej dotyczy żył kończyn dolnych.
  • Diagnostyka: Przede wszystkim rozpoznanie kliniczne. USG w  celu oceny rozległości i  ewentualnego zajęcia żył głębokich; ewentualnie CRP, D-dimery.
  • Leczenie: Leczenie miejscowe, ucisk i  chłodzenie, leczenie doustnymi NLPZ, w  razie potrzeby leczenie przeciwkrzepliwe - w zależności od wyników badan dodatkowych.

Informacje ogólne

Definicja

  • Zakrzepica żył powierzchownych z towarzyszącym stanem zapalnym, bolesnym obrzękiem, zaczerwienieniem, wyczuwalnym stwardnieniem.
  • Często występuje w obrębie żył ze zmianami żylakowatymi („zapalenie żylaków”).1
  • Zwykle łagodny przebieg.
  • Choroba Mondora.2-3
    • Zakrzepica żył powierzchownych ściany klatki piersiowej (ż. piersiowo-nadbrzuszna, ż. piersiowa boczna, ż. nabrzuszna powierzchniowa), częściej występuje u kobiet.
    • Postać choroby występująca tylko u mężczyzn: zakrzepica żył powierzchownych grzbietowych prącia (prąciowa lokalizacja choroby Mondora4).

Epidemiologia

  • Często występuje u pacjentów z żylakami i przewlekłą niewydolnością żylną.
  • W 90% przypadków dotyczy kończyn dolnych.
  • Jest częstym schorzeniem, ale brakuje wiarygodnych danych epidemiologicznych.
  • W Europie chorobowość wynosi 3–11%.5
  • Częściej występuje u kobiet.
  • Częstość występowania choroby rośnie wraz z wiekiem, średnia wieku to 60 lat.
  • Choroba Mondora: rzadka.

Etiologia i patogeneza

  • Częstą przyczyną są żylaki, które występują u ok. 70% pacjentów z zakrzepicą żył powierzchownych.6
  • Tak jak w przypadku zakrzepicy żył głębokich, rolę odgrywają czynniki z triady Virchowa:
    • spowolniony przepływ i zastój krwi, np. po zabiegu operacyjnym lub po porodzie, po unieruchomieniu, w niewydolność serca, udarze, po urazie, obecność żylaków
    • uszkodzenie śródbłonka żył, np. przez dożylne cewniki (wtedy najczęściej umiejscowienie w obrębie kończyny górnej)
    • zwiększona krzepliwość krwi.
  • Idiopatyczna.
  • Choroba Mondora2-3:
    • idiopatyczna, może wystapić po operacji piersi lub urazie.
    • rozważane są inne przyczyny: dożylne zażywanieprzyjmowanie narkotyków, zakażenia, wielkość piersi, w przypadku prąciowej lokalizacji choroby Mondora4 także przedłużone stosunki seksualne, choroby przenoszone drogą płciową.

Czynniki predysponujące

  • Żylaki.
  • Zastój krwi, np. pooperacyjny lub poporodowy, po unieruchomieniu, po udarze lub urazie, w niewydolności serca.
  • Uszkodzenie ściany żyły przez cewniki dożylne, zakażenia miejscowe, urazy.
  • Leki, np. antykoncepcyjne lub hormonalna terapia zastępcza.7
  • Trombofilia (wrodzona lub nabyta).
  • Nowotwór złośliwy jako przyczyna – zespół Trousseau, współwystępowanie wędrującego, zakrzepowego zapalenia żył z rakiem gruczołowym, najczęściej trzustki.
    • U pacjentów z pojedynczym epizodem zakrzepicy żył powierzchownych bez rozpoznanej przyczyny nie występuje zwiększone 2-letnie ryzyko rozwoju raka.8
  • Zakrzepowo-zarostowe zapalenie naczyń (choroba Buergera), układowe zapalenie naczyń.
  • Choroba Mondora: operacje piersi.

ICD-10

  • I80 Zapalenie żył i zakrzepowe zapalenie żył.
    • I80.0 Zapalenie żył i zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych kończyn dolnych.
    • I80.1 Zapalenie i zakrzepowe zapalenie żyły udowej.
    • I80.3 Zapalenie i zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych, nieokreślone.
    • I80.8 Zapalenie żył i zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych o innym umiejscowieniu.
    • I80.9 Zapalenie żył i zakrzepowe zapalenie żył o nieokreślonym umiejscowieniu.
  • I82.1 Wędrujące zakrzepowe zapalenie żył.
  • O22 Powikłania żylne w czasie ciąży.
    • O22.2 Zakrzepowe zapalenia żył powierzchownych w ciąży.
  • O87 Powikłania ze strony układu żylnego w okresie połogu.
    • O87.0 Zakrzepowe zapalenia żył powierzchownych w czasie połogu.
  • T80.1 Powikłania naczyniowe po wlewie, transfuzji i wstrzyknięciu (zapalenie żył)

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Zakrzep w żyle powierzchownej może być wyczuwalny palpacyjnie jako ciągłe, twarde, bolesne pasmo żylne z miejscowymi objawami zapalenia.

Diagnostyka różnicowa

Wywiad

  • Większość pacjentów zgłasza się do lekarza z bolesnym obrzękiem żył.
  • Znana poważna choroba podstawowa?
    • Choroba nowotworowa?
    • Trombofilia (wrodzona lub nabyta)?
  • Czy u pacjenta są obecne czynniki ryzyka zakrzepowego zapalenia żył powierzchownych?
  • Nawracające zakrzepy?

Badanie fizykalne

  • Wyczuwalne dotykiem, miejscowo bolesne stwardniałe pasmo żylne z zaczerwienieniem, nadmiernym uciepleniem, zwykle z niewielki obrzękiem.
  • W przypadku zapalenia żylaków:
    • u 60–80% pacjentów zajęta jest żyła odpiszczelowa (w przyśrodkowej części uda i kończyny dolnej)
    • u 10–20% chorych zajęta jest żyła odstrzałkowa (boczna/grzbietowa część podudzia).
  • Identyfikacja lokalizacji i rozmiarów:
    • bliskość dołu podkolanowego lub pachwiny wiąże się ze zwiększonym ryzykiem przejścia na układ żył głębokich (patrz rozdział Powikłania)
    • zależnie od umiejscowienia i rozmiarów należy rozważyć leczenie przeciwkrzepliwe (patrz rozdział Farmakoterapia)
    • w przypadku nietypowo umiejscowionych nawrotów zakrzepicy należy rozważyć występowanie ogólnoustrojowej choroby podstawowej (nowotwór złośliwy, trombofilia).9
  • Choroba Mondora:
    • bolesne, twarde, okrągłe pasmo, zlokalizowane na piersi, w pachach, na wewnętrznej stronie ramienia, lub na grzbietowej stronie prącia.
  • Zakrzepicy żył powierzchownych może towarzyszyć podwyższona temperatura.
  • Obrzęk jednego podudzia wskazujemoże wskazywać na zakrzepicę żył głębokich.

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

  • W większości przypadków objawy kliniczne są tak jednoznaczne, że nie ma potrzeby wykonywania dalszych badań.
  • Możliwy podwyższony poziom CRP jako objaw reakcji zapalnej.

Diagnostyka specjalistyczna

  • Oznaczenie D-dimerów:
    • w razie potrzeby w celu wykluczenia zakrzepicy żył głębokich
    • negatywna wartość predykcyjna D-dimerów w zakrzepicy żył powierzchownych nie została jeszcze zbadana.9
  • Badanie USG:
    • pozwala ocenić rozprzestrzenianie się skrzepliny i ewentualne zajęcie żył głębokich10
    • każde podejrzenie powierzchownej zakrzepicy w żyle odpiszczelowej lub odstrzałkowej lub żyłach dodatkowych wymaga weryfikacji w badaniu USG kończyn dolnych z Dopplerem w celu określenia rzeczywistej rozległości procesu (całkowita długość skrzepliny, odległość do połączenia z układem żył głębokich)
    • jeśli zakrzepica żył powierzchownych jest umiejscowiona na wysokości stawu kolanowego lub proksymalnie od niego, zaleca się wykluczenie zakrzepicy żył głębokich w badaniu USG
    • należy wykluczyć ropowicę, rumień guzowaty (erythema nodosum) oraz zapalenie naczyń chłonnych (lymphangitis).11
  • Badanie w kierunku trombofilii?
  • Choroba Mondora2-3:
    • w razie potrzeby należy wykluczyć nowotwór jako chorobę podstawową (piersi, obszar miednicy); jednoznaczna korelacja nie została udokumentowana.

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Celem ustalenia, czy występuje zakrzepica żył głębokich, szczególnie w zakrzepicy żylaków w obrębie żyły odpiszczelowej lub odstrzałkowej oraz większych żylakach i zakrzepowym zapaleniu żył w pobliżu połączeń z układem żył głębokich (dół podkolanowy, pachwina).
  • W przypadku wyraźnych wyników, powikłaniachań septycznych, ropni, w nawrotach. 
  • Skierowanie na leczenie chirurgiczne; w razie potrzeby hospitalizacja:
    • przy podejrzeniu zatorowości płucnej  - diagnostyka w warunkach szpitalnych
    • w przypadku niejasnego rozpoznania.

Leczenie

Cele leczenia

  • Łagodzenie objawów.
  • Zapobieganie przejściu stanu zapalnego do układu żył głębokich.
  • Zapobieganie nawrotom.
  • Edukacja pacjentów.

Ogólne informacje o leczeniu

  • Wybor metody leczenia zależy od umiejscowienia i rozległości zakrzepicy oraz od nasilenia dolegliwości.
  • Hospitalizacja zazwyczaj nie jest konieczna.

Przede wszystkim leczenie miejscowe

  • Kompresja (bandaże elastyczne, pończochy uciskowe).
    • Leczenie do czasu ustąpienia objawów, zwykle przez 3 miesiące.
    • W systematycznej metaanalizie randomizowanych badań kontrolowanych (RCT) u pacjentów z zakrzepicą żył powierzchownych dokonano oceny różnych sposobów leczenia12. Według jednych badań13 połączenie pończochy uciskowej i heparyny drobnocząsteczkowej (HDCz) dało wprawdzie nominalnie niższy wskaźnik rozprzestrzeniania się skrzepliny i zakrzepicy żył głębokich niż sama pończocha uciskowa, ale różnica nie była istotna statystycznie.
    • Inne badania uwzględnione w metaanalizie14 nie wykazały wprawdzie dodatkowego wpływu pończochy uciskowej (21–32 mmHg) na objawy bólowe u pacjentów leczonych HDCz, za towystąpiła istotnie szybsząszybsza regresjęregresja skrzepliny w pierwszym tygodniu leczenia.12
  • Chłodzenie.
  • Miejscowo stosowane NLPZ prowadzą do złagodzenia objawów, jednak nie mają wpływu na ewentualną progresję zakrzepicy.

Leki

  • NLPZ doustnie.
  • W przypadku zakrzepicy żył powierzchownych kończyny dolnej należy sprawdzić wskazania do leczenia przeciwkrzepliwego.
  • Antybiotyki w razie wystąpienia objawów zakażenia.

Choroba Mondora2-3

  • Przebieg zwykle samoograniczający się w ciągu 2–8 tygodni, zalecane jest leczenie objawowe, w tym NLPZ doustnie w celu złagodzenia bólu.

Zakrzepica żył powierzchownych w drobnych żylakach

  • Leczenie miejscowe (ucisk, chłodzenie) i NLPZ w razie potrzeby.
  • W razie potrzeby nacięcie z usunięciem skrzepliny może szybciej doprowadzić do zniesienia bólu.
  • Dotąd nie wykazano przewagi heparyn drobnocząsteczkowych nad NLPZ w tym wskazaniu.

Zalecenia dla pacjentów

  • Pacjenci powinni kontynuować codzienną aktywność i ruszać się, aby zminimalizować ryzyko przejścia stanu zapalnego do układu żył głębokich.

Leczenie uciskowe

  • Zakrzepica żył powierzchownych jest wskazaniem do zastosowania leczenia uciskowego (kompresjoterapii).
  • Leczenie uciskowe powinno być integralną częścią leczenia chorób żylnych.
    • Może być prowadzone przy użyciu pończoch uciskowych, bandaży uciskowych lub medycznych adaptacyjnych systemów uciskowych.
    • Wymaga to specjalistycznej wiedzy i doświadczenia w zakresie diagnostyki, diagnostyki różnicowej, ryzyka i przeciwwskazań, jak również nowoczesnych materiałów używanych w leczeniu uciskowym i technik ich stosowania.
  • Przeciwwskazania:
    • zaawansowana choroba tętnic obwodowych (PAD), czyli w razie występowania jednego z poniższych parametrów:
      • wskaźnik kostka-ramię (ABPI — ankle brachial pressure index) poniżej 0,5
      • ciśnienie w tętnicyskurczowe kostkowej
      • ciśnieniena w palcachpoziomie stópkostki < 50 mmHg.
      • TcPO2 (przezskórny pomiar ciśnienia parcjalnego tlenu) poniżej 20 mmHg na grzbiecie stopy
    • zdekompensowana niewydolność serca (III i IV stopień wg skali NYHA)
    • septyczne zapalenie żył
    • ostre zapalenie skóry i tkanki podskórnej
    • bolesny obrzęk siniczy (phlegmasia coerulea dolens).
  • Ryzyko:
    • zawansowane sączące się dermatozy
    • nietolerancja materiału uciskowego (uczulenie)
    • ciężkie zaburzenia czucia w obrębie kończyny
    • zaawansowana neuropatia obwodowa (np. w cukrzycy)
    • reumatoidalne zapalenie stawów.
  • Aby uniknąć działań niepożądanych i ryzyka:
    • wyściełanie obszarów narażonych na ucisk
    • regularna pielęgnacja skóry.
  • Następujące objawy powinny skłonić do natychmiastowego zdjęcia materiału uciskowego i przeprowadzenia badania przedmiotowego:
    • sine lub białe zabarwienie palców stóp
    • zaburzenia czucia i drętwienie
    • nasilający się ból
    • duszność i poty
    • nagłe ograniczenia ruchowe.
  • W przypadku zastosowania sztywnych materiałów można spróbować leczenia uciskowego pod ścisłym nadzorem klinicznym przy ciśnieniu w tętnicyskurczowym kostkowejna poziomie kostki w zakresie od 50 do 60 mmHg.

Farmakoterapia

NLPZ

  • Przyjmowanie doustne przez 8–10 dni ogranicza rozprzestrzenianie się zakrzepicy żył powierzchownych i łagodzi ból, ale nie ma wpływu na ryzyko zakrzepicy żył głębokich ani zatorowości płucnej.15
  • W przypadku umiejscowienia pod kolanem bez objawów zakrzepicy żył głębokich oprócz terapii miejscowej stosuje się leczenie objawowe NLPZ.10

Kiedy należy rozważyć leczenie przeciwkrzepliwe?

  • W przypadku zakrzepicy żylaków w obrębie żyły odpiszczelowej lub odstrzałkowej oraz dużych żylaków istnieje niebezpieczeństwo nasilenia i rozprzestrzeniania się zakrzepicy na układ żył głębokich.
  • W związku z tym leczenie przeciwkrzepliwe jest zalecane w następujących przypadkach:
    • przy skrzeplinie długości co najmniej 5 cm
    • kiedy skrzeplina zbliża się na odległość zmniejszą niż 3 cm do zastawki łączącej z układem żył głębokich10
    • w przypadku progresji do układu żył głębokich.
  • Należy rozważyć indywidualnie leczenie przeciwkrzepliwe w przypadku innych czynników ryzyka (obciążający wywiad, rozpoznany nowotwór złośliwy, niedawno przebyty zabieg chirurgiczny, unieruchomienie).

