Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Kontrola po porodzie

Informacje ogólne1

Definicja 

  • Faza poporodowa rozpoczyna się 1 godzinę po urodzeniu łożyska i  zwykle trwa 6 tygodni.
  • W  tym czasie ciało kobiety fizjologicznie przestawia się z  „ciąży” na „brak ciąży”.
  • W  tej fazie strategia postępowania jest ukierunkowana na zapobieganie i, w  razie potrzeby, leczenie powikłań oraz doradztwo w  zakresie karmienia piersią, seksualności i  antykoncepcji.

Badanie kobiety w  okresie połogu

  • Planowanie przez położną i  ginekologa; w  razie potrzeby z  udziałem lekarza rodzinnego (np. w przypadku uprzednio rozpoznanych schorzeń somatycznych)
  • W  ciągu pierwszego tygodnia po porodzie
  • 6 tygodni, ale nie później niż 8 tygodni po porodzie
    • badanie ogólne (w  razie potrzeby łącznie z  oznaczeniem Hb)
    • badanie ginekologiczne
    • pomiar ciśnienia tętniczego
    • badanie moczu ze środkowego strumienia na obecność białka, cukru, badania bakteriologiczne (np. w  przypadku budzących wątpliwości objawów, nawracających zakażeń układu moczowego w  wywiadzie lekarskim, stan po porodzie przedwczesnym, zwiększonego ryzyka zakażeń układu moczowego)
  • Należy zwrócić szczególną uwagę na następujące kwestie:

ICD-10

  • Z39 Opieka i  badanie poporodowe
    • Z39.0 Opieka i  badanie bezpośrednio po porodzie
    • Z39.1 Opieka i  badanie matki karmiącej
    • Z39.2 Rutynowa obserwacja po porodzie

Dalsze postępowanie

Powikłania

  • Krwotok poporodowy
    • Może wystąpić jako nagły przypadek bezpośrednio po porodzie.
    • Kobiety z  obfitym, przedłużającym się krwawieniem należy zbadać w  kierunku ewentualnych powikłań, np. pozostałości łożyska.
    • Oprócz badania ginekologicznego ważne są również testy krzepnięcia, np. w  celu wykrycia zespołu rozsianego wykrzepiania wewnątrznaczyniowego  lub  zespołu Willebranda (czynnik Willebranda). Więcej informacji na temat diagnostyki laboratoryjnej, patrz tam.
  • Poporodowe zapalenie błony śluzowej macicy2
    • Występuje po 1–3% wszystkich porodów siłami natury.
  • Nietrzymanie moczu
    • Występuje przejściowo stosunkowo często po porodzie; współczynnik chorobowości waha się od 3% do 24% w  pierwszym roku po porodzie, w  zależności od badania.
    • Czynniki sprzyjające to:
      • nadwagi
      • Poprzednie ciąże
      • nietrzymanie moczu w  ciąży
      • palenie
      • przedłużone karmienie piersią
      • poród siłami natury/poród kleszczowy
  • Nietrzymanie kału
    • profilaktyka po pęknięciu krocza stopnia III i  IV
      • kontrolne badanie ginekologiczne lub proktologiczne po około 3 miesiącach
      • fizjoterapia w  celu wzmocnienia dna miednicy
      • w  razie potrzeby skierowanie do specjalistycznego ośrodka
  • Zakażenie układu moczowego
  • Zaburzenia tarczycy
    • Występują u  4–7% kobiet w  pierwszym roku po porodzie.
    • Zapadalność jest najwyższa 2–5 miesięcy po porodzie.
    • Możliwa jest zarówno niedoczynność tarczycy, jak i  nadczynność tarczycy.
    • U  25% kobiet z  poporodową niedoczynnością tarczycy rozwija się przewlekła niedoczynność tarczycy.

Karmienie piersią

  • Karmienie piersią zmniejsza ryzyko zakażeń żołądkowo-jelitowych i  wyprysków atopowych u  niemowlęcia.
  • Chociaż zmniejsza prawdopodobieństwo poczęcia, nie jest uznawane za niezawodną metodę antykoncepcji. Więcej informacji można znaleźć w  sekcji Seksualność i  antykoncepcja.
  • Środki przeciw stanom zapalnym sutka, bolesnym lub krwawiącym sutkom
    • zapobiegawcze
      • instrukcje dotyczące prawidłowej techniki karmienia piersią
      • jak najpełniejsze opróżnianie piersi
    • łagodzące (bez wiarygodnego potwierdzenia skuteczności w  kontrolowanych badaniach)3
      • miejscowe stosowanie mleka matki na brodawki sutkowe
      • miejscowe stosowanie lanoliny
      • podgrzewanie bezpośrednio przed karmieniem, chłodzenie po karmieniu piersią
      • w  celu złagodzenia bólu ew. paracetamol (maksymalna dawka: 4  x  1  g/d) lub ibuprofen 3  x  500–800  mg/d
  • Zapalenie sutka, które nie ustępuje w  ciągu maksymalnie 48 godzin po zastosowaniu środków zachowawczych, wymaga leczenia antybiotykami (więcej informacji można znaleźć w  artykule Połogowe zapalenie gruczołu sutkowego).

Depresja poporodowa

  • Zobacz artykuł Depresja w  ciąży i  połogu.
  • Występuje w  ok. 10–15% przypadków; ryzyko u  kobiet, które wcześniej miały depresję poporodową, wynosi około 25%.
  • Rozpoczyna się w  ciągu pierwszych 4 tygodni (3 miesięcy?) po porodzie i  bez leczenia trwa ok. 7 miesięcy.
  • Psychoterapia jako leczenie pierwszego wyboru
  • W  razie potrzeby dodatkowa farmakoterapia

Diagnostyka różnicowa

  • Przygnębienie poporodowe (baby blues)
    • 40–80% wszystkich kobiet, które niedawno urodziły, odczuwa przygnębienie i  niestabilność emocjonalną w  pierwszym tygodniu po porodzie, ale zwykle stan ten ustępuje to po ok. 10 dniach.
    • Takie przygnębienie tłumaczy się jako fizjologiczne, wywołane zmianami hormonalnymi i  zaostrzone brakiem snu, trudnościami żywieniowymi i  stresem związanym z  porodem i  noworodkiem.
  • Psychoza poporodowa
    • Często występuje w  pierwszych dwóch tygodniach po porodzie, zwykle w  postaci maniakalnego, niespokojnego zachowania.
    • Ważne jest wczesne skierowanie na leczenie psychiatryczne (uwaga: wysokie ryzyko dzieciobójstwa i  samobójstwa!).
    • Psychoza jest zwykle przejawem zaburzenia afektywnego dwubiegunowego; zwiększone ryzyko nawrotu w  późniejszych ciążach i  przy stresujących wydarzeniach życiowych.
  • Niedoczynność tarczycy
  • Nadczynność tarczycy

Seksualność i  antykoncepcja

  • O ile nie zaznaczono inaczej, artykuł został oparty na tych źródłach.4-5
  • Libido
    • Może ulec tymczasowemu obniżeniu po porodzie. Wydaje się, że pewną rolę odgrywają m.in. następujące czynniki:
      • zmniejszone wydzielanie estrogenu
      • zmiany w  wyglądzie fizycznym
      • znużenie
      • obawa przed kolejną ciążą
  • Czas
    • Seks waginalny należy ponownie uprawiać dopiero po całkowitym ustaniu wypływu wydzieliny poporodowej, tj. zwykle po 4–6 tygodniach.
    • Nigdy nie należy uprawiać seksu, jeśli stosunek sprawia ból.
  • Antykoncepcja
    • Opcje antykoncepcyjne podczas karmienia piersią obejmują prezerwatywy, spiralę (IUCD) miedzianą lub uwalniającą hormony lub monopreparat progestagenowy („minipigułkę”).
    • Żadnych środków antykoncepcyjnych zawierających estrogen!
      • Mogą wpływać na ilość i  jakość mleka matki6.
      • przekazywane noworodkowi wraz z  mlekiem
      • Zwiększają ryzyko choroby zakrzepowo-zatorowej.

Patienteninformationen

Patienteninformationen in Deximed

Quellen

Literatur

  1. Postnatal care. London: National Institute for Health and Care Excellence (NICE); April 20, 2021. PMID: 34197057  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=34197057[uid]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=34197057[uid]" target="_blank">PubMed
  2. Mackeen AD, Packard RE, Ota E, Speer L. Antibiotic regimens for postpartum endometritis. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 2. Art. No.: CD001067. DOI: 10.1002/14651858.CD001067.pub3. DOI
  3. Dennis C-L, Jackson K, Watson J. Interventions for treating painful nipples among breastfeeding women. Cochrane Database of Syst Rev 2014; 12: CD007366. doi:10.1002/14651858.CD007366.pub2 DOI
  4. Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Revised recommendations for the use of contraceptive methods during the postpartum period. MMWR Morb Mortal Wkly Rep 2011; 60: 878.  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=MMWR Morb Mortal Wkly Rep [ta]+AND+60[vol]+AND+878[page]" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/entrez/query.fcgi?cmd=Search&db=PubMed&term=MMWR Morb Mortal Wkly Rep [ta]+AND+60[vol]+AND+878[page]" target="_blank">PubMed
  5. Lopez LM, Grey TW, Hiller JE, Chen M. Education for contraceptive use by women after childbirth. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 7. Art. No.: CD001863. DOI: 10.1002/14651858.CD001863.pub4. DOI
  6. Lopez LM, Grey TW, Stuebe AM, Chen M, Truitt ST, Gallo MF. Combined hormonal versus nonhormonal versus progestin-only contraception in lactation. Cochrane Database of Systematic Reviews 2015, Issue 3. Art. No.: CD003988. DOI: 10.1002/14651858.CD003988.pub2. DOI

Autor

  • Dr n. med. Thomas M. Heim, dziennikarz naukowy, Fryburg
Z39; Z390; Z391; Z392
post partum
Faza poporodowa Połóg Położnica Poporodowe zapalenie błony śluzowej macicy Krwotok poporodowy Nietrzymanie moczu Zaburzenia tarczycy Karmienie piersią Depresja poporodowa Psychoza poporodowa
Kontrola po porodzie
document-disease document-nav document-tools document-theme
Faza poporodowa rozpoczyna się 1 godzinę po urodzeniu łożyska i  zwykle trwa 6 tygodni. W  tym czasie ciało kobiety fizjologicznie przestawia się z  „ciąży” na „brak ciąży”.
Położnictwo
Kontrola poporodowa
/link/165408aa18b147e481512e9cb016c3a9.aspx
/link/165408aa18b147e481512e9cb016c3a9.aspx
kontrola-poporodowa
SiteDisease
Kontrola poporodowa
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl