Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Porażenie prądem

Streszczenie

  • Definicja:uraz po kontakcie z prądem.
  • Częstość występowania:rocznie odnotowuje się ok. 4 zgłoszone wypadki przy pracy z prądem na 100  000 mieszkańców. Dodatkowo zdarzają się wypadki porażenia prądem elektrycznym w sektorze prywatnym, ale są one w mniejszości.
  • Objawy:bardzo zmienne, w tym palpitacje, ból w miejscu porażenia.
  • Wyniki:ślady porażenia w miejscu wejścia i wyjścia prądu. oparzenia termiczne różnego stopnia. możliwe zaburzenia świadomości.
  • Diagnostyka:wywiad lekarski w celu oceny ryzyka powikłań (np. poziom napięcia, rodzaj prądu, czas kontaktu). Badanie fizykalne, zwłaszcza skóry. Obowiązkowo 12-odprowadzeniowe EKG.
  • Terapia:w zależności od wyników. Po wypadku z udziałem wysokiego napięcia należy zawsze monitorować pacjenta w szpitalu.

Informacje ogólne

Definicja

  • Urazy po kontakcie z prądem elektrycznym
  • Wolt (V): jednostka napięcia elektrycznego

Częstość występowania

  • Rocznie zgłasza się ok. 4 wypadki przy pracy z energią elektryczną na 100 000 mieszkańców.
    • Ponadto zdarzają się wypadki związane z energią elektryczną w sektorze prywatnym, ale jest ich znacznie mniej.
  • Zdecydowana większość przypadków dotyczy wypadków z udziałem niskiego napięcia.
  • Z powodu wypadków z piorunami rocznie do szpitali trafia koło 1–2 rannych, a odnotowuje się 0,05 zgonów na 1 mln mieszkańców.

Etiologia i patofizjologia

  • Wypadki z udziałem energii elektrycznej są spowodowane przez:
    • dotykanie części pod niskim i wysokim napięciem
    • zbliżanie się do części pod wysokim napięciem; odległość może pokonać łuk elektryczny
    • uderzenie pioruna
    • broń dystansową elektrowstrząsową (paralizatory), zwłaszcza podczas działań policyjnych
  • Prąd zmienny 
    • Występowanie: zasilanie publiczne, standardowe gniazdka domowe
    • Ze względu na częste zmiany polaryzacji ryzyko arytmii sercamigotania komór jest znacznie większe niż w przypadku prądu stałego.
  • Prąd stały
    • Występowanie: w bateriach, akumulatorach i ładowarkach
    • Wzrost siły prądu prowadzi do krótkotrwałego skurczu mięśnia (drgnięcie) a nawet do stałego skurczu mięśnia.
  • Wypadek przy niskim napięciu: do 1000 V prądu stałego lub 1500 V prądu zmiennego
    • Występowanie
      • Zwykle napięcie prądu zmiennego w gospodarstwie domowym wynosi 230 V.
      • Przy kuchence i saunie napięcie prądu zmiennego wynosi około 400 V.
    • Wzorce urazów
      • ryzyko złośliwych arytmii serca, zwłaszcza migotania komór
      • ryzyko „przyklejenia się” w wyniku wywołanego prądem skurczu mięśni
  • Wypadek przy udziale wysokiego napięcia: powyżej 1000 V prądu stałego lub 1500 V prądu zmiennego
    • Występowanie
      • kolejowa sieć trakcyjna zwykle — 15 000 V
      • linie wysokiego napięcia w większości powyżej — 100 000 V
      • Piorun ma siłę kilku milionów woltów.
      • Niebezpieczeństwo łuku elektrycznego (zamiana energii elektrycznej na energię cieplną o temperaturze 1000°C), który może spowodować obrażenia z odległości kilku metrów.
    • Wzorce urazów
      • głównie obrażenia termiczne (oparzenia), ale możliwe są również najcięższe zniszczenia tkanek
      • wyraźne uszkodzenie mięśni w wyniku skurczów mięśni, rabdomioliza i możliwość wystąpienia zespołu zmiażdżenia
      • urazy oczu spowodowane „błyskami” łuków elektrycznych