Leczenie przeciwkrzepliwe, substancje i dawkowanie

  • Podanie heparyny drobnocząsteczkowej (HDCz) lub fondaparynuksu lub rywaroksabanu
  • Heparyna drobnocząsteczkowa:
    • półterapeutyczna lub terapeutyczna dawka HDCz jest lepsza od dawki profilaktycznej z uwagi na wskaźniki współwystępującej zakrzepicy żył głębokich
    • w ramach badań podawano heparynę drobnocząsteczkową przez co najmniej 10 dni; pozwoliło to ograniczyć rozprzestrzenianie się zakrzepicy żył powierzchownych i liczbę przypadków zakrzepicy żył głębokich lub zatoru płucnego15
      • dawkowanie:
      • Polskie wytyczne sugerują u chorych z zakrzepicą żył powierzchownych kończyny dolnej o zwiększonym ryzyku progresji do żył głębokich (np. w pobliżu ujścia odpiszczelowo‑udowego) leczenie heparyną drobnocząsteczkową przez co najmniej 30 dni.16 
  • Fondaparynuks:
    • w badaniu obejmującym 3000 pacjentów wykazano, że zatorowość płucna lub zakrzepica żył głębokich rozwinęła się u 1,3% pacjentów w grupie placebo i 0,2% pacjentów w grupie leczonej fondaparynuksem1617, czas leczenia wynosił 45 dni, dawka 2,5 mg dziennie podskórnie
      • NNT (number needed to treat), czyli liczba pacjentów, których trzeba poddać leczeniu, aby zapobiec powikłaniom, wyniosła 90
    • dawkowanie 2,5 mg dziennie podskórnie przez 30–45 dni.
  • Bezpośrednie (nowe) doustne antykoagulanty (DOAC).
    • W przypadku tego wskazania nie ma jeszcze solidnych dowodów skuteczności z randomizowanych, kontrolowanych badań z podwójnie ślepą próbą (stan na wrzesień 2019 r.).
    • W otwartych randomizowanych badaniach z grupą kontrolną wykazano, że doustny inhibitor czynnika Xa rywaroksaban nie jest gorszy od fondaparynuksu w zapobieganiu powikłaniom zakrzepowo-zatorowym u pacjentów z zakrzepicą żył powierzchownych.15,1718
    • Dawkowanie rywaroksabanu: 10 mg raz dziennie przez 45 dni.
  • Leczenie jak w przypadku zakrzepicy żył głębokich:
    • jeśli skrzeplina zbliża się na odległość mniejszą niż 3 cm do zastawki łączącej z układem żył głębokich lub w razie progresji do układu żył głębokich stosuje się leczenie przeciwkrzepliwe jak w zakrzepicy żył głębokich.

Inne terapie

  • Zabieg chirurgiczny:
    • w razie potrzeby nacięcie w celu usunięcia skrzepliny, co może prowadzić do szybszego zniesienia bólu
    • w razie rozprzestrzeniania się zakrzepicy żylnej pomimo leczenia
    • w przypadku przeciwwskazań do leczenia przeciwkrzepliwego
    • jeśli skrzeplina jest umiejscowiona w pobliżu połączenia odpiszczelowo-udowego lub odpiszczelowo-podkolanowego, można rozważyć wykonanie podwiązaniezania żyły10
    • interwencję chirurgiczną należy rozważyć w przypadku przewlekłych dolegliwości10
    • w razie potrzeby usunięcie żylakóww okresie bezobjawowym.

Zapobieganie

  • Pacjenci z nawracającą zakrzepicą żył powierzchownych mogą wymagać stałego noszenia dobranych pończoch uciskowych.
  • Chociaż podkolanówki uciskowe o niewielkiej lub średniej sile ucisku prawdopodobnie zmniejszają ryzyko zakrzepicy żył głębokich podczas lotów długodystansowych, wyniki badań co do ich skuteczności w zapobieganiu zakrzepicy żył powierzchownych są niejednoznaczne.1819-1920
  • Wenflony należy usuwać jak najszybciej.
  • Operację żylaków można rozważyć po zakończeniu leczenia ostrego zapalenia żył.
  • Należy ustalić ewentualną przyczynę choroby lub predyspozycje do jej wystąpienia.

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • Objawy ostrej zakrzepicy żył powierzchownych mogą się pojawić w ciągu kilku godzin lub dni.
  • Przebieg choroby jest zwykle samoograniczający się i trwa od 1 do 2 tygodni. Po tym czasie mija faza ostra, a dolegliwości bólowe ustępują.
  • Choroba Mondora: przebieg na ogół samoograniczający się, trwający 2–8 tygodni.

Powikłania

  • Rozprzestrzenianie się na układ żył głębokich, rozwój zakrzepicy żył głębokich, ryzyko zatorowości płucnej.
    • W przypadku rozległej zakrzepicy żył powierzchownych, bezobjawowa zakrzepica żył głębokich występuje nawet w 30%, a zatorowość płucna w 4% przypadków.2021
    • U ok. 10% pacjentów z izolowaną zakrzepicą żył powierzchownych w ciągu 3 miesięcy rozwinęła się zakrzepica żył głębokich lub zatorowość płucna.2021
    • W badaniach nad naturalnym przebiegiem zakrzepicy żył powierzchownych progresja do zakrzepicy żył głębokich wystąpiła u 11% pacjentów w ciągu około 6 dni, przy czym u 90% pacjentów jej źródłem była żyła odpiszczelowa powyżej kolana.5
    • U 0,5–4% pacjentów z zakrzepicą żył powierzchownych dochodzi do objawowej zatorowości płucnej, ale, podobnie jak przy zakrzepicy żył głębokich, systematyczna scyntygrafia płuc ujawnia bezobjawową zatorowość płucną u 33% badanych.6
  • Ryzyko zakażenia bakteryjnego z ropniem, septycznym zapaleniem żył.
  • Nawrót choroby.

