Definicja:Niepełnosprawność intelektualna (dawniej „upośledzenie umysłowe“) odnosi się do nie w pełni rozwiniętej inteligencji, która wymaga leczenia, osobistej pomocy lub ćwiczeń w życiu codziennym. Czynnikami predysponującymi są wrodzone uszkodzenia mózgu, wczesne, poważne choroby i czynniki genetyczne.
Częstość występowania:Ogólna chorobowość wynosi ok. 1 %.
Objawy:Niepełny rozwój zdolności umysłowych, ze szczególnym upośledzeniem umiejętności, które mają wpływ na poziom inteligencji, takich jak zdolności poznawcze, językowe, motoryczne i społeczne.
Obraz kliniczny:Badanie przedmiotowe często nie jest rozstrzygające, czasami zauważalne są zaburzenia motoryczne.
Diagnostyka:Testy na inteligencję i analizy funkcjonalne mają decydujące znaczenie dla rozpoznania.
Leczenie:Leczenie przyczynowe jeśli możliwe tylko w rzadkich przypadkach. Kluczowe znaczenie ma zindywidualizowane wsparcie na jak najwcześniejszym etapie.
Informacje ogólne
Definicja
Niepełnosprawność intelektualna (dawniej również „upośledzenie umysłowe“) i niepełnosprawność umysłowa są używane jako synonimy.
Definicja WHO 2000
„Stan zahamowania lub niepełnego rozwoju umysłowego charakteryzujący się przede wszystkim upośledzeniem umiejętności, które ujawniają się w okresie rozwojowym i stanowią o ogólnym poziomie inteligencji, tzn. zdolności poznawczych, językowych, motorycznych i społecznych.“
DSM-V 2013
Intellectual Disability (Intellectual Developmental Disorder) zastępuje termin „Mental Retardation“ z DSM-IV.
Diagnoza obejmuje upośledzenie ogólnych zdolności umysłowych, które z kolei ogranicza adaptacyjny poziom funkcjonowania w 3 następujących obszarach:
społeczny: empatia, umiejętności w zakresie oceny społecznej, komunikacji interpersonalnej, umiejętność nawiązywania i utrzymywania relacji
praktyczny: zarządzanie własną osobą, higiena, odpowiedzialność zawodowa, rozporządzanie pieniędzmi, spędzanie czasu wolnego, realizacja obowiązku szkolnego i inne zadania związane z pracą
Nieprawidłowe klasyfikacje
Nierzadko zdarza się, że zdolności intelektualne są przeceniane lub niedoceniane.
Prawidłowa diagnoza ma kluczowe znaczenie społeczne, osobiste, prawne, ekonomiczne i edukacyjne.
Częstość występowania
Chorobowość
Różni się w zależności od badania i kraju.
Dane dotyczące chorobowości w literaturze międzynarodowej wahają się od 0,6% do 1,83%.1
Pewna część wskaźnika chorobowości w przypadku lekkiej niepełnosprawności intelektualnej prawdopodobnie pokrywa się z najniższą częścią normalnego rozkładu IQ w populacji.
Niski status społeczno-ekonomiczny zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia lekkiej niepełnosprawności intelektualnej.2
Chłopcy lub mężczyźni stanowią liczniejszą grupę we wszystkich badaniach w porównaniu z dziewczynkami lub kobietami.
Etiologia i patogeneza
Zarówno liczne specyficzne choroby genetyczne, jak i różne choroby podstawowe mogą powodować niepełnosprawność intelektualną lub jej towarzyszyć.
Podział według czasu wystąpienia uszkodzeń
Przyczyny prenatalne
anomalie genetyczne i uszkodzenia egzogenne
w około 70% przypadków ciężkiej niepełnosprawności intelektualnej i ok. 40–50% przypadków umiarkowanej niepełnosprawności intelektualnej
Przyczyny okołoporodowe
Około 5–20% przypadków przypisuje się przyczynom okołoporodowym, takim jak zamartwica i zakażenia noworodków.3
Przyczyny poporodowe
Około 1–12% przypadków przypisuje się przyczynom poporodowym, takim jak zakażenia i urazy.
niechromosomalne choroby genetyczne (takie jak stwardnienie guzowate, nerwiakowłókniakowatość, zespół Schimmelpenninga-Feuersteina-Mimsa, zespół Sjögrena-Larssona i zaburzenia metaboliczne, takie jak fenyloketonuria, galaktozemia, mukopolisacharydozy, homocystynuria itp.)
choroby wieloczynnikowe (mikrocefalia, wodogłowie, wady rozwojowe mózgu, zespół Smitha-Lemliego-Opitza itp.)
Niepełnosprawność intelektualna trwa przez całe życie i często jest wynikiem rozproszonego uszkodzenia mózgu.
Negatywny wpływ na zdolność uczenia się, umiejętność myślenia abstrakcyjnego i rozwiązywania problemów oraz szybkość psychomotoryczną
Ogólne upośledzenie zdolności uczenia się nie jest rzadkością.
Umiejętności w zakresie mowy mogą się znacznie różnić zarówno w obszarze receptywnym, jak i produktywnym.
W niektórych przypadkach dobre umiejętności mówienia mogą maskować prawdziwy zakres zaburzeń rozwojowych.
Badanie neuropsychologiczne jest przydatne do identyfikacji indywidualnych mocnych i słabych stron poznawczych.
Choroby współwystępujące
Chorobowość w przypadku zaburzeń psychicznych jest wyższa u osób z niepełnosprawnością intelektualną niż w populacji ogólnej.
Im bardziej nasilona niepełnosprawność intelektualna, tym częściej obserwuje się występowanie dodatkowych zaburzeń.
W przypadku dzieci z zaburzeniami rozwojowymi istnieje większe ryzyko dysfunkcji poznawczych.
Zwiększone ryzyko bycia agresywnym lub stania się ofiarą przemocy
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną są bardziej narażone na wykorzystywanie seksualne lub maltretowanie.
Obniżone funkcje poznawcze i zmniejszone zdolności adaptacyjne zwiększają również ryzyko przemocy fizycznej i psychicznej, zachowań przestępczych, nadużywania narkotyków i wykorzystywania seksualnego.
Zaburzenia psychiczne i problemy behawioralne są często powodem skierowania do psychiatry/psychologa.
Rozróżnienie między problemami behawioralnymi a chorobami psychicznymi jest czasami kontrowersyjne.
Zaburzenia psychiczne u dzieci z niepełnosprawnością intelektualną mogą wykazywać niejednorodny zakres objawów.
Schizofrenia i depresja mogą być mylone z niepełnosprawnością intelektualną na podstawie objawów.
Np. zmniejszona szybkość psychomotoryczna lub znacznie ograniczone umiejętności codzienne
Czynniki predysponujące
Niepełnosprawność intelektualna spowodowana przyczynami genetycznymi i o różnym stopniu ryzyka dziedziczenia (zarówno na dominującej, jak i recesywnej ścieżce dziedziczenia).
Czynniki prenatalne, takie jak zakażenia matki, nadużywanie alkoholu i narkotyków w czasie ciąży4
Wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu, niedotlenienie wewnątrzmaciczne i przedwczesny poród
Czynniki okołoporodowe, takie jak przedłużający się i trudny poród, zamartwica noworodka, przedwczesny poród
Nieodpowiednia opieka i deprywacja psychospołeczna
Ustalenie rozpoznania: wywiad lekarski + ocena umiejętności adaptacyjnych + testy na inteligencję
Kryteria ICD-10
Inteligencja znacznie poniżej średniej odpowiadająca IQ poniżej 70 punktów
Początek przed ukończeniem 18. roku życia
Znaczące odchylenia w umiejętnościach adaptacyjnych w życiu codziennym
związane z obowiązującymi standardami kultury w zakresie komunikacji, niezależności, samodzielnego życia, umiejętności społecznych i interpersonalnych, korzystania z usług publicznych, samokontroli, podstawowych umiejętności szkolnych, zachowania w pracy i czasie wolnym, zdrowia i bezpieczeństwa
Inne możliwości oceny
Badanie lekarskie powinno zawsze badać problem pod różnymi kątami.
