Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

ZapalenieRopne zapalenie gruczołów potowych (trądzik odwrócony)

Streszczenie

  • Definicja: PrzewlekRopne zapalenie apokrynowych gruczołów potowych to przewlekła, nawracająca, bolesnaautozapalna choroba skóry, zwykle pojawiająca się po okresie dojrzewania, najczęściej w obszarach wyprzeniowych (pachy,pachwiny i okolica anogenitalna), przebiegająca z  bólem, tworzeniem się ropni, przetok i blizn. Przyczyna jest niejasna, ale sądzi się, że chorobawczesny rozwijaetap sięchoroby najest tlezwiązany z niedrożnością mieszków włosowych, z późniejszym stanem zapalnym i uszkodzeniem otaczającej tkanki.
  • Epidemiologia: Dotyczy ok. 1% populacji, mężczyźnikobiety chorują częściej niż kobietymężczyźni. Występuje na całym świecie.
  • Objawy: Bolesne guzki, które przekształcające się w ropnie i z naciekiem zapalnym, które mogą pękać; często dochodzi do wtórnego zakażenia otaczającej tkanki. Najczęstsze lokalizacje: pachy i pachwiny, ale także piersi, kroczepodbrzusze u kobiet i okolice odbytuokolica anogenitalna. Możliwy ciężki przebieg z powstawaniem przetok i blizn.
  • Badanie fizykalne: Bolesne, czerwone guzki, ropnie w typowych obszarach, ewentualnie przetoki lub blizny przypominające sznur. Często umiejscowione w okolicy odbytu u mężczyzn.
  • Diagnostyka: Chorobę rozpoznaje się na podstawie obrazu klinicznego.
  • TerapiaLeczenie: Leczenie zależy od ciężkości i przebiegu choroby. Można stosować np. miejscowe lub ogólnoustrojowe leczenie antybiotykami, leczenie preparatami do stosowania zewnętrznego, leczenie biologiczne i zabiegi chirurgiczne lub laseroterapię.

Informacje ogólne

Definicja

  • Synonimy: trądzik odwrócony, hidradenitis suppurativa (HS), ropne zapalenie apokrynowych gruczołów potowych.1
  • Jest to zapalenieprzewlekła, gruczołów łojowychzapalna i terminalnych nawracająca dermatoza mieszków włosowych, którez występujezapalnymi główniezmianami w obszarach wyprzeniowychobrębie skóry bogatej w apokrynowego gruczoły potowe (okołoodbytniczychoodbytniczo, pachwinowychw pachwinach, pachowychpachach). 
  • Choroba ta wystWystępuje na całym świecie.
  • Charakterystyczne są bolesne, przewlekle nawracające epizody choroby z tworzeniem się guzków i ropni. Ropnie mogą pękać, co przyczynia się do powstawania blizn i przetok.
  • Zapalenie gruczołów potowych zasadniczo nie jest chorobą zakaźną skóry. Do zakażeń wtórnych skóry dochodzi raczej w przebiegu choroby.
  • Choroba nie wynika ze złej higieny i nie jest zakaźna.

Epidemiologia

  • Współczynnik chorobowości
    • Szacuje się, że choroba występuje u 1% populacji europejskiej.2-3
    • Częstość występowania podawana w piśmiennictwie waha się od 1 do 4%.4
  • Wiek i płeć
    • Choroba często pojawia się po okresie dojrzewania; średni wiek w momencie ujawnienia choroby wynosi 22 lata.4
    • Mniej niż 2% przypadków ma początek przed 11. rokiem życia.5
    • Kobiety chorują częściej niż miężczyźni (stosunek 3,6:1).6
      • U kobiet często dochodzi do poprawy po menopauzie, co wskazuje na uwarunkowaniemożliwy hormonalneudział czynników hormonalnych.4,6
      • Badania dotyczące rozkładu płci są niejednoznaczne, ale w większości badań odsetek chorujących mężczyzn jest wyższy.
    • Mężczyźni częściej mają objawy okołoodbytnicze.2

Etiologia i patogeneza

  • Patomechanizm powstawania stanu zapalnego nie został jednoznacznie wyjaśniony. Obecnie przyjmuje się, że najpierw dochodzi do zaczopowania ujścia części mieszków włosowych, co następnie prowadzi do okołomieszkowej reakcji zapalnej. W przebiegu choroby tworzą się ropnie, z których część może pękać, prowadząc do bliznowacenia i powstawania przetok.
  • Wydaje się, że pewną rolę odgrywają czynniki genetyczne. U nawet 30% pacjentów chorobę stwierdza się w wywiadzie rodzinnym.7
  • Zapalenie apokrynowych gruczołów apokrynowychpotowych nienależy jestdo spójnedermatoz histologicznieneutrofilowych, a okluzja mieszka włosowego stanowi pierwszy etap choroby.8
    • Powstanie ropnia więc wydajeąże się z obecnością neutrofili i napływem makrofagów, żemonocytów wysti komórek dendrytycznych, z następujepową tylkoprodukcją wtórniecytokim prozapalnych.8
  • ZakładaW sięzwiązku z immunologiczną komponentą choroby, że choroba może mieć też podłoże immunologiczne. Udowodnionudowodnioną skuteczność w leczeniu zapalenia gruczołów potowych wykazujewykazują naniektóre przykładleki adalimumabbiologiczne (np. inhibitor TNF–-alfa - adalimumab, inhibitory IL-17).6,9-10
  • Kolonizacja przez Staphylococcus aureus lub inne bakterie może prowadzić do wtórnego zakażenia gruczołów i obszarów skóry. Jednak zapalenie gruczołów potowych nie jest pierwotnie chorobą zakaźną skóry, a w wielu przypadkach nie udaje się potwierdzić obecności bakterii.

Czynniki predysponujące

  • Potwierdzonym czynnikiem ryzyka jest nadwaga. Nadwagę lub otyłość stwierdza się u ponad 75% pacjentów.2 Odnotowano zależność między wyższymi BMI u kobiet, a ciężkością przebiegu.1011
  • Choroba występuje znacznie częściej u palaczy. Nie ustalono jednoznacznie, czy choroba u palaczy jest bardziej nasilona niż u osób niepalących.
  • Choroba może również wystąpić u osób niepalących o prawidłowej masie ciała.1
  • Zaburzona mikrobiota skóry: zwiększona liczba bakterii beztlenowych (m.in. Bacteroides, Corynebacterium) w stosunku do bakterii komensalnych (Cutibacterium).12-13
  • Do wystąpienia choroby może prowadzić wysokie obciążenie mechaniczne obszarów skóry (np. z powodu ocierającej się o skórę odzieży, nadwagi).2
  • Prawdopodobny wydaje się wpływ hormonów. Przemawia za tym fakt, że u wielu kobiet choroba nasila się podczas menstruacji. Z kolei po menopauzie i w czasie ciąży u wielu pacjentek dochodzi do częściowej lub całkowitej remisji.4,1114
  • Choroba nie wynika ze złej higieny ani nie jest zaraźliwa.1215

Choroby współistniejące1011

  • Choroby współistniejące są częste w trądziku odwróconym:
    • trądzik pospolity
    • zespół policystycznych jajników
    • choroby tarczycy
    • zapalenia stawów
    • piodermia zgorzelinowa
    • łuszczyca
    • choroby zapalne jelit (choroba Leśniowskiego–Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego).
  • U pacjentów obserwuje się istotne zwiększenie ryzyka zawału serca, udaru mózgu, cukrzycy oraz zespołu metabolicznego, a ryzyko nagłej śmierci sercowej jest 2–krotnie większe niż w populacji ogólnej.

ICD-10

  • L73 Inne choroby mieszka włosowego.
    • L73.2 Ropnie mnogie gruczołów apokrynowych pachy.
  • Rozpoznanie w języku polskim według ICD–10 L73.2 – ropnie mnogie gruczołów apokrynowych pachy [hidradenitis suppurativa] – jest mylące, ponieważ nie uwzględnia zmian w innych, typowych dla choroby lokalizacjach.

Diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Rozpoznanie stawia się na podstawie obrazu klinicznego wynikającego z typowego wywiadu lekarskiego i wyników badańbadania fizykalnychfizykalnego.
  • DobrymKryteria pytaniem przesiewowym, cechującym się dużą trafnością diagnostyczną w czynnym trądziku odwróconym jestrozpoznania8:
    • Czypierwszorzędowe
      • obecność typowych dla HS zmian skórnych - guzków (zapalnych i niezpalnych), przetok, blizn (zanikowych, przerosłych, linijnych, siatkowatych)
      • zmiany występujące przynajmniej w jednym obszarze predylekcyjnym (pachy, okolica anogenitalna, pośladki, podbrzusze u kobiet)
      • nawracający charakter zmian (przynajmniej 2 razy w ciągu ostatnich 6 miesięcy występowały u pani/pana nawracające czyraki?
      • Jeśli tak – czy znajdowały się pod pachami lub w pachwinach?10)
    • Jak dotąd opracowano tylko kilka kryteriów diagnostycznych opartych na dowodach, dlatego chorobdrugorzę często rozpoznaje się późno.5
    • Typowe nawracające zmiany skórne:
      • dowe
      • guzkiwystępowanie i ropniechoroby wrażliwew na dotyk i/lub bolesnerodzinie
      • bliznyobecność przypominającezmian sznurtypowych dla HS w okolicach innych niż predylekcyjne
      • zaskórnikiujemny wynik badania mikrobiologicznego z licznymi otworami.próbki pobranej ze zmiany chorobowej
    • Charakterystyczne rozmieszczenie zmienionych chorobowo obszarów:
      • najczęściej pod pachami, w okolicy pachwiny i po wewnętrznej stronie ud
      • rzadziejRopoznanie piersistawia (u kobiet)się, kroczegdy i okolicepacjent odbytuspełnia (cz3 kryteria pierwszorzęściej u mężczyzn)dowe.8
        Wczesne rozpoznanie jest ważne, ponieważ wczesne leczenie może zapobiec progresji choroby do cięższej postaci. Większość kobiet wykazuje poprawę lub całkowitą remisję po menopauzie.
        Zapalenie gruczołów potowych, pośladki
    • W większości przypadków choroba ma przewlekły i nawrotowy przebieg, pomimo zastosowania standardowego leczenia zakażeń skóry, (np. antybiotykoterapii oraz nacinania „czyraków".
    • Istnieje konsensus, że stwierdzenie co najmniej 2 zmian w ciągu 6 miesięcy lub 5leczenia zmian w ciągu całego życia (do chwili ocenychirurgicznego) spełnia kryteria rozpoznania.10
    • Dodatni wywiad rodzinny wskazuje na zapalenie gruczołów potowych.
    • Węzły chłonne zwykle nie są zajęte.2

    Diagnostyka różnicowa

    Wywiad

    • We wczesnych stadiach występują pojedyncze guzki wrażliwe na dotyk, które stopniowo stają się bolesne i mogą utrzymywać się przez tygodnie lub miesiące.
      Zapalenie gruczołów potowych to przewlekła, nawracająca, bolesna choroba skóry z tworzeniem się ropni, przetok i blizn. Choroba dotyka ok. 1% populacji; kobiety chorują cztery razy częściej niż mężczyźni.
      Zapalenie gruczołów potowych, łagodne
      • Guzki ulegają resorpcji lub przekształcają się w krosty. Te w końcu pękają, uwalniając ropną, cuchnącą wydzielinę z domieszką krwi.
    • W obrazie klinicznym występuje ból, opuchliznaobrzęk, zaczerwienienie w pachach okolicy pach, pachwinachpachwin lub w okolicy okołogenitalnejanogenitalnej.
    • Choroba bardzo często nawraca przez wiele lat, ale jej indywidualny przebieg jest różny.
    • Należy zapytać, czy chory cierpi na nawracające bolesne obrzęki pojawiające się w tym samym miejscu.
      Ciągłe nawroty mogą prowadzić do powstawania blizn, często wyczuwalnych pod skórą jako sznur, lub do powstawania przetok.
      Zapalenie gruczołów potowych w dole pachowym, ciężkie
    • Choroba może nasilać się przed miesiączką.4
    • Chorzy zmagają się z dotkliwymi następstwami, w tym bólem i stygmatyzacją. Choroba w istotny sposób wpływa na jakość życia, a ocena w skali Dermatology Life Quality Index (DLQI – wskaźnik jakości życia zależny od dolegliwości skórnych) daje wyniki podobne do tych obserwowanych w ciężkiej łuszczycy.1 Dlatego ważne jest przeprowadzenie badania przesiewowego w kierunku depresji.1011

    Badanie fizykalne

    • Wrażliwe na dotyk, bolesne, czerwonawe guzki i ropnie w typowych obszarach (zwłaszcza pod pachami, w pachwinach, w obszarzeokolicy okołogenitalnymanogenitalnej).
    • W przebiegu choroby powstają przebarwienia skóry i blizny przypominające sznury.
    • Ewentualnie tworzenie się przetok.
    • Ewentualnie ropna wydzielina.

    Klasyfikacja kliniczna: klasyfikacjai wedocena stopnia nasilenia choroby

    • Oprócz oceny stopnia nasilenia choroby w oparciu o występujące objawy, należy dokonać również oceny wpługywu Hurleyachoroby na jakość życia pacjenta w skali DLQI.

    Skala Hurley2

    • Stopień I w skali Hurleya: łagodna choroba (68% pacjentów).
      • OpuchliznaObrzęk, zaczerwienienie i jeden lub kilka guzków podskórnych, które samoistnie ustępują lub przekształcają się w ropnie.
      • Brak przetok lub bliznowacenia,.
    • Stopień II w skali Hurleya: umiarkowane nasilenie choroby (ok. 28% przypadków).
      • Nawracające ropnie pojedyncze lub mnogie, ropna wydzielina, tworzenie się przetok lub blizn.
    • Stopień III w skali Hurleya: ciężka postać choroby (ok. 4% przypadków).
      • RozległeRozsiane nacieki zapalnezmiany, przetoki, ropnie, komunikująceprzetoki i z czasem rozległa tkanka bliznowatablizny.
    • Klasyfikacja według HurleyaHurley nie uwzględnia niektórych kryteriów, takich jak liczba rzutów lub nasilenie bólu.16

    Skala WIHS417

    • Punktacja w skali IHS4 jest sumą:
      • liczby guzków pomnożonej przez 1
      • liczby ropni pomnożonej przez 2
      • liczby tuneli/przetok pomnożonej przez 4
    • Wyniki:
      • postać łagodna: międzyczasie≤3
      • postać testowaneumiarkowana: są nowe systemy klasyfikacji, takie jak np. ocena4-10
      • postać ciężkoka: ≥11

    Skala HS-IGA8

    • Ocenia nasilenie choroby i odpowiedź na leczenie.
    • Punktacja uwzględnia łączną sumę guzków, ropni i przetok:
      • HS-IGA 0: 0-1 zmiana
      • HS-IGA 1: 2-5 zmian
      • HS-IGA 2: 6-10 zmian
      • HS-IGA 3: 11-15 zmian
      • HS-IGA 4: 16-20 zmian
      • HS-IGA 5: >20 zmian
    • Odpowiedź na leczenie: co najmniej 2-punktowe zmniejszenie wyniku w skali HS-IGA.

    Skala HiSCR8

    • Służy do oceny skuteczności ropnegoleczenia.
    • Za zapaleniaefektywne gruczoterapeutycznie uznaje się postępownie, w wyniku którego uzyskano 50% redukcję (HiSCR 50)  łącznej liczby guzków potowychzapalnych (severityi assessmentropni ofw hidradenitisstosunku suppurativado –wartości SAHS)wyjściowej oraz brak zwiększenia liczby ropni i przetok.
      • modyfikacją tej skali jest HiSCR 75 i HiSCR 90, któraoznaczające powinnaodpowiednio umożliwić bardziej precyzyjne określenie stopnia zaawansowania75% i zaleceń terapeutycznych90% redukcje objawów.13

    Badania uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego

    • Chorobę rozpoznaje się na podstawie obrazu klinicznego. Ewentualnie dodatkowe badania zwykle wykonuje się w gabinecie dermatologicznym.

    Wskazania do skierowania do specjalisty

    • Zaleca się wczesne skierowanie do dermatologa w celu ustalenia prawidłowego rozpoznania i dobrania najlepszej terapii dla pacjenta oraz uniknięcia szkód następczychpstw, takich jak powstawanie blizn lub pogłębiającejca się stygmatyzacjistygmatyzacja z powodu choroby.

    Leczenie

    Cele leczenia

    • Poprawa jakości życia.
    • Łagodzenie bólu i ewentualnie wyeliminowanie zakażenia.
    • Zapewnienie wsparcia psychospołecznego.

    Ogólne informacje o leczeniu

    • Zapalenie gruczołów potowych może być bardzo obciążającą chorobą, w zależności od stopnia jej nasilenia.
    • Ważne, aby przekazać pacjentowi szczegółowe informacje o chorobie i zapewnić wsparcie.
    • Wybór odpowiedniej terapii powinien odzwierciedlać subiektywne obciążenie chorobą i jej obiektywne nasilenie.2
    • Jak dotąd istnieje tylko kilka opcji leczenia popartych dowodami. Często można znaleźć tylko opisy przypadków lub badania obejmujące nieliczne przypadki.
    • Łagodną postać choroby można zwykle leczyć w gabinecie lekarza rodzinnego, ale zaleca się skierowanie do dermatologa w celu zaplanowania dalszej terapii.
      • UWAGA: opóźnienie leczenie biologicznego u pacjentów z HS oraz długotrwałe stosowanie innych zachowawczych opcji terapeutycznych, obniża skuteczność leków biologicznych!8
    • W stopniu II i III zaawansowania rzadko udaje się osiągnąć całkowitą remisję. Najlepsze efekty daje leczenie chirurgiczne.1418

    Zalecenia dla pacjentów4,1519

    • Pacjentom należy zaoferować wsparcie w postaci terapii adjuwantowych.
    • Zaprzestanie palenia papierosów.
    • Redukcja masy ciała.
    • W miarę możliwości należy unikać ciepła, wilgoci i pocenia się.
    • Noszenie luźnej odzieży.
    • Należy unikać urazów skóry, ponieważ maceracja lub uszkodzenie mieszków włosowych prowadzi do nasilenia stanu zapalnego, zaczopowania mieszków włosowych i ich pękania.
    • Higiena:
      • Staranne codzienne mycie może zmniejszyć nieprzyjemnenieprzyjemny zapachyzapach i przeciwdziała zapobiegać zakażeniom wtórnym.
      • Należy używać łagodnego mydła, unikać pocierania myjkami, itp.
      • W przypadku nieprzyjemnego zapachu, codzienne stosowanie mydła antybakteryjnego może ograniczyć namnażanie się bakterii.

    Wszystkie stopnie nasilenia choroby

    TerapiaLeczenie zachowawczazachowawcze2

    • Stopień I–II w skali Hurleya: leczenie miejscowe 1% roztworem klindamycyny 2 x na dobę przez 3 miesiące (dostępna w postaci płynu i emulsji w dawce 10 mg/ml oraz żelu 10 mg/g).2,5,1011
      • Jako jedyna terapia w łagodniejszym przebiegu choroby lub jako lek towarzyszący terapii ogólnoustrojowej lub chirurgicznej w ciężkich postaciach choroby.
    • U pacjentów z łagodną postacią choroby (stopniastopień I–II w skali HurleyaHurley) można rozważyć miejscowe stosowanie peelingów z rezorcynolem.
      • Dotychczas nie przeprowadzono żadnych badań dotyczących stosowania tego leku w ciąży.
    • W przypadku cięższego przebiegu lub rozległych zmian chorobowych, można rozważyć ogólnoustrojową antybiotykoterapię.2
      • Zwykle stosuje się tetracykliny, np. doksycyklinę w dawce 100 mg 2 x na dobę.1620
        • Można również stosować leczenie tetracyklinami – należy stosować maks. 3 miesiące, by wykorzystać przeciwzapalne działanie tetracyklin. 
      • Skojarzenie klindamycyny (300 mg 2 x na dobę) i ryfampicyny (600 mg 1 x na dobę lub 300 mg 2 x na dobę) przez 10 tygodni jako opcja leczenia w przypadku braku skuteczności doksycykliny lub innych tetracyklin lub przy obecności silnego komponentu zapalnego.1620
      • W przypadku innych antybiotyków istnieją jedynie opisy przypadków lub badania obejmujące tylko nieliczne przypadki.
    • Brak skuteczności antybiotykoterapii, jest wskazaniem do zastosowania leczenia biologicznego (adalimumab, infliximab, sekukinumab, bimekizumab).
      • UWAGA: opóźnienie leczenie biologicznego u pacjentów z HS oraz długotrwałe stosowanie innych zachowawczych opcji terapeutycznych, obniża skuteczność leków biologicznych!8
      • W Polsce możliwe jest leczenie sekukinumabem, refundowane przez NFZ w ramach programu lekowego B.161, w wyspecjalizowanych ośrodkach dermatologicznych.21
    • We wczesnych stadiach HS (stopień I wg Hurley lub wczesny stopień II wg Hurley) można podjąć próbę leczenia acytretyną lub rozważyć takie leczenie u pacjentów z nawracającymi i przewlekłymi objawami.8
    • Ew. można zastosować glikokortykosteroidy doogniskowo (trimcynolon w dawce 10-40 mg/ml) w monoterapii skojarzeniu z terapia ogólną.8
    • NLPZ mogą łagodzić ból i zmniejszać stan zapalny.1722
    • Nakłucie i drenaż ropnia mogą mieć działanie przeciwbólowe, ale nie wpływają na przebieg choroby.1823
    • Wlewy kortyzonu do zmiany okazały się skuteczne w praktyce klinicznej, ale brakuje dowodów z badań naukowych.2,5
    • Istnieje również tylko kilka opisów przypadków, w których z powodzeniem stosowano ogólnoustrojowe glikokortykosteroidy.

    Umiarkowana lub ciężka postać choroby: stopnia(stopień II–III wg Hurley)

    • Połączenie leczenia farmakologicznego i chirurgicznego:2
      • StopniaStopień II
        • ograniczone usunięcie miejscowo nawracających zmian
        • miejscowy deroofing (wycięcie fragmentu ściany) zmian chorobowych
        • ablacja laserem CO2.
      • StopniaStopień III
        • radykalne usunięcie zmienionego chorobowo obszaru.

    Leczenie eksperymentalne

    • Terapia hormonalna
      • Możliwe, że antyandrogeny i estrogeny mają pozytywny wpływ na przebieg choroby.
      • Kobiety w wieku rozrodczym, które chcą stosować antykoncepcję, mogą odnieść korzyści z przyjmowania złożonych doustnych środków antykoncepcyjnych o niskiej zawartości androgenów.
      • Nie są jednak jeszcze dostępne żadne naukowe dane dotyczące leczenia hormonalnego.2
    • Izotretynoinę badano pod kątem skuteczności w leczeniu trądziku, ale w kilku badaniach nie zaobserwowano żadnego istotnego działania.1823
    • Sugeruje się stosowanie glukonianu cynku ze względu na jego właściwości przeciwzapalne i antyandrogenne.
      • Dostępne jest badanie z udziałem 22 pacjentów, z których 8 wykazało całkowitą, a 14 częściową odpowiedź.2,1924
    • Sugeruje się stosowanie dapsonu ze względu na przeciwzapalny mechanizm działania.
      • W niewielkim badaniu z udziałem 24 pacjentów poprawę uzyskano u 9 pacjentów, ale wkrótce po przerwaniu leczenia nastąpił nawrót choroby. Dapson zaproponowano jako leczenie podtrzymujące u pacjentów z umiarkowanie ciężką chorobą, którzy nie tolerują żadnego innego leczenia.69
    • Metformina może ułatwiać redukcję masy ciała u pacjentów z zespołem metabolicznym.2025
      • W niewielkim badaniu metformina znacząco złagodziła nasilenie choroby i wpłynęła na poprawę jakości życia, a efekt ten utrzymywał się nadal po 6 miesiącach obserwacji. Poprawę przypisuje się działaniu antyandrogennemu, a także wpływowi na zespół metaboliczny.69
    • Inhibitor TNF–alfa adalimumab skutecznie łagodził dolegliwości w dwóch randomizowanych badaniach klinicznych.9
      • W tkance zapalnej wykrywa się wyższe stężenia TNF–alfa, co wskazuje na podłoże immunologiczne choroby.
      • Odpowiedź uzyskano odpowiednio u 41,8% i 58,9% uczestników badania. Wskaźnik odpowiedzi w grupie otrzymującej placebo wynosił tylko 26,0% i 27,6%. Jednak nadal nie wskazano, jakie jest optymalne dawkowanie i jak długo powinno trwać leczenie.
    • Dobre wskaźniki odpowiedzi uzyskano również w przypadku innych inhibitorów TNF–alfa, takich jak infliksymab lub etanercept.2

    Leczenie operacyjnechirurgiczne

    • OperacjaZabieg chirurgiczny jest jedynym potencjalnie leczniczym środkiem i opcją dla pacjentów z ciężkim przebiegiem choroby z nawrotami.2,2126
    • Dobre wyniki można osiągnąć zwłaszcza w przypadku miejscowych zmian, które nawracają w tych samych miejscach.2
    • Pojedyncze ropnie
      • Miejscowe lub rozległe wycięcie fragmentu zmiany techniką deroofing lub unroofing ma na celu odsłonięcie przetok i kanałów przetokowych i jednoczesną eksplorację dna przetok w kierunku ukrytych kanałów. Następnie rana goi się w wyniku wtórnego gojenia rany.2,4,2227
      • Ograniczone usunięcie pojedynczych zmian z zaszyciem rany.
        • Stosunkowo wysoki wskaźnik nawrotów w porównaniu z radykalnym usunięciem.
    • Rozległe zmiany chorobowe
      • Radykalne usunięcie jest metodą z wyboru w ciężkich przebiegach choroby.2
        • W miarę możliwości przed operacją należy podać leki, aby jak najbardziej ograniczyć stan zapalny w obszarze ingerencji chirurgicznej.
        • W poszczególnych obszarach z gruczołami apokrynowymi usuwa się naskórek z wyjątkiem zdrowej podskórnej tkanki tłuszczowej. Rany mogą goić się wtórnie lub można je zamknąć przy użyciu technik chirurgii plastycznej.
        • Zabieg wykonuje się zazwyczaj w znieczuleniu ogólnym.
        • W procesie gojenie stosuje się opatrunki lub opatrunki próżniowe, możliwy również przeszczep skóry.
        • Efekty operacji są dobre2,2328-2429, ale operacja nie chroni przed nawrotami w innych obszarach.
    • Laseroterapia
      • Laser CO2: celem jest usunięcie wszystkich keratynocytów, aby zapobiec dalszym nawrotom choroby.2,2530
      • Laser Nd: YAG (laser z granatem itrowo–glinowym domieszkowanym neodymem): prawdopodobnie zmniejsza nasilenie choroby poprzez niszczenie mieszków włosowych lub ogrzewanie skóry.2631

    Zapobieganie

    • Zaprzestanie palenia papierosów.
    • Dążenie do zmniejszenia masy ciała w przypadku nadwagi i otyłości.
    • Unikanie uszkodzenia skóry (patrz sekcja zalecenia dla pacjentów).
    • Higiena
      • Staranne codzienne mycie może zmniejszyć nieprzyjemne zapachy i przeciwdziałać zakażeniom wtórnym.
      • Należy używać łagodnego mydła, unikać pocierania myjkami itp.
      • W przypadku nieprzyjemnego zapachu codzienne stosowanie mydła antybakteryjnego może ograniczyć namnażanie się bakterii.2

    Przebieg, powikłania i rokowanie

    Przebieg

    • Stopień nasilenia choroby jest różny, ale choroba ma często charakter przewlekły i nawracający.

    Powikłania

    • Blizny i przetoki.
    • Ostre wtórne zakażenia nałożone  S. aureus lub S. pyogenes są rzadkie.2
    • W rzadkich przypadkach w zmienionych chorobowo obszarach może rozwinąć się rak płaskonabłonkowy.2
    • Obniżona jakość życia, stygmatyzacja, depresja.
      • Częstą chorobą współistniejącą z ropnym zapaleniem gruczołów potowych jest depresja (chorobowość 16,9%).2732

    Rokowanie

    • Średni czas trwania nieleczonej choroby wynosi ok. 20 lat.2833
    • Wczesne rozpoznanie jest ważne, ponieważ wczesne leczenie może zapobiec progresji choroby do cięższej postaci.2
    • Choroba stopnia III jest trudna do leczenia i wymaga podejścia interdyscyplinarnego.
    • Większość kobiet wykazuje poprawę lub całkowitą remisję po menopauzie.

    Informacje dla pacjentów

    Materiały edukacyjne dla pacjentów

    Ilustracje

    Ciągłe nawroty mogą prowadzić do powstawania blizn, często wyczuwalnych pod skórą jako sznur, lub do powstawania przetok.
    Ciągłe nawroty mogą prowadzić do powstawania blizn, często wyczuwalnych pod skórą jako sznur, lub do powstawania przetok.
    Wczesne rozpoznanie jest ważne, ponieważ wczesne leczenie może zapobiec progresji choroby do cięższej postaci. Większość kobiet wykazuje poprawę lub całkowitą remisję po menopauzie.
    Wczesne rozpoznanie jest ważne, ponieważ wczesne leczenieć może zapobiec progresji choroby do cięższej postaci.
    Zapalenie gruczołów potowych to przewlekła, nawracająca, bolesna choroba skóry z tworzeniem się ropni, przetok i blizn. Choroba dotyka ok. 1% populacji; kobiety chorują cztery razy częściej niż mężczyźni.
    Zapalenie gruczołów potowych to przewlekła, nawracająca, bolesna choroba skóry z tworzeniem się ropni, przetok i blizn. Choroba dotykadotyczy ok. 1% populacji.

