Definicja: Nadpotliwość dłoni charakteryzuje się patologicznie wzmożoną potliwością, która wykracza poza fizjologiczne wymagania termoregulacji. Erytrofobia to nadmierne czerwienienie się i lęk przed nim.
Epidemiologia: Nadpotliwość dłoni: jak dotąd nie mabrak wystarczających danych nadotyczących ten tematzapadalności, ale szacuje się, żeszacunkowo dotyczy 3% populacji. Erytrofobia: częstość występowania jest nieznana.
Objawy: Nadpotliwość dłoni: nadmierne pocenie się w okolicy dłoni, zwykle od dzieciństwa lub okresu dojrzewania. Erytrofobia: niekontrolowane czerwienienie się skóry twarzy z uczuciem gorąca całej głowy lub niektórych części twarzy.
Badanie fizykalne: Oprócz nadmiernego wywarzania potu i ewentualnej maceracji skóry w dotkniętym obszarze oraz nadmiernego zaczerwienienia, brak innych nietypowych objawów.
Diagnostyka: Chorobę rozpoznaje się na podstawie wywiadu lekarskiego, objawów klinicznych, a także, w razie potrzeby, dalszych badań dotyczących wielkości dotkniętego obszaru i ilości potu. Dalsze dodatkowe badania przeprowadza się tylko w przypadku podejrzenia wtórnej nadpotliwości lub podejrzenia zaczerwienienia jako objawu innej choroby podstawowej.
Leczenie: Pierwotne nadmierne pocenie: leczenie stopniowe, zwykle najpierw miejscowe (preparaty do stosowania zewnętrznego zawierające chlorek glinu, terapia iniekcyjna toksyną botulinową A, jonoforeza), ewentualnie interwencje chirurgiczne (np. sympatektomia) lub leczenie ogólnoustrojowe (zwłaszcza leki antycholinergiczne). Erytrofobia: Leczenie zachowawcze z wykorzystaniem terapii behawioralnej. W rzadkich przypadkach można rozważyć sympatektomię.
Informacje ogólne
Definicja
Nadpotliwość oznacza nadmierne pocenie się, które wykracza poza fizjologiczne wymagania termoregulacji:
o nadpotliwości nie decyduje ilość potu, lecz zaburzenia w jego wydzielaniu.
Rozróżnia się nadpotliwość pierwotną idiopatyczną (głównie ogniskową w okolicy pach, twarzy lub dłoni i stóp) oraz nadpotliwość wtórną, która jest spowodowana innymi chorobami (głównie chorobami endokrynologicznymi, neurologicznymi lub zakaźnymi) albolub lekami.
Nadpotliwość może prowadzić do znacznych ograniczeń społecznych i zawodowych, a tym samym do wyraźnego obniżenia jakości życia.
U osób z nadpotliwością czasami obserwuje się jednocześnie nadmierne czerwienienie się; objaw ten może to również wystąpić jako osobne zjawisko odosobnione.
Nadmierne czerwienienie się i lęk przed nim nazywane są erytrofobią.
U pacjentów występuje niekontrolowane zaczerwienienie skóry twarzy z uczuciem gorąca całej głowy lub niektórych części twarzy.
U osób, u których dochodzi do nadmiernego czerwienienia się, mogą rozwinąć się inne objawy fobii.
Lęk przed czerwienieniem się może wywoływać lub dodatkowo nasilać czerwienienie się i często prowadzi do wycofania społecznego.
Epidemiologia
Pocenie się dłoni i nieprzyjemne czerwienienie się wymagające leczenia wystepujęwystepuje często. Brak jednoznacznych danych na temat częstości ich występowania.
Według szacunkowych danych problem dotyczy 1–3% populacji.1
Etiologia i patogeneza
Zarówno pierwotna nadpotliwość, jak i erytrofobia są spowodowane nieprawidłowym funkcjonowaniem autonomicznego układu nerwowego.
Pierwotną nadmierną potliwość dłoni obserwuje się u pacjentów bez współwystępowania innych chorób.
Nadpotliwość pierwotna jest spowodowana głównie przez nadmierną aktywność ekrynowych gruczołów potowych:
większość gruczołów potowych na skórze jest typu ekrynowego, a ich główną funkcją jest termoregulacja
szczególnie duża gęstość ekrynowych gruczołów potowych znajduje się na powierzchniach dłoniowych, podeszwach stóp, czole, w dołach pachowych, a także w obszarzeokolicy pachwinowympachwin.
apokrynowe gruczoły potowe znajdują się głównie w dołach pachowych i w okolicy układu moczowo-płciowego i są odpowiedzialne za zapach ciała.
