Informacje ogólne
Definicja
- Ropień mięśnia lędźwiowego występuje w mięśniu lędźwiowym i może być pierwotny lub wtórny.
- pierwotny: poprzez hematogenne lub limfogenne rozprzestrzenianie się odległego ogniska
- wtórny: rozprzestrzenianie się per continuitatem z sąsiedniego narządu1
Częstość występowania
- Bardzo rzadka choroba, zapadalność w Wielkiej Brytanii 0,4/100 000 mieszkańców1
- Rozkład geograficzny
- w ponad 90% przypadków w Azji i Afryce pierwotny, w Europie tylko w 19% takich przypadków1
Anatomia kliniczna
- Mięsień lędźwiowy znajduje się w przestrzeni zaotrzewnowej. Rozpoczyna się na bokach od Th12 do L5 i sięga krętarza mniejszego.
- Mięsień jest unerwiony przez L2, L3 i L4.
- Łączy się z mięśniem biodrowym we wspólnym ścięgnie, które ma przyczep przy krętarzu mniejszym. Razem tworzą mięsień biodrowo-lędźwiowy (Musculus iliopsoas).
- Sąsiednie narządy, z których możliwe jest bezpośrednie rozprzestrzenienie się zakażenia do mięśnia:
- esica
- jelito czcze
- wyrostek robaczkowy
- Moczowód
- Aorta
- Nerki
- Trzustka
- biodrowe węzły chłonne
- Kręgosłup
- staw biodrowy
- Sąsiednie narządy, z których możliwe jest bezpośrednie rozprzestrzenienie się zakażenia do mięśnia:
Etiologia i patogeneza
- Mikrobiologia
- Przyczyny pierwotne
- Przyczyny wtórne
- bezpośrednie rozprzestrzenianie się istniejącego zakażenia
- najczęstsze przyczyny wtórne:1
- Choroba Leśniowskiego-Crohna
- Zapalenie wyrostka robaczkowego
- Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
- Zapalenie uchyłków
- rak jelita grubego
- zapalenie trzonów kręgów i przestrzeni międzykręgowej
- zakażenia układu moczowo-płciowego lub jatrogenne po zabiegach chirurgicznych na układzie moczowo-płciowym
- septyczne zapalenie stawu biodrowego, również po implantacji stawu biodrowego
- najczęstszy patogen:
- Staphylococcus aureus
- Escherichia coli
- Bacteroides i inne drobnoustroje jelitowe
- oraz Mycobacterium tuberculosis5
Czynniki predykcyjne
ICD-10
- K65.0 Ostre zapalenie otrzewnej
- M60.05 Zakaźne zapalenie mięśni
diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
- Rozpoznanie jest trudne i musi zostać zweryfikowane za pomocą TK lub RM.
Rozpoznania różnicowe
- Zapalenie stawu biodrowego
- Choroba Legga-Calvégo-Perthesa
- Odmiedniczkowe zapalenie nerek
- zapalenie kości i szpiku (osteomyelitis)
- Nowotwór
- Zapalenie uchyłków
- Zapalenie wyrostka robaczkowego w lokalizacji zakątniczej
- Lumboischialgia
- Tętniak aorty
wywiadzie lekarskim
- Przeważnie nieswoiste objawy, stopniowy początek
- ból pleców/ból w boku
- gorączka bez wyraźnego powodu
- ból pachwiny (mogący skutkować ew. podejrzeniem choroby stawu biodrowego)
- zaburzenia czynności pęcherza
- niespecyficzny ból brzucha
- utrata masy ciała
- znużenie1
- U dzieci
- częsta gorączka, utykanie i ból biodra
- najważniejsza diagnostyka różnicowa w kierunku chorób stawu biodrowego
Badanie fizykalne
- W pozycji leżącej, mimowolna łękowatość i ze zgiętymi, lekko zewnętrznie obróconymi biodrami
- Rzadko wyczuwalny opór w okolicy pachwiny
- Ew. ograniczona ruchomość stawu biodrowego
- Izomeryczny test mięśnia biodrowo-lędźwiowego (objaw Jaworskiego)
- Zginanie i rozciąganie mięśnia lędźwiowego ze stanem zapalny z oporem powoduje ból.
