Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Ocena stopnia otępienia

Informacje ogólne

  • W kontekście psychospołecznym ocena (ang. assessment) odnosi się do kompleksowej oceny psychicznych, społecznych i/lub codziennych kompetencji i zasobów pacjenta.1
  • Jeśli istnieją oznaki otępienia, ocenę, w tym monitorowanie przebiegu choroby, najlepiej przeprowadzać we współpracy pomiędzy lekarzem rodzinnym, pacjentem i jego krewnymi, personelem pielęgniarskim placówki opiekuńczej oraz, w razie potrzeby, innymi specjalistami, np. psychiatrą, neurologiem czy geriatrą.
  • Szczegółowe wyjaśnienia poszczególnych elementów diagnozy otępienia można znaleźć w artykule Objawy otępienia. 

Ogólna ocena geriatryczna dokonywana przez lekarzy rodzinnych

  • Pierwszy etap oceny otepieniaotępienia i wstępne badania mogą być przeprowadzane w ramach podstawowej oceny geriatrycznej przeprowadzanej przez lekarza rodzinnego (więcej informacji w artykule Badanie geriatryczne).
  • Złożone zaburzenia poznawcze lub zmęczenie u osób w wieku powyżej 70 lat są uważane za wystarczające przesłanki uzasadniające przeprowadzenie podstawowej oceny geriatrycznej przez lekarza rodzinnego, nawet jeśli inne elementy funkcjonalne są zachowane.

Plan oceny1

Rozpoznanie i planowanie

  • Przedstawienie możliwych konsekwencji rozpoznania otępienia.
  • Respektowanie życzenia osoby dotkniętej chorobą co do intensywności dalszej diagnostyki i stopnia informacji (prawo do niewiedzy).
  • Szczegółowe omówienie dalszego postępowania diagnostycznego z pacjentem.
  • Podejście dwuetapowe:
    1. Jeśli wywiad lekarski wskazuje na nasilające się zaburzenia poznawcze, przeszkolony asystent medyczny lub lekarz przeprowadza procedurę przesiewową.
    2. Przy potwierdzeniu podejrzenia wczesnego zespołu otępiennego: skierowanie na diagnostykę neuropsychologiczną (np. konsultacja psychogeriatryczna, neurologiczna).

Wywiad lekarski

  • Badanie fizykalne pacjenta.
  • Wywiad zebrany od osób trzecich.
  • Wywiad rodzinny.
  • Deficyty poznawcze?
  • Zmiany w zachowaniu i osobowości?
  • Dotychczasowy przebieg zaburzeń?

Rozmowa z krewnymi

  • Należy zapytać o ostatnie zmiany w funkcjonowaniu:
    • zmiana funkcjonowania w życiu codziennym
    • funkcjonowanie i uczestnictwo w kontekstach społecznych
    • zmiana zachowania: drażliwość, niepokój, lęk, bierność.

Badanie psychiatryczne

Badanie fizykalne

  • Ciśnienie tętnicze i tętno.
  • Badanie neurologiczne.
  • Badanie internistyczne:

Krótkie testy poznawcze

Czynniki zakłócające

  • Następujące czynniki mogą przyczyniać się do zafałszowania wyników testów i badań:
    • zaburzenia sensoryczne:
    • deficyty uwagi (np. nasilane przez hałas panujący w otoczeniu)
    • trudności ze zrozumieniem lub zapamiętaniem pytań i zadań testowych (np. w przypadku zbyt cichego lub zbyt szybkiego wyjaśnienia)
    • brak poczucia choroby („utrzymywanie fasady"): wywiad medyczny zebrany od innych osób, w razie potrzeby pod nieobecność osoby dotkniętej chorobą
    • depresja: mogą jej towarzyszyć deficyty poznawcze (otępienie rzekome).

Badania krwi

Wskazania do skierowania do specjalisty

  • Więcej szczegółów na temat kryteriów można znaleźć w artykule Objawy otępienia.
  • W przypadku szybkiego pogorszenia sprawności poznawczej i/lub towarzyszących objawów neurologicznych: skierowanie do neurologa, w razie potrzeby skierowanie do szpitala.

Poradnictwo i diagnostyka genetyczna

  • Przy podejrzeniu choroby dziedziczonej autosomalnie dominująco.

Informacje dla instytucji udzielających wsparcia

  • Tylko za zgodą osoby dotkniętej chorobą.

Strategia postępowania1

  • Jeśli wywiad lekarski wskazuje na wczesny zespół otępienny: krótki test i w razie potrzeby skierowanie na diagnostykę neuropsychologiczną.
  • Dalsza diagnostyka uzależniona od wyników postępowania wstępnego np.: neurologiczna, psychiatryczna, internistyczna lub genetyczna.

Podsumowująca rozmowa końcowa

  • Z osobami dotkniętymi chorobą i ich krewnymi.
  • Wyjaśnienie planowanych działań diagnostycznych i omówienie ich ze wszystkimi osobami zaangażowanymi w opiekę nad pacjentem.
  • Ważne tematy:
    • informacje na temat diagnozy
    • informacje na temat objawów, przebiegu choroby i rokowania
    • potrzeba wsparcia środowiskowego, np. pomoc pracownika socjalnego i opieka ambulatoryjna, opieka dzienna w ośrodkach opieki
    • leczenie farmakologiczne
    • sposoby leczenia niefarmakologicznego
    • pełnomocnictwo do spraw opieki zdrowotnej/oświadczenie woli pacjenta/testament
    • potrzeba pomocy i wsparcia ze strony krewnych, udział w kursach szkoleniowych dla krewnych sprawujących opiekę i grupach wsparcia
    • prowadzenie pojazdów mechanicznych (ocena zdolności do prowadzenia pojazdów).

Dalsze postępowanie1

Wizyta kontrolna po 6-12 miesiącach

  • Co pół roku:
    • ocena stanu somatycznego
    • kontrola leczenia farmakologicznego
    • ocena umiejętności codziennego życia
  • Raz w roku:
    • krótkie testy poznawcze, np. MMSE i test rysowania zegara
    • pytania dotyczące wydolności opieki i poziomu stresu członków rodziny
    • bezpieczeństwo w domu.

Informacje dla pacjentów

Edukacja pacjenta

Materiały edukacyjne dla pacjentów

Źródła

Piśmiennictwo

  1. National Institute for Health and Care Excellence (UK). Dementia: Assessment, management and support for people living with dementia and their carers. London: National Institute for Health and Care Excellence (UK); 2018 Jun. PMID: 30011160 PubMed
  2. Tomaszewska M., Chibowska P., i Sitek E., Wybrane metody przesiewowej oceny funkcji poznawczych w różnych kontekstach klinicznych, „Psychiatria i Psychologia Kliniczna”, 2021, t.21:, s. 257–67
  3. Livingston G, Huntley J, Sommerlad A et al. Dementia prevention, intervention, and care: 2020 report of the Lancet Commission. Lancet 2020; 396: 413-46. PMID: 32738937 PubMed

Opracowanie

  • Adam Windak (redaktor)
  • Natalia Jagiełła (recenzent)
  • Thomas M. Heim (recenzent/redaktor)
demensutredning - lege; Demenzassessment - Arzt; Demenzassessment
Ocena stopnia otępienia; Diagnoza demencji; Zespół otępienny; Geriatria; Ocena geriatryczna; Objawy demencji; Mini Mental State Examination; MMSE; Test zegara; Test MoCA
Ocena stopnia otępienia
document-disease document-nav document-tools document-theme
W kontekście psychospołecznym ocena (ang. assessment) odnosi się do kompleksowej oceny psychicznych, społecznych i/lub codziennych kompetencji i zasobów pacjenta.1
Geriatria
Ocena stopnia otępienia
/link/56e9b20ca71846799c90c53257bf737b.aspx
/link/56e9b20ca71846799c90c53257bf737b.aspx
ocena-stopnia-otepienia
SiteDisease
Ocena stopnia otępienia
K.Reinhardt@gesinform.de
live.com#we.wiszniewska@gmail.com
pl
pl
pl