Niewyraźne widzenie, cienie, mroczki, plamy i migotanie
Informacje ogólne
Definicja
Zaburzenia widzenia to odchylenia od normy w zakresie percepcji wzrokowej.
Istnieje wiele różnych rodzajów zaburzeń widzenia:
cienie, plamy i mroczki w polu widzenia
nieostre widzenie
migotanie
podwójne widzenie
błyski.
Zaburzenia widzenia mogą występować przejściowo lub utrzymywać się; w wielu przypadkach są niegroźne, czasami jednak wskazują na poważne choroby lub w swoim przebiegu mogą prowadzić do utraty wzroku (patrz również artykuł zaburzenia widzenia/utrata wzroku).
Ponadto należy rozróżnić obwodowe i ośrodkowe przyczyny zaburzeń widzenia.
Kryteria diagnostyczne
Obwodowe zaburzenia widzenia
Przyczyna zaburzeń widzenia leży w narządzie wzroku.
Ośrodkowe zaburzenia widzenia
Zaburzone jest przetwarzanie bodźców wzrokowych w mózgu.
Ograniczenie pola widzenia jest najczęstszą formą ośrodkowych zaburzeń widzenia; często nie jest nawet zauważane, ponieważ podlega dobrej kompensacji.
Ośrodkowe zaburzenia percepcji są albo wrodzone (te nie są przedmiotem niniejszego artykułu) albo nabyte w wyniku uszkodzenia mózgu (urazu, udaru, guzów, zapalenia mózgu lub chorób neurodegeneracyjnych).
Pacjenci z cukrzycą powinni być regularnie badani przez okulistę.
Ponadto należy niezwłocznie zgłosić się do gabinetu okulistycznego lub SOR w przypadku wystąpienia nowych, nagłych zaburzeń widzenia, takich jak znaczne pogorszenie wzroku, zawężenie pola widzenia, zniekształcone obrazy, niewyraźne widzenie, dwojenie obrazu lub "deszcz sadzy" przed oczami (przy odklejaniu siatkówki).
W przebiegu zaburzeń psychicznych, np.zaburzeń dysocjacyjnych może wystąpić (przeważnie przejściowe) upośledzenie widzenia w postaci zaburzeń czynnościowych.
ICD–10
H53 Zaburzenia widzenia.
H53.1 Subiektywne zaburzenia widzenia.
H53.2 Podwójne widzenie (dwojenie).
H53.3 Inne zaburzenia widzenia obuocznego.
H53.4 Zmiany w polu widzenia.
H53.5 Zaburzenia widzenia barw.
H53.6 Ślepota zmierzchowa.
H53.8 Inne zaburzenia widzenia.
H53.9 Zaburzenia widzenia nieokreślone.
Diagnostyka różnicowa
Mroczki w polu widzenia
Męty ciała szklistego:
Opisywane przez pacjentów jako latające muszki.
Zauważane niekiedy ruchome małe punkty, plamki lub struktury przypominające nitki w polu widzenia.1
Są prawdopodobnie spowodowane przez złogi w ciele szklistym i zwykle nie mają znaczenia klinicznego.
Mogą wskazywać na początek zwyrodnienia ciała szklistego, co może w konsekwencji doprowadzić do odłączenia ciała szklistego (oddzielenie od siatkówki) lub krwotoku do ciała szklistego.
Odłączenie ciała szklistego może skutkować przedarciem siatkówki, a także odwarstwieniem siatkówki.
W przypadku nagłego pojawienia się i ciężkiego przebiegu chorobowość odwarstwienia siatkówki wynosi około 10%. Ryzyko to jest jeszcze wyższe, jeśli w tym samym czasie dochodzi do pogorszenia widzenia, a także pojawiają się błyski.2
W większości przypadków nie jest konieczne leczenie. W przypadku bardzo przeszkadzających mętów ciała szklistego (które znajdują się w centrum pola widzenia) można dokonać usunięcia ciała szklistego (witrektomia) albo podjąć próbę rozpuszczenia mętów za pomocą lasera.
niekiedy udary prowadzą również do ośrodkowych zaburzeń widzenia, takich jak zespół pomijania stronnego, agnozja dotycząca przedmiotów, osób czy zaburzenia widzenia przestrzennego
choroby przysadki mózgowej, zwłaszcza gruczolaki przysadki mózgowej mogą prowadzić do niedowidzenia połowiczego dwuskroniowego z powodu miejscowego ucisku na drogę wzrokową
inne uszkodzenia z ucisku drogi wzrokowej mogą również prowadzić do powstania ubytków pola widzenia.
Nieostre widzenie
Nieostre widzenie po jednej lub obu stronach może być spowodowane złą korekcją wady wzroku.
Zmętnienie soczewki (zaćma) rozpoczyna się od niewyraźnego widzenia i pogorszenia ostrości wzroku, często towarzyszy temu nadwrażliwość na jaskrawe światło.
Zaburzenia akomodacji oka
w wyniku przyjmowania leków przeciwpadaczkowych lub innych leków
w wyniku przyjmowania środków antycholinergicznych lub cholinergicznych
Nagle pojawiające się podwójne widzenie może świadczyć o chorobie naczyń mózgowych, zmianach uciskających tkankę mózgową takich jak guz czy tętniak, zmianach zapalnych, miastenii rzekomoporaźnej lub stwardnieniu rozsianym.
Przejściowe podwójne widzenie może wystąpić również po spożyciu alkoholu lub innych substancji szkodliwych.
Podwójne widzenie po urazie wskazuje na uszkodzenie oczodołu.
Johnson D., Hollands H. Acute-onset floaters and flashes, CMAJ 2012, 184: 431, pmid:22125334, www.ncbi.nlm.nih.gov
Hollands H., Johnson D., Brox A.C., Almeida D., Simel D.L., Sharma S. Acute-onset floaters and flashes. Is the patient at risk for retinal detachment? JAMA 2009, 302: 2243-9, www.ncbi.nlm.nih.gov
Opracowanie
Anna Pachołek (recenzent)
Tomasz Tomasik (redaktor)
Marlies Karsch–Völk (recenzent/redaktor)
Monika Lenz (recenzent/redaktor)
Latające muszki; Męty ciała szklistego; Podwójne widzenie; Diplopia; Mroczki; Nieostre widzenie; Migotanie przed oczami; Halo; Kolorowe pierścienie; Odwarstwienie ciała szklistego; Krwotok do ciała szklistego; Zakrzepica żył centralnych; Odwarstwienie siatkówki; Zaćma; Ostra jaskra; Zamknięcie tętnicy siatkówki; Migrena; Guz mózgu; Hipotensja ortostatyczna; Zaburzenia percepcji wzrokowej
Niewyraźne widzenie, cienie, mroczki, plamy i migotanie
Zaburzenia widzenia to odchylenia od normy w zakresie percepcji wzrokowej. Istnieje wiele różnych rodzajów zaburzeń widzenia:
cienie, plamy i mroczki w polu widzenia
nieostre widzenie
migotanie
podwójne widzenie
błyski.