- Tkliwość w jamie brzusznej
Badanie uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego
- Markery stanu zapalnego CRP, OB i liczba leukocytów są podwyższone.
- Badanie USG jamy brzusznej: wykluczenie rozpoznań różnicowych, ew. wizualizacja ropnia, ale często ograniczona możliwość oceny
U specjalisty
- TK lub RM
- RM ma wyższą czułość niż TK
- zalety TK: możliwy jednoczesny przezskórny drenaż ropnia pod kontrolą TK1
Wskazania do skierowania do szpitala
- Jeśli podejrzewa się chorobę, skierowanie na oddział chirurgiczny
leczenie
Cele terapii
- Eliminacja zakażenia i całkowite opróżnienie jamy ropnia1
Ogólne informacje o leczeniu
- Leczenie w pierwszej kolejności przez drenaż przezskórny i antybiotyki
- W przypadku małych ropni sama antybiotykoterapia może wystarczyć5
Leczenie farmakologiczne
- Antybiotyki1,5
- początkowe leczenie empiryczne antybiotykiem o szerokim spektrum działania, skutecznym przeciwko Staphylococcus aureus
- dostosowanie terapii celowanej po zidentyfikowaniu patogenu
Terapia interwencyjna/operacyjna
- Zazwyczaj możliwe jest nakłucie i drenaż pod kontrolą TK
- mniej inwazyjne niż leczenie chirurgiczne
- wskaźnik sukcesu do 87%6
- Otwarty drenaż chirurgiczny, jeśli:
- Istnieje podstawowy proces wewnątrzbrzuszny, który wymaga operacji (zapalenie uchyłków, choroba Leśniowskiego-Crohna itp.).
- Ropnia nie można dosięgnąć lub odpowiednio zdrenować pod kontrolą TK (małe lub komorowe ropnie)1.
Przebieg, powikłania i rokowanie
przebieg
- Możliwe nawroty
rokowania
- Śmiertelność do 20%, w zależności od przyczyny i chorób współistniejących7
informacje dla pacjentów
Informacje dla pacjentów w Deximed
Illustrationen

Paraspinaler Psoasabzess (CT) (Quelle: Wikimedia Commons)

Paraspinaler Psoasabszess (CT) (Quelle: Wikimedia Commons)
Quellen
Literatur
- Shields D, Robinson P, Crowley TP. Iliopsoas abscess--a review and update on the literature. Int J Surg. 2012;10(9):466-9. www.sciencedirect.com
- van den Berge M, de Marie S, Kuipers T, Jansz AR, Bravenboer B. Psoas abscess: report of a series and review of the literature. Neth J Med 2005; 63: 413-6. PubMed
- Diaco ND, Strohdach B, Falkowski AL, Hainc N, Brunner P, Rutishauser J, Jost L, Tarr PE. Psoas Abscess Due to Mycobacterium avium in A Patient with Chronic Lymphocytic Leukemia-Case Report and Review. J Clin Med. 2019 Feb 7;8(2):216. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Vajdić ID, Štimac G, Pezelj I, Mustapić M, Grazio S. Psoas abscess during treatment with intravenous tocilizumab in a patient with rheumatoid arthritis: a case-based review. Rheumatol Int. 2021 Apr;41(4):819-825. www.ncbi.nlm.nih.gov
- Navarro López V, Ramos JM, Meseguer V, Arellano JLP, Serrano R, Ordonez MAG, et al. Microbiology and outcome of iliopsoas abscess in 124 patients. Medicine (Baltimore) 2009;88:120–130. doi: 10.1097/MD.0b013e31819d2748. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Aboobakar R, Cheddie S, Singh B: Surgical management of psoas abscess in the Human Immunodeficiency Virus era. Asian J Surg 2016; pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
- Garner J, Meiring PD, Ravi K, Gupta R. Psoas abscess-not as rare as we think? Colorectal Dis 2007; 9: 269-74. PubMed
Autor*innen
- Franziska Jorda, Dr. med., Fachärztin für Viszeralchirurgie, Ärztin in Weiterbildung Allgemeinmedizin, Kaufbeuren