Compare with  
Legend:
inserted text deleted text

Naczynia siatkówki, niedrożność tętnic

Streszczenie

  • Definicja:Zamknięcie naczynia tętniczego siatkówki z następującym po nim pogorszeniem wzroku i/lub ograniczeniem pola widzenia; ok. 95% przypadków spowodowanych zatorami, ok. 5% olbrzymiokomórkowym zapaleniem tętnic.
  • Częstość występowania:Zapadalność na niedrożności tętnic ok. 1–10/100 000. Średni wiek pacjentów 60–70 lat. 
  • Objawy:Pogorszenie wzroku i/lub zwężenie pola widzenia; nagły, bezbolesny początek.
  • Wyniki:Potwierdzenie zamknięcia na podstawie badania dna oka, uzupełniająco optyczna tomografia koherencyjna, angiografia fluoresceinowa.
  • Diagnostyka:Diagnostyka laboratoryjna, chemiczna i obrazowa czynników ryzyka sercowo-naczyniowego lub oczywistych chorób oraz ewentualnie olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic. Uzupełniająco diagnostyka źródeł zatorowości.
  • Leczenie:Przede wszystkim leczenie czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. ASA w celu profilaktyki wtórnej. Leczenie przeciwkrzepliwe tylko w przypadku potwierdzenia źródła zatorowości. Leczenie glikokortykosteroidami olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic.

informacje ogólne

Definicja

  • Zamknięcie naczynia tętniczego siatkówki z następującym po nim pogorszeniem wzroku i/lub utratą pola widzenia
  • Różne lokalizacje zamknięcia prowadzą do odmiennego obrazu klinicznego.

umiejscowienia

  • Można dokonać rozróżnienia w zależności od lokalizacji:
    • zamknięcie tętnicy środkowej siatkówki (z tętnicą rzęskowo-siatkówkową lub bez niej): w przybliżeniu 55 %
    • częściowe zamknięcie tętnicy środkowej siatkówki (zamknięcie po rozgałęzieniu na gałęzie zaopatrujące półkule): Występują rzadko.
    • zamknięcie gałęzi bocznej: w przybliżeniu 40 %
    • izolowane zamknięcie tętnicy rzęskowo-siatkówkowej: w przybliżeniu 5 %

Znaczenie dla praktyki lekarskiej POZ

  • Zamknięcia naczyń siatkówki są często wyrazem choroby sercowo-naczyniowe lub podwyższonego ryzyka sercowo-naczyniowego.
    • U ok. U 90% pacjentów z zamknięciem tętnic występuje co najmniej jeden czynnik ryzyka miażdżycy.
  • Dlatego konieczna jest interdyscyplinarna konsultacja i leczenie/profilaktyka wtórna z udziałem lekarzy ogólnych, okulistów i ew. innych dyscyplin specjalistycznych (np. kardiologii, angiologii, reumatologii)

częstość występowania

  • zapadalność około 1–10/100.0001
  • szczyt zachorowalności między 65 a 70 rokiem życia
    • 90% pacjentów >40 lat
  • stosunek liczby mężczyzn do liczby kobiet: ok. 2:1
  • Umiejscowienie: blisko 60% tętnica środkowa, blisko 40% gałęzie boczne, rzadko naczynia rzęskowo-siatkówkowe

Etiologia i patogeneza

  • Główne przyczyny to:
  • Najczęstsze źródło zatorów
    • zlokalizowane jednostronnie płytki miażdżycowe/zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej (ok. 50 %)
    • migotanie przedsionków (ok. 20 %)
    • choroba zastawki serca (ok. 15 %)
    • zator skrzyżowany przez otwarty otwór owalny (ok. 15 %)
  • Typowymi objawami są ostre i bezbolesne zaburzenia widzenia chorego oka.
  • W zależności od lokalizacji zamknięcia różne stopnie pogorszenia wzroku i ubytku w polu widzenia,
    • utrata wzroku poniżej 0,1 u >90% pacjentów z zamknięciem tętnicy środkowej siatkówki
      • zachowana ostrość widzenia z zachowaną perfuzją plamki żółtej przez tętnicę rzęskowo-siatkówkową pomimo niemal całkowitej utraty pola widzenia
    • w przypadku zamknięcia gałęzi 75% pacjentów z ostrością widzenia >0,5
    • pozioma separacja pola widzenia w częściowym zamknięciu tętnicy środkowej siatkówki
    • spadek centralnej ostrości widzenia z zajęciem plamki żółtej