Rokowanie

  • Rokowanie jest dobre, ale zależy od ewentualnej choroby podstawowej.
  • U pacjentów po przebytej zakrzepicy żył powierzchownych ryzyko ponownego zachorowania jest podwyższone.
  • Śmiertelność w ciągu 3 miesięcy wynosi zaledwie 0–1% w porównaniu z ok. 5% w przypadku zakrzepicy żył głębokich.15
  • Badania w praktykach lekarzy rodzinnych wykazały, że u pacjentów z zakrzepicą żył powierzchownych o nieznanej przyczynie ryzyko zachorowania na nowotwór w ciągu 2 lat było takie samo jak w grupie kontrolnej.8

Informacje dla pacjentów

Edukacja pacjenta

  • Choroba jest niegroźna i pod wpływem leczenia miejscowego zwykle ustępuje po 1–2 tygodniach.
  • Pacjenci powinni kontynuować codzienną aktywność i ruszać się, aby zminimalizować ryzyko przejścia stanu zapalnego do układu żył głębokich.
  • Ryzyko przejścia do układu żył głębokich jest niewielkie i zależy od zaawansowania stanu zapalnego i umiejscowienia.

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Ilustracje

Zakrzepica żył powierzchniowych

Żyły w kończynach dolnych
Zakrzepica żył powierzchownych - ilustracja żyły i pompa mięśniowa

Żyły i pompa mięśniowa

Źródła

Wytyczne

  • Kakkos SK. et al. European Society for Vascular Surgery (ESVS) 2021 Clinical Practice Guidelines on the Management of Venous Thrombosis. Eur J Vasc Endovasc Surg. 2021; 61(1): 9-82; doi: 10.1016/j.ejvs.2020.09.023
  • Podolak-Dawidziak M, Krasiński Z, Urbanek T, et al. Żylna choroba zakrzepowo‑zatorowa – profilaktyka, rozpoznawanie i leczenie. Wytyczne polskie – aktualizacja 2024. Medycyna Praktyczna - wydanie specjalne, Kraków, 2024.

Piśmiennictwo

  1. Marchiori A, Mosena L, Prandoni P. Superficial vein thrombosis: risk factors, diagnosis, and treatment. Semin Thromb Hemost. 2006; 32: 737-43. PubMed
  2. Pugh CM, Dewitty RL. Mondor's disease. J Natl Med Assoc. 1996. www.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Khan UD. Mondor disease: a case report and review of the literature. Aesthet Surg J. 2009. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. Öztürk H. Penile Mondor's disease. Basic Clin Androl. 2014. www.ncbi.nlm.nih.gov
  5. Leon L, Giannoukas AD, Dodd D et al. Clinical significance of superficial vein thrombosis. Eur J Vasc Endovasc Surg. 2005; 29: 10-7. PubMed
  6. Decousus H, Epinat M, Guillot K et al. Superficial vein thrombosis: risk factors, diagnosis, and treatment. Opin Pulm Med. 2003; 9: 393-7. PubMed
  7. Neubauer-Geryk J. et al. Zakrzepica żył powierzchownych. Forum Medycyny Rodzinnej. 2018; tom 12, nr 3: 99–101 journals.viamedica.pl
  8. van Doormaal FF, Atalay S, Brouwer HJ, et al. Idiopathic superficial thrombophlebitis and the incidence of cancer in primary care patients. Ann Fam Med. 2010; 8: 47-50. PubMed
  9. Cesarone MR, Belcaro G, Agus G et al. Management of superficial vein thrombosis and thrombophlebitis: status and expert opinion document. Angiology 2007; 58(suppl 1): 7-15. www.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Nasr H, Scriven JM. Superficial thrombophlebitis (superficial venous thrombosis). 2015. www.bmj.com
  11. Decousus H, Leizorovicz A. Superficial thrombophlebitis of the legs: still a lot to learn. J Thromb Haemost. 2005; 3: 1149-51. PubMed
  12. Di Nisio M, Wichers IM, Middeldorp S. Treatment for superficial thrombophlebitis of the leg. Cochrane Database of Systematic Reviews. 2018; 2: Art. No.: CD004982. DOI: 10.1002/14651858.CD004982.pub6. The Cochrane Library
  13. Belcaro G, Nicolaides AN, Errichi BM et al. Superficial thrombophlebitis of the legs: a randomized, controlled, follow‐up study. Angiology. 1999; 50(7): 523‐9. PMID: 10431991 PubMed
  14. Boehler K, Kittler H, Stolkovich S and Tzaneva S. Therapeutic effect of compression stockings versus no compression on isolated superficial vein thrombosis of the legs: a randomized clinical trial. EJVES. 2014; 48: 465-71. PMID: 25116277 PubMed
  15. Di Nisio M, Wichers IM, Middeldorp S. Treatment for superficial thrombophlebitis of the leg. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Apr 30; 4: CD004982 Cochrane (DOI)
  16. Podolak-Dawidziak M, Krasiński Z, Urbanek T, et al. Żylna choroba zakrzepowo‑zatorowa – profilaktyka, rozpoznawanie i leczenie. Wytyczne polskie – aktualizacja 2024. Medycyna Praktyczna - wydanie specjalne, Kraków, 2024.
  17. Decosus H, Prandoni P, Mismetti P, et al. Fondaparinux for the treatment of superficial-vein thrombosis in the legs. N Engl J Med. 2010; 363: 1222-32. New England Journal of Medicine
  18. Beyer‐Westendorf J, Schellong SM, Gerlach H, et al. Prevention of thromboembolic complications in patients with superficial‐vein thrombosis given rivaroxaban or fondaparinux: the open‐label, randomised, non‐inferiority SURPRISE phase 3b trial. Lancet Haematology. 2017; 4(3): e105‐13. PMID: 28219692 PubMed
  19. Hsieh HF: Graduated compression stockings as prophylaxis for flight-related venous thrombosis: systematic literature review. J Adv Nurs. 2005; 51, 83-98. PMID: 15941464 PubMed
  20. Scurr JH, Machin SJ, Bailey-King S et al. Frequency and prevention of symptomatic deep vein thrombosis in long-haul flights: a randomized trial. Lancet. 2001; 357: 1485-9. PMID: 11377600 PubMed
  21. Decousus H, Quéré I, Presles E, et al. Superficial venous thrombosis and venous thromboembolism: a large, prospective epidemiologic study. Ann Intern Med. 2010; 152: 218-24. PubMed

Opracowanie

  • Tomasz Tomasik (recenzent)
  • Grzegorz Margas (recenzent)
  • Adam Windak (redaktor)
  • Thomas M. Heim (recenzent/redaktor)
  • Katrin Metz, (recenzent/redaktor)
I80; I800; I801; I803; I808; I809; I821; O22; O222; O87; O870; T801
Zakrzepowe zapalenie żył; Zakrzepowe zapalenie żył powierzchownych; Zapalenie żył; Zapalenie żylaków; Żyła odpiszczelowa; Żyła odstrzałkowa; Choroba Mondora; Zapalenie żylaków; Żylaki; Triada Virchowa; Badanie D-dimerów; Bandażowanie kompresyjne; Pończochy uciskowe; Zakrzepica żył; Zakrzepica zylna; Zakrzepica żył powierzchownych; Zakrzepica żył głębokich
Zakrzep w żyle
Zakrzepica zyl; Zakrzepica zylna
Zakrzepica żył powierzchownych (zakrzepowe zapalenie żył)
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Zakrzepica żył powierzchownych z  towarzyszącym stanem zapalnym. Epidemiologia: Zapadalność wynosi ok. 1 na 2 tys. osób i  rośnie wraz z  wiekiem. Objawy: Ból w obszarze zajętej żyły, rumień, miejscowe stwardnienie.
Kardiologia/Choroby serca i naczyń
Zakrzepica żył powierzchownych
/link/ba644cad6f4147ee9997e6e7c00feefa.aspx
/link/ba644cad6f4147ee9997e6e7c00feefa.aspx
zakrzepica-zyl-powierzchownych
SiteDisease
Zakrzepica żył powierzchownych
K.Reinhardt@gesinform.de
Kmail#mmtomasi@cyf-kr.Reinhardt@gesinformedu.depl
pl
pl
pl