Pęcherzyki i pęcherze w skórze

Informacje ogólne

Definicja

• Pęcherze i  pęcherzyki powstają w  wyniku uszkodzenia tkanki, które prowadzi do gromadzenia się płynu w  naskórku lub pod nim.
• Jeśli średnica zmiany nie przekracza 1  cm, jest to pęcherzyk; większe zmiany są klasyfikowane jako pęcherze.
• Zawierają surowiczy wysięk lub surowicę zmieszaną z  krwią lub mają charakter pęcherzykowo-krostkowy.
• Przyczyny mogą być mechaniczne, termiczne, zakaźne, chemiczne i/lub immunologiczne.

Częstość występowania  

• Zapadalność na pęcherzowe dermatozy autoimmunologiczne wynosi około 25 nowych przypadków na milion osób rocznie¹.

Czynności diagnostyczne

• Pojedyncze pęcherze mogą być spowodowane miejscowym podrażnieniem: najczęstszymi przykładami są pęcherze na stopach spowodowane długimi chodzeniem, ale także miejscowe pęcherze powstające w  wyniku nacisku i  tarcia podczas częstego korzystania np. z  narzędzi ogrodowych.
• Oparzenia termiczne, odmrożenia czy oparzenia chemiczne również mogą prowadzić do powstania pęcherzy.
• Istnieją również choroby skóry, którym towarzyszy powstawanie pęcherzy.
  • opryszczka zwykła
  • potnica, ostry wyprysk
  • ospa wietrzna
  • półpasiec
  • zapalenie opryszczkowate skóry
  • użądlenia przez owady
  • niektóre postacie łuszczycy
  • liszajec zakaźny
• Leki również mogą powodować powstawanie pęcherzy na skórze.
  • toksyczna nekroliza naskórka
  • pęcherzowa osutka polekowa
• Istnieje również wiele pęcherzowych zaburzeń autoimmunologicznych skóry (pęcherzowe dermatozy autoimmunologiczne), w  tym grupa pęcherzyc,  opryszczkowate zapalenie skóry, pemfigoid i  pęcherzowe oddzielanie się naskórka.

ICD-10

• R21 Rumień i  inne nieswoiste wysypki skórne

Diagnostyka różnicowa

Urazy od nacisku i  pęcherze na stopie

• Jednoznaczny wywiad lekarski i  typowa lokalizacja
  

  Pęcherz na stopie

Oparzenia termiczne i  odmrożenia

• Jednoznaczny wywiad lekarski
  

  Odmrożenie

opryszczka zwykła

• Wirusy opryszczki zwykłej (HSV-1 i  HSV-2) mogą prowadzić do nawracających ognisk małych zgrupowanych pęcherzyków na rumieniowym podłożu, często w  okolicy ust i  narządów płciowych.

Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej

• Grudki i pęcherzyki głównie w przedniej części jamy ustnej, na podbródku i języku; przyczyną jest zakażenie wirusem Coxsackie.
• Często współwystępująca wysypka skórna na dłoniach i  stopach

Półpasiec

• Półpasiec jest spowodowany endogenną reaktywacją zakażenia wirusem ospy wietrznej i  półpaśca (VZV), który utrzymuje się we wrażliwych zwojach nerwów rdzeniowych i/lub czaszkowych po pierwotnym zakażeniu, które zwykle miało miejsce lata lub dziesięciolecia temu, i  jest tam kontrolowany przez układ odpornościowy.
• Zaczerwienienie i  wykwity plamisto-grudkowe szybko przekształcają się w  pęcherzyki, zwykle ograniczone do jednego (lub więcej) dermatomu. Występują zawsze po jednej stronie i  są ostro odgraniczone od otaczających dermatomów.
• Zwykle występują na tułowiu lub twarzy.
• Leczenie polega na stosowaniu środków miejscowych, ściągających, przeciwbólowych i  przeciwświądowych; w  zależności od lokalizacji, wieku i  odporności pacjenta wskazane jest swoiste leczenie przeciwwirusowe.

Liszajec zakaźny

• Powierzchowne bakteryjne zakażenie skóry wywołane przez gronkowce i/lub paciorkowce
• Jeśli wytworzy się toksyna, naskórek pęka i  powstają pęcherze.
  

  Liszajec zakaźny
• Częsty u  dzieci
• Ropne pęcherzyki lub pęcherze i  zmiany z  żółtą skórką o  odcieniu miodowym
• W  pęcherzowej postaci liszajca zwykle konieczna jest ogólnoustrojowa antybiotykoterapia, w  miarę możliwości po wykonaniu badania wymazu.

Wyprysk potnicowy

• Przyczyna nie jest znana, ale możliwymi czynnikami ryzyka są ciepło lub pobudzenie.
• Dolegliwości mogą utrzymywać się przez kilka tygodni i nawracać.
• Większe pęcherzyki i  pęcherze tworzą się w  dłoni i  na palcach, ewentualnie również na podeszwach stóp.
• Czasami może rozwinąć się wtórne zakażenie.

  Użądlenia przez owady

• Odczyn miejscowy z  pęcherzami:  
• Czasami pęcherze mogą wystąpić po ukąszeniach przez insekty (komary).
  

  Ukąszenie komara, reakcja pęcherzowa

Reakcja fotoalergiczna lub fototoksyczna

• Leki stosowane miejscowo lub ogólnoustrojowe mogą wchodzić w  interakcje ze światłem słonecznym i  powodować reakcje immunologiczne.
  

  Wyprysk słoneczny (fotodermatoza wielopostaciowa)
• Wygląd bardzo zmienny. Może dojść do powstania pęcherzy.

Porfiria skórna późna

• Pęcherzowe fotokontaktowe zapalenie skóry z  bezbolesnymi pęcherzami, kruchą skórą i  obfitszym owłosieniem w  miejscach narażonych na działanie światła; możliwe uszkodzenie wątroby (syderoza, stłuszczenie, martwica, przewlekłe zapalenie wątroby, rak)
  

  Porfiria skórna późna
• Porfiria skórna późna (PCT) jest dziedziczona w  sposób autosomalny dominujący i  jest najczęstszą postacią porfirii na świecie.

Pemfigoid, pęcherzowy

• Zwykle występuje u  starszych pacjentów.
• Obraz choroby jest zróżnicowany: może występować w  postaci miejscowej, pęcherzykowej, rumieniowej, erytrodermicznej i  guzkowej.
• Pemfigoid pęcherzowy jest stosunkowo łagodną chorobą charakteryzującą się świądem i  obecnością wybrzuszonych, podnaskórkowych pęcherzy w  obszarach rumieniowej lub zdrowo wyglądającej skóry.
  

  Pemfigoid pęcherzowy
     
• Okrągłe, wybrzuszone pęcherze, które są rozproszone na skórze, mogą osiągnąć rozmiar kilku centymetrów.
• Objaw Nikolskiego i  ujemny: stosowanie stycznego nacisku poprzez pocieranie kciukiem w  rękawiczce skóry pokrytej rumieniem nie powoduje oddzielania się naskórka.
• Leczenie zależy od stopnia nasilenia choroby; obejmuje od miejscowych steroidów po ogólnoustrojowe leki immunosupresyjne.

Pęcherzyca

• Jest to zaburzenie autoimmunologiczne z  towarzyszącymi pęcherzami śródskórnymi, które atakuje skórę i  błony śluzowe.
• Wyróżnia się różne podtypy.
  

  Pęcherzyca zwyczajna
• Zazwyczaj bez towarzyszącego swędzenia
• Nadżerki spowodowane pocieraniem zdrowej skóry (dodatni objaw Nikolskiego)
• Badanie biopsji ujawnia akantolizę. Testy immunofluorescencyjne służą do potwierdzenia i  różnicowania rozpoznania.
• Należy dążyć do całkowitej remisji za pomocą ogólnoustrojowej terapii immunosupresyjnej lub immunomodulującej w  połączeniu z  miejscowymi substancjami antyseptycznymi i, w  razie potrzeby, miejscowymi glikokortykosteroidami

Opryszczkowate zapalenie skóry

• Opryszczkowate zapalenie skóry występuje stosunkowo rzadko.
• Często chorują młodsi pacjenci.
• Większość pacjentów ma jednocześnie skąpoobjawową celiakię.
• Pojawiają się silnie swędzące, grudkowo-krostkowe, czasem pęcherzowe zmiany skórne.
  

  Opryszczkowate zapalenie skóry
• Są one zlokalizowane głównie na stronach wyprostnych ramion i  kolan (symetrycznie), pośladkach, szyi i  skórze głowy.
• Oznaczenie autoprzeciwciał IgA przeciw transglutaminazie tkankowej i  biopsja skóry potwierdzają rozpoznanie.
• leczenie polega na konsekwentnym stosowaniu diety bezglutenowej. Do czasu zadziałania zmian w  diecie objawy skórne bardzo dobrze reagują na dapson.
  • dapson 50–150  mg/dziennie, maks. 300  mg/dobę

Rumień wielopostaciowy

• Może być spowodowany zakażeniem lub reakcją alergiczną, często na leki, ale może to być również zjawisko paranowotworowe.
• Występuje głównie symetrycznie na stronach wyprostnych lub na powierzchniach dłoni, podeszwach stóp i  błonach śluzowych.
  

  Rumień wielopostaciowy
     
• Rumień wielopostaciowy mniejszy charakteryzuje się zwykle zmianami w  kształcie kokardy z  przejaśnieniem pośrodku i  koncentrycznymi rumieniowymi pierścieniami.
• Postaci wysiękowej często towarzyszą pęcherze.
• Leczenie
  • Należy usunąć czynnik wywołujący.
  • Ponieważ jest to samoograniczająca się choroba, która zwykle dobrze się goi, leczenie objawowe jest zwykle wystarczające.

Zespół Stevensa-Johnsona i  toksyczna nekroliza naskórka

• Zespół Stevensa-Johnsona (SJS) i  toksyczna nekroliza naskórka (TEN) uznaje się za różne stadia rozwojowe tej samej choroby.
  Jednak SJS dotyka tylko maks. 10% skóry.
• SJS i  TEN są ostrymi, potencjalnie zagrażającymi życiu chorobami skóry i  błon śluzowych z  rozległym rumieniem, powstawaniem pęcherzy i  ostatecznie odwarstwieniem naskórka².
• Chorobę wywołują niemal wyłącznie leki.
  •     np. allopurynol
• Leczenie
  • odstawienie leku wywołującego objawy
  • Pacjenci z  ciężkim zespołem Stevensa-Johnsona lub toksyczną nekrolizą naskórka wymagają leczenia na oddziale intensywnej terapii.

Pęcherzowe oddzielanie się naskórka

• Grupa niekiedy poważnych chorób dziedzicznych, które występują od urodzenia³

Umiejscowienie

Postać układowa	Postać ograniczona
Zespół Stevensa-Johnsona/toksyczna nekroliza naskórka	Uraz od nacisku
Gronkowcowy zespół oparzonej skóry (SSSS)	Choroba pęcherzowa w  cukrzycy
Ospa wietrzna	Pęcherze obrzękowe
Półpasiec rozsiany	Ostry wyprysk dłoniowo-podeszwowy (dyshydrotyczny)
Rozsiana opryszczka zwykła	Dermatofitoza
Pęcherzowy toczeń rumieniowaty układowy	Pęcherze na stopie
Potówka	Pęcherze od ssania (niemowlęta)
Pęcherzowy liszajec zakaźny	Rumień wielopostaciowy
Pęcherzyca	Miejscowe pęcherzowe oddzielanie się naskórka proste
Pęcherzowy pemfigoid	Fotodermatoza wielopostaciowa
Pemfigoid ciężarnych	porfiria skórna późna
Opryszczkowate zapalenie skóry	Pseudoporfiria
Pęcherzowe oddzielanie się naskórka	Oparzenie słoneczne i  reakcje fototoksyczne
	opryszczka zwykła

Zajęcie błon śluzowych

• Pemfigoid błony śluzowej
• Pęcherzyca zwyczajna⁴
• Pęcherzyca paranowotworowa
• Pemfigoid pęcherzowy
• Rumień wielopostaciowy
• Zespół Stevensa-Johnsona i  toksyczna nekroliza naskórka²
• Zakażenie wirusem opryszczki zwykłej

Wywiad lekarski 

• Początek, lokalizacja i  czas trwania powstawania pęcherzy
• Objawy towarzyszące, takie jak swędzenie, ból lub gorączka
• Obciążenie rodzinne
• Choroby współwystępujące
• Przyjmowanie leków

Badanie przedmiotowe

• Lokalizacja, rozmiar i  wygląd pęcherzyków lub pęcherzy
• Oznaki choroby podstawowej
• Złuszczanie lub bliznowacenie
• Objaw Nikolskiego⁵
  • Powierzchowne odwarstwienie skóry po ucisku lub urazie, a  także przesuwalność pęcherzy uznaje się za objawy Nikolskiego I  i  II, wskazujące na różne jednostki chorobowe.

Badanie uzupełniające

• Należy dążyć do dokładnej identyfikacji danej choroby, aby móc rozpocząć najlepsze leczenie; od tego zależy również rokowanie⁶.
• W  uogólnionych chorobach pęcherzowych należy przeprowadzić badanie histologiczne, badanie immunofluorescencyjne i  testy serologiczne⁷.
• Porfiria skórna późna
  • ew. testy przesiewowe na obecność porfiryn
  • związana z  zapaleniem wątroby typu C i  chorobami wątroby: ew. test przeciwciał i  oznaczenie parametrów czynności wątroby
• Rumień wielopostaciowy
  • związany z  zakażeniami: ew. oznaczenie CRP, leukocytów i  OB
• Opryszczkowate zapalenie skóry
  • ew. badania pod kątem możliwej nietolerancji glutenu
• Posiew lub PCR w  przypadku podejrzenia zakażenia

Postępowanie i  zalecenia

Wskazania dla skierowania do specjalisty

• Uogólnione choroby pęcherzowe powinny być leczone przez dermatologa.
• Autoimmunologiczne choroby pęcherzowe często towarzyszą innym chorobom autoimmunologicznym, a  także występują jako zjawisko paranowotworowe, zatem konieczne może być wyjaśnienie obecności chorób współistniejących.
• Pełne spektrum diagnostyki pęcherzowych zaburzeń autoimmunologicznych oferuje np. laboratorium Kliniki Dermatologii Uniwersyteckiego Centrum Medycznego Szlezwik-Holsztyn  w Lubece⁶.

Lista kontrolna w  przypadku skierowania do specjalisty

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w  Deximed

• Pęcherze skórne (pęcherzyki i  pęcherze)

Ilustracje

Źródła

Bibliografia

R21

Pęcherzowy liszajec zakaźny Pęcherze Pęcherz Uraz od nacisku Wyprysk dyshydrotyczny Wyprysk potnicowy Reakcja Id Mykid Ukąszenia przez insekty Reakcja fototoksyczna Reakcja fotoalergiczna Porfiria skórna późna Pemfigoid pęcherzowy Pęcherzyca Opryszczkowate zapalenie skóry Rumień wielopostaciowy

Pęcherzyki i pęcherze w skórze

document-symptom document-nav document-tools document-theme

Pęcherze i  pęcherzyki powstają w  wyniku uszkodzenia tkanki, które prowadzi do gromadzenia się płynu w  naskórku lub pod nim. Jeśli średnica zmiany nie przekracza 1  cm, jest to pęcherzyk; większe zmiany są klasyfikowane jako pęcherze.

Dermatologia

Pęcherzyki i pęcherze

/link/b263e1670ac543fa8c8285413688b1bd.aspx

/link/b263e1670ac543fa8c8285413688b1bd.aspx

pecherzyki-i-pecherzeipecherze

SiteProfessional

Pęcherzyki i pęcherze

K.Reinhardt@gesinform.de

Kanders@nhi.Reinhardt@gesinform.deno (patched by linkmapper)

pl

pl

pl