Klasyfikacja w zależności od czasu utrzymywania się

  • Ślepota przejściowa: brak objawów zamknięcia w badaniu dna oka
  • Przejściowe zamknięcie: spontaniczna i całkowita rekanalizacja w
    angiografii fluoresceinowej, ale z oznakami zamknięcia w badaniu dna oka
  • Trwałe zamknięcie: z opóźnioną rekanalizacją lub bez rekanalizacji

czynniki predysponujące

ICD-10

  • H34 Zamknięcie naczyń siatkówki
    • H34.0 Przemijające zamknięcie tętnicy siatkówki
    • H34.1 Zamknięcie tętnicy środkowej siatkówki
    • H34.2 Inne postacie zamknięcia naczyń tętniczych siatkówki
    • H34.8 Inne postacie zamknięcia naczyń siatkówki
    • H34.9 Zamknięcie naczyń siatkówki, nieokreślone

diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

  • Kliniczne pogorszenie wzroku i ubytek w polu widzenia
  • Okulistyczne potwierdzenie zamknięcia

Różicowanie

Wywiad lekarski

Badanie fizykalne

  • badanie ostrości widzenia
    • tablica Landolta, liczenie palców, widzenie w świetle/ciemności
  • Pole widzenia
    • perymetria
  • aferentna wada źrenic
    • spowolniona reakcja źrenicy po tej samej stronie na światło w zamknięciu tętnicy
  • obserwacja i badanie palpacyjne tętnicy skroniowej (olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic)
  • Kępki żółte (hiperlipidemia)
  • Wzrost/waga (BMI)
  • Ciśnienie tętnicze/puls (arytmia)
  • Status pulsu obwodowego (choroba niedrożności tętnic obwodowych)
  • Osłuchiwanie naczyń (dźwięki przepływu w obszarze tętnic szyjnych, aorty brzusznej, tętnic udowych w chorobie niedrożności tętnic obwodowych)
  • Osłuchiwanie serca (wady serca)

Badanie uzupełniające w praktyce lekarza rodzinnego

  • Jeśli nie ma pilnego skierowania.

EKG

Holter EKG

  • Migotanie-trzepotanie przedsionków?

Długotrwały pomiar ciśnienia tętniczego

testach laboratoryjnych

Diagnostyka u specjalisty/w szpitalu

 Badanie okulistyczne

  • Diagnostyka wstępna
    • badanie zaburzenia źrenic aferentnych i eferentnych
    • test ostrości wzroku
    • badanie przedniego odcinka oka lampą szczelinową
    • funduskopia centralnego dna oka
  • Dalsza diagnostyka
    • funduskopia całej siatkówki w mydriazie
    • optyczna tomografia koherencyjna (OCT_
    • angiografia fluoresceinowa (FAG)
    • perymetria
    • pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego
    • USG dopplerowskie naczyń oczodołowych
    • Elektrofizjologia

USG Duplex Doppler

Echokardiografia (ECHO)

  • Podstawowe badanie przezklatkowe echokardiografia 
    • w indywidualnych przypadkach uzupełniająco badanie przezprzełykowe w przypadku podejrzenia zatorowości sercowej bez wyników w badaniu przezklatkowym
  • wielkość i funkcja lewej komory, wielkość lewego przedsionka
  • wady zastawek
  • skrzepliny.
  • Przetrwały otwór owalny (PFO)
    • W przypadku potwierdzenia PFO należy również zbadać układ żył głębokich pod kątem obecności skrzeplin (sonogram Duplex z kodowaniem kolorami).

Wskazania dla skierowania do specjalisty

  • Jeżeli istnieje pilne podejrzenie ostrego zamknięcia naczyń tętniczych, hospitalizacja w szpitalu z oddziałem udarowym
  • W przeciwnym razie skierowanie na konsultację okulistyczną

Leczenia

Cele terapii

  • Najlepsze możliwe zachowanie ostrości wzroku i pola widzenia
  • Zapobieganie infestacji drugiego oka i nawrotom

Leczenie ogólne

Terapia specjalistyczna

  • Nie istnieje standardowe leczenie zamknięcia tętnic siatkówki potwierdzone badaniami2.
  • Krótkie okno czasowe dla próby rekanalizacji, ponieważ nieodwracalne uszkodzenie może wystąpić już po kilku godzinach.
    • Jednak większość pacjentów zgłasza się na wstępne badanie dopiero później.
    • często już reperfuzja podczas wstępnego badania okulistycznego, ale ze zmniejszonym przepływem krwi

Liza

  • Brak wiarygodnych dowodów na korzyści płynące z lizy
  • W indywidualnych przypadkach można rozważyć dożylną lizę do czasu zamknięcia wynoszącego 4,5 godziny.

hemodylucja

  • Można próbować poprawić perfuzję poprzez hemodylucję, ale jak dotąd nie ma na to dowodów naukowych.

leczenie przeciwkrzepliwe

  • W przypadku potwierdzenia źródła zatorowości, w przeciwnym razie nie należy przeprowadzać antykoagulacji.

Inhibitory agregacji płytek krwi

  • Zamknięcie nietętnicze lub ślepotę przejściową należy leczyć inhibitorem agregacji płytek krwi (np. ASA 100 mg/d).

Redukcja ciśnienia wewnątrzgałkowego

  • Ciśnienie wewnątrzgałkowe można spróbować obniżyć np. masażem gałek ocznych, ale nie ma na to dowodów naukowych.

Tlenoterapia hiperbaryczna

  • Można wypróbować z czasem zamknięcia ≤4,5 godziny, ale brak dowodów naukowych.

Laser

  • W indywidualnych przypadkach w razie świeżego zamknięcia gałęzi z poważnym pogorszeniem wzroku można rozważyć embolektomię laserową.

Leczenie olbrzymiokomórkowego zapalenia tętnic z zapaleniem tętnicy skroniowej

  • W przypadku podejrzenia lub potwierdzenia zapalenia tętnic skroniowych natychmiast podać glikokortykosteroidy w dużych dawkach, początkowo ogólnoustrojowo, a następnie stopniowo doustnie przez co najmniej 1 rok

Przebieg, powikłania i rokowanie

powikłania

  • Neowaskularyzacje
  • Jaskra
  • Krwotok do ciała szklistego
  • Związek między zamknięciami naczyń siatkówki a zwiększoną zachorowalnością i śmiertelnością z przyczyn sercowo-naczyniowych

Przebieg i rokowanie

  • U 90–95% pacjentów z niedrożnością tętnicy środkowej siatkówki na pierwszej wizycie obserwuje się ostrość widzenia poniżej 0,1.
    • lepsze rokowanie w przypadku przejściowych zamknięć, 39% pacjentów z początkową ostrością widzenia poniżej 0,1
    • Ostrość widzenia może ulec poprawie w ciągu 1 tygodnia po zamknięciu tętnicy środkowej siatkówki, ale nie należy oczekiwać poprawy po upływie 1 tygodnia.
  • Znacznie lepsze rokowanie w przypadku zamknięcia gałęzi
    • początkowa ostrość widzenia u 75–90% osób dotkniętych chorobą i końcowa ostrość widzenia wynosząca co najmniej 0,5 u 90% osób dotkniętych chorobą
    • jedynie w przypadku przejściowego zamknięcia gałęzi, początkowa ostrość widzenia wynosi co najmniej 0,5 u ponad 90% osób dotkniętych chorobą

informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

Quellen

Literatur

  1. Leavitt JA, Larson TA, Hodge DO, Gullerud RE. The incidence of central retinal artery occlusion in Olmsted County, Minnesota. Am J Ophthalmol 2011; 152:820. PubMed
  2. Fraser SG, Adams W. Interventions for acute non-arteritic central retinal artery occlusion. Cochrane Database of Systematic Reviews 2009, Issue 1. Art. No.: CD001989. DOI: 10.1002/14651858.CD001989.pub2 DOI
  3. Hazin R, Dixon JA, Bhatti MT. Thrombolytic therapy in central retinal artery occlusion: cutting edge therapy, standard of care therapy, or impractical therapy? Curr Opin Ophthalmol 2009; 20:210. PubMed
  4. Nowak RJ, Amin H, Robeson K, Schindler JL. Acute Central Retinal Artery Occlusion Treated with Intravenous Recombinant Tissue Plasminogen Activator. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2012; 21: 913. PMID: 22349707 PubMed

Autor*innen

  • Michael Handke, Prof. Dr. med., Facharzt für Innere Medizin, Kardiologie und Intensivmedizin, Freiburg i. Br.
H34; H340; H341; H342; H348; H349
Arteriell okklusjon i retinale kar
Zamknięcie naczyń siatkówki Zamknięcie tętnic siatkówki Zamknięcie tętnicy środkowej Zamknięcie gałęzi tętnicy Utrata wzroku Utrata wzroku Pogorszenie widzenia Pogorszenie wzroku Pole widzenia Ograniczenie pola widzenia Siatkówka Siatkówka Ślepota przejściowa Zatorowość Choroba zakrzepowo-zatorowa Miażdżyca Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego Funduskopia OCT Liza ASA Antykoagulacja Laser Obrzęk plamki żółtej Neowaskularyzacja Hemodylucja Olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic Zapalenie tętnicy skroniowej Zapalenie naczyń Trombofilia Glikokortykosteroidy
Naczynia siatkówki, niedrożność tętnic
document-disease document-nav document-tools document-theme
Definicja:Zamknięcie naczynia tętniczego siatkówki z następującym po nim pogorszeniem wzroku i/lub ograniczeniem pola widzenia; ok. 95% przypadków spowodowanych zatorami, ok. 5% olbrzymiokomórkowym zapaleniem tętnic.
Okulistyka
Niedrożność tętniczych naczyń siatkówki
/link/c33c99bbab2a4c7eb5024635379fc8f6.aspx
/link/c33c99bbab2a4c7eb5024635379fc8f6.aspx
niedroznosc-tetniczych-naczyn-siatkowki
SiteDisease
Niedrożność tętniczych naczyń siatkówki
K.Reinhardt@gesinform.de
Ksilje.Reinhardt@gesinformlango@nhi.de (patched by linkmapper)no
pl
pl
pl