U chorych naz nadpotliwośćcią gruczoły potowe nie są powiększone i nie występują w nadmiarze, zwiększona jest jedynie ich aktywność.
Gruczoły potowe są stymulowane przez układ współczulny autonomicznego układu nerwowego, przy czym acetylocholina pełni rolę neuroprzekaźnika pomiędzy zakończeniem nerwowym a gruczołem potowym.
Miejsca typowe dla ogniskowej nadpotliwości to powierzchnie dłoniowe, pachy, podeszwy stóp, czoło, a także okolica pachwinowa. Obszary te charakteryzują się wysoką gęstością występowania ekrynowych gruczołów potowych.
Częste występowanie w rodzinie sugeruje skłonność dziedziczną.2
Stresujące sytuacjeStres, lęk i nerwowość zwykle nasilają objawy.1
Wtórne przyczyny nadpotliwości ogniskowej to np.3-4:
w przypadku przewlekłego zapalenia neurogennego, takiego jak CRPS (zespół wieloobjawowego bólu miejscowego), nadpotliwość często występuje na chorej kończynie.
W erytrofobii nieprawidłowe działanie współczulnego układu nerwowego powoduje zwiększony przepływ krwi w naczyniach skórnych, co prowadzi do zaczerwienienia.5
Czynnikiem wyzwalającym jest często nieprzyjemne doświadczenie z dzieciństwa lub okresu dojrzewania, które ośrodkowy układ nerwowy interpretuje jako „negatywne”.
Czynniki predysponujące
Stres.
Obciążenie emocjonalne.
ICD-10
R61 Nadmierne pocenie.
R61.0 Nadmierne pocenie miejscowe.
R23 Inne zmiany skórne.
R23.2 Zaczerwienienie twarzy.
Diagnostyka
Kryteria diagnostyczne
Nadpotliwość dłoni
Nadpotliwość pierwotną dłoni o charakterze ogniskowym można rozpoznać na podstawie wywiadu lekarskiego, obrazu klinicznego oraz, w razie potrzeby, badań uzupełniających dotyczących wielkości obszaru objętego chorobą i ilości potu.
Brak powszechnie uznanego parametru laboratoryjnego ani pomiarowego, który mógłby potwierdzić lub wykluczyć pierwotną nadpotliwość.
W ramach konsensusu zaproponowano następujące kryteria diagnostyczne6:
ogniskowe, widoczne, nadmierne pocenie się przez co najmniej 6 miesięcy bez wyraźnej przyczyny oraz co najmniej dwa z następujących kryteriów:
objawy obustronne i symetryczne
pogorszenie jakości życia codziennego
co najmniej jeden epizod w tygodniu
początek przed 25. rokiem życia
dodatni wywiad rodzinny w kierunku nadpotliwości idiopatycznej
brak objawów podczas snu.
Nadmierne czerwienienie się
Granica między normalnym a nadmiernym czerwienieniem się jest płynna.
Chorobę rozpoznaje się na podstawie objawów klinicznych.
Diagnostyka różnicowa
Rozróżnienie między nadpotliwością pierwotną, idiopatyczną i wtórną
Pierwotna, idiopatyczna nadpotliwość:
występuje ogniskowo w regionach o zwiększonej gęstości ekrynowych gruczołów potowych. Oprócz nadpotliwości dłoni może występować również zwiększona potliwość na stopach, w dołach pachowych lub na czole.
Nadpotliwość wtórna:
ma zazwyczaj charakter uogólniony
nadmierne pocenie się zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy.
Przyczyną mogą być choroby, przede wszystkim neurologiczne i endokrynologiczne i należy je wykluczyć, np.:
Pocenie się niezależne od temperatury, nieprzewidywalne, bez jakiejkolwiek świadomej kontroli.
Obustronne i symetryczne ogniskowe występowanie w jednym lub kilku miejscach charakterystycznych.
Występowanie częściej niż 1 raz w tygodniu, skutkujące obniżeniem jakości życia codziennego.
Brak wzmożonego pocenia się podczas snu.
Dodatni wywiad rodzinny.
Oprócz obrazu klinicznego istotne dla rozpoznania choroby jest również obniżenie jakości życia. Nadpotliwość można ocenić i udokumentować przy wykorzystaniu skali HDSS (Hyperhidrosis Disease Severity Scale)7:
Stopień 1: pocenie się nie jest zauważalne, nie wpływa na codzienną aktywność
Stopień 2: pocenie się jest w zakresie tolerancji, niekiedy zakłóca codzienną aktywność
Stopień 3: pocenie się jest trudne do zniesienia, często zakłóca codzienną aktywność
Stopień 4: pocenie się jest nie do zniesienia, stale zakłóca codzienną aktywność.
Erytrofobia
Nadmierne czerwienienie się to nagłe, silne zaczerwienienie twarzy, które pojawia się szybko i niespodziewanie w sytuacjach, które normalnie nie powodują zaczerwienieniatakiej reakcji.
Czerwienienie się w erytrofobii, której przyczyną jest nieprawidłowa czynność autonomicznego układu nerwowego, zwykle występuje wraz ze zwiększonym poceniem się („mokry rumieniec”).5
Nadmierne czerwienienie się jest odczuwane przez wiele osób jako stygmatyzujące:
niechętnie rozmawiają o problemie nawet z bliskimi osobami i przyjaciółmi
objawy mogą prowadzić do wycofania społecznego: osoby dotknięte tą dolegliwością unikająunikania kontaktu z innymi i opalająopalania się lub stosująstosowania silnysilnego makijażu w celu ukrycia objawów
erytrofobia wiąże się z ryzykiem izolacji społecznej, co może mieć negatywny wpływ na ważne obszary życia, takie jak szkoła i życie zawodowe.
Badanie fizykalne
Z wyjątkiem możliwej widocznej nadpotliwości dłoni i nadmiernego zaczerwienienia twarzy, wyniki badania przedmiotowego są prawidłowe.
Klasyfikacja stopnia zaawansowania klinicznej nadpotliwości dłoni i stóp:
stopień I — łagodna nadpotliwość:
wyraźnie zwiększona wilgotność skóry
stopień II — umiarkowana nadpotliwość:
tworzenie się kropli potu
pocenie się jest ograniczone do dłoni i stóp
stopień III — ciężka nadpotliwość:
pot skapuje
pocenie się występuje również na grzbietowej stronie palców rąk i stóp oraz na bocznej krawędzi dłoni i stóp.
Badania uzupełniające
W przypadku pierwotnej nadpotliwości brak wskazań do wykonywania dodatkowych badań. W przypadku nadpotliwości wtórnej zakres badań zależy od obranej ścieżki diagnostyki różnicowej.
Diagnostyka specjalistyczna
SpecjalneTesty testywykorzystywane dow diagnostykidiagnostyce pocenia się
Test Minora (test jodowo‑skrobiowy):
nie pozwala na ocenę ilościową (czyli ocenę stopnia nadpotliwości) i jest zwykle stosowany tylko wtedy, gdy nie można z całą pewnością określić obszaru wzmożonego pocenia się
zasada i wykonanie: jod i skrobia reagują ze sobą i zmieniają kolor na niebieskoczarny. Dzięki temu można uwidocznić, w których miejscach pocenie jest najsilniejsze (obszary, w których należy zastosować iniekcje toksyny botulinowej)
nanieść jodynę na odpowiedni obszar i pozostawić do wyschnięcia. Następnie nałożyć skrobię
wydzielanie potu powoduje mieszanie się jodyny ze skrobią, co skutkuje zabarwieniem badanego obszaru skóry.
Grawimetria:
metoda grawimetryczna pozwala określić ilość wydzielanego potu w gramach w jednostce czasu (minucie)
pot wydzielany w określonym obszarze ciała przez określoną jednostkę czasu (najczęściej przez 5 minut) wchłania się w bibułę filtracyjną, którą następnie waży się na wadze analitycznej
ta metoda jest stosowana głównie w procesie terapeutycznym, w celu udokumentowania przebiegu leczenia
znaczenie pomiarów u pojedynczego pacjenta jest jednak ograniczone, ponieważ ilość wydzielanego potu podlega wahaniom i jak dotąd nie wyznaczono wartości granicznej między normalną a nadmierną potliwością.
Leczenie
Cele leczenia
Osiągnięcie poziomu pocenia się, który pacjent jest w stanie tolerować.
Pierwotna nadpotliwość ogniskowa jest często stanem ograniczonym czasowo do okresu dojrzewania i wczesnej dorosłości. Należy o tym pamiętać przy wyborze metody leczenia.
Nauka technik i strategii radzenia sobie z objawami.
Ogólne informacje o leczeniu
Istnieje niewiele popartych dowodami zaleceń dotyczących leczenia czerwienienia się. Często proponowana jest terapia behawioralna, zwłaszcza jeśli czerwienienie się występuje w kontekście fobii społecznej.