ICD-10

  • T75.0 Skutki uderzenia pioruna
  • T75.4 Skutki działania prądu elektrycznego
  • W87.9! Narażenie na nieokreślony prąd elektryczny

Diagnostyka

Ogólne informacje dotyczące diagnostyki

  • Ze względu na ryzyko wystąpienia arytmii serca konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska, nawet po podejrzeniu jedynie „otarcia się” o źródło prądu (krótki kontakt ze źródłem napięcia z krótkim czasem przepływu). 
  • Niezbędne: wywiad lekarski, badanie przedmiotowe i 12-odprowadzeniowe EKG, w razie potrzeby monitorowanie rytmu serca.

Działania wstępne

  • Ważne jest, aby osoby udzielające pierwszej pomocy zadbały o swoje bezpieczeństwo!
  • Niskie napięcie
    • Wyjąć bezpiecznik
    • Wyłączyć urządzenie
    • Wyciągnąć wtyczkę sieciową
    • Odizolować poszkodowanego w odpowiednim miejscu
  • Wysokie napięcie
    • Zachować bezpieczną odległość do 20 m
    • Powiadomić operatora instalacji
    • Pozostawić pracę w niebezpiecznym obszarze wykwalifikowanemu personelowi

Leczenie w stanach nagłych

Wywiad lekarski

  • Fakty dotyczące wypadku
    • czas wypadku
    • działania wykonywane w momencie wypadku
      • Im szybciej bije serce (podczas pracy fizycznej), tym bardziej wrażliwie jest na przepływ prądu i tym bardziej prawdopodobne jest wystąpienie arytmii serca.
    • wysokie lub niskie napięcie
    • łuk elektryczny
    • punkty wejścia i wyjścia
      • Mokra skóra i przepływ prądu z rąk do rąk są czynnikami ryzyka wystąpienia powikłań.
    • „przyklejenie” się do źródła zasilania
    • czas trwania ekspozycji
    • możliwy upadek
  • Obecne objawy
  • Istniejące wcześniej schorzenia, zwłaszcza kardiologiczne

Badanie przedmiotowe

  • Badanie skóry 
    • figura Lichtenberga
      • drobne rozgałęzienia naczyń warstw skóry pod naskórkiem charakterystyczne dla uderzenia pioruna
    • ślady po porażeniu prądem
      • oparzenia termiczne skóry/tkanek miękkich w wyniku miejscowego narażenia na działanie prądu o wysokim napięciu lub długotrwałego narażenia na działanie prądu o niskim napięciu („Przyklejenie się do źródła napięcia”) 
      • małe, okrągłe do okrągło-owalnego zagłębienie skóry w kolorze porcelany o kształcie korytka z pierścieniowatą ścianą skóry dookoła
  • Stan świadomości
    • senność
    • ostre reakcje psychologiczne, wstrząs
  • Badanie ciała
    • oznaki urazów układu mięśniowo-szkieletowego w wyniku upadku
  • Badanie orientacyjne krążenia 
    • ciśnienie tętnicze, tętno, saturacja

Badania uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

  • 12-odprowadzeniowe EKG, a jeśli jest to możliwe, porównanie z wcześniejszym EKG
    • Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne generalnie zaleca co najmniej 24-godzinne monitorowanie czynności serca1
    • W przypadku wypadków pod niskim napięciem, z prawidłowym EKG i prawidłowymi wynikami krwi, po indywidualnej ocenie ryzyka pacjent może być ewentualnie wypisany do domu2

Diagnostyka specjalistyczna

Wskazania do hospitalizacji

Przy niskim napięciu

  • Utrzymujące się nieprawidłowości w EKG
  • Utrata przytomności po porażeniu prądem
  • Istniejące wcześniej schorzenia serca
  • Stan po dłuższym przepływie prądu z powodu „przyklejenia się” do źródła napięcia
  • Subiektywne dolegliwości, takie jak senność, kłucie w sercu, ból serca, duszność
  • Obrażenia po wypadkach wtórnych
  • Oparzenia termiczne spowodowane łukiem elektrycznym lub ślady po porażeniu prądem sugerujące głębsze uszkodzenie tkanek.
  • Ofiara wypadku w ciąży

Przy wysokim napięciu

  • Leczenie stacjonarne ze ścisłym monitorowaniem pacjenta jest absolutnie konieczne. 

