Zakażenie wirusem Ebola

Streszczenie

• Definicja:Ebola to gorączka krwotoczna spowodowana zakażeniem wirusem Ebola.
• Częstość występowania: Afryka, na południe od Sahary. Poważna epidemia w Afryce Zachodniej w latach 2013–2016: Gwinea, Liberia i Sierra Leone, śmiertelność na poziomie ok. 50 %. 2018–2019 nowa poważna epidemia w Demokratycznej Republice Konga.
• Objawy: Choroba rozpoczyna się gorączką, bólem głowy, zmęczeniem, bólem mięśni i bólem gardła. Następnie pojawiają się wymioty, wodnista biegunka, ból w klatce piersiowej i kaszel, a także pogorszenie czynności wątroby i nerek.
• Wyniki:Po 5–7 dniach u niektórych pacjentów występuje krwawienie z jelit i płuc, a także wysypka skórna, która może rozprzestrzenić się na całe ciało. Podczas epidemii w 2014 r. tylko u kilku chorych wystąpiło krwawienie.
• Diagnostyka:Rozpoznanie jest potwierdzane przez badanie PCR krwi pełnej po konsultacji z odpowiednim laboratorium.
• Terapia:Istnieją obecnie substancje czynne oparte na przeciwciałach, które, jak wykazano w badaniu, zmniejszają śmiertelność do ok. 33–35% (bez leczenia ok. 50 %). Szczepionka (rVSV-ZEBOV) o obiecującym działaniu jest stosowana w otoczeniu ogniska choroby i u personelu medycznego.

Informacje ogólne

Definicja

• Ebola to gorączka krwotoczna spowodowana zakażeniem wirusem Ebola.
  • Wirus Ebola ma jako genom jednoniciowe RNA i należy do rodziny filowirusów¹.

Częstość występowania

• Ebola została nazwana od nazwy rzeki w Kongo, gdzie choroba została po raz pierwszy opisana w 1976 roku.
• Ebola zwykle występuje w postaci epidemii.
• Epidemie
  • W latach 2014–2016 na zachodnim wybrzeżu Afryki miała miejsce duża epidemia. Rozpoczęła się ona w Gwinei i stamtąd rozprzestrzeniła się na sąsiednie kraje (Sierra Leone i Liberię), a ostatecznie na Nigerię.
  • W głównie dotkniętych krajach: Gwinei, Liberii i Sierra Leone zachorowało ponad 28 600 osób, a ponad 11 300 zmarło — więcej niż kiedykolwiek wcześniej^2-3.
  • W wielu krajach afrykańskich w pasie 10 stopni szerokości geograficznej wokół równika epidemie stały się coraz częstsze po 2000 r. (w tym w Demokratycznej Republice Konga, Sudanie i Ugandzie).
  • W latach 2018–2019 w Demokratycznej Republice Konga miało miejsce kilka epidemii.
    • W lipcu 2019 r. WHO ogłosiła wybuch epidemii międzynarodową sytuacją kryzysową.
• Ryzyko rozprzestrzenienia się infekcji w Europie jest obecnie uważane za bardzo niskie.

Etiologia i patogeneza

• Pochodzenie wirusa Ebola nie jest znane. Uważa się, że występuje naturalnie w lasach deszczowych Afryki i Azji, a ludzie nie są naturalnym rezerwuarem wirusa. Jest to prawdopodobnie choroba odzwierzęca.
• Nosicielami są prawdopodobnie małpy człekokształtne oraz, w większym stopniu, rękoskrzydłe (rudawki, nietoperze). Do zakażenia dochodzi poprzez kontakt z zakażonymi zwierzętami (np. przy polowaniu, oprawianiu, przygotowaniu, konsumpcji).
• Wirus jest przenoszony przez krwawe wydzieliny lub płyny ustrojowe osoby chorej lub zmarłej (np. krew, ślinę, pot, mocz, kał lub wymiociny).
  • Zakaźność wzrasta wraz ze wzrostem miana wirusowego w przebiegu choroby.
  • Jak dotąd nie ma dowodów na przenoszenie wirusa w postaci kropelkowej poprzez wydychane powietrze.
  • Nowe dane dotyczące ostatniej epidemii (2013–2016) wskazują, że istnieją również bezobjawowe przebiegi z rozwojem naturalnej odporności. U osób, które przeżyły zakażenie, i u osób z kontaktem z chorym, które nie zostały zakażone, wykazano odporność komórkową i humoralną⁴.  
• Rodzina filowirusów obejmuje obecnie dwa zidentyfikowane wirusy: wirus Ebola i wirus Marburg; oba mogą powodować gorączkę krwotoczną. Rodzaj Ebola obejmuje obecnie pięć gatunków:
  1. Zaire ebolavirus (ZEBOV)
  2. Sudan ebolavirus (SEBOV)
  3. Bundibugyo ebolavirus (BEBOV)
  4. Taï Forest (dawniej „Wybrzeże Kości Słoniowej”) ebolavirus (TAFV) — wykryto tylko 1 przypadek u człowieka
  5. Reston ebolavirus (RESTV) — wykryty tylko u zwierząt⁵.
• Epidemia w 2014 r.
  • Analiza genetyczna wykazała, że wirus z epidemii w 2014 r. jest blisko spokrewniony z wirusem Zair z Konga i Gabonu. Podobieństwo genomowe między wirusami wynosi 97%⁶.
• W Gabonie przeciwciała wykryto u 15% populacji na obszarach zalesionych; odsetek ten jest niższy wśród mieszkańców bardziej otwartych terenów⁷.
  • Testy wykazały zarówno komórkową, jak i humoralną odpowiedź immunologiczną.
  • Wskazuje to na występowanie bezobjawowych przebiegów choroby i naturalnie rozwiniętej odporności.
  • Podejrzewa się, że źródłem infekcji jest ślina nietoperzy, przenoszona przez skażone owoce.

Zakażenia

• Podejrzewa się, że zakażenie jest przenoszone przez zakażone dzikie zwierzęta (nietoperze [Pteropodidae⁸], gryzonie, małpy) na ludzi.
• Do przenoszenia wirusa z człowieka na człowieka dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z krwią, nasieniem lub innymi płynami ustrojowymi, a także poprzez kontakt z narządami wewnętrznymi zakażonej osoby.
• Okres inkubacji wynosi 2–21 dni⁸, średnio 3–8 dni⁵.
• Ryzyko zakażenia jest największe podczas krwotoków, ponieważ istnieje wówczas zwiększone ryzyko kontaktu z krwią osób chorych. Zakażenie wymaga bliskiego kontaktu. Z tego powodu członkowie rodziny i pracownicy ochrony zdrowia, którzy opiekują się chorymi lub zmarłymi, są szczególnie narażeni na zakażenie.
• Według doniesień wirus może być przenoszony do 6 tygodni po przejściu choroby.
  • Podejrzewa się, że wirus może przetrwać w nasieniu przez kilka miesięcy, a zatem zakażenie może być również przenoszone drogą płciową^9-10.
• Rozprzestrzenianiu się choroby można zapobiec poprzez izolację chorych w szpitalu i zapewnienie im opieki personelu pielęgniarskiego, który chroni się przed kontaktem z płynami ustrojowymi pacjenta.
• Jeśli przez okres 42 dni (= 2 maksymalne okresy inkubacji) nie wystąpią kolejne przypadki, kraj uznaje się za wolny od gorączki Ebola.

Patologie

• W przypadku wirusa Ebola mogą wystąpić zaburzenia krzepnięcia, zwiększona przepuszczalność naczyń krwionośnych, krwotoki, martwica narządów i niewydolność wielonarządowa.
• W przypadkach kończących się zgonem często na początku występuje obraz przypominający sepsę¹¹.

ICD-10

• A98.4 Choroba wywołana przez wirus Ebola

diagnostyka

Kryteria diagnostyczne

• Gorączka krwotoczna z objawami wirusa Ebola lub wysokie miano przeciwciał przeciwko wirusowi
  • Testy nie są dostępne na rynku.

Kryteria uzasadnionego podejrzenia gorączki Ebola (RKI)  

• Gorączka (>38,5°C) lub podwyższona temperatura z towarzyszącymi objawami (np. biegunka, nudności, wymioty, krwawienia) — i —
  
  • 21 dni przed wystąpieniem choroby kontakt z osobą zakażoną wirusem Ebola, podejrzaną o zakażenie lub zmarłą — albo —
  • 21 dni przed wystąpieniem choroby kontakt w laboratorium albo innej instytucji z wirusami Ebola, materiałem zawierającym zarazki albo zwierzętami zakażonymi wirusem Ebola — albo —
  • 21 dni przed wystąpieniem choroby na obszarze endemicznym kontakt z nietoperzami, naczelnymi innymi niż ludzie lub mięsem takich zwierząt.

rozpoznaniach różnicowych

• Gorączka krwotoczna z innych przyczyn:
  • wirus Marburg
  • gorączka Lassa
  • gorączka krwotoczna z zespołem nerkowym: wywołana wirusem Puumala nefropatia epidemiczna
• Malaria
• gorączka denga
• Dur plamisty
• Czerwonka bakteryjna

wywiadzie lekarskim

• Objawy pojawiają się zwykle od 8–9 dnia (zgodnie z RKI 2–21 dni) po ekspozycji.
• Choroba rozpoczyna się (dzień 1–3) od gorączki, bólu głowy, zmęczenia, bólu mięśni i gardła (zapalenia gardła ze zmianami podobnymi do opryszczki).
• Następnie (3–10 dzień) pojawiają się wymioty, wodnista biegunka, ból w klatce piersiowej i kaszel oraz pogorszenie czynności wątroby i nerek.
• Po 5–7 dniach u niektórych chorych dochodzi do krwawienia z jelit i płuc oraz pojawia się wysypka skórna, która może rozprzestrzenić się na całe ciało. Krwawienie może również występować w postaci krwawienia z pochwy, krwawienia spojówek, krwawienia z nosa lub dziąseł, lub krwawienia skórnego.
• Po krwawieniu (dzień 7–12) często następują wstrząs i DIC lub powrót do zdrowia.
• W końcowej fazie (od 10 dnia) atakowany jest ośrodkowy układ nerwowy i pojawiają się objawy takie jak zmiany zachowania, splątanie, drgawki i czkawka¹².

Badanie fizykalne

• Rozpoznanie oparte na wynikach badań klinicznych jest trudne, ponieważ objawy są często nieswoiste, zwłaszcza na początku choroby, i przypominają inne choroby zakaźne, takie jak grypa i malaria.
• Podczas epidemii wirusa Ebola w 2014 r. u 37 pacjentów z potwierdzonym zakażeniem wirusem Ebola, którzy zostali przyjęci do szpitala w Konakry (Gwinea), średnio 5 dni po wystąpieniu objawów odnotowano następujące objawy¹³:
  • gorączka (84%), zmęczenie (65%), biegunka (62%), tachykardia
  • Krwawienie w przebiegu choroby odnotowano w 51% przypadków.
  • Śmiertelność wyniosła 43%.
• Analiza 106 pacjentów z Kenema (Sierra Leone) obejmuje następujące objawy¹⁴:
  • gorączka (89%), ból głowy (80%), osłabienie (66%), zawroty głowy (60%), biegunka (51%), bóle brzucha (40%), wymioty (34%)
  • Krwawienie odnotowano tylko u jednej pacjentki.
  • Śmiertelność wyniosła 74%.
• W ciężkich przypadkach zmiany naczyniowe rozwijają się w ciągu 4–5 dni; mogą to być na przykład krwawienia, obrzęki, niedociśnienie i wstrząs.

Badanie uzupełniające

• Badania laboratoryjne wykazują niski poziom leukocytów i trombocytów oraz wysoki poziom enzymów wątrobowych⁸.
• Potwierdzenie rozpoznania po konsultacji z odpowiednim laboratorium za pomocą testu PCR z krwi pełnej.
• Wzrost miana przeciwciał

Wskazania do skierowania

• Leczenie prowadzi się na specjalnym oddziale izolacyjnym.

leczenie

Cele terapii

• Ratowanie życia pacjenta.
• Zapobieżenie rozprzestrzenieniu się choroby.

Ogólne informacje o leczeniu

• WHO opublikowała podręcznik postępowania w przypadku epidemii wirusa Ebola (Manual for the care and management of patients in Ebola Care Units/Community Care Centres).
• Obecnie istnieje kilka terapii opartych na przeciwciałach, co umożliwiło poprawę rokowania.
  • Intensywna terapia ma również kluczowe znaczenie dla stabilizacji pacjentów, zatrzymania krwawień i wyrównania gospodarki płynowej.
• Kilka nowych szczepionek pozostaje na etapie badań klinicznych faz od I do III⁸.
• Najbardziej zaawansowana szczepionka przeciwko rVSV-ZEBOV, zgodnie z wynikami badania III fazy, jest skuteczna w 100%.
  
  • Szczepionka ma być stosowana w obecnej epidemii w Demokratycznej Republice Konga jako szczepionka profilaktyczna (personel medyczny i inny personel ratunkowy, a także osoby mające szeroki kontakt z osobami zakażonymi).
• Należy zapobiegać wtórnym zakażeniom.
• Pacjenci muszą być izolowani i leczeni zgodnie z najwyższymi standardami ochrony przed zakażeniami.
• Ze względu na ryzyko zakażenia zaleca się, aby osoby zmarłe na Ebolę były jak najszybciej kremowane lub chowane.
• Rybawiryna, stosowana w przypadku innych patogenów wywołujących wirusową gorączkę krwotoczną, nie jest skuteczna wobec flawiwirusów.

Leczenie farmakologiczne

• Istnieją eksperymentalne leki przeciwko wirusowi Ebola.
• Listę można znaleźć na stronie WHO: Ebola publications: Vacchines, research and development (stan na rok 2018).
• Ostatnio dwie substancje czynne wykazały dobry efekt w randomizowanym badaniu porównującym cztery różne substancje czynne. Badanie zostało przeprowadzone podczas ostatniego wybuchu epidemii w Demokratycznej Republice Konga¹⁵.
  • REGN-EB3 (inmazeb): śmiertelność 33,5%
    • zatwierdzony przez FDA w 2020 r. do leczenia Zaire ebolavirus.
  • mAb114: śmiertelność 35,1%
  • ZMapp: śmiertelność 49,7%
  • Remdeswir: śmiertelność 53,1%
• W tym kontekście wszystkim osobom, które zachorowały, powinno się zaoferować REGN-EB3 lub mAb114.
  • Oba preparaty oparte są na przeciwciałach przeciwko wirusowi Ebola.
  • Leczenie należy rozpocząć jak najwcześniej.

Inne formy leczenia

• Przetaczanie krwi i osocza krwi od pacjentów, którzy przeżyli zakażenie wirusem Ebola, nie przynosiło żadnych efektów¹⁶.

Dezynfekcja

• Wirus jest niszczony poprzez gotowanie przez 5 minut.
• Wirus ulega zniszczeniu pod wpływem temperatury 60°C przez godzinę.
• Skuteczne jest również promieniowanie UV/gamma.
• Na obszarach epidemicznych stosuje się w dezynfekcji roztwory chloru (ewentualnie także innych środków dezynfekujących).

Profilaktyka

• WHO zaleca szczepienie (rVSV-ZEBOV) osób mających kontakt z osobami zakażonymi oraz pracowników ochrony zdrowia, leczących pacjentów zakażonych wirusem Ebola.
  • W badaniu III fazy szczepionka dała obiecujące wyniki, ze 100-procentowym efektem ochronnym¹⁷.
    • W badaniu wzięło udział 11 841 osób. Wśród 5837 osób, które otrzymały szczepionkę, nie zarejestrowano żadnego przypadku Eboli. Z kolei u niezaszczepionych uczestników badania zarejestrowano 23 przypadki.

Zalecenia dotyczące ochrony przed zakażeniem

• Władze publiczne odradzają podróżowanie do obszarów dotkniętych wirusem Ebola.
• Osoby przebywające na obszarach dotkniętych wirusem Ebola powinny unikać następujących czynności:
  • kontakt z osobami chorymi (zachować odległość >1 m od pacjentów, stosować ogólne środki higieny)
  • bliski kontakt z żywymi i martwymi dzikimi zwierzętami (w tym małpami, antylopami, gryzoniami i nietoperzami)
  • wchodzenie do jaskiń i inny siedlisk typowych dla nietoperzy
  • konsumpcji tzw. „mięsa z buszu” (mięsa dzikich zwierząt zabitych podczas polowania).
• Aby uniknąć infekcji, ważna jest właściwa higiena rąk.

Przebieg, powikłania i rokowanie

przebieg

• Okres inkubacji wynosi 2–21 dni.

powikłań

• Późne objawy zakażenia wirusem Ebola to:
  • ból mięśni i migrujący ból stawów
  • Bóle głowy
  • zmęczenie
  • zapalenie jąder, zapalenie przyusznic
  • bulimia, brak miesiączki
  • utrata słuchu, szumy uszne⁵.

rokowania

• Śmiertelność wynosi od 30% do 90% w zależności od gatunku wirusa
• W epidemii z 2015 r. w Afryce Zachodniej śmiertelność wyniosła 60%.
• Istnieją wskazówki świadczące o tym, że wskaźnik śmiertelności jest znacznie niższy w przypadku intensywnej terapii.
• Badanie nowych substancji czynnych (REGN-EB3, mAb114) wykazało śmiertelność na poziomie 6–11%¹⁵.

informacje dla pacjentów

Informacje dla pacjentów w Deximed

• ebola

A984

hemoragisk feber zakażenie wirusem Ebola

Gorączka krwotoczna Zakażenie wirusem Ebola Wirus Ebola Zair ebolavirus ZEBOV Sudan ebolavirus SEBOV Bundibugyo ebolawirus BEBOV Taï Forest ebolavirus TAFV Reston ebolavirus RESTV Krwotok jelitowy Krwotok płucny Krwawienia

Zakażenie wirusem Ebola

document-disease document-nav document-tools document-theme

Definicja:Ebola to gorączka krwotoczna spowodowana zakażeniem wirusem Ebola. Częstość występowania: Afryka, na południe od Sahary. Poważna epidemia w Afryce Zachodniej w latach 2013–2016: Gwinea, Liberia i Sierra Leone, śmiertelność na poziomie ok. 50 %. 2018–2019 nowa poważna epidemia w Demokratycznej Republice Konga.

Choroby zakaźne

Zakażenie wirusem Ebola

/link/2c9d1d433bf94cfca8851576181c6ad1.aspx

/link/2c9d1d433bf94cfca8851576181c6ad1.aspx

zakazenie-wirusem-ebola

SiteDisease

Zakażenie wirusem Ebola

K.Reinhardt@gesinform.de

Kanders@nhi.Reinhardt@gesinform.deno (patched by linkmapper)

pl

pl

pl