Polidypsja

Informacje ogólne

Definicja

• Terminem polidypsja określa się nadmierne przyjmowanie płynów z powodu wzmożonego uczucia pragnienia.
• Łagodna postać polidypsji jest czasami czystojedynie nawykowa, ale może być również spowodowana zaburzeniami organicznymi lub psychogennymi.
• Polidypsja prowadzi do nadmiernego oddawania moczu (wielomoczu  - poliurii).

Rozważania diagnostyczne

• Pacjenci z polidypsją pierwotną wypijają dziennie co najmniej 3 litry wodypłynów, ze względu na zaburzone  odczuwanie przez nich pragnienia, czego następstwem jest polidypsja i poliuria.
• W praktyce lekarza rodzinnego najczęstszą przyczyną występowania polidypsji jest cukrzyca.
• Inne możliwe przyczyny:  moczówka prosta, niektóre zaburzenia endokrynologiczne, zaburzenia elektrolitowe, działania niepożądane leków, zaburzenia psychiatryczne lub zaburzenia funkcji nerek.
• Do zwiększonego uczucia pragnienia często również prowadzą choroby zakaźne przebiegające z gorączką lub biegunką, nasilone pocenie się lub spożywanie alkoholu.

Patofizjologia

• Zwiększone uczucie pragnienia następuje wskutek utraty płynów, m.in. w przypadku biegunki, gorączki lub nadmiernego pocenia się.  
• W przypadku polidypsji pierwotnej (zwiększone uczucie pragnienia bez przyczyny fizycznejorganicznej) nadmierne spożycie płynów prowadzi do zmiany osmolalności surowicy, zmniejszenia stężenia sodu i wydzielania wazopresyny oraz zwiększenia rozcieńczenia moczu.
• Zwyklezwykle zwiększone spożycie płynów można skompensować zwiększoną diurezą, a nadmierne nawodnienie i hiponatremia występują rzadko.
• Polidypsja wtórna może być objawem różnych zaburzeń.
  • Ww przypadku cukrzycy znaczne wydalanie cukruglukozy przez nerki (glukozuria) prowadzi do zwiększonego wydalania wody.
  • Zaburzeniazaburzenia endokrynologiczne, takie jak niedobór hormonu antydiuretycznego (antidiuretic hormone — ADH, wazopresyny) - moczówka prosta centralna lub utrata wrażliwości kanalików nerkowych na wazopresynę (moczówka prosta  nerkowa), zespół Cushinga, zaburzenia elektrolitowe spowodowane chorobami nerek lub wątroby bądź hiperkalcemia (nadczynność przytarczyc) mogą prowadzić do zaburzeń fizjologicznego przyjmowania płynów.

ICD-10

• E86 Nadmierna utrata płynów
• R63 Objawy i dolegliwości związane z przyjmowaniem pokarmów i płynów
  • R63.1 Polidypsja
  • R63.8 Inne objawy i dolegliwości związane z przyjmowaniem pokarmów i płynów

Diagnostyka różnicowa

Cukrzyca  typu 1  lub  typu 2

• Zobacz artykuły Cukrzyca typu 1 oraz Cukrzyca typu 2.
• Zwiększone uczucie pragnienia często występuje już we wczesnej fazie cukrzycy.
• W wyniku glukozurii dochodzi do zwiększonego wydalania moczu i silnego uczucia pragnienia.

Moczówka prosta

• W przypadku moczówki prostej niedobór ADH powoduje znaczne obniżenie osmolalności moczu.
• Przyczyną jest niedostateczne wydzielanie ADH (moczówka prosta centralna) lub brak działaniawrażliwości na ADH w nerkach (moczówka prosta nerkowa).
• Objawy: zwiększona częstość oddawania moczu, polidypsja, nocne nagłe parcie na mocz z zaburzeniami snu i sennością w ciągu dnia.
• Wskaźnikiem istotnym dla rozpoznania jest test odwodnieniowy bez wzrostu osmolalności moczu.
• Oprócz leczenia choroby podstawowej, jako leczenie można rozważyć desmopresynępodanie desmopresyny w przypadku moczówki prostej centralnej lub diuretykidiuretyków tiazydowetiazydowych w niektórych przypadkach moczówki prostej nerkowej.

Hiperkalcemia

• Zobacz artykuł Hiperkalcemia.
• W praktyce lekarza rodzinnego jest zwykle (w 80–90%) spowodowana pierwotną nadczynnością przytarczyc.
• Polidypsja stanowi jeden z głównych objawów — obok utraty apetytu, nudności i wymiotów, osłabienia mięśni i bólu kości.
• Powikłania: zaburzenia rytmu serca, wzrost ciśnienia tętniczego i niewydolność nerek.

Przewlekła choroba nerek

• W przypadku przewlekłej niewydolności nerek często we wczesnych stadiach występuje zwiększone wydalanie moczu z albuminurią.
• Następnie rozwija się polidypsja.

Zespół Cushinga

• Zespół Cushinga obejmuje kliniczne następstwa przewlekłego hiperkortyzolizmu (endogennego lub egzogennego przy długotrwałym leczeniu wysokimi dawkami glikokortykosteroidów).
• W zespole Cushinga wzrost poziomu kortyzolu skutkuje wysokim wzrostem poziomempoziomu glukozy we krwi z polidypsją i wielomoczem.
• Inne objawy: przyrost masy ciała, męczliwość, brak miesiączki i zmiany psychiczne (depresja), często otyłość brzuszna, okrągła twarz, hirsutyzm, krwawienie skórne, rozstępy, miopatia proksymalna i nadciśnienie.
• Hiperglikemia, hipokaliemia i podwyższony poziom kortyzolu w próbce moczu ze zbiórki dobowej to decydujące parametry laboratoryjne.
• Często występuje osteoporoza.

Uszkodzenie mózgu

• Uszkodzenie podwzgórza (np. udar, naciek nowotworowy, stan zapalny, uraz głowy) może wywołać polidypsję indukowaną centralnie.¹

Inne przyczyny  

• Odwodnienie, a w konsekwencji zwiększenie uczucia pragnienia i ilości wypijanych płynów do ponad 3 litrów dziennie, może być skutkiem:
  
  • nieżytu żołądkowo-jelitowego
  • gorączki
  • nadmiernego pocenia się
  • spożycia alkoholu (alkohol hamuje uwalnianie ADH)
• Zaburzenia psychiczne, takie jak zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, zaburzenia afektywne dwubiegunowe  lub zaburzenia odżywiania mogą również prowadzić do patologicznych zachowań związanych z przyjmowaniem płynów.²
• Zwiększenie ilości wypijanych płynów może być skutkiem działań niepożądnych przyjmowanych leków (zwiększone uczucie pragnienia lub suchość w jamie ustnej), np:
  • neuroleptyków
  • diuretyków
  • leków antycholinergicznych
  • chemioterapeutyków
  • leków antyhistaminowych
  • węglanu litu

Wywiad lekarski

• Początek i  przebieg objawów
• Objawy towarzyszące
• Przebyte choroby
• Przyjmowane leki
• Wywiad rodzinny
• Ewentualnie podstawowa ocena psychiatryczna

Badanie przedmiotowe

• Badanie neurologiczne: orientacja, odruchy
• Obserwacja: otyłość brzuszna, rozstępy skórne
• Oznaki odwodnienia: wolne rozprostowywanie fałdów skórnych, suche spojówki, śluzowki jamy ustnej, powrót włośniczkowy
• Obrzęki, inne oznaki przeciążenia płynami

Dalsze badania

• Badania laboratoryjne   
  • morfologia krwi
  • stężenie  glukozy na czczo
  • HbA1c
  • kreatynina, mocznik
  • elektrolity, w tym wapń
  • ewentualnie fosforany, ALP, parathormon, witamina D (niedostępne w POZ)
  • ewentualnie osmolalność surowicy i moczu (niedostępne w POZ)
  • ewentualnie test hamowania deksametazonem (niedostępne w POZ)
  • ewentualnie poziom albuminy w moczu, wskaźnik albuminy/kreatyniny w moczu (niedostwskaźnik albumina/kreatynina dostępnepny w POZ w ramach opieki koordynowanej)
• Testy paskowe do badania moczu (niedostępne w POZ)
• Pomiar ciśnienia tętniczego
• Ewentualnie EKG

Wskazania do skierowania do specjalisty

•   W zależności od podejrzenia choroby podstawowej — w celu dalszej diagnostyki i leczenia, odpowiednio np. do poradni endokrynologicznej.

Wskazania do skierowania do hospitalizacjiszpitala

• Zdekompensowana choroba podstawowa, np.:
  • nagły stan nadciśnieniowy
  • wyraźna hiperglikemia
  • niebezpieczne zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej
• Odwodnienie z niestabilnością hemodynamiczną

Środki i zalecenia

• Leczenie choroby podstawowej
• Ewentualnie zmiana leków
• Edukacja pacjentów

  

E86; R63; R631; R638

Cukrzyca; Moczówka prosta; Nieżyt żołądkowo-jelitowy; Odwodnienie; Pragnienie; Polidypsja; Leczenie moczopędne; Hipekalcemia; Przewlekła niewydolność nerek; Zespół Cushinga; Osmolalność moczu

Polidypsja

document-symptom document-nav document-tools document-theme

Terminem polidypsja określa się nadmierne przyjmowanie płynów z powodu wzmożonego uczucia pragnienia. Łagodna postać polidypsji jest czasami czystojedynie nawykowa, ale może być również spowodowana zaburzeniami organicznymi lub psychogennymi.

Endokrynologia/Diabetologia

Polidypsja

/link/1ecf85c3170842e4a8febe31bb4dcdf1.aspx

/link/1ecf85c3170842e4a8febe31bb4dcdf1.aspx

polidypsja

SiteProfessional

Polidypsja

K.Reinhardt@gesinform.de

live.com#natalia.k.jagiella@gmail.com

pl

pl

pl