Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Przemoc na tle seksualnym

Streszczenie 

  • Definicja: Przemoc na tle seksualnym to ogólny termin określający akty seksualne, dokonywane na osobie wbrew jej woli lub w  sytuacji, w  której dana osoba nie jest w  stanie wyrazić swojej woli.
  • Częstość występowania: W  niemieckim badaniu 5% ankietowanych młodych ludzi, 1,2% kobiet i  0,6% mężczyzn zgłosiło, że w  ciągu ostatnich 12 miesięcy doświadczyło określonej formy przemocy seksualnej.
  • Objawy: Ból w  okolicy narządów płciowych, psychologiczne reakcje na stres, a  nawet zespół stresu pourazowego.
  • Wyniki: Urazy narządów płciowych, inne konsekwencje przemocy fizycznej.
  • Diagnostyka: Badanie medyczne i  sądowo-lekarskie (badanie lekarskie z  zabezpieczeniem dowodów) jest wskazane, jeśli dana osoba sobie tego życzy. Często warunkiem wstępnym przeprowadzenia badania sądowo-lekarskiego jest zgłoszenie przestępstwa na policję. Badanie wymazu z  narządów płciowych, badanie laboratoryjne na obecność wirusa HIV, kiły, zapalenia wątroby, chlamydii, mykoplazmy i  rzeżączki; test ciążowy, w  razie potrzeby testy narkotykowe i  zabezpieczanie dowodów w  ramach badania sądowo-lekarskiego.
  • Leczenie: Leczenie urazów i  chorób przenoszonych drogą płciową, ewentualnie profilaktyka poekspozycyjna HIV i  chlamydii, ewentualnie antykoncepcja awaryjna lub doradztwo w  zakresie przerwania ciąży. Poradnictwo prawne i  psychospołeczne oraz wsparcie ze strony wyspecjalizowanego punktu kontaktowego.

Informacje ogólne

Definicja

Przemoc seksualna i  przemoc na tle seksualnym

  • Terminy te odnoszą się do tego samego zakresu faktów.
    • Termin „przemoc seksualna” wskazuje, że jest to przemoc dokonywana za pomocą środków seksualnych.
    • Terminem „przemoc na tle seksualnym” określa się czyny, w  których seksualność wykorzystuje się do stosowania przemocy.

Przemoc seksualna jako naruszenie praw człowieka

  • Zgodnie z  Konwencją ochronie praw człowieka i  podstawowych wolności1 czynności seksualne stają się czynnościami niedozwolonymi, jeśli nie ma na nie świadomej zgody. Podkreśla to fakt, że przestępstwa na tle seksualnym stanowią poważne naruszenie praw osobistych i  prawa jednostki do samostanowienia.

Przemoc na tle seksualnym wobec dzieci

  • Dziecko jest narażone na przemoc na tle seksualnym, jeśli uczestniczy w  czynnościach seksualnych, na które nie może wyrazić zgody ze względu na swoją niedojrzałość fizyczną, emocjonalną, umysłową lub językową.

Dokumentacja obrażeń lub zabezpieczenie dowodów

Liczby

  • W  badaniu przeprowadzonym w  2015 roku w  Niemczech na reprezentatywnej dla populacji próbie losowej2 5% ankietowanych młodych ludzi, 1,2% kobiet i  0,6% mężczyzn zgłosiło, że w  ciągu ostatnich 12 miesięcy doświadczyło określonej formy przemocy seksualnej.
    • Własne agresywne zachowania seksualne zgłosiło 1,5% mężczyzn i  1% kobiet.
    • Statystyki dotyczące przestępczości regularnie zaniżają rzeczywistą częstość występowania przemocy na tle seksualnym.

czynniki predysponujące

  • Grupy szczególnie narażone
    • nastolatki i  młodzi dorośli (16–24 lata). Grupa ta pada ofiarą przemocy na tle seksualnym znacznie częściej niż starsi dorośli.
    • Osoby, które doświadczyły przemocy na tle seksualnym w  dzieciństwie.
    • osoby z  uzależnieniem od alkoholu lub innymi zaburzeniami związanymi z  używaniem substancji3
    • prostytutki
    • osoby przebywające w  instytucjach, osoby starsze oraz osoby z  niepełnosprawnością umysłową lub fizyczną
      • U  takich osób może dojść do wykorzystywania przez obcych lub przez znanych opiekunów.
      • Ta grupa osób często ma ogólne trudności z  komunikowaniem się. W  przypadku podejrzenia lub zgłoszenia przemocy na tle seksualnym przez osobę trzecią w  ramach wyjaśniania należy przeprowadzić badanie medyczne/sądowo-lekarskie.
    • Osoby przebywające w  więzieniach, żyjące w  ubóstwie i  bezdomne są również bardziej zagrożone.

ICD-10

  • Z04.4 Badanie i  obserwacja po domniemanym gwałcie lub uwiedzeniu
    • Badanie ofiary lub sprawcy domniemanego gwałtu lub uwiedzenia
  • T74.2 Nadużycie seksualne
  • F43.0 Ostra reakcja na stres
  • F43.1 Zaburzenie stresowe pourazowe
  • F43.8 Inne reakcje na ciężki stres
  • F43.9 Reakcja na ciężki stres, nieokreślona

Diagnostyka

Informacje ogólne

Prawnie niepodważalna dokumentacja faktów i  wyników

  • Należy uzyskać zgodę poszkodowanej osoby.
  • Prawnie niepodważalna dokumentacja aktu przemocy obejmuje:
    • istotne dane: imię i  nazwisko lekarza prowadzącego, czas i  miejsce leczenia oraz dane pacjenta
    • dokładny opis obrażeń; najkorzystniej dokumentacja fotograficzna
    • szczegóły zdarzenia: Co? Kiedy? W  jaki sposób? Gdzie? Przez kogo? Ważne: należy wystrzegać się przesadnych sformułowań; lepiej uwzględnić mniej szczegółów niż udokumentować takie szczegóły, które później zostaną wycofane.

Czy zgłaszać sprawę na policję?

  • Jeśli ktoś jest w  tej chwili poważnie zagrożony przemocą (połączenie alarmowe).
  • Jeśli można założyć, że istnieje ryzyko dalszych aktów przemocy.
  • W  celu niezwłocznego zabezpieczenia dowodów po akcie przemocy
  • W  celu dalszego dochodzenia w  sprawach karnych

Obowiązek zachowania tajemnicy lekarskiej i  zgłoszenia zdarzenia

  • Lekarze mają prawo do poinformowania policji lub prokuratury również bez zgody i  wiedzy osób poszkodowanych.
    • Zasadniczo należy w  takim wypadku uzyskać zwolnienie z  obowiązku zachowania tajemnicy lekarskiej.
    • Sytuacja „uzasadnionej konieczności” pozwala lekarzom ujawnić tajemnicę lekarską nawet bez uzyskania zgody pacjenta, jeśli jest to jedyny sposób, aby uchronić daną osobę przed krzywdą.

Wywiad lekarski 

Wstępne wyjaśnienia

  • Ustalenie kolejności wymaganych badań zgodnie ze stopniem pilności
  • Ocena ryzyka i  potrzeby ochrony, również dla innych osób mieszkających w  gospodarstwie domowym
  • Jaki rodzaj pomocy wydaje się najpilniejszy według samego poszkodowanego?
  • Stworzenie atmosfery zaufania
    • Należy pokazać, że poważnie traktujemy daną osobę i  jej relację.
    • Poszkodowana osoba może lepiej znosić badania, doradztwo i  leczenie, jeśli czynności te będzie przeprowadzać osoba tej samej płci.
  • Samo badanie fizykalne i/lub sądowo-lekarskie rzadko dostarcza wyjaśnień na temat przebiegu zdarzenia. Podstawą dalszego leczenia jest relacja poszkodowanej osoby.

W  przypadku braku gotowości do rozmowy

  • Jeśli poszkodowana osoba zaprzecza, że przyczyną dolegliwości i wyników badań jest przemoc, ale podejrzenie przemocy nadal istnieje:
    • Przyjąć do wiadomości jej decyzję.
    • Okazać współczucie i  zrozumienie dla sytuacji osobistej i  konfliktów wewnętrznych poszkodowanej osoby.
    • Zasygnalizować dalszą gotowość do rozmowy.
    • Zaproponować kolejne wizyty.
    • W  razie potrzeby zaproponować kartę na wypadek stanów nagłych.
    • Zweryfikować własne podejrzenia.

Reakcje psychiczne na przemoc na tle seksualnym

  • Przemoc na tle seksualnym najczęściej wiąże się z  ostrymi objawami stresu i  reakcjami na stres, często również z  urazem psychicznym (patrz artykuł Zespół stresu pourazowego)4.
  • Bezpośrednia reakcja jest różna u  różnych osób. Może wystąpić zarówno apatia i  kontrolowanie własnych reakcji, jak i  wyraźne reakcje emocjonalne z  płaczem, pobudzeniem i  gniewem.
  • Wiele osób ma trudności z  klasyfikacją tego, co przeżyły.
  • Często występuje ponowne przeżywanie, bezsenność, poczucie winy i  wstydu, zwiększona czujność, zwiększona drażliwość, złość, depresja, wycofanie, reakcje fizyczne, problemy z  koncentracją i  pamięcią.
  • Zachowania unikające mogą niekorzystnie wpływać na gotowość do poddania się leczeniu.

Badanie przedmiotowe

Informacje ogólne

  • Patrz też sekcja Wstępne wyjaśnienia.
  • Badanie psychiatryczne
  • Badanie całego ciała pod kątem urazów, zakażeń, ciąży
  • Badanie pod kątem możliwego wpływu używek lub środków odurzających (np. „pigułka gwałtu“)
  • Po akcie przemocy na narządach płciowych: badanie w  gabinecie lub poradni ginekologicznej lub urologicznej

W  ciągu 3 dni po napaści

  • Konieczna natychmiastowa całodobowa pomoc, która obejmuje:
    • wsparcie psychospołeczne
    • badania lekarskie i  zabezpieczenie dowodów (patrz też Skierowanie do lekarza sądowego)
      • Zabezpieczenie dowodów z  powierzchni ciała jest wskazane w  szczególności w  ciągu półtora doby od zdarzenia.
    • opiekę medyczną: podanie wszelkich poekspozycyjnych środków profilaktyki HIV w  ciągu 48 godzin po zdarzeniu

4.–14. dzień

  • Możliwości zabezpieczenia dowodów są ograniczone. Skierowanie w  tym celu do lekarza sądowego może być zasadne w  ciągu 1 tygodnia po zdarzeniu.
  • Obowiązkowo także w  późniejszym czasie:
    • badania krwi i  moczu w  celu wykrycia zakażeń i  potencjalnej ciąży
    • badanie jamy ustnej, badania ginekologiczne/urologiczne w  celu wykrycia zakażenia, ew. urazów
    • ogólne badanie fizykalne w  celu wykrycia urazów i  skutków urazów
    • prawnie niepodważalna dokumentacja (patrz wyżej)
  • Antykoncepcję awaryjną można podać do 5 dni po zdarzeniu.

Później

  • Zakres badań i  ew. leczenia zależy od potrzeb poszkodowanej osoby i  od jej objawów somatycznych i  psychicznych.
  • Ewentualnie także w  ramach regularnych konsultacji, jeśli można je rozpocząć w  nieodległym terminie.

Badanie uzupełniające w  praktyce lekarza rodzinnego

  • Surowica
    • ew. test przesiewowy na obecność narkotyków lub leków (pigułki gwałtu można wykryć we krwi do 6 godzin po przyjęciu)
    • kiła
    • zapalenie wątroby typu B i C
    • HIV:  jeśli wskazana jest profilaktyka poekspozycyjna zakażenia HIV, należy rozpocząć właściwe badania wstępne, ew. skontaktować się ze specjalistą w  dziedzinie chorób zakaźnych.
  • Mocz
    • ew. test przesiewowy na obecność narkotyków lub leków (pigułki gwałtu można wykryć w  moczu do 12 godzin po przyjęciu)
    • test ciążowy
    • Testy PCR na obecność Chlamydia, Mycoplasma genitalium i  rzeżączki u  mężczyzn i  u  kobiet, u  których nie ma możliwości wykonania badania ginekologicznego lub samodzielnego testu.

Diagnostyka u specjalisty

  • Wymazy z  pochwy (ginekolog), odbytu lub jamy ustnej za pomocą wymazówek
    • testy PCR na obecność Chlamydia, Mycoplasma genitalium i  rzeżączki (jama ustna: tylko test PCR na obecność gonokoków)
    • posiew w  kierunku rzeżączki w  celu oznaczenia oporności
    • rzęsistek:  bezpośrednie wykrycie patogenu przy mikroskopowym badaniu wymazu
    • w  przypadku zmian na narządach płciowych: opryszczka,  kiła  na podstawie badania wysięku

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Policja i/lub lekarz sądowy
    • Jeśli osoba poszkodowana chce zgłosić sprawę na policję lub jeszcze się waha: skierowanie do lekarza medycyny sądowej w  celu zabezpieczenia śladów i  dokumentacji (ważne jest, aby umówić wizytę przed zgłoszeniem na policję, szybko wdrożone badanie jest również bardzo ważne ze względu na późniejsze postępowanie).
  • Ginekolog
    • stan po doświadczeniu przemocy seksualnej, w  razie ciąży, podejrzenia zakażeń narządów płciowych, niejasnego krwawienia
    • w  przypadku świeżego gwałtu do 3(–5) dni po zdarzeniu opieka doraźna w  klinice ginekologicznej
      • Tam zwykle zbierane są wstępne dowody.
      • W  celu zachowania dyskrecji należy ewentualnie uzgodnić hasło, które ofiara może podać podczas rejestracji lub przyjęcia na oddział ratunkowy.
  • Psychoterapia
  • Placówki pomocy społecznej i  punkty kontaktowe
    • Ocena, czy poszkodowana osoba wymaga ochrony.
    • ewentualne wsparcie w  nawiązywaniu kontaktu
  • Inne instancje/punkty kontaktowe, do których można skierować ofiarę:
    • organizacje ochrony dzieci i  młodzieży
    • urząd pracy i  spraw socjalnych (w  przypadku problemów ekonomicznych, problemów z  mieszkaniem, przekwalifikowania)

Leczenia

Cele leczenia

  • Łagodzenie skutków psychologicznych i  psychospołecznych
  • Leczenie urazów fizycznych
  • Leczenie zakażeń przenoszonych drogą płciową
  • Doradztwo w  postępowaniu prawnym

Ogólne informacje o leczeniu

Wytyczne WHO: postępowanie z  przemocą w  związku i  przemocą seksualną wobec kobiet5

  • Kobietom, które zgłaszają jakąkolwiek formę przemocy w  związku ze strony partnera (lub przemocy w  rodzinie, ze strony innego członka rodziny) lub napaść na tle seksualnym/gwałt ze strony jakiejkolwiek osoby, należy zaoferować natychmiastowe wsparcie.
  • Jeżeli kobieta ujawnia doświadczenia związane z  przemocą, standardem minimalnym jest zapewnienie jej pierwszej pomocy przez pracowników ochrony zdrowia.
  • Pierwsza pomoc obejmuje:
    • nieoceniającą, wspierającą i  potwierdzającą postawę wobec relacji kobiety
    • praktyczną opiekę i  wsparcie w  odpowiedzi na zgłaszane obawy, bez narzucania się
    • pytanie o  historię przemocy i  uważne słuchanie, bez zmuszania do mówienia (w  przypadku delikatnych tematów zachować szczególne wyczucie w  obecności tłumaczy ustnych)
    • pomoc w  uzyskaniu dostępu do pomocnych informacji, w  tym informacji o  usługach prawnych i  innych
    • w  razie potrzeby pomoc w  zwiększeniu bezpieczeństwa pacjentki i  jej dzieci
    • zapewnienie wsparcia opieki społecznej lub pośredniczenie w  uzyskaniu takiego wsparcia
  • Należy przy tym zapewnić, co następuje:
    • Zachować prywatność podczas rozmowy.
    • Zapewnić poufność, przy czym kobiety należy poinformować o  zniesieniu obowiązku zachowania poufności w  określonych przypadkach (np. jeżeli istnieje obowiązek zgłoszenia).

Opieka medyczna

  • O  ile nie wskazano inaczej, sekcję oparto na tym źródle6.

Urazy ostre i  podostre

  • Leczenie urazów fizycznych
    • Przy mniejszych, ale bolesnych urazach w  okolicy narządów płciowych, odbytu i  odbytnicy należy rozważyć żel uśmierzający ból (np. lidokainę).
  • Możliwe środki
  • Po chwycie za gardło 12 godzin obserwacji ze względu na ryzyko obrzęku krtani
  • Po urazie głowy rozważyć obserwację z  powodu wstrząśnienia mózgu.
    • w  przypadku objawów neurologicznych leczenie i  obserwacja w  szpitalu  
    • Więcej informacji patrz artykuł  Uraz czaszkowo-mózgowy.
  • W  przypadku ciał obcych lub przedmiotów o  ostrych krawędziach, które utkwiły w  jamach ciała, skierowanie do specjalisty lub do szpitala.

Starsze urazy

  • W  razie potrzeby leczenie chorób następczych

Choroby przenoszone drogą płciową — maksymalnie 2 tygodnie po zdarzeniu

  • Przed leczeniem ginekolog powinien pobrać próbki.
  • Wszystkim pacjentom należy zaproponować profilaktykę antybiotykową, ponieważ wielu z  nich nie zgłasza się na kolejne wizyty.
    • Jednak ta zasada budzi kontrowersje ze względu na rozwój oporności.
  • Najczęściej występuje zakażenie wywołane przez Chlamydia (u kobiet, u  mężczyzn).
    • ew. profilaktyka poekspozycyjna (zastosowanie poza wskazaniami rejestracyjnymi)
      • Można zastosować azytromycynę 1000  mg w  pojedynczej dawce.
      • uwaga: rozwój oporności!
      • Ze względu na jednorazowe podanie i  aby nie przywoływać wspomnień o  zdarzeniu azytromycyna w  tej sytuacji jest zasadniczo lepsza niż standardowe leczenie doksycykliną przez kilka dni.
    • Jeśli można bezpiecznie założyć, że pacjent zgłosi się na badanie kontrolne, takie leczenie można odroczyć do czasu wykrycia patogenu w  próbce ostrej lub kontrolnej.
  • Zapadalność na rzęsistkowicę, rzeżączkę i  kiłę jest w  Europie stosunkowo niska. Nie należy rutynowo stosować leczenia profilaktycznego.
  • Każdemu należy zaproponować szczepienie przeciwko zapaleniu wątroby typu B. Można je przeprowadzić do 1(–2) miesięcy po zakażeniu.
    • Zalecane jest szybkie szczepienie w  odstępach 0, 2 i  6 tygodni. Harmonogram szczepień można w  pewnych okolicznościach dostosować do innych wymaganych badań kontrolnych.
    • Szczepienie przypominające po 12 miesiącach zapewnia długotrwałą ochronę.
  • Jeśli istnieje wysokie ryzyko narażenia na HIV, należy zaproponować profilaktykę poekspozycyjną, ew. skontaktować się ze specjalistą w  dziedzinie chorób zakaźnych.
    • Profilaktykę poekspozycyjną zakażenia HIV należy rozpocząć w  ciągu 48 godzin od narażenia.
  • Do czasu wyjaśnienia statusu zakażenia należy używać prezerwatyw.

Choroby przenoszone drogą płciową — okres późniejszy

  • Ew. poczekać z  profilaktyką antybiotykową do czasu uzyskania wyników PCR i  posiewów.
  • Szczepienie przeciwko zapaleniu wątroby typu B: możliwe rozpoczęcie 1(–2) miesiące po napaści

Antykoncepcja awaryjna

  • Środki antykoncepcji awaryjnej należy proponować wszystkim kobietom w  wieku rozrodczym, które doświadczyły napaści dopochwowej, w  terminie do 5 dni po zdarzeniu.
  • Środki antykoncepcji awaryjnej są najskuteczniejsze w  ciągu 12 godzin od stosunku płciowego bez zabezpieczenia. Leczenie jest skuteczne do 5 dni po zdarzeniu.
  • Przeciwwskazania: potwierdzona ciąża/dodatni test ciążowy
  • Farmakologiczna antykoncepcja awaryjna
    • uliprystal w  ciągu 120  godzin po stosunku płciowym
      • ograniczone dane na temat stosowania u  młodych kobiet w  wieku poniżej 18  lat
    • lewonorgestrel w  ciągu 72  godzin po stosunku płciowym
      • lek z  wyboru podczas karmienia piersią
    •   
  • Wkładkę domaciczną może założyć do 5 dni po napaści i  dlatego może być stosowana jako antykoncepcja awaryjna.

Przerwanie ciąży

  • Wskazanie możliwości przerwania ciąży  lub doradztwa, w  zależności od życzeń pacjentki.
  • W  razie potrzeby należy wyjaśnić, czy jest to ciąża chciana z  partnerem, czy niechciana ciąża wskutek napaści.
    • badanie ultrasonograficzne w  celu określenia tygodnia ciąży i  oszacowania czasu poczęcia
    • Jeśli to nie wystarczy, można rozważyć przeprowadzenie prenatalnego testu na ojcostwo z  wykorzystaniem płodowego DNA.
      • pobranie próbki za pomocą biopsji kosmków kosmówki lub za pomocą nieinwazyjnych metod testowych z  krwi matki

Zwolnienie lekarskie i  rehabilitacja

  • Zaproponować zwolnienie lekarskie. Okres zwolnienia zależy od kilku czynników, w  tym rodzaju pracy i  środowiska; w  razie potrzeby stopniowa reintegracja.
  • Ew. rozważyć możliwość przeniesienia lub przekwalifikowania (np. po napaści w  pracy).
  • W  przypadku uczniów lub studentów ewentualnie wyjaśnić z  placówką edukacyjną, czy są dostępne specjalne rozwiązania.

Poradnictwo psychospołeczne i  psychoterapia

Wytyczne WHO: postępowanie z  przemocą w  związku i  przemocą seksualną wobec kobiet5

  • Narażone na przemoc w  związku kobiety z  chorobą psychiczną, która została rozpoznana wcześniej lub jest związana z  przemocą ze strony partnera (np. depresją lub uzależnieniem od alkoholu), powinny otrzymać opiekę psychiatryczną w  związku ze swoją chorobą.
  • W  przypadku kobiet, które nie są już narażone na przemoc, ale cierpią na zespół stresu pourazowego (PTSD), jako interwencję zaleca się terapię poznawczo-behawioralną (CBT) lub desensytyzację i  przetwarzanie za pomocą ruchów gałek ocznych (EMDR), prowadzone przez pracowników ochrony zdrowia posiadających dogłębną wiedzę na temat przemocy wobec kobiet.
  • Kobietom w  ciąży, które zgłaszają przemoc w  związku, należy zaoferować krótko- lub średnioterminowe poradnictwo ukierunkowane na wzmocnienie pozycji (do 12 sesji) oraz specjalistyczne poradnictwo/wsparcie w  zakresie ochrony ze strony wyszkolonych specjalistów.

Wsparcie dla lekarzy

  • Uspokajać, stabilizować, okazywać szacunek, pozostawiać osobie poszkodowanej kontrolę podczas badania.
  • Należy skupić się na faktach, a  nie na uczuciach, analizując wyniki we wczesnej fazie.
  • Wspierać strategie radzenia sobie, które stosuje osoba poszkodowana.
  • Wyjaśnić typowe reakcje następcze.
  • Wspierać osobę poszkodowaną w  organizowaniu czynności w  najbliższych dniach.
  • W  miarę możliwości zaproponować wizyty kontrolne w  niedługim terminie, w  razie potrzeby również w  formie kontaktu telefonicznego.
  • Doradztwo w  zakresie bezpieczeństwa — potrzeba mieszkania chronionego?
  • Więcej informacji na temat poradnictwa psychospołecznego i  dalszej opieki można znaleźć w  artykule Zespół stresu pourazowego.

Doradztwo w  zakresie postępowania sądowego

  • Zgłoszenie przestępstwa
    • Osoba poszkodowana powinna sama zdecydować, czy zdarzenie powinno być ścigane karnie.
      • Zgłoszenie przestępstwa daje jasno do zrozumienia, że dane czyny są niedopuszczalne, i  może uchronić od krzywdy inne osoby.
      • Zgłoszenie przestępstwa jest warunkiem wstępnym dochodzenia odszkodowania.
      • Proces zgłaszania zdarzenia może być niezwykle stresujący.  
  • Każdy powinien otrzymać poradę prawną.
    • Można ją uzyskać bezpłatne w  odpowiednich punktach kontaktowych.

Przebieg, powikłania i  rokowanie

  • O  ile nie wskazano inaczej, sekcję oparto na tym źródle7.

Przebieg

  • Decydujący wpływ na to, jak ofiara radzi sobie z  napaścią, mają czynniki osobowościowe, wcześniejszy stan zdrowia psychicznego, wszelkie wcześniejsze urazy lub inne obciążenia, a  także czas trwania i  intensywność napaści.
  • Silne zachowania unikające, zaburzenia związane z  używaniem substancji psychoaktywnych, niewspierające środowisko oraz niepewna sytuacja mieszkaniowa i  życiowa zwiększają ryzyko powikłań.

Powikłania

Powikłania psychologiczne

Powikłania somatyczne

  • Skutki obrażeń
  • Choroby przenoszone drogą płciową
  • Mogą powodować m.in.
  • U  kobiet, które były narażone na przemoc na tle seksualnym lub żyją w  warunkach, w  których są narażone na przemoc na tle seksualnym, może wystąpić zwiększone ryzyko następujących objawów podczas ciąży:
    • obawy o  chorobę lub wadę rozwojową u  nienarodzonego dziecka
    • lęk przed porodem
    • powikłania ciąży
    • ryzyko niekorzystnego wyniku ciąży, takiego jak poronienie lub poród przedwczesny

Ryzyko  zakażenia HIV

  • Ryzyko zarażenia wirusem HIV podczas napaści na tle seksualnym jest niskie. Jednak wiele ofiar przemocy na tle seksualnym obawia się tego.
  • Ryzyko zależy od chorobowości w  środowisku sprawcy i  rodzaju aktu seksualnego. Grupy ryzyka obejmują osoby z  obszarów o  wysokiej endemiczności, zażywające dożylnie narkotyki i  mężczyzn uprawiających seks z  mężczyznami (MSM).
  • W  kontekście konsensualnego stosunku płciowego ryzyko przeniesienia wirusa z  osoby zakażonej na niezakażoną wynosi 1% w  przypadku receptywnego (biernego) seksu analnego i  0,1% w  przypadku receptywnego (biernego) stosunku pochwowego. W  przypadku receptywnego (biernego) seksu oralnego jest ono jeszcze niższe i  wynosi 0,02%.
  • Ryzyko przeniesienia wirusa jest wyższe w  przypadku uszkodzenia błon śluzowych.

Rokowanie

  • Gwałt i/lub przemoc na tle seksualnym to poważne obciążenia, które wiążą się z  ryzykiem trwałego uszczerbku na zdrowiu4.
  • Niemniej jednak wiele osób jest w  stanie poradzić sobie z  takim urazem.
  • Optymalne wsparcie i  poradnictwo w  przypadku ujawnienia przemocy na tle seksualnym ułatwia radzenie sobie z  tą sytuacją.

Dalsze postępowanie

  • Sekcję opracowano na postawie tego źródła4.

Dalsza opieka psychospołeczna

  • Gwałt/przemoc na tle seksualnym to urazy, które wpływają na osobowość i  są związane z  wieloma uprzedzeniami. Wsparcie ze strony otoczenia społecznego nie jest tak oczywiste, jak w  przypadku innych urazów (wypadków itp.).
  • Tego rodzaju przemoc pośrednio dotyka również osób w  otoczeniu ofiary, które mogą reagować smutkiem, złością, lub krytykować osobę poszkodowaną.
    • Przemoc na tle seksualnym może prowadzić do utraty środowiska społecznego i  trudności w  bliskich relacjach.
    • Może nastąpić wycofanie społeczne i  izolacja.
  • Zachowania unikające mogą utrudniać dalszą opiekę
    .
    • ew. aktywne umawianie wizyt, np. przypomnienie o  spotkaniach w  wiadomościach SMS, telefonicznie lub e-mailem
    • ciągłość leczenia: kolejne wizyty w  miarę możliwości u  tej samej osoby
    • W  przypadku skierowań leczenie powinno początkowo pokrywać się.
  • Ew. skierowanie do specjalistów

Dodatkowe informacje

Informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w  Deximed

Quellen

Literatur

  1. Council of Europe Convention on preventing and combating violence against women and domestic violence. Article 36 wcd.coe.int
  2. Allroggen M, Rassenhofer M, Witt A, Plener PL, Brähler E, Fegert JM. Prävalenz sexueller Gewalt - Ergebnisse einer bevölkerungsrepräsentativen Stichprobe. Dtsch Arztebl Int 2016; 113: 107–13. DOI: 10.3238/arztebl.2016.0107.  http://www.aerzteblatt.de/archiv/174931" href="http://www.aerzteblatt.de/archiv/174931" target="_blank">www.aerzteblatt.de
  3. Hagemann CT, Helland A, Spigset O, et al. Ethanol and drug findings in women consulting a sexual assault center - Associations with clinical characteristics and suspicions of drug-facilitated sexual assault. J Forensic Leg Med. 2013;20:777-784. doi: 10.1016/j.jflm.2013.05.005 DOI
  4. Mason F, Lodrick Z. Psychological consequences of sexual assault. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2013;27(1):27-37. doi:10.1016/j.bpobgyn.2012.08.015 DOI
  5. WHO. Responding to intimate partnerviolence and sexual violence against women: WHO clinical and policy guidelines.WHO 2013
  6. Lahoti S, Girardet R, Abraham S et al. Sexual abuse and assault. BMJ Best Practice. Last reviewed: 29 Jul 2023, last updated: 20 Apr 2023.  https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/696?q=Sexual%20abuse%20and%20assault&c=recentlyviewed" href="https://bestpractice.bmj.com/topics/en-gb/696?q=Sexual%20abuse%20and%20assault&c=recentlyviewed" target="_blank">bestpractice.bmj.com
  7. Jina R, Thomas LS. Health consequences of sexual violence against women. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2013;27(1):15-26. doi:10.1016/j.bpobgyn.2012.08.012 DOI
  8. Dartnall E, Jewkes R. Sexual violence against women. The scope of the problem. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol. 2013;27: 3 -13. doi: 10.1016/j.bpobgyn.2012.08.002 DOI
  9. Violence against women prevalence estimates, 2018: global, regional and national prevalence estimates for intimate partner violence against women and global and regional prevalence estimates for non-partner sexual violence against women. Geneva: World Health Organization; 2021. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO  https://www.who.int/publications/i/item/9789240022256" href="https://www.who.int/publications/i/item/9789240022256" target="_blank">www.who.int

Autor*innen

  • Thomas M. Heim, Dr. med., Wissenschaftsjournalist, Freiburg
F430; F431; F438; F439; T742; Z044
Seksuelle overgrep voldtekt voldtekt/seksuelle overgrep sedelighetsforbrytelse voldtektseksuelle overgrep
Przemoc seksualna Doświadczenie przemocy seksualnej Ostre zaburzenia stresowe Wykorzystywanie seksualne Gwałt Stosunek seksualny bez zgody Przymus seksualny Molestowanie seksualne Napaść seksualna Wykorzystywanie seksualne w innych okolicznościach Przestępstwa seksualne Zespół stresu pourazowego Choroby przenoszone drogą płciową
Przemoc na tle seksualnym
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja: Przemoc na tle seksualnym to ogólny termin określający akty seksualne, dokonywane na osobie wbrew jej woli lub w  sytuacji, w  której dana osoba nie jest w  stanie wyrazić swojej woli.
Pierwsza pomoc/Nagłe wypadki
Przemoc seksualna
/link/670621e6306245e59559c0a389cf06fc.aspx
/link/670621e6306245e59559c0a389cf06fc.aspx
przemoc-seksualna
SiteDisease
Przemoc seksualna
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.deno (patched by linkmapper)
pl
pl
pl