W leczeniu nadpotliwości dłoni istnieją metody leczenia zachowawczego lub chirurgicznego, które mogą być stosowane etapami i indywidualnie dostosowane do pacjenta8:
miejscowa terapia lekami antyperspiracyjnymi
jonoforeza wodna
terapia iniekcyjna toksyną botulinową A
ogólnoustrojowe leczenie lekami antycholinergicznymi lub neuroleptykami lub lekami psychotropowymi o działaniu antycholinergicznym
leczenie pierwszego rzutu dlau wszystkich pacjentów z nadpotliwością ogniskową8
sole glinu powodują zmniejszenie wydzielania potu poprzez zamknięcie ujścia ekrynowych gruczołów potowych
należy stosować między epizodami pocenia (najlepiej wieczorem, ponieważ pacjenci z nadpotliwością ogniskową nie pocą się w nocy) i zmywać rano
dostępne bez recepty produkty o niskiej dawce są zwykle skuteczne tylko w przypadku łagodnych objawów
leki antyperspiracyjne dostępne na receptę, takie jak heksahydrat chlorku glinu 20%, są odpowiednią opcją w przypadku braku reakcji na początkową terapię
przykład leku robionego (recepturowego):
heksahydrat chlorku glinu 15,0
metyloceluloza 1,5
woda destylowana ad 100,0
do napełniania w pojemniku do dezodorantu typu roll-on
u wielu pacjentów występuje podrażnienie skóry, które wymaga przerwania leczenia. Zastosowanie kremu z glikokortykosteroidami (o niskim stężeniu) może łagodzić podrażnienia
trwają dyskusje na temat ryzyka stosowania soli glinu w produktach kosmetycznych, które podejrzewa się o zwiększanie ryzyka zachorowania na nowotwór piersi i chorobę Alzheimera:
zgodnie z aktualną wiedzą naukową jest mało prawdopodobne, aby regularne stosowanie antyperspirantów zawierających heksahydrat chlorku glinu miało niekorzystny wpływ na zdrowie.
Miejscowo stosowane leki antycholinergiczne (glikopironium):
działa poprzez blokowanie acetylocholiny w gruczołach potowych
pojedyncze badania potwierdzają korzyści ze stosowania glikopironium (1 raz dziennie) w przypadku nadpotliwości dłoni9
jak dotąd zatwierdzony jedynie w USA do leczenia nadpotliwości pachowej w formie nawilżanych chusteczek z 2,4% glikopironium
w badaniu fazy IIIa stwierdzono istotne zmniejszenie wydzielania potu u 171 pacjentów po 4 tygodniach stosowania.10
Jest uważana za bezpieczną, skuteczną i niedrogą metodę leczenia, którą pacjenci mogą stosować również w domu.11-13
Aby osiągnąć sukces terapeutyczny, jonoforeza z użyciem wody musi być stosowana jako terapia ciągła, chociaż liczbę aplikacji można zmniejszyć w miarę przebiegu leczenia.
Toksyna botulinowa
Śródskórne wstrzyknięcie toksyny botulinowej A w obszary nadpotliwości jest jedną z najskuteczniejszych metod redukcji nadmiernego pocenia się.
Iniekcje toksyny botulinowej są zwykle stosowane, gdy miejscowe leczenie nie jest wystarczające.
Toksyna botulinowa A odwracalnie blokuje autonomiczne cholinergiczne zazwojowe współczulne włókna nerwowe i hamuje uwalnianie acetylocholiny z obwodowych synaps cholinergicznych. Pozwala to na blokowanie neurogennej stymulacji gruczołów potowych.
Podczas zabiegu wstrzykuje się toksynę botulinową śródskórnie w różne części dłoni lub stóp albo owłosionego obszaru pach:
wstrzyknięcie w obszar dłoni może spowodować tymczasowe osłabienie mięśni dłoni
długoterminowe, ciężkie reakcje niepożądane nie są dotychczas znane.
W zależności od nasilenia nadpotliwości i zastosowanej dawki, skuteczność utrzymuje się przez kilka miesięcy. Zazwyczaj pacjenci zgłaszają się na zabieg raz lub dwa razy w roku.
przy użyciu różnych technik (torakoskopia wspomagana wideo, przezskórna sympatektomia pod kontrolą TK) aktywność współczulna jest przerywana poprzez przerwanie ciągłości pnia współczulnego od 2. do 5. zwoju14
w ten sposób możliwe jest trwałe leczenie nadpotliwości w przypadku kończyn górnych, pach i twarzy
wz relacji pacjentów wynika, że ETS ma pozytywny wpływ na objawy nadpotliwości dłoni nawet w 90% wszystkich przypadków17
jednak ze względu na często występujące pocenie kompensacyjne, sympatektomia jest metodą, którą należy bardzo ostrożnie rozważyć i nie powinna być pierwszym wyborem leczenia ogniskowej potliwości — zwłaszcza biorąc pod uwagę, że ogniskowa nadpotliwość jest często stanem przejściowym.
Leczenie ogólnoustrojowe
Stosowanie doraźne w celu zmniejszenia potliwości na kilka godzin; rzadko stosowane jako terapia stała.
Preparaty z szałwii:
brak kontrolowanych badań dotyczących skuteczności
większość pacjentów z miejscową nadpotliwością zgłasza niewystarczające działanie lub jego brak.
Ogólnoustrojowe leki antycholinergiczne:
stosowane rzadko jako długotrwałe leczenie ze względu na ogólnoustrojowe działanie antycholinergiczne
oksybutynina: potwierdzona w badaniach skuteczność w leczeniu nadpotliwości dłoni:
dawka początkowa 2,5 mg na dobę, zwiększana do 10–15 mg na dobę w trakcie leczenia
jak dotąd brak dopuszczenia do leczenia nadpotliwości, stosowanie poza wskazaniami rejestracyjnymi (off label)
glikopirolany (niedostępne w Polsce): jak dotąd brak wystarczających danych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa:
stosowanie poza wskazaniami rejestracyjnymi z dawką początkową 1–2 mg na dobę, zwiększanie dawki do 10 mg na dobę18
bornapryna (niedostępna w Polsce): lek przeciwparkinsonowski o działaniu antycholinergicznym:
stosowanie i skuteczność (początkowo 2 mg na dobę przez 1 tydzień, a następnie 4–8 mg na dobę jako dawka podtrzymująca) oparte na podstawowych założeniach, brak dowodów skuteczności w badaniach kontrolowanych
bromek metanteliny (niedostępny w Polsce):
w przypadku nadpotliwości dłoni nie wykazano wystarczającej skuteczności.18
Beta-adrenolityki i benzodiazepiny:
stosowanie poza wskazaniami rejestracyjnymi (off-label)
w indywidualnych przypadkach można rozważyć ich zastosowanie, jeśli sytuacje obciążające psychicznie są główną przyczyną występowania objawów, lub, w razie potrzeby, przed sytuacjami stresowymi
pacjenta należy poinformować o możliwym działaniu uspokajającym oraz uzależniającym (w przypadku benzodiazepin).
Możliwości leczenia erytrofobii
Leczenie może być uzasadnione, jeśli czerwienienie się lub lęk przed czerwienieniem sięnim ogranicza codzienne funkcjonowanie, zwłaszcza społeczne lub zawodowe.
Leczenie opiera się głównie na terapii behawioralnej.
ponieważ naczynia skórne twarzy są stymulowane przez piersiowy pień współczulny, przerwanie aktywności współczulnej może wpływać na przepływ krwi, a tym samym na rumieniec
od 77 do 96% pacjentów zgłasza zadowalający wynik po zabiegu17,19-20, chociaż do 88% doświadcza kompensacyjnej nadpotliwości.19
Rokowanie
Pierwotna nadpotliwość jest często schorzeniem ograniczonym czasowo, tzn. występującym tylko w okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości. Należy wziąć to pod uwagę przy wyborze odpowiednich metod leczenia.
Informacje dla pacjentów
Edukacja pacjenta
Objawy nadpotliwości i nadmiernego czerwienienia się są ze zdrowotnego punktu widzenia nieszkodliwe i można je złagodzić poprzez zrozumienie przyczyn i mechanizmów wyzwalających.
Dostępnych jest kilka zachowawczych środków leczniczych, które generalnie należy preferować w stosunku do zabiegu operacyjnego.
Wskaźnik powodzenia endoskopowej sympatektomii piersiowej jest wysoki, ale procedura ta wiąże się ze znacznym ryzykiem wystąpienia częściowo nieprzewidywalnych reakcji niepożądanych.
Jabłonowska O, Woźniacka A, Dziankowska-Bartkowiak B. Nadmierna potliwość - przyczyny i możliwości terapeutyczne. Dermatol Rev/Przegl Dermatol 2020; 107: 246-56 (dostęp 17.11.2023) termedia.pl
Piśmiennictwo
Romero FR, et al. Palmar hyperhidrosis: clinical, pathophysiological, diagnostic and therapeutic aspects., An Bras Dermatol. 2016 Nov-Dec;91(6): 716-25. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Kyung M Ro, et al. Palmar hyperhidrosis: Evidence of genetic transmission. Journal Of Vascula Surgery. Volume 35, Issue 2, P382-386, February 01, 2002. www.jvascsurg.org
Haider A, Solish N. Focal hyperhidrosis: diagnosis and management. CMAJ 2005; 172: 69–75. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Smetana GW, et al. Evaluation of the patient with night sweats or generalized hyperhidrosis, Zugriff 05.02.2023. www.uptodate.com
Fazio SB, et al. Approach to flushing in adults, uptodate.com, Zugriff 13.02.2023. www.uptodate.com
Hornberger J, Grimes K, Naumann M, et al. Recognition, diagnosis, and treatment of primary focal hyperhidrosis. J Am Acad Dermatol 2004; 51:274. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Kowalski JW, et al. Validity and reliability of the hyperhidrosis disease severity scale (HDSS). Journal Of The American Acadamy of Dermatology. Volume 50, Issue3, Supplement, P51, March 01, 2004. www.jaad.org
McConaghy JR, et al. Hyperhidrosis: Management Options. Am Fam Physician, 2018 Jun 1;97(11): 729-34. www.aafp.org
Pariser D, et al. Open-Label Cohort Study to Evaluate Efficacy and Safety of Application of Glycopyrronium Cloth, 2.4% for Palmar Hyperhidrosis, J Drugs Dermatol . 2022 May 1;21(5): 488-95. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Abels C, et al. A 1% glycopyrronium bromide cream for the topical treatment of primary axillary hyperhidrosis: Efficacy and Safety Results from a Phase 3a Randomised Controlled Study. Br J Dermatol. 2021 Jan 14. www.ncbi.nlm.nih.gov
Gee S, Yamauchi PS. Nonsurgical management of hyperhidrosis. Thorac Surg Clin. 2008;18: 141-55. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Dolianitis C, Scarff CE, Kelly J, et al. Iontophoresis with glycopyrrolate for the treatment of palmoplantar hyperhidrosis. Australas J Dermatol. 2004;45: 208-12. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Karakoc Y, Aydemir EH, Kalkan MT, Unal G. Safe control of palmoplantar hyperhidrosis with direct electrical current. Int J Dermatol 2002;41: 602-5. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Cerfolio RJ, De Campos JR, Bryant AS, et al. The Society of Thoracic Surgeons expert consensus for the surgical treatment of hyperhidrosis. Ann Thorac Surg. 2011;91(5): 1642-8. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Moraites E. et al. Endoscopic thoracic sympathectomy. Dermatol Clin 2014 Oct; 32(4): 541-8. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Brackenrich J, et al. Hyperhidrosis, In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan. 2022 Oct 3. www.ncbi.nlm.nih.gov
Rex LO et al. The Borås experience of endoscopic thoracic sympathecotomy for palmar, axillary, facial hyperhidrosis and facial blushing. Eur J Surg 1998; 164 (suppl 580): 23-6. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Stamatios G, et al. Management Strategies Of Palmar Hyperhidrosis: Challenges And Solutions, Clin Cosmet Investig Dermatol . 2019 Oct 4;12: 733-44. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Licht PB, et al. Thoracoscopic sympathectomy for isolated facial blushing. Ann Thorac Surg 2006 May;81(5): 1863-6. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov
Park JK, et al. Surgical treatment of facial blushing: Patient selection and operative technique (retrospective observational study)., Medicine (Baltimore). 2022 Jul 8;101(27): e29808. www.ncbi.nlm.nih.gov
Opracowanie
Karolina Pogorzelska (recenzent)
Sławomir Chlabicz (redaktor)
Christina Weingartner (recenzent/redaktor)
R23; R232; R61; R610
torakoskopisk sympatektomi - operasjon for håndsvette og ansiktsrødming; torakal sympatektomi; thorakal sympatektomi; thoracal sympatektomi; erytrofobi; flushing; håndsvette og ansiktsrødming - torakoskopisk sympatektomi; Håndsvette og ansiktsrødming
Definicja: Nadpotliwość dłoni charakteryzuje się patologicznie wzmożoną potliwością, która wykracza poza fizjologiczne wymagania termoregulacji. Erytrofobia to nadmierne czerwienienie się i lęk przed nim.