Wskazania do bezpośredniego skierowania do ośrodka leczenia oparzeń

Terapia

Cele terapii

  • Utrzymanie pacjenta przy życiu
  • Rozwiązywanie ostrych powikłań, takich jak arytmie serca
  • Uniknięcie powikłań

Ogólne informacje o terapii

  • W przypadku złośliwych arytmii serca / migotania komór, patrz artykuł Resuscytacja krążeniowo-oddechowa.
    • Uwaga: nie należy stosować depolaryzujących środków zwiotczających mięśnie podczas intubacji ze względu na ryzyko wzrostu stężenia potasu!
    • terapia kardiologiczna w zależności od rodzaju arytmii serca
  • W przypadku urazów skóry należy sprawdzić stan szczepienia przeciw tężcowi i w razie potrzeby podać szczepienie przypominające.
  • Temat oparzeń termicznych został poruszony w artykule oparzenia, opieka w ostrej fazie leczenia.
    • m.in. zaopatrywanie ran, analgezja, płynoterapia

Przebieg, powikłania i rokowanie

Przebieg

  • O skutkach decyduje siła prądu płynącego przez ciało.
  • Nawet osoby, które wydają się w dużej mierze nie mieć obrażeń zewnętrznych, mogą mieć znaczne obrażenia wewnętrzne („oparzenia wewnętrzne”).

Powikłania

  • W przypadku awarii wysokiego napięcia możliwe jest masywne zniszczenie tkanek oraz:
    • niewydolność nerek (zespół zmiażdżenia)
    • zakażenie martwej tkanki wskutek sepsy
    • zespół ciasnoty przedziałów powięziowych
  • oparzenia termiczne
  • Uszkodzenia narządów wewnętrznych, zwłaszcza przy poziomym przepływie prądu przez organizm
  • Arytmie serca
  • Powikłania neurologiczne, zwłaszcza w przypadku uderzenia pioruna w głowę
    • krwotok mózgowy, udar

Rokowanie

  • Śmiertelność wypadków przy niskim napięciu wynosi ok. 3%.
  • Śmiertelność w wypadkach związanych z wysokim napięciem, takich jak uderzenia pioruna to 25–30%,
    • Osoby bez pierwotnego zatrzymania akcji serca/oddechowej zazwyczaj przeżywają.

Źródła

Piśmiennictwo

  1. Waldmann V, Narayanan K., et al. Electrical cardiac injuries: Current concepts and management. European Heart Journal Apr 2017. academic.oup.com
  2. Searle J, Slagman A, Maaß W, Möckel M: Cardiac monitoring in patients with electrical injuries—an analysis of 268 patients at the Charité hospital. Dtsch Arztebl Int 2013; 110(50): 847–53. www.aerzteblatt.de

Autorzy

  • Lino Witte, dr n. med., lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, Münster
T750; T754; W879!
Niederspannung; Hochspannung; Lichtbogen; Blitzschlag; Elektrounfall
Porażenie prądem
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:uraz po kontakcie z prądem. Częstość występowania:rocznie odnotowuje się ok. 4 zgłoszone wypadki przy pracy z prądem na 100  000 mieszkańców. Dodatkowo zdarzają się wypadki porażenia prądem elektrycznym w sektorze prywatnym, ale są one w mniejszości.
Pierwsza pomoc/Nagłe wypadki
Porażenie prądem
/link/83521cbba8d540629cd5279126007ac0.aspx
/link/83521cbba8d540629cd5279126007ac0.aspx
porazenie-pradem
SiteDisease
Porażenie prądem
K.Reinhardt@gesinform.de
mail#stinasilje.baranowska@gmaillango@nhi.com (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl