Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Zespół Kabuki

Streszczenie

  • Definicja:Zespół Kabuki to wrodzona choroba objawiająca się charakterystycznym wyglądem, opóźnionym rozwojem i różnymi typowymi wadami rozwojowymi. Jest on spowodowany wariantami w genie KMT2D, rzadziej w genie KDM6A; zwykle pojawia się de novo.
  • Częstość występowania:Chorobowość szacuje się na 1–9/100 000. Zespół ten występuje równie często u obu płci.
  • Objawy:Charakterystyczny wygląd (długie szpary powiekowe, łukowate brwi, krótka kolumienka nosa, duże, odstające uszy), anomalie szkieletowe (anomalie kręgosłupa, brachydaktylia V palca), niepełnosprawność umysłowa w stopniu lekkim do umiarkowanego, postnatalne opóźnienie wzrostu; ponadto opisano inne nieprawidłowości strukturalne i funkcjonalne (np. zez, rozszczep podniebienia, wady serca, utrata słuchu, obniżona odpowiedź immunologiczna itp.)
  • Wyniki:Objawy kardynalne (typowe nieprawidłowości twarzy, anomalie szkieletu, przetrwałe opuszki płodowe palców, niepełnosprawność umysłowa w stopniu lekkim do umiarkowanego, postnatalne opóźnienie wzrostu) w połączeniu z innymi zaburzeniami strukturalnymi i/lub funkcjonalnymi.
  • Diagnostyka:Diagnozę można postawić u osób z hipotonią dziecięcą, opóźnieniem rozwoju i/lub niepełnosprawnością umysłową w połączeniu z 1) typowymi nieprawidłowościami twarzy i/lub 2) heterozygotycznym wariantem patogennym genu KMT2D/KDM6A.
  • Terapia:Leczenie objawowe; leczenie multidyscyplinarne.

Informacje ogólne

Definicja

  • Zespół Kabuki to choroba wrodzona, która w większości przypadków jest spowodowana mutacją de novo (nowo powstałą mutacją) w genie KMT2D.1-2 
  • Zespół ten charakteryzuje się specyficznymi rysami twarzy, strukturalnymi wadami rozwojowymi i zaburzeniami uczenia się, a także lekką lub umiarkowaną niepełnosprawnością intelektualną.3
  • Synonimy: KS, zespół makijażu Kabuki, zespół Niikawy-Kurokiego

Częstość występowania

  • Częstość występowania szacuje się na 1–9/100 000.4
    • Chorobowość w Japonii wynosi 1 na 32000.5
    • Choroba występuje we wszystkich częściach świata.  
    • Dane z Japonii można odnieść z dużym prawdopodobieństwem do reszty świata.
  • Zespół ten występuje równie często u obu płci.5

Przyczyny

  • Mutacje w genie KMT2D są wykrywalne u ponad połowy osób dotkniętych klinicznymi cechami zespołu Kabuki.
    • Warianty w genie KDM6A na chromosomie X są mniej powszechnymi przyczynami.1,3,5-6
  • Ponieważ w około 1/4 przypadków nie można wykryć mutacji w jednym z dwóch znanych genów, wady w innych, jeszcze niezidentyfikowanych genach mogą być również przyczyną zespołu Kabuki.
  • Dziedziczenie autosomalne dominujące (KMT2D) lub sprzężone z chromosomem X (KDM6A)
    • W większości przypadków mutacje powstają de novo (tj. nie można ich wykryć u rodziców osób dotkniętych chorobą), więc ryzyko nawrotu choroby u rodzeństwa osób dotkniętych chorobą jest niewielkie.
    • Ryzyko nawrotu szacuje się na 1% ze względu na możliwość wystąpienia mozaiki rodzicielskich komórek rozrodczych.3 

Diagnostyka różnicowa

Diagnostyka

Ogólne informacje dotyczące rozpoznania

  • Zespół Kabuki to rozpoznanie, które należy rozważyć u dzieci z charakterystycznymi rysami twarzy, zaburzeniami uczenia się i opóźnieniami w rozwoju psychoruchowym.3
    • Rozpoznanie można potwierdzić w przypadku:
      • długich szpar powiekowych w połączeniu z typowymi nieprawidłowościami twarzy (powinny występować co najmniej 2 z punktów wymienionych w charakterystycznych cechach twarzy)
      • i/lub heterozygotycznego wariantu patogennego w genie KMT2D lub heterozygotycznego/hemozygotycznego wariantu w genie KDM6A.3-4

Typowe objawy

  • Zespół ten został po raz pierwszy opisany w 1981 roku przez Japończyków Yoshikazu Kuroki i Norio Niikawa.5
    • Wygląd twarzy pacjentów z tym zespołem przypomina makijaż aktorów tradycyjnego japońskiego teatru Kabuki – stąd nazwa.
  • Zespół Kabuki należy rozważyć w przypadku dowolnej kombinacji następujących nieprawidłowości:3,5,7 
    • charakterystyczne rysy twarzy
      • długie szpary powiekowe z wywinięciem bocznej jednej trzeciej powieki dolnej
      • łukowate brwi, przerzedzone w zewnętrznej jednej trzeciej
      • zapadnięty czubek nosa
      • duże i lekko odstające („kubkowate”) uszy
        • wgłębienia w strukturze ucha zewnętrznego („Ear Pits”) u około 20% pacjentów
    • wady rozwojowe układu kostnego
      • skolioza
      • wady rozwojowe trzonów kręgów
      • skrócony mały palec (brachydaktylia V palca)
      • skrócenie środkowych paliczków palców (brachymesophalangia)
      • klinodaktylia 5. palca (boczne zgięcie palca)
      • otwarty rozszczep wargi i podniebienia u około 30%, wysokie podniebienie nawet u 2/3 chorych7
    • zmieniony wygląd skóry 
      • przetrwałe opuszki płodowe palców
    • niepełnosprawność umysłowa w stopniu lekkim do umiarkowanego
    • postnatalne opóźnienie wzrostu
      • Nierzadko pacjenci z zespołem Kabuki wykazują 2 lub więcej standardowych odchyleń poniżej normy na siatce centylowej.
  • Inne anomalie strukturalne 
    • zaburzenia okulistyczne, np. zez lub ptoza (opadanie powieki)
    • wady rozwojowe uzębienia: szerokie przestrzenie międzyzębowe, hipodoncja
    • wrodzone wady serca 
    • atrezja odbytu
    • wnętrostwo u chłopców
  • Zaburzenia czynnościowe 
    • zaburzenia słuchu
    • problemy z przyjmowanie pokarmu
    • nieprawidłowości endokrynologiczne, np. przedwczesne thelarche u dziewcząt
    • osłabiona odporność
    • napady drgawek

Badanie fizykalne

Wzrost i spożycie pokarmu

  • Monitorowanie wzrostu, masy ciała i obwodu głowy przy użyciu krzywych centylowych3
  • W chwili urodzenia wiele chorych dzieci wykazuje normalne wartości wzrostu; później następuje spowolnienie wzrostu (zauważalne po około 12 miesiącach bez leczenia).7
  • W okresie dojrzewania i dorosłości u wielu pacjentów rozwija się otyłość.

Badania neurologiczne

  • Hipotonia mięśniowa 
    • Może prowadzić do problemów z przyjmowaniem pokarmu.
  • Zwiotczenie stawów
  • Napady drgawek u 10–39 % chorych3

Uszy i słuch

Jama ustna i zęby

  • Rozszczep wargi i/lub podniebienia u ok. 1/31,3-4
  • Wysokie wysklepienie podniebienia u 3/4
  • Badanie stomatologiczne w okresie wczesnodziecięcym
    • Stosunkowo często zdarza się, że rozwija się zbyt mało zębów i są one za małe oraz szeroko rozstawione.
    • Możliwy jest mały łuk zębowy i problemy ze zgryzem. U niektórych pacjentów pojawiają się zęby o nietypowym kształcie (zwłaszcza siekacze).

Oczy i wzrok

  • Zaburzenia u ponad 1/3 pacjentów1,3
  • U około połowy pacjentów z zespołem Kabuki oczy wykazują nieprawidłowości.
  • Do najczęstszych należą opadanie powiek, zez i niebieska twardówka. Rzadziej można zaobserwować wady refrakcji, zaćmę, opóźniony rozwój wzroku i oczopląs (mimowolne rytmiczne ruchy gałek ocznych), a także inne rodzaje zaburzeń widzenia.

Układ krążenia

Drogi oddechowe

  • Opisano nieprawidłowości krtani, które mogą prowadzić do problemów ze znieczuleniem.
  • Problemy z przeponą nie są rzadkością.3

Nerki i drogi moczowe

  • W momencie diagnozy należy wykonać badanie ultrasonograficzne.3
    • U około 25% pacjentów z zespołem Kabuki występują nieprawidłowości w położeniu nerek, wodonercze lub inne wady nerek/układu moczowego.
  • Opisywano również mniejsze prącie i wady rozwojowe cewki moczowej (spodziectwo).

Przewód pokarmowy

  • Noworodki powinny być badane pod kątem wad rozwojowych układu pokarmowego.
  • Przepukliny obserwuje się u 10% pacjentów.
  • Inne zaburzenia układu pokarmowego są rzadkie i występują u około 5% pacjentów.
    • Anomalie najczęściej dotyczą odbytu i odbytnicy (przetoki, atrezja odbytu).1,3

Układ mięśniowo-szkieletowy

  • Hipermobilne stawy występują u 50–75% pacjentów.
  • Należy zwrócić uwagę na możliwy rozwój skoliozy (boczne skrzywienie kręgosłupa).
  • Może występować zmniejszony obwód głowy (mikrocefalia).1 

Układ wewnątrzwydzielniczy

  • Rozwój piersi często rozpoczyna się przedwcześnie.
    • Wzrost piersi jest również możliwy u chłopców z zespołem Kabuki. Jednak zwykle ustępuje on samoistnie.
  • Niskorosłość
    • Bez terapii hormonem wzrostu średni wzrost w wieku dorosłym wynosi -2,99 SD i -1,08 SD poniżej wzrostu docelowego u mężczyzn i od -5,57 do -1,47 SD u kobiet.3
  • Hiperinsulinizm
    • Może występować jako objaw już u noworodków.

Krew i obrona immunologiczna

Rozwój i zachowanie

  • 2/3 osób dotkniętych tą chorobą wydaje się mieć zaburzenia funkcji poznawczych.3,7,9
    • Jednak tylko niewielka część pacjentów cierpi na ciężką niepełnosprawność umysłową.
    • U większości pacjentów stwierdza się niepełnosprawność umysłową w stopniu łagodnym do umiarkowanego.
  • Ograniczenia w zakresie zdolności mówienia
    • można wyjaśnić np. problemami ze słuchem, deficytami neurologicznymi itp.
    • Mogą one dotyczyć wszystkich części aparatu mowy.
    • Występują w różnym nasileniu.
  • Zachowanie
    • Zachowanie chorych jest opisywane jako przyjazne i otwarte.
    • U niektórych pacjentów opisano ADS i/lub nadpobudliwość.
    • Rzadko opisywano zachowania autoagresywne, stany lękowe i zaburzenia snu.
    • Zachowania autystyczne zostały opisane, ale nie wydają się być powszechne.3

Wskazania do skierowania do specjalisty 

  • Przy podejrzeniu zespołu Kabuki pacjent powinien zostać skierowany do pediatry i genetyka w celu dalszego wyjaśnienia podejrzewanego rozpoznania i wykluczenia rozpoznań różnicowych.

Leczenie

  • Zespół Kabuki wymaga leczenia interdyscyplinarnego (np. w Niemczech w specjalnych ośrodkach społeczno-pediatrycznych), które uwzględniają indywidualne potrzeby pacjentów.10
    • Objawy kliniczne mogą się znacznie różnić i dlatego wymagają indywidualnie dostosowanej terapii dla każdej osoby dotkniętej chorobą.3,10
    • zespół terapeutów składający się z logopedów, fizjoterapeutów, psychologów, kardiologów, neurologów dziecięcych itp.  
  • Pacjenci z hipermobilnymi stawami powinni unikać aktywności, które mogą uszkodzić stawy (np. skakania na trampolinie).

Rokowanie

  • Rokowanie jest ogólnie dobre, jeśli poważniejsze powikłania, takie jak wady serca są odpowiednio leczone.3 
  • Samodzielność osób dotkniętych chorobą może być ograniczona i mogą one wymagać wsparcia przez całe życie.

Dodatkowe informacje

  • Kabuki Syndrome Network (KSN)
    • Kanadyjska organizacja non-profit, która przyjmuje również zagranicznych członków.

Illustrationen

Comparison_of_Kabuki_syndrome_and_real_Kabuki_makeup.jpg
Kabuki-Syndrom (Quelle: Wikimedia)

Quellen

Literatur

  1. Boniel S, Szymańska K, Śmigiel R, Szczałuba K. Kabuki Syndrome-Clinical Review with Molecular Aspects. Genes (Basel). 2021 Mar 25;12(4):468. doi: 10.3390/genes12040468. PMID: 33805950; PMCID: PMC8064399. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  2. Cheon CK, Sohn YB, Ko JM, Lee YJ, Song JS, et al. Identification of KMT2D and KDM6A mutations by exome sequencing in Korean patients with Kabuki syndrome. J Hum Genet. 2014 Jun;59(6):321-5. doi: 10.1038/jhg.2014.25. Epub 2014 Apr 17. PMID: 24739679. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  3. Adam MP, Hudgins L, Hannibal M. Kabuki Syndrome. GeneReviews, 2011. Zuletzt aktualisiert 2021. www.ncbi.nlm.nih.gov
  4. orpha.net: Kabuki-Syndrome. www.orpha.net
  5. Matsumoto N, Niikawa N. Kabuki make-up syndrome: a review. Am J Med Genet C Semin Med Genet. 2003 Feb 15;117C(1):57-65. doi: 10.1002/ajmg.c.10020. PMID: 12561059. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  6. Shangguan H, Su C, Ouyang Q, Cao B, Wang J, Gong C et al. Kabuki syndrome: novel pathogenic variants, new phenotypes and review of literature. Orphanet J Rare Dis. 2019 Nov 14;14(1):255. doi: 10.1186/s13023-019-1219-x. PMID: 31727177; PMCID: PMC6854618. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  7. White SM, Thompson EM, Kidd A, Savarirayan R, Turner A, et al. Growth, behavior, and clinical findings in 27 patients with Kabuki (Niikawa-Kuroki) syndrome. Am J Med Genet A. 2004 Jun 1;127A(2):118-27. doi: 10.1002/ajmg.a.20674. PMID: 15108197. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  8. Yuan SM. Congenital heart defects in Kabuki syndrome. Cardiol J. 2013;20(2):121-4. doi: 10.5603/CJ.2013.0023. PMID: 23558868. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  9. Caciolo C, Alfieri P, Piccini G, Digilio MC, Lepri FR et al. Neurobehavioral features in individuals with Kabuki syndrome. Mol Genet Genomic Med. 2018 May;6(3):322-331. doi: 10.1002/mgg3.348. Epub 2018 Mar 13. PMID: 29536651; PMCID: PMC6014453. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
  10. Kasdon BD, Fox JE. Kabuki syndrome: diagnostic and treatment considerations. Ment Health Fam Med. 2012 Sep;9(3):171-9. PMID: 23997823; PMCID: PMC3622909. www.ncbi.nlm.nih.gov

Autor*innen

  • Laura Morshäuser, Dr. med., Ärztin, Karlsruhe
Zespół Kabuki
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:Zespół Kabuki to wrodzona choroba objawiająca się charakterystycznym wyglądem, opóźnionym rozwojem i różnymi typowymi wadami rozwojowymi. Jest on spowodowany wariantami w genie KMT2D, rzadziej w genie KDM6A; zwykle pojawia się de novo.
Pediatria
Zespół Kabuki
/link/572ec37c07c94a27a4de5c337f227265.aspx
/link/572ec37c07c94a27a4de5c337f227265.aspx
zespolzespo-kabuki
SiteDisease
Zespół Kabuki
K.Reinhardt@gesinform.de
anders@nhisilje.lango@nhi.no
pl
pl
pl