    Źródła

    Wytyczne

    • Matusiak Ł., Walecka I., Reich A., et al. Polskie wytyczne dotyczące diagnostyki i leczenia hidradenitis suppurativa. Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2024;111:1–20. DOI
    • Zouboulis C.C., Desai N., Emtestam L., et al. European S1 guideline for the treatment of hidradenitis suppurativa/acne inversa (Europejskie wytyczne S1 dotyczące leczenia ropnego zapalenia gruczołów potowych/trądzika odwróconego),. J Eur Acad Dermatol Venereol 2015, ;29 (4): 619-44, . www.nih.gov

    Piśmiennictwo

    1. Ingram J.R., Desai N., Kai A.C., et al. Interventions for hidradenitis suppurativa (Protocol), Cochrane Database of Syst Rev 2012, CD010081, DOI: 10.1002/14651858.CD010081, DOI
    2. Zouboulis C.C., Desai N., Emtestam L., et al. European S1 guideline for the treatment of hidradenitis suppurativa/acne inversa, J Eur Acad Dermatol Venereol 2015, 29(4): 619-44, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
    3. Revuz J. Hidradenitis suppurativa, Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology 2009, 23:985-98, doi: 10.1111/j.1468-3083.2009.03356.x, DOI
    4. Margesson L.J., Danby F.W. Hidradenitis suppurativa, Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology 2014, 28(7): 1013-27, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
    5. Gulliver W., Zouboulis C.C., Prens E., et al. Evidence-based approach to the treatment of hidradenitis suppurativa/acne inversa, based on the European guidelines for hidradenitis suppurativa, Rev Endocr Metab Disord 2016, 17(3): 343-51, pmid: 26831295, PubMed
    6. CollierCanoui-Poitrine F., SmithLe RThuaut A., Revuz J.E., Viallette C., Mortonet C.Aal. Diagnosis and managementIdentification of three hidradenitis suppurativa phenotypes, Britishlatent Medicalclass Journalanalysis of a cross-sectional study. J Invest Dermatol 2013, 346;133: f2121,1506-1511. www.bmjjidonline.comorg
    7. Von der Werth J.M., Williams H.C., Raeburn J.A. The clinical genetics of hidradenitis suppurativa revisited, Br J Dermatol 2000, 142: 947-53, PubMed
    8. YuMatusiak Ł., Walecka I., Reich A., et al. Polskie wytyczne dotyczące diagnostyki i leczenia hidradenitis suppurativa. Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2024; 111:1–20. DOI: https://doi.org/10.5114/dr.2024.140820.
    9. Collier F., Smith R.C., Morton C.C.W., Cook M.GA. HidradenitisDiagnosis suppurativa:and a diseasemanagement of follicularhidradenitis epithelium, rather than apocrine glandssuppurativa, British Medical Journal of Dermatology 19902013, 122346: 763-9, doi:DOI: 10.1111/j.1365-2133.1990.tb06264.xf2121, DOIwww.bmj.com
    10. Deutsches Ärzteblatt, Adalimumab lindert Hidradenitis suppurativa, 2016, 26.11.2019, www.aerzteblatt.de
    11. Collier F., Ingram J.R. Holistic assessment key in hidradenitis suppurativa, The Practitioner, 2019; 263 (1829): 21-4.
    12. Schneider AM., Cook LC., Zhan X., et al. Loss of skin microbial diversity and alteration of bacterial metabolic function in hidradenitis suppurativa. J Invest Dermatol 2020;140:716-720. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
    13. Ring HC., Thorsen J., Saunte D.M., et al. The follicular skin microbiome in patients with hidradenitis suppurativa and healthy controls. JAMA Dermatol 2017;153:897-905. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
    14. Von der Werth JM, Williams HC. The natural history of hidradenitis suppurativa, J Eur Acad Dermatol Venereol 2000, 14: 389-92, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
    15. Morgan W.P., Leicester G. The role of depilation and deodorants in hidradenitis suppurativa. Arch Dermatol 1982, 118: 101-2, PubMed
    16. Hessam S., Scholl L., Sand M., et al. A Novel Severity Assessment Scoring System for Hidradenitis Suppurativa, JAMA Dermatol 2018, 154(3): 30-335,. doi:10.1001/jamadermatol.2017.5890, DOI
    17. Zouboulis C.C., Tzellos T., Kyrgidis A., et al. Development and validation of the International Hidradenitis Suppurativa Severity Score System (IHS4): a novel dynamic scoring system to assess HS severity. Br J Dermatol 2017;177:1401-1409. cms-pl.bonnierhealthcare.no
    18. Scheinfeld N. Hidradenitis suppurativa: A practical review of possible medical treatments based on over 350 hidradenitis patients, Dermatology Online Journal 2013, escholarship.org
    19. Margesson L.J., Danby F.W. Treatment of hidradenitis suppurativa (acne inversa), maj 2014, www.uptodate.com
    20. Ingram JR. Hidradenitis suppurativa: Management, 30.07.2021, dostęp: 23.08.2021, www.uptodate.com
    21. Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 18 grudnia 2024 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na 1 stycznia 2025 r. www.gov.pl
    22. Shah N. Hidradenitis suppurativa: A treatment challenge, Am Fam Physician 2005, 72: 1547-52, PubMed
    23. Soria A., Canoui-Poitrine F. Absence of efficacy of oral isotretinoin in hidradenitis suppurativa: a retrospective study based on patient’s outcome assessment, Dermatology 2009, 218: 134-5, DOI:10.1159/000182261, DOI
    24. Brocard A., Knol A.C. Hidradenitis suppurativa and zinc: a new therapeutic approach, Dermatology 2007, 214: 325-7, doi:10.1159/000100883, DOI
    25. Orchard T.J., Temprosa M., Goldberg R., et al. The effect of metformin and intensive lifestyle intervention on the metabolic syndrome: the Diabetes Prevention Program randomized trial., Ann Intern Med 2005, 142: 611-9, PMID: 15838067, PubMed
    26. Kagan R.J., Yakuboff K.P., Warner P., Warden G.D. Surgical treatment of hidradenitis suppurativa: a 10-year experience, Surgery 2005, 138: 734-40, pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
    27. van der Zee H.H., Prens E.P., Boer J. Deroofing: a tissue-saving surgical technique for the treatment of mild to moderate hidradenitis suppurativa lesions, J Am Acad Dermatol 2010, 63: 475, pmid:20708472, PubMed
    28. Rompel R., Petres J. Long-term results of wide surgical excision in 106 patients with hidradenitis suppurativa. Dermatol Surg 2000, 26: 638-43, PubMed
    29. Harrison B.J., Kumar S., Read G.F., Edwards C.A., Scanlon M.F., Hughes L.E. Hidradenitis suppurativa: evidence for an endocrine abnormality, Br J Surg 1985, 72: 1002-4, PubMed
    30. Finley E.M., Ratz J.L. Treatment of hidradenitis suppurativa with carbon dioxide laser excision and second-intention healing, J Am Acad Dermatol 1996, 34: 465-9, PubMed
    31. Xu L.Y., Wright D.R., Mahmoud BH, et al. Histopathologic study of hidradenitis suppurativa following long-pulsed 1064-nm Nd:YAG laser treatment, Arch Dermatol 2011, 147: 21-8, pmid:20855672, PubMed
    32. Machado M.O., Stergiopoulos V., Maes M., et al. Depression and Anxiety in Adults With Hidradenitis Suppurativa, JAMA Dermatol, 2019, 155(8): 939-45, doi:10.1001/jamadermatol.2019.0759, DOI
    33. Danby F.W., Margesson L.J. Hidradenitis suppurativa, Dermatol Clin 2010, 28: 779, pmid:20883920, PubMed

    Opracowanie

    • Joanna Dąbrowska-Juszczak (redaktor)
    • Anna Fabian–Danielewska (recenzent)
    • Adam Windak (redaktor)
    • Laura Morshäuser (recenzent/redaktor)
    L73; L732
    Hidrosadenitt; Hidradenitis suppurativa
    Zamykanie mieszków włosowych; Zamknięcie mieszków włosowych; Ropień; Trądzik odwrócony; Ropień gruczołu potowego; Apokrynowy ropiegruczoł potowy; Ropień pachy; Hidrosadenitis; Ropień gruczołu piersiowego; Choroba Verneuila; Trądzik apokrynowy; Pyodermia fistulans sinifica; Trądzik pospolity; Trądzik międzypalcowy; Triada okluzji mieszków włosowych; Zespół okluzji mieszków włosowych; Przewlekłe nawracające zapalenie hidradenitis; Choroba Verneuila; Palenie tytoniu; Zaprzestanie palenia; Otyłość; Utrata masy ciała; Zapalenie apokrynowych gruczołów potowych; hidradenitis suppurativa; hydradenitis suppurativa
    ropien; tradzik odwrocony; ropien gruczolu potowego; ropne zapalenie apokrynowych gruczolow potowych; ropien gruczolu piersiowego; tradzik apokrynowy; tradzik pospolity; zamkniecie mieszkow wlosowych; otylosc; utrata masy ciala
    ZapalenieRopne zapalenie gruczołów potowych (trądzik odwrócony)
    document-disease document-nav document-tools document-theme
    Definicja: PrzewlekRopne zapalenie apokrynowych gruczołów potowych to przewlekła, nawracająca, bolesnaautozapalna choroba skóry, zwykle pojawiająca się po okresie dojrzewania, najczęściej w obszarach wyprzeniowych (pachy,pachwiny i okolica anogenitalna), przebiegająca z  bólem, tworzeniem się ropni, przetok i blizn. Przyczyna jest niejasna, ale sądzi się, że chorobawczesny rozwijaetap sięchoroby najest tlezwiązany z niedrożnością mieszków włosowych, z późniejszym stanem zapalnym i uszkodzeniem otaczającej tkanki.
    Dermatologia
    Ropne zapalenie gruczołów potowych
    /link/5e4ed24a17b94cdaa553adac2d95a3d4.aspx
    /link/5e4ed24a17b94cdaa553adac2d95a3d4.aspx
    ropne-zapalenie-gruczolow-potowych
    SiteDisease
    Ropne zapalenie gruczołów potowych
    K.Reinhardt@gesinform.de
    livemail#j.com#dr.dabrowska@wpdabrowska@medibas.pl
    pl
    pl
    pl