Czy występuje niepełnosprawność intelektualna? W jakim stopniu?
Specyficzna etiologia?
Czy występują jakieś deficyty neurologiczne, sensoryczne lub inne wady rozwojowe?
Czy choroba ma charakter stały czy postępujący?
Ocena funkcji adaptacyjnych powinna uwzględniać wiek, pochodzenie społeczno-kulturowe, niepełnosprawność fizyczną i sensoryczną oraz chorobę psychiczną.
Trudności w przystosowaniu są łatwiejsze do skutecznego leczenia niż obniżona inteligencja.
Wiele chorób można już wiarygodnie zdiagnozować na podstawie próbek krwi (np. fenyloketonurię).
Wczesne rozpoznanie jest często trudne i wymaga dobrej znajomości fizjologicznego rozwoju psychomotorycznego.
Klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej opiera się na poziomie zdolności poznawczych.
Upośledzenie umysłowe lekkiego stopnia (F70, ICD-10)
Trudności z nauką w szkole
Wiele osób dorosłych jest w stanie pracować, utrzymywać dobre relacje społeczne i angażować się w życie społeczne.
Do tej grupy należy około 80% osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Upośledzenie umysłowe umiarkowanego stopnia (F71)
Opóźnienie rozwoju w dzieciństwie
Jednak większość osób osiąga pewien stopień niezależności, a także wystarczające umiejętności komunikacyjne oraz wykształcenie.
Osoby dorosłe potrzebują w różnym stopniu wsparcia w życiu codziennym i w pracy.
Do tej grupy należy około 12% osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Upośledzenie umysłowe znacznego stopnia (F72)
Osoby dotknięte tą niepełnosprawnością zazwyczaj wymagają wsparcia przez całe życie.
Dotyczy to około 7% wszystkich osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Upośledzenie umysłowe głębokiego stopnia (F73)
Prowadzi do znacznego upośledzenia w zakresie samoobsługi, komunikacji i mobilności.
Osoby dotknięte tą niepełnosprawnością nie mogą być oceniane za pomocą standardowych testów inteligencji; ich IQ szacuje się na mniej niż 20 punktów.
Mniej niż 1% osób z niepełnosprawnością intelektualną
Osoby niepodlegające weryfikacji (F78, F79)
W przypadkach, w których osoby nie mogą być badane w konwencjonalnym sensie, na przykład z powodu barier fizjologicznych lub językowych, można zastosować kody F78 „Inne upośledzenie umysłowe“ lub F79 „Nieokreślone upośledzenie umysłowe“.
Następnie można przeprowadzić ocenę czysto kliniczną lub w razie potrzeby, skorzystać ze skali, takiej jak Vineland-II (Vineland Adaptive Behaviour Scales; za opłatą)
Kody F78 i F79 mogą być również stosowane tymczasowo w celu ich późniejszej weryfikacji, jeśli pojawią się podstawy do bardziej szczegółowej diagnozy.
Kod F78 „Inne upośledzenie umysłowe“ jest stosowany, gdy ocena funkcji poznawczych jest trudna lub niemożliwa z powodu upośledzenia sensorycznego lub fizycznego, poważnych zaburzeń zachowania lub niepełnosprawności fizycznej (np. porażenia mózgowego).
Kod F79 „Nieokreślone upośledzenie umysłowe“ jest stosowany, gdy występują objawy zaburzenia rozwojowego, ale nie ma wystarczających informacji, aby zaklasyfikować pacjenta zgodnie z klasyfikacją ICD-10 lekkiej, umiarkowanej, znacznej lub głębokiej niepełnosprawności intelektualnej, np. w przypadku nowo przybyłych imigrantów.
Diagnostyka różnicowa
Zaburzenie integracji sensorycznej
Może występować jako niepełnosprawność intelektualna ze spowolnionym rozwojem psychomotorycznym.
W takich przypadkach zaburzony jest jedynie rozwój w jasno określonym obszarze, natomiast nie występuje ogólne upośledzenie rozwoju poznawczego i funkcji adaptacyjnych.
Rodzice często podejrzewają zaburzenia rozwojowe na wczesnym etapie, albo z powodu opóźnionego rozwoju, albo z powodu objawowych nieprawidłowości związanych z OUN.
opóźniony rozwój mowy
„niedojrzałe“ zachowanie/zabawa
słabo rozwinięta umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów
trudności w nauce
Młodsze rodzeństwo wyprzedza osoby dotknięte tym zaburzeniem w rozwoju.
Dziecko często wykazuje niewielkie zainteresowanie otoczeniem.
Dziecko nie osiąga kamieni milowych rozwoju dziecka lub osiąga je z opóźnieniem.
Poniższe objawy powinny wzbudzić wstępne podejrzenia i skłonić do dalszych badań:
powtarzające się drgawki
objawy neurologiczne
opóźniony rozwój psychomotoryczny
zauważalnie inny wygląd, w tym w szczególności zmiany włosów, skóry i oczu
wyczuwalny zapach
zmiany szkieletowe
Następujące informacje:
okresy rozwoju
wyniki w nauce
relacje rodzinne
nieprawidłowości medyczne i psychiatryczne
Badanie zdolności adaptacyjnych
W tym celu często stosuje się skalę Vineland II, która jest narzędziem do oceny czterech najważniejszych obszarów adaptacyjnych w życiu danej osoby:
Rozwój motoryczny: motoryka duża, motoryka mała, mobilność i sprawność
Umiejętności życia codziennego: obowiązki domowe, ubieranie się, higiena i odżywianie
Komunikacja: produktywne i receptywne używanie języka, umiejętności czytania i pisania oraz posługiwanie się pieniędzmi
Umiejętności społeczne: nawiązywanie i utrzymywanie przyjaźni, interakcja z innymi i uczestnictwo w działaniach społecznych
Badanie fizykalne
Niepełnosprawność intelektualna charakteryzuje się zazwyczaj brakiem odpowiedniej reakcji na interakcje psychospołeczne.
Typowymi objawami mogą być: opóźniony rozwój psychoruchowy, utrzymujące się prymitywne odruchy, nieprawidłowe nawyki związane ze snem i jedzeniem oraz niezgrabność ruchowa
Badanie uzupełniające w gabinecie lekarza rodzinnego
Należy dokładnie zbadać i ocenić funkcjonowanie narządów zmysłów, zwłaszcza słuchu i wzroku.
W razie potrzeby diagnostyka przeprowadzona przez specjalistów w dziedzinie okulistyki i laryngologii
Diagnostyka u neurologa, psychiatry
Testy na inteligencję
Decydujące badanie diagnostyczne dotyczy zdolności poznawczych mierzonych testami na inteligencję.
Badania laboratoryjne
Są ukierunkowane na konkretne etiologie - jak w przypadku testów DNA lub analiz krwi i moczu - i zwykle nie wchodzą w zakres codziennej praktyki ogólnej.
Analiza chromosomalna: Badanie metodą mikromacierzy CGH jest stosowane w wielu przypadkach, zwłaszcza gdy dziedziczenie monogenowe lub wrodzone zakażenie są mało prawdopodobne.
Badania metaboliczne w celu rozpoznania wszelkich wad metabolicznych (np. niedoczynności tarczycy, homocystynuria).
TK albo RM mózgu
Wszyscy pacjenci z ciężką niepełnosprawnością intelektualną, a także większość pacjentów z łagodniejszą formą niepełnosprawności intelektualnej, powinni przejść badanie neuroradiologiczne w celu wykluczenia wszelkich organicznych diagnoz różnicowych.
Badania okulistyczne
Zarówno siatkówka, jak i nerw wzrokowy są częścią ośrodkowego układu nerwowego (OUN); badania wzroku są zatem ważnym elementem diagnostyki niepełnosprawności intelektualnej.
Testy na inteligencję
Do przeprowadzenia i przeanalizowania testu na inteligencję wymagana jest certyfikacja.
Tylko wtedy, gdy prawie wszystkie zdolności poznawcze są statystycznie znacząco obniżone, dana osoba może zostać zdiagnozowana jako osoba z upośledzoną inteligencją.
Testy IQ są przeprowadzane zgodnie z określonymi wytycznymi i analizowane zgodnie z aktualnymi najlepszymi praktykami.
Najczęściej stosowanym testem na inteligencję jest test Wechslera.
Innym często stosowanym testem na inteligencję jest test Leitera, który nie wymaga żadnego języka mówionego, zarówno od respondenta, jak i administratora testu.
Ogólnie uważa się, że inteligencja danej osoby pozostaje względnie stała w czasie, od okresu dojrzewania do późnej dorosłości; jednak trudniej jest przewidzieć późniejsze poziomy inteligencji od dzieciństwa.
Dlatego uzasadnione może być ponowne zmierzenie inteligencji po kilku latach, ponieważ na zdolności poznawcze mogą z czasem wpływać czynniki środowiskowe, wykształcenie, objawy choroby psychicznej i względy medyczne.
Wskazania do skierowania
Jeśli podejrzewa się niepełnosprawność intelektualną, dziecko powinno zostać skierowane do specjalisty pediatry w celu wyjaśnienia obecności jakichkolwiek zespołów, zaburzeń metabolicznych lub chorób genetycznych itp. oraz rozpoczęcia niezbędnych działań terapeutycznych.
Skierowanie jest szczególnie przydatne w przypadku podejrzenia chorób psychiatrycznych/neurologicznych.
Leczenie
Cele terapii
Optymalizacja rozwoju psychoruchowego i społecznego w możliwie największym stopniu
Redukcja agresywnych konfliktów i poprawa kontroli impulsów
Budowanie umiejętności społecznych
Aktywacja zasobów
Rozwój odpowiedniego modelu zaburzeń i poprawa umiejętności rodzicielskich rodziców
Nauka radzenia sobie z indywidualnymi ograniczeniami dziecka i akceptowania ich
Poprawa umiejętności edukacyjnych nauczycieli, w szczególności rozwijanie specjalnych opcji wsparcia
Ogólne informacje o leczeniu
W większości przypadków upośledzenia umysłowego nie ma terapii przyczynowej.
Wczesna stymulacja może jednak pomóc dzieciom wykorzystać ich własne zasoby w najlepszy możliwy sposób.
Optymalna terapia i wsparcie wymagają interdyscyplinarnego podejścia, które może być oparte na wiedzy i doświadczeniu różnych grup zawodowych, takich jak pedagodzy społeczni, psycholodzy i pedagodzy (specjalni), ewentualnie psychiatrzy społeczni, fizjoterapeuci, a także pielęgniarki i lekarze.
Sensowne byłoby na przykład ustanowienie odpowiedzialnych sieci opieki prowadzonych przez terapeutów znajdujących się najbliżej pacjentów w celu nadzorowania i koordynowania całości działań.
Ścisła współpraca z rodzicami ma kluczowe znaczenie dla skutecznej terapii i wsparcia.
W kontaktach z pacjentami pomocne terapeutycznie okazały się następujące strategie:
mniejsza złożoność interakcji językowych, krótsze sesje terapeutyczne, większa częstotliwość terapii, krótsze zdania, używanie mniejszej liczby prostszych słów, włączanie gier i większe zaangażowanie opiekunów
Psychoterapia i terapia behawioralna
Zasadniczo wszystkie metody psychoterapeutyczne mogą być stosowane wobec osób z niepełnosprawnością intelektualną.
Podejścia behawioralne i psychodynamiczne okazały się skuteczne w wielu badaniach.
Systemowa terapia rodzin (psychoterapia rodzinna) wnosi istotny wkład w leczenie osób z niepełnosprawnością intelektualną, zarówno jako metoda podstawowa, jak i część podejścia behawioralnego lub psychodynamicznego.
Osoby z niepełnosprawnością intelektualną odnoszą znaczne korzyści z terapii kreatywnych (terapia sztuką i projektowaniem, zajęcia ukierunkowane na ciało, muzykoterapia, terapia z udziałem zwierząt) i terapii zajęciowej.
Fizjoterapia oraz ergoterapia
Dostępne dane na temat dowodów dotyczących terapii są niejednorodne i ogólnie niewystarczające, aby móc sformułować jasne zalecenia dotyczące konkretnych podejść terapeutycznych.
Jednak ogólny pozytywny efekt tych środków jest bezdyskusyjny.
Rodzice powinni być aktywnie zaangażowani w proces terapeutyczny.
Terapie powinny być interwencjami „odgórnymi“, zorientowanymi na aktywność i uczestnictwo dzieci.
Cele terapii powinny być konkretnie zdefiniowane przed rozpoczęciem leczenia i powinny być jasno określone i mierzalne.
Zalecenia i informacje dla pacjentów
Zazwyczaj istnieje duża potrzeba doradztwa i wsparcia dla osób dotkniętych chorobą i ich krewnych.5
Niektóre zaburzenia metaboliczne wymagają specjalnej diety.
ośrodki edukacji leczniczej
szkoły specjalne
psychoterapia
opieka prawna
Leczenie farmakologiczne
Farmakoterapia nie jest regularnie stosowana w leczeniu niepełnosprawności intelektualnej.
Leki są stosowane w szczególności w leczeniu chorób współistniejących, takich jak padaczka.
Leki przeciwpsychotyczne?
Brak jednoznacznych dowodów na leczenie zaburzeń zachowania, takich jak nadmierna agresja i samookaleczenia6-9
brak skutecznego podejścia do leczenia
Rzadko istnieje potrzeba leczenia farmakologicznego ze względu na niewystarczające zasoby.
Profilaktyka
Optymalne wsparcie w czasie ciąży
Wczesne informowanie przyszłych rodziców o możliwych przyczynach niepełnosprawności i możliwym ryzyku, jeśli ich własne dziecko może być niepełnosprawne intelektualnie.
Przebieg, powikłania i rokowanie
przebieg
Przebieg choroby zależy wyłącznie od przyczyny i stopnia niepełnosprawności intelektualnej.
Większość osób z lekkim stopniem niepełnosprawności intelektualnej będzie w stanie prowadzić względnie niezależne życie, ale będzie potrzebować regularnego wsparcia, aby utrzymać swoją zdolność do codziennego funkcjonowania.
W dzisiejszym społeczeństwie wiele osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym mieszka w instytucjach oferujących różne poziomy wsparcia i programy terapii dziennej (np. zakład pracy chronionej oraz inne możliwości pracy i szkolenia).
Osoby ze znaczną niepełnosprawnością intelektualną zazwyczaj wymagają całodobowej opieki, a także specjalnych usług wsparcia w ciągu dnia, takich jak trening behawioralny, różne formy stymulacji sensorycznej i inne spersonalizowane usługi.
Powikłania
Wiele osób dotkniętych tą chorobą ma wady serca, zaburzenia czynności tarczycy, zaburzenia neurologiczne lub inne wady narządów.
Zaburzenia metaboliczne często mają postępujący przebieg, w wyniku którego mogą pojawić się komplikacje związane z daną wadą.
Wiele osób z co najwyżej umiarkowanym upośledzeniem umysłowym jest zdrowych somatycznie i nie ma ograniczonej oczekiwanej długości życia.
W przypadku ciężkiej niepełnosprawności intelektualnej istnieje zwiększone ryzyko nawracających chorób dolnych dróg oddechowych, wrzodów stresowych i innych (przewlekłych) chorób.
Rokowanie
Rokowanie zależy od konkretnej przyczyny i stopnia niepełnosprawności intelektualnej.
Wiele dzieci z określonymi zespołami, wadami genetycznymi i zaburzeniami metabolicznymi ma zwiększoną podatność na choroby i skróconą oczekiwaną długość życia.
Dalsze postępowanie
Indywidualne koncepcje leczenia powinny być opracowywane w ścisłej interdyscyplinarnej konsultacji między wszystkimi zaangażowanymi stronami i koordynowane przez ośrodek, który ponosi główną odpowiedzialność.
Korzystne jest, jeśli rozwój psychomotoryczny i społeczny jest również monitorowany przez dłuższy czas przez stałego odpowiedzialnego opiekuna lub grupę opiekunów.
Powikłania somatyczne, takie jak choroby serca, zaburzenia endokrynologiczne i metaboliczne oraz narządów zmysłów powinny być monitorowane indywidualnie i w ścisłej konsultacji z odpowiednimi specjalistami.
Maulik M, Mascarenhas MN, Mathers CD, Dua T, Saxena S. Prevalence of intellectual disabilities: A Meta-analysis of population-based studies. 2011. Res Dev Disabil 32: 419–436. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Strømme P, Hagberg G. Aetiology in severe and mild mental retardation: a populationbased study of Norwegian children. Dev Med Child Neurology 2000; 42: 76-86. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
LeAdelle P. Fetal alcohol syndrome: neuropsychological outcomes, psychoeducational implications, and prevention models. In: D’Amato RC, Fletcher-Janzen E, Reynolds CR, red. Handbook of school neuropsychology. Hobroken, NJ: John Wiley, 2005: 561-73.
Mason J. The provision of psychological therapy to people with intellectual disabilities: an investigation into some of the relevant factors. Journal of Intellectual Disability Research 2007; 51: 244-9. PubMed
Matson JL, Wilkins J. Antipsychotic drugs for aggression in intellectual disability. Lancet 2008; 371: 9-10. PubMed
Tyrer P, Oliver-Africano PC, Ahmed Z et al. Risperidone, haloperidol, and placebo in the treatment of aggressive challenging behaviour in patients with intellectual disability: a randomised controlled trial. Lancet 2008; 371: 57-63. PubMed
Matson JL, Mayville EA. The relationship of functional variables and psychopathology to aggressive behavior in persons with severe and profound mental retardation. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment volume 23, pages 3–9 (2001). link.springer.com
Machalicek W, O'Reilly MF, Beretvas N, Sigafoos J and Lancioni GE. A review of interventions to reduce challenging behavior in school settings for students with autism spectrum disorders. Res Autism Spectr Disord 2007; 1: 229-46. www.ncbi.nlm.nih.gov
Autor*innen
Moritz Paar, Dr. med., Facharzt für Allgemeinmedizin, Münster/W
Upośledzenie umysłowe Niepełnosprawność intelektualna Zaburzenie rozwoju intelektualnego Wartość IQ Obniżone IQ Aberracja chromosomowa Zespół Downa Zespół Angelmana Zespół Williamsa-Beurena Zespół Klinefeltera Zespół Pradera-Williego Stwardnienie guzowate Nerwiakowłókniakowatość Zespół Schimmelpenninga-Feuersteina-Mimsa Zespół Sjögrena-Larssona Fenyloketonuria Galaktozemia Mukopolisacharydozy Homocystynuria Mikrocefalia Wodogłowie Wady rozwojowe mózgu Zespół Smitha-Lemliego-Opitza Zakażenie w ciąży Różyczka Cytomegalowirus Toksoplazmoza Uszkodzenie płodu spowodowane alkoholem Opryszczkowe zapalenie mózgu noworodków Imbecylny Zidiocenie Vineland-II Vineland Adaptive Behaviour Scales Test na inteligencję
Definicja:Niepełnosprawność intelektualna (dawniej „upośledzenie umysłowe“) odnosi się do nie w pełni rozwiniętej inteligencji, która wymaga leczenia, osobistej pomocy lub ćwiczeń w życiu codziennym. Czynnikami predysponującymi są wrodzone uszkodzenia mózgu, wczesne, poważne choroby i czynniki genetyczne.
Pediatria
Niepełnosprawność intelektualna
/link/616239d486c94fd883e1a2288645f7bc.aspx
/link/616239d486c94fd883e1a2288645f7bc.aspx
niepelnosprawnosc-intelektualna
SiteDisease
Niepełnosprawność intelektualna
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.deno (patched